پیشرانش (Propulsion): رانشی که در اثر خروج گاز تولید شده درمحفظه احتراق از نازل و انبساط آن در سطح بیرونی نازل پدید می‌آید.
پیشرانه (Propellant): اسم فاعل Propulsion، مواد پرانرژی (شامل سوخت و اکسید کننده) هستند که برای سوختن یکنواخت و بدون خطر، جهت تامین انرژی پیشرانش طراحی می‌شوند.
نیروی تراست (Thrust): طبق قانون سوم نیوتن نیرویی که یک پشیرانه در موشک ایجاد می کند بصورت نیروی عکس العمل می باشد و در اصطلاح نظامی به آن، نیروی تراست می گویند.
http://ample.se/image-F5B6_4B43C227.jpg
طبقه بندی پیشرانه‌ها:
الف- پیشرانه‌های مایع
ب- پیشرانه‌های جامد
ج- پیشرانه‌های ژل
د- پیشرانه‌های هیبرید
الف) طبقه بندی پیشرانه‌های مایع:
پیشرانه‌های مایع دو نوعند:
1- Mono propellant: سوخت و اکسیدانت یک مایع می‌باشد. مثل هیدرازین، H2O2، نیترو متان و ایزوپروپیل نیترات.
2- Bi propellant : سوخت و اکسیدانت دو مایع مجزا مثل [O2(Liq.),H2(Liq.)]، [O2(Liq.),Kerosene] و [HNO3,UDMH] که خود اینها دو نوعند:
- Hypergolic: سوخت و اکسیدانت به محض تماس با یکدیگر شعله‌ور می‌شوند. آمین‌ها با اسید نیتریک
- Non Hypergolic: سوخت و اکسیدانت واکنش خودبخودی با یکدیگر ندارند.
طبقه‌بندی پیشرانه‌های مایع بر مبنای دیگر:
1- Storable: تحت دما و فشار معمولی به صورت مایع هستند و قابل ذخیره کردن می‌باشند.
2- Cryogenic: تحت شرایط دما و فشار معمولی به صورت گاز هستند و تحت دماهای بسیار پایین و فشارهای بسیار بالا به صورت مایع در می‌آیند و شرایط نگهداری خاصی دارند. مثل [O2(Liq.),H2(Liq.)].
ب) طبقه‌بندی پیشرانه‌های جامد:
پیشرانه‌های جامد نیز بر مبانی مختلفی طبقه‌بندی می‌شوند. از جمله:
- پیشرانه‌های تفنگی (پیشرانه‌های انفجاری)
- پیشرانه‌های موشکی (پیشرانه‌های غیرانفجاری)
یا
- پیشرانه‌های بدون دود
- پیشرانه‌های کم دود
- پیشرانه‌های دود دار
به طور متعارف پیشرانه‌های تفنگی به صورت زیر طبقه بندی می‌شوند:
1- پیشرانه‌های تک پایه (بر پایه نیتروسلولز)
2- پیشرانه‌های دو پایه (بر پایه نیتروسلولز و نیتروگلیسیرین)
3- پیشرانه‌های سه پایه (بر پایه نیتروسلولز و نیتروگلیسیرین و نیتروگوانیدین)
4- پیشرانه های با آسیب پذیری کم یا LOVA
(Low Voulnerability Ammunition)
به طور متعارف پیشرانه‌های موشکی به صورت زیر طبقه بندی می‌شوند:
1- پیشرانه‌های دو پایه (همگن)
2- پیشرانه‌های کامپوزیت یا مرکب (ناهمگن)
پیشرانه‌های دو پایه خود به چند دسته تقسیم می‌شوند:
1- دوپایه معمولی (اکسترودی یا ریخته‌گری)
2- CMDB (دوپایه اصلاح شده مرکب)
3- EMCDB (دوپایه اصلاح شده الاستومری ریخته‌گری)
4- EMEDB (دوپایه اصلاح شده الاستومری اکسترودی)
5- XLDB (دوپایه شبکه‌ای شده)
مقایسه پیشرانه‌های مایع و جامد:
پیشرانه‌های مایع | پیشرانه‌های جامد |
تکنولوژی موتور پیچیده و گران | تکنولوژی موتور ساده و ارزان |
تراست کم تا متوسط در زمان بالا | تراست بالا در زمان کوتاه |
کنترل تراست امکان‌پذیر | کنترل تراست تقریباً امکان ناپذیر |
امکان توقف/شروع مجدد | عدم امکان توقف/شروع مجدد |
آماده سازی زمان‌بر و پرهزینه | آماده سازی سریع و کم هزینه |
انبارداری با شرایط خاص | انبارداری نسبتا آسان |
ج) پیشرانه‌های ژل:
از افزودن یک عامل ژل‌کننده به اجزای پیشرانه‌های مایع به دست می‌آیند (به منظور افزایش دانسیته) و می توان گفت که نسل پیشرفته‌ی پیشرانه های مایع می باشد.
عامل ژل‌کننده برای اکسیدانت مثل سیلیکون دساید (نظیر ژل اسید نیتریک).
عامل ژل‌کننده برای سوخت مثل اتیل‌سلولز (نظیر ژل UDMH).
د) پیشرانه‌های هیبرید:
برای ایجاد قابلیت شروع/توقف برای موتورهای سوخت جامد طراحی شده‌اند و خود به دو دسته تقسیم می‌شوند:
1- هیبرید مستقیم: سوخت جامد و اکسیدکننده مایع نظیر: HTPB و O2(Liq.).
2- هیبرید معکوس: سوخت مایع و اکسیدکننده جامد نظیر: ترکیب سوخت‌های هیدروکربنی و آمونیوم پرکلرات.
پیشرانه‌های هیبریدی نسل پیشرفته‌ی پیشرانه های جامد می باشند که در نسل پیشرفته‌تر آنها، ژل جایگزین مایع شده است.
http://ample.se/image-A7E9_4B43C1B8.jpg
http://ample.se/image-C9CF_4B43C1B8.jpg
سلام
از اونجایی که خلاء مطالب علمی (و تعصبا شیمیایی) در این وبلاگ احساس می شه
و چندتا از این دوستان هم این نکته رو متذکر شدن،
تصمیم گرفنم چندتا مطلب شیمیایی واستون بذارم که برای شروع مطلبی بهتر از رشته خودم پیدا نکردم (قابل توجه کنکوری ها)
لذا خیلی مختصر توضیحی در رابطه با شیمی پیشرانه گردآوری کردم و چون بصورت تلگرافی موضوعات دسته بندی شده اند انتظار می ره که سوال های زیادی در ذهنتون تداعی بشه
پس بپرسید که ندانستن عیب نیست ولیکن نپرسیدن عیب است.
امیدوارم که یه پست پربار و علمی بشه!
نمی دونم چقدر این حدیث به حرفام ربط داره، ربطش با خودتون ...
امام صادق (ع): الزکاه العلم النشره ـ زکات علم نشر آن است
خوب است مرتضی
سلام.
بالاخره یکی به حرفم گوش کرد!
ممنون مرتضی.زیبا و خواندنی و مفید بود.
انشاا... بیشتر از این مطالب بگزاریم.
عرض ارادت ویژهای هم به استاد عزیز میکنم.امیدوارم همیشه موفق باشید.
راستی حال کنکوریها چطوره؟!!!!
این مطالب به درد کسایی که تو فکر انتخاب رشته هستند میخوره.
به به استاد حسین
سلام
هوالطیف
می خواستم کامنت را خصوصی کنم نشد
سلام استاد
اول از همه ممنونم که به من اعتماد کردید
راستش تمام فکر و ذکرم شده همان موضوع. حالا که می خواهم سر سوزنی از محور عدالت خارج نشوم باید اعتراف کنم کار سختی به من واگذار شده. دارم تحقیق می کنم تا به نتیجه برسم.می ترسم در حق کسی کوتاهی کنم.از معاون مدرسه کمک خواستم و منتظر جواب هستم.اگر موافق باشید بعد از امتحانات ترم بیشتر پیگیر خواهم شد.باز هم منتظر راهنمایی های شما هستم.
در پناه حق
به نام خدا
اختیار با شماست
ممنون از زحماتتان
بعد از حادثه یازدهم سپتامبر که منجر به فروریختن برج های دو قلوی معروف آمریکا شد ، یک شرکت از بازماندگان شرکت های دیگری که از این حادثه جان سالم به در برده بودند خواست تا از فضای در دسترس شرکت آنها استفاده کنند.
در صبح روز ملاقات مدیر واحد امنیت داستان زنده ماندن این افراد را برای بقیه نقل کرد و همه این داستان ها در یک چیز مشترک بودند و آن اتفاقات کوچک بود:
چیزهای کوچک
مدیر شرکت آن روز نتوانست به برج برسد چرا که روز اول کودکستان پسرش بود.و باید شخصا در کودکستان حضور می یافت .
همکار دیگر زنده ماند چون نوبت او بود که برای بقیه شیرینی دونات بخرد.
یکی از خانم ها دیرش شد چون ساعت زنگدارش سر وقت زنگ نزد!
یکی دیگر نتوانست به اتوبوس برسد.
یکی دیگر غذا روی لباسش ریخته بود و به خاطر تعویض لباس تاخیر کرد.
اتومبیل یکی دیگر روشن نشده بود.
یکی دیگر درست موقع خروج از منزل به خاطر زنگ تلفن مجبور شده بود برگردد.
یکی دیگر بچه اش تاخیر کرده بود و نتوانسته بود سروقت حاضر شود.
یکی دیگر تاکسی گیرش نیامده بود.
و دیگزی کسی بود که آن روز صبح یک جفت کفش نو خریده بود و با وسایل مختلف سعی کرد به موقع سرکار حاضر شود. اما قبل از اینکه به برج ها برسد روی پایش تاول زده بود و به همین خاطر کنار یک دراگ استور ایستاد تا یک چسب زخم بخرد.و به همین خاطر زنده ماند!
به همین خاطر هر وقت;
در ترافیک گیر می افتم
آسانسوری را از دست می دهم
مجبور برگردم تا تلفنی را جواب دهم...
و همه چیزهای کوچکی که آزارم می دهد
با خودم فکر می کنم
که خدا می خواهد در این لحظه من زنده بمانم..
به نام خدا
ممنون
سلام
گویا غریب تر از مطالب علمی چیز دیگه ای پیدا نمی شه
اگه یکم اشتیاق نشون می دادین مطالبی داشتم که علاوه بر علمی بودن خیلی خیلی جالب بودن و یه عالمه اطلاعات عمومی رو زیاد می کرد.
حداقل یکی پیدا می شد از ماهواره امید سوال می کرد.
مثلا ما ایرانی هستیم!
با سلام
با تشکر از مطالبتون
لطف یک روش کاربردی برای ساخت ایزوپروپیل نیترات ارائه بدید
من نیترو گلیسرین و متیل نیترات ساختم ولی چندین بار سعی کردم ایزوپروپیل نیترات بسازم ولی هر بار کار خراب شد.
لطفا اگر میتونید کامل راهنماییم کنید
علی هستم دانشجوی شیمی کاربردی قم
سلام
من بلد نیستم
شاید مرتضی بلد باشد
در صندوقچه ۲ کلبه مرتضی سوال خود را مطرح کنید
این جا شاید دیر سوال شما را ببیند.
ممنون از حضورتون
مخلص داش مرتضی
بابا دمت گرم
تو هم آره
آفرین وبلاگ قشنگی بود