صندوقچه

کلبه ی آقای ۱۳

به کلبه ی اختصاصی آقای ۱۳ حتما سر بزنید.  

شاید فرجی شد و یه روزی هویت واقعه ای شو برملا کرد.

علی شنبه 14 شهریور‌ماه سال 1388 ساعت 04:12 ب.ظ
نظرات 107 + ارسال نظر
۱۳ چهارشنبه 7 بهمن‌ماه سال 1388 ساعت 09:00 ب.ظ

به نام خدا
ببخشید

۱۳ چهارشنبه 7 بهمن‌ماه سال 1388 ساعت 09:34 ب.ظ

به نام خدا
تقدیم بر عقیله عرب

عشق با زینب تبانی کرده است
رنگ گل را ارغوانی کرده است
هست کیش رهبریت کیش او
صبر زانو می زند در پیش او

کربلا دارالنعیم زینب است
کعبه خود تحت حریم زینب است
عمر زینب فخر مولا بود و بس
او به زهرا المثنی بود و بس

۱۳ چهارشنبه 7 بهمن‌ماه سال 1388 ساعت 09:52 ب.ظ

به نام خدا
با سلام یک شعر عربی خیلی خیلی جالب براتون میذارم کسانی نثر عربی اول اونو متوجه بشن فایده عظیم این شعر عالی رو هم متوجه میشن البته من این شعر را به زحمت پیدا کردم و اعراب گذاری ان تا حود نو درصد درست است.فقط یک تذکر خدمت عزیزان بدم و اون هم اینکه داشتن تقوا وخلوص نیت برای رسیدن به هر حاجتی لازم است.



قَصِیدَةً الشَّیْخُ صَالِحِ بْنِ الْعَرَنْدَسِ الَّتِی اشْتَهَرَ بَیْنَ الْأَصْحَابِ أَنَّهَا ماقرأت فِی مَحْفِلٍ إِلَّا وَ حَضَرَ الْمَوْلَى عَجَّلَ اللَّهُ فَرْجَهُ ، وَ آلَیْتُ عَلَى نَفْسِی أَنْ أَ نَقْلِ الْقَصِیدَةِ کَامِلَةً إِنْ کَانَ هُنَاکَ مَنْ یَوَدُّ قِرَاءَتِهَا أَوْ نَسَخَهَا .

أتترکم مَعَ الْقَصِیدَةَ :


طوایا نظامی فِی الزَّمَانِ لَهَا نَشَرَ * یعطرها مِنْ طِیبِ ذکراکم نَشَرَ
قصائد مَا خَابَتْ لَهُنَّ مقاصد * بواطنها حَمِدَ ظَوَاهِرِهَا شَکَرَ
مَطَالِعَهَا تَحُکِّی النُّجُومِ طوالعا * فأخلاقها زُهْرٍ وَ أَنْوَارِهَا زُهْرٍ
عَرَائِسَ تَجْلِی حِینَ تَجْلِی قُلُوبَنَا * أکالیلها دُرٍّ وتیجانها تِبْرٍ
حَسَّانَ لَهَا حَسَّانَ بِالْفَضْلِ شَاهِدُ * عَلَى وَجْهِهَا تِبْرٍ یزان بِهَا التِّبْرِ
أَ نَظَمَهَا نَظَمَ اللئالی وَ أَسْهَرَ اللَّیَالِی * لِیَحْیَى لِی بِهَا وَ بِکُمْ ذَکَرَ
فَیَا ساکنی أَرْضِ الطُّفُوفِ عَلَیْکُمْ * سَلامُ مُحِبُّ مَا لَهُ عَنْکُمْ صَبْرٍ
نُشْرَةُ دَوَاوِینَ الثنا بَعْدَ طیها * وَفِی کُلِّ طرس مِنْ مدیحی لَکُمْ سَطْرٍ
فطابق شَعْرِی فِیکُمْ دَمْعٍ ناظری * فمبیض ذَا نَظَمَ ومحمر ذَا نَثْرَ
فَلَا تتهمونی بالسلو فَإِنَّمَا * مَوَاعِیدَ سلوانی وَ حَقِّکُمْ الْحَشْرِ
فذلی بِکُمْ عَزَّ وَ فَقْرِی بِکُمْ غِنًى * وعسری بِکُمْ یُسْرٍ وکسری بِکُمْ جُبِرَ
تَرِقَّ بُرُوقِ السُّحُبِ لِی مِنْ دِیارِکُمْ * فینهل مِنْ دمعی لبارقها الْقَطْرِ
فعینای کالخنساء تَجْرِی دُمُوعُهَا * وَ قَلْبِی شَدِیدُ فِی مَحَبَّتِکُمْ صَخْرٍ
وَقَفْتَ عَلَى الدَّارِ الَّتِی کُنْتُمْ بِهَا * فمغناکم مِنْ بَعْدِ معناکم فَقْرٍ
وَقَدْ دُرُسْتَ مِنْهَا الدُّرُوسِ وَ طَالَمَا * بِهَا دَرَسَ الْعِلْمِ الآلهی وَ الذِّکْرِ
وَ سَالَتْ عَلَیْهَا مِنْ دُمُوعِی سحائب * إِلَى أَنْ تَرْوَى الْبَانِ بِالدَّمْعِ وَ السِّدْرِ
فِرَاقَ فِرَاقَ الرُّوحُ لِی بَعْدَ بَعْدَکُمْ * وَ دَارِ بُرْسِمَ الدَّارِ فِی خاطری الْفِکَرُ
وَقَدْ أَقْلَعْتَ عَنْهَا السَّحَابِ وَ لَمْ یَجِدْ * وَ لَا دَرَّ مِنْ بَعْدِ الْحُسَیْنِ لَهَا دُرٍّ
إِمَامُ الْهُدَى سِبْطِ النُّبُوَّةِ وَالِدُ الْأَئِمَّةِ * رَبُّ النَّهْیِ مَوْلًى لَهُ الْأَمْرِ
إِمَامُ أَبُوهُ الْمُرْتَضَى عَلَمُ الْهُدَى * وَصِیُّ رَسُولِ اللَّهِ وَ الصِّنْوِ وَ الصِّهْرِ
إِمَامُ بَکَتْهُ الْإِنْسِ وَ الْجِنِّ والسما * وَ وَحْشَ الفلا وَ الطَّیْرِ وَ الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ
لَهُ الْقُبَّةِ الْبَیْضَاءِ بالطف لَمْ تَزُلْ * تَطُوفَ بِهَا طَوْعاً مَلَائِکَةُ غَرَّ
وَ فِیهِ رَسُولُ اللَّهِ قَالَ وَ قَوْلِهِ * صَحِیحُ صَرِیحُ لَیْسَ فِی ذلِکُمْ نُکُرٍ
: حُبِّی بِثَلَاثِ مَا أَحَاطَ بِمِثْلِهَا * وَلِیُّ فَمَنْ زَیْدٍ هُنَاکَ وَ مَنْ عَمْرُو ؟
لَهُ تُرْبَةُ فِیهَا الشِّفَاءِ وَ قُبَّةٍ * یُجَابُ بِهَا الدَّاعِی إِذَا مَسَّهُ الضُّرَّ
وَ ذُرِّیَّةِ ذُرِّیَّةً مِنْهُ تِسْعَةٍ * أَئِمَّةُ حَقُّ لَا ثَمَانٍ وَ لَا عَشَرَ
أَ یُقْتَلُ ظَمْآناً حُسَیْنِ بکربلا * وَفِی کُلُّ عُضْوٍ مِنْ أَنَامِلِهِ بَحْرٍ ؟
وَ وَالِدُهُ الساقی عَلَى الْحَوْضِ فِی غَدٍ * وَ فَاطِمَةَ مَاءِ الْفُرَاتِ لَهَا مَهْرٍ
فوالهف نَفْسِی لِلْحُسَیْنِ وَ مَا جَنَى * عَلَیْهِ غَدَاةِ الْطُفْ فِی حَرْبِهِ الشِّمْرِ
رَمَاهُ بجیش کالظلام قسیه الْأَهِلَّةِ * والخرصان أَ نَجْمِهِ الزَّهَرِ
لرایاتهم نَصَبُ وَ أَسْیَافِهِمْ جَزْمُ * وللنقع رَفْعٍ وَ الرِّمَاحَ لَهَا جَرَّ
تَجْمَعُ فِیهَا مِنْ طُغَاةُ أُمَیَّةَ * عِصَابَةُ غَدَرَ لَا یَقُومُ لَهَا عُذْرٍ
وَ أَرْسَلَهَا الطاغی یَزِیدَ لیملک ال‍ - عِرَاقُ وَ مَا أغنته شام وَ لَا مِصْرَ
وَ شَدَّ لَهُمْ أُزُراً سَلِیلٍ زیادها * فَحْلُ بِهِ مَنْ شَدَّ أُزُرِهِمْ الْوِزْرُ
وَ أْمُرْ فِیهِمْ نجل سَعْدِ لنحسه * فَمَا طَالَ فِی الرَّیِّ اللَّعِینِ لَهُ عُمَرُ
فَلَمَّا الْتَقَى الْجَمْعانِ فِی أَرْضٍ کربلا * تَبَاعَدَ فِعْلِ الْخَیْرِ وَ اقْتَرِبْ الشَّرِّ
فحاطوا بِهِ فِی عَشَرَ شَهْرِ مُحْرِمُ * وَ بَیْضٍ المواضی فِی الْأَکُفِّ لَهَا شِمْرٍ
فَقَامَ الْفَتَى لِمَا تَشَاجَرَتْ الْقَنَا * وِصَالَ وَقَدْ أَوْدَى بمهجته الْحُرِّ
وجَالٍ بِطَرَفِ فِی الْمَجَالُ کَأَنَّهُ * دُجًى اللَّیْلِ فِی لألآء غَرَّتْهُ الْفَجْرِ
لَهُ أَرْبَعُ لِلرِّیحِ فِیهِنَّ أَرْبَعٍ * لَقَدْ زَانَهُ کرو مَا شَأْنُهُ الْفَرِّ
فَفَرَّقَ جَمْعُ الْقَوْمِ حَتَّى کَأَنَّهُمْ * طُیُورِ بُغَاثِ شت شَمِلَهُمْ الصَّقْرُ
فَأُذَکِّرُهُمْ لَیْلِ الْهَرِیرِ فَاجْمَعْ الْکِلَابِ * عَلَى اللَّیْثِ الهزبر وَقَدْ هروا
هُنَاکَ فَدَتْهُ الصَّالِحُونَ بِأَنْفُسٍ * یُضَاعَفُ فِی یَوْمِ الْحِسَابِ لَهَا الْأَجْرِ
وحادوا عَنِ الْکُفَّارِ طَوْعاً لِنَصْرِهِ * وَ جَادَ لَهُ بِالنَّفْسِ مِنْ سَعْدَهُ الْحُرِّ
وَ مُدُّوا إِلَیْهِ ذبلا سمهریة * لِطُولِ حَیَاةِ السِّبْطِ فِی مُدِّهَا جَزْرِ
فغادره فِی مَارِقُ الْحَرْبِ مَارِقُ * بِسَهْمٍ لنحر السِّبْطِ مِنْ وقعه نَحَرَ
فَمَالَ عَنِ الطُّرَفِ الْجَوَادِ أَخُو النَّدَى * الْجَوَادُ قَتِیلًا حَوْلَهُ یصهل الْمَهْرِ
سِنَانٍ سِنَانٍ خَارِقُ مِنْهُ فِی الحشا * وَ صَارِمَ شِمْرٍ فِی الْوَرِیدِ لَهُ شِمْرٍ
تَجُرُّ عَلَیْهِ الْعَاصِفَاتِ ذیولها * وَ مَنْ نَسْجِ أَیْدِی الصَّافِناتُ لَهُ طمر
فَرَّجْتَ لَهُ السُّبُعُ الطباق وَ زُلْزِلَتْ * رَواسِیَ جِبَالِ الْأَرْضِ والتطم الْبَحْرِ
فَیَا لَکَ مَقْتُولًا بَکَتْهُ السما دَماً * فمغبر وَجْهِ الْأَرْضِ بِالدَّمِ محمر
ملابسه فِی الْحَرْبِ حُمْرَ مِنِ الدَّمَا * وَهَنَ غَدَاةِ الْحَشْرِ مِنْ سُندُسٍ خُضْرُ
ولهفی لِزَیْنِ الْعَابِدِینَ وَقَدْ سَرَّى * أَسِیراً عَلِیلًا لَا یُفَکُّ لَهُ أَسَرَّ
وَ آلِ رَسُولِ اللَّهِ تُسْبَى نِسَائِهِمْ * وَ مَنْ حولهن السِّتْرَ یَهْتِکُ والخدر
سَبَایَا بأکوار الْمَطَایَا حواسرا * یلاحظهن الْعَبْدُ فِی النَّاسِ وَ الْحَرَّ
وَ رَمْلَةِ فِی ظِلِّ الْقُصُورِ مصونة * یناط عَلَى أقراطها الدُّرُّ وَ التِّبْرِ
فَوَیْلُ یَزِیدُ مِنْ عَذَابِ جَهَنَّمَ * إِذَا أَقْبَلَتْ فِی الْحَشْرِ فَاطِمَةَ الطُّهْرِ
ملابسها ثَوْبُ مِنَ السَّمِّ أَسْوَدَ * وَ آخَرُ قان مِنْ دَمِ السِّبْطِ محمر
تُنَادِی وَ أَبْصَارِ الْأَنَامِ شواخص * وَفِی کُلُّ قَلْبِ مَنْ مهابتها ذُعِرَ
وَ تَشْکُو إِلَى اللَّهِ الْعَلِیِّ وَ صَوْتَهَا * عَلِیُّ وَ مَوْلَانَا عَلِیٍّ لَهَا ظَهَرَ
فَلَا یَنْطِقُ الطاغی یَزِیدَ بِمَا جَنَى * وَ أَنَّى لَهُ عُذْرُ وَ مِنْ شَأْنِهِ الْغَدْرِ ؟
فَیُؤْخَذُ مِنْهُ بِالْقِصَاصِ فَیُحْرِمُ النَّعِیمِ * وَ یُخَلَّى فِی الْجَحِیمِ لَهُ قَصَّرَ
ویشدو لَهُ الشَّادِیِّ فیطر بِهِ الْغِنَا * وَ یَسْکُبُ فِی الکاس النضار لَهُ خَمْرُ
فَذَاکَ الْغِنَا فِی الْبَعْثِ تصحیفه العنا * وَ تَصْحِیفُ ذَاکَ الْخَمْرَ فِی قَلْبِهِ الْجَمْرَ
أَ یُقْرَعُ جَهْلًا ثَغْرُ سِبْطِ مُحَمَّدٍ * وَ صَاحِبُ ذَاکَ الثَّغْرِ یُحْمى بِهِ الثَّغْرِ ؟
فَلَیْسَ لِأَخْذِ الثار إِلَّا خَلِیفَةَ * یَکُونُ لکسر الدِّینِ مِنْ عَدْلِهِ جُبِرَ
تَحُفُّ بِهِ الْأَمْلَاکِ مِنْ کُلِّ جَانِبٍ * وَ یُقَدِّمَهُ الاقبال وَ الْعِزِّ وَ النَّصْرُ
عوامله فِی الدَّارِ عَیْنٍ شوارع * وَ حَاجِبَهُ عِیسَى وَ نَاظَرَهُ الْخُضْرِ
تُظَلِّلُهُ حَقّاً عِمَامَةُ جَدِّهِ * إِذَا مَا مُلُوکِ الصَّیْدِ ظللها الْجَبْرِ
مُحِیطُ عَلى عِلْمِ النُّبُوَّةِ صَدْرِهِ * فَطُوبَى لَعِلْمُ ضَمَّهُ ذَلِکَ الصَّدْرِ
هُوَ ابْنُ الْإِمَامُ الْعَسْکَرِیُّ مُحَمَّدِ التَّقِیِّ * النَّقِیُّ الطَّاهِرِ الْعِلْمِ الْحَبِرَ
سَلِیلٍ عَلِیِّ الْهَادِی ونجل مُحَمَّدِ الْجَوَادِ وَ مَنْ فِی أَرْضِ طُوسَ لَهُ قَبْرٍ
عَلِیِّ الرِّضَا وَ هُوَ ابْنُ مُوسَى الَّذِی قَضَى * ففاح عَلَى بَغْدَادَ مِنْ نَشْرُهُ عِطْرُ
وَ صَادِقٍ وَعَدَ إِنَّهُ نجل صَادِقُ * إِمَامُ بِهِ فِی الْعِلْمِ یَفْتَخِرُ الْفَخْرُ
وَ بَهْجَةٍ مَوْلَانَا الْإِمَامِ مُحَمَّدٍ * إِمَامُ لَعِلْمُ الْأَنْبِیَاءِ لَهُ بَقَرُ
سُلالَةٍ زَیْنِ الْعَابِدِینَ الَّذِی بَکَى * فَمَنْ دَمْعَهُ یَبِسَ الأعاشیب مخضر
سَلِیلٍ حُسَیْنِ الفاطمی وَ حَیْدَرِ الْوَصِیِّ * فَمَنْ طُهْرٍ نَمَى ذَلِکَ الطُّهْرِ
لَهُ الْحَسَنُ الْمَسْمُومِ عَمٍّ فَحَبَّذَا الْإِمَامِ * الَّذِی عَمِّ الْوَرَى جُودِهِ الْغَمَرِ
سَمِیُّ رَسُولِ اللَّهِ وَارِثُ عِلْمِهِ * إِمَامُ عَلَى آبَائِهِ نَزَلَ الذِّکْرِ
هُمْ النُّورُ نَوَّرَ اللَّهِ جَلَّ جَلَالُهُ * هُمْ التِّینِ وَ الزَّیْتُونِ وَ الشَّفْعِ وَ الْوَتْرِ
مَهَابِطَ وَحْیِ اللَّهِ خُزَّانُ عِلْمِهِ * مَیَامِینُ فِی أَبْیَاتَهُمْ نَزَلَ الذِّکْرِ
وأسمائهم مَکْتُوبَةٍ فَوْقَ عَرْشِهِ * وَ مَکْنُونَةُ مِنْ قَبْلِ أَنْ یَخْلُقَ الذَّرِّ
وَ لَوْلَاهُمْ لَمْ یَخْلُقِ اللَّهُ آدما * وَ لَا کَانَ زِیدَ فِی الْأَنَامِ وَ لَا عَمْرُو
وَ لَا سُطِحَتْ أَرْضٍ وَ لَا رِفْعَةَ سَمّاً * وَ لَا طَلَعَتْ شَمْسُ وَ لَا أَشْرَقَ الْبَدْرِ
وَ نُوحٍ بِهِ فِی الْفُلْکِ لَمَّا دَعَا نَجَا * وَ غِیضَ بِهِ طوفانه وَ قَضَى الْأَمْرِ
وَ لَوْلَاهُمْ نَارِ الْخَلِیلِ لِمَا غُدَّةُ * سَلَاماً وَ بُرْداً وانطفى ذَلِکَ الْجَمْرَ
وَ لَوْلَاهُمْ یَعْقُوبَ مَا زَالَ حُزْنُهُ * وَ لَا کَانَ عَنْ أَیُّوبَ یَنْکَشِفَ الضُّرَّ
وَ لَا ن لِدَاوُدَ الْحَدِیدِ بِسِرِّهِمْ * فَقَدَرَ فِی سرد یُحِیرُ بِهِ الْفِکَرُ
وَ لَمَّا سُلَیْمَانَ الْبِسَاطِ بِهِ سَرَّى * أسیلت لَهُ عَیْنَ یُفِیضَ لَهُ الْقَطْرِ
وَ سُخِّرَتْ الرِّیحُ الرَّخَاءِ بِأَمْرِهِ * فغدوتها شَهْرِ وروحتها شَهْرٍ
وَهْمُ سِرْ مُوسَى وَ الْعَصَا عندما عَصَى * أَوَامِرِهِ فِرْعَوْنَ والتقف السَّحَرِ
وَ لَوْلَاهُمْ مَا کَانَ عِیسَى بْنِ مَرْیَمَ * لعازر مِنْ طَیِّ اللُّحُودِ لَهُ نَشَرَ
سَرَّى سِرَّهُمْ فِی الکائنات وَ فَضْلِهِمْ * وَکَّلَ نَبِیٍّ فِیهِ مِنَ سِرَّهُمْ سِرٍّ
عَلَا بِهِمْ قَدَرِیٍّ وَ فَخْرِی بِهِمْ غَلَا * وَ لَوْلَاهُمْ مَا کَانَ فِی النَّاسِ لِی ذَکَرَ
مصابکم یَا آلِ طه ! مُصِیبَةُ * ورزء عَلَى الاسلام أَحْدَثَهُ الْکُفْرِ
سأندبکم یَا عُدَّتِی عِنْدَ شِدَّتِی * وأبکیکم حُزْناً إِذَا أَقْبَلَ الْعُشْرِ
عَرَائِسَ فَکَّرَ الصَّالِحِ بْنِ عرندس * قبولکم یَا آلِ طه لَهَا مَهْرٍ
وَ کَیْفَ یُحِیطُ الْوَاصِفُونَ بمدحکم * وَفِی مَدَحَ آیاتُ الْکِتابِ لَکُمْ ذَکَرَ ؟
ومولدکم بَطْحَاءُ مَکَّةَ وَ الصَّفَا * وَ زَمْزَمُ وَ الْبَیْتُ الْمُحْرِمِ وَ الْحَجَرُ
جَعَلْتُکُمْ یَوْمَ الْمَعَادِ وَسِیلَتِی * فَطُوبَى لِمَنْ أَمْسَى وَ أَنْتُمْ لَهُ ذُخْرُ
سیبلی الْجَدِیدَانِ‏ الْجَدِیدِ وَ حُبِّکُمْ * جَدِیدٍ بِقَلْبِی لَیْسَ یَخْلُقَهُ الدَّهْرِ
عَلَیْکُمْ سَلَامُ اللَّهِ مَا لَاحَ بارق * وَحِلَةٍ عُقُودِ الْمُزْنِ وَ انْتَشَرَ الْقَطْرِ


بوی فیروزه چهارشنبه 14 بهمن‌ماه سال 1388 ساعت 11:38 ق.ظ

۱۳ خیلی پروفسری نه بابا زیر لیسانس مطلب بذار یکم سبکتر. ولی دمت گرم زحمت می کشی.

۱۳ شنبه 17 بهمن‌ماه سال 1388 ساعت 03:33 ب.ظ

به نام خدا
سلام
اصلا مطلب زیاد سنگسینی نیست با تسلط داشتن بر روی عربی دبیرستان میتوان معنی جمله اول و مقصود شعر را فهمید

۱۳ یکشنبه 18 بهمن‌ماه سال 1388 ساعت 09:57 ب.ظ

به نام خدا
تقدیم به عاشقان مولا

حیدرا یک جلوه محتاج توأم *** دار برپا کن که حلاج توأم

جلوه ای کن تا که موسایی کنم *** یا به رقص آیم مسیحایی کنم

یک دو گام از خویشتن بیرون زنم *** گام دیگر بر سر گردون زنم

گام بردارم، ولی با یاد تو*** سر نهم بر دامن اولاد تو

شیعه یعنی شرح منظوم طلب *** از حجاز و کوفه تا شام و حلب

شیعه یعنی یک بیابان بی کسی *** غربت صد ساله بی دلواپسی

شیعه یعنی صد بیابان جستجو *** شیعه یعنی هجرت از من تا به او

شیعه یعنی دست بیعت با غدیر *** بارش ابر کرامت بر کویر

شیعه یعنی عدل و احسان و وقار*** شیعه یعنی انحنای ذوالفقار

از عدالت گر تو می خواهی دلیل *** یاد کن از آتش و دست عقیل

جان مولا حرف حق را گوش کن *** شمع بیت المال را خاموش کن

این تجملها که بر خوان شماست *** زنگ مرگ و قاتل جان شماست

شیعه یعنی وعده ای با نان جو *** کشت صد آیینه تا فصل درو

شیعه یعنی قسمت یک کاسه شیر*** بین نان خشک خود با یک اسیر

گر چه قرآن را مرتب خوانده ایم *** از قلم نقش مرکب خوانده ایم

سوره ها خواندیم بی وقف و سکون *** کس نشد واقف به سر "یسطرون"

تا به کی در لفظ مانی همچو من *** سیر معنا کن چو هفتاد و دو تن

شیعه یعنی عشقبازی با خدا *** یک نیستان تکنوازی با خدا

شیعه یعنی هفت خطی در جنون *** شیعه توفان می کند در کاف و نون

شیعه یعنی تندر آتش فروز *** شیعه یعنی زاهد شب، شیرروز

شیعه یعنی شیر، یعنی شیر مرد *** شیعه یعنی تیغ عریان در نبرد

شیعه یعنی تیغ، تیغ موشکاف *** شیعه یعنی ذوالفقار بی غلاف

شیعه یعنی سابقون السابقون *** شیعه یعنی یک تپش عصیان و خون

شیعه باید آبها را گل کند *** خط سوم را به خون کامل کند

خط سوم خط سرخ اولیاست *** کربلا بارزترین منظور ماست

شیعه یعنی بازتاب آسمان *** بر سر نی جلوه رنگین کمان

شیعه یعنی امتزاج نار و نور *** شیعه یعنی رأس خونین در تنور

شیعه یعنی هفت وادی اضطراب *** شیعه یعنی تشنگی در شط آب

شیعه یعنی دعبل چشم انتظار *** می کشد بر دوش خود چل سال دار

شیعه باید همچو اشعار کمیت *** سر نهد برخاک پای اهل بیت(ع)

یا فرزدق وار در پیش هشام *** ترک جان گوید به تصدیق امام

مادر موسی که خود اهل بلاست *** جرعه نوش از باده جام بلاست

در تب پژواک بانگ الرحیل *** می نهد فرزند بر دامان نیل

نیل هم خود شیعه مولای ماست *** اکبر اوییم و او لیلای ماست

۱۳ جمعه 23 بهمن‌ماه سال 1388 ساعت 04:01 ب.ظ

به نام خدا
رحلت پیامبر اکرم وشهادت امام حسن مجتبی {ع} را به خدمت امام زمان وهمه مسمانان عزیز تسلیت میگم

مرثیه ای در مورد امام حسن {ع}:

مهرت به کائنات برابر نمی شود

داغی ز ماتم تو فزونتر نمی شود

از داغ جانگداز تو ای گوهر وجود

سنگ است هر دلی که مکدر نمی شود

ظلمی که بر تو رفت ز بیداد اهل ظلم

بر صفحه خیال مصور نمی شود

تنها جنازه تو شد آماج تیر کین

یک ره شد این جنایت و دیگر نمی شود

بی بهره از فروغ ولایت تو یا حسن

مشمول این حدیث پیمبر نمی شود

فرمود دیده­ای که کند گریه بر حسن

آن دیده کور وارد محشر نمی شود

دارم امید بوسه قبر تو در بقیع

اما چه می­توان که میسر نمی­شود

با این ستم که بر تو و بر مدفنت رسید

ویران چرا بنای ستمگر نمی­شود

آن را چه دوستی است «موید » که دیده اش

از خون دل ز داغ حسن­ تر نمی­شود


دحی از اما حسن مجتبی{ع}:
ای تو با قلبم صمیمی یا حسن

تو کریم بن کریمی یا حسن

داری از زهرا نشان یا مجتبی

مهربانی دل رحیمی یا حسن

صاحب رزقی و جودت بی کران

ریزه خوار سفره ات هر انس و جان

آن قدر بخشنده ای محبوب من

بر سر خوان تو حاتم میهمان

از می کوثر چو آبم می دهی

بر خم زلفت چو تابم می دهی

آن قدر خوبی که هر چه بد کنم

با کریمی تو جوابم می دهی

تا خدا پرداخت جسم و جان وتن

پر نمودم از غم و رنج و محن

روی قلبم از ازل حک کرد او

هست این مخلوق مجنون الحسن

بی کس شهر پیمبر یا حسن

غربت تو همچو حیدر یا حسن

من چه گویم شرح دردت ای غریب

ای عصای دست مادر یا حسن

گریه کردن کار هر روز و شبت

آمده از گریه ها جان بر لبت

من نمی گویم که در کوچه چه شد

آن قدر گویم کمان شد زینبت

در میان کوچه دشمن راه بست

حرمت صدیقه زهرا شکست

آن قدر بر جسم و جانش لطمه زد

بی تأمل مادرت از پا نشست

خیره مانده چشم هایت سوی در

داغ آن کوچه هنوزت بر جگر

تا زمانی که به دنیا زیستی

دیگر از آن کوچه ننمودی گذر

در پاین مدحی از خلق عظیم خدا اق رسول اکرم{ص}:

ای به جمع انبیا بالا نشین

حلقه اهل نبوت را نگین

خاتم تایید ادیان خدا

فتح باب عشق ختم المرسلین

از همه معشوقه ها معشوق تر

در میان عاشقان عاشق ترین

دلنوازی دلنوازی دلنواز

نازنینی نازنینی نازنین

یا محمد صاحب خلق عظیم

یا محمد رحمت اللعالمین

بر لبان تو تبسم دلربا

از زبان تو تکلم دل نشین

در سکوتت صد سخن حرف عمیق

در نگاهت نطقهای آتشین

می زنی خنده به روی بردگان

می شدی با مستمندان هم نشین

سنگفرش مرقد سرسبز تو

آسمان آبی عرش برین

می گذارد سر به خاک راه تو

تا رود معراج جبریل امین

هر که با پای دل امد سوی تو

شک ندارم می شود اهل یقین

تا ببینی خویش در آینه

می شوی محو امیرالمومنین

من کجا و مدح تو باید گذاشت

در کنار نام خوبت نقطه چین

حرف من این مصرع پایانی است

با نگاهت کن مسلمانم همین



منبع: www.ansaralreza.blogsky.com

۱۳ دوشنبه 26 بهمن‌ماه سال 1388 ساعت 07:22 ب.ظ

به نام خدا
شرمنده در متن بالا چند اشکال تایپی بود

۱۳ دوشنبه 3 اسفند‌ماه سال 1388 ساعت 07:17 ب.ظ

به نام خدا
با سلام شهادت اق امام حسن عسکری {ع}را خدمت امام حاضر{عج} و تمامی مسلمانان تسلیت عرض میکنم

تسلیت ای حجت ثانی عشریابن الحسن
زود بود از بهر تو داغ پدر یابن الحسن
قلب بابت ازشرار زهر دشمن آب شد
سوخت جسم و جانش از پا تا بسریابن الحسن
زود گرد بی کسی بر ماه رخسارت نشست
زود کردی جامه ماتم به بر یابن الحسن
قرنها چشم تو گریان است بر جدت حسین
لحظه لحظه ریختی اشک بصر یابن الحسن
طفل بودی پیش چشمت چشم بابا بسته شد
تو نگه کردی و او زد بال و پر یابن الحسن
مخفی از چشم همه چشم تو بر بابا گریست
سوختی همچون شمع سوزان یابن الحسن
قرنها فریاد زهرا مادرت آید بگوش
از مدینه بین آن دیوار و در یابن الحسن
یوسف زهرا بیا با ما بگو آخر چرا
تربت زهراست مخفی از نظر یابن الحسن
شاعر: حاج غلامرضا سازگار

شعر توسل به امام حسن عسکری{ع}:

ای خدایت داده بر خلق دو عالم سروری

ای گدایت را به خیل شهریاران برتری

خاک پایت زهره و خورشید و ماه و مشتری

بار دارد خادمت بر در گه پیغمبری

ماه رویت احمدی و تیغ نطقت حیدری

دست ما و دامن تو یا امام عسگری

----------------------------------------
تو خدا را عبد و معبود و امام مردمی

تو به بزم آسماانیها چراغ انجمی

خود حسن فرزند دلبند علی چهارمی

نجل پاک ده ولی ابن الرضای سومی

هرچه در وصفت بگویم باز داری برتری

دست ماو دامن تو یا امام عسگری

------------------------------------------
دل اگر سینا بود طور تجلایش توئی

آخرین در(گوهر)خدا مهدیست دریایش توئی

آنکه بر عیسی کند روز قیامت سروری

دست ما و دامن تو یا امام عسگری

---------------------------------------------
خط حسن خالت حسن خلقت حسن خویت حسن

پای تا سر حُسن در حُسن و گل رویت حسن

کنیه ات ابن الرضا و نام نیکویت حسن

موی و روی و قد و خط و چشم و ابرویت حسن

حُسنها گشتند در بازار حُسنت منجلی

دست ما و دامن تو یا امام عسگری

منبع:www.ansaralreza.blogsky.com

سلمان رحمانی دوشنبه 3 اسفند‌ماه سال 1388 ساعت 10:13 ب.ظ

سلام
ما را وقتی خوش گذشت با کامنت تقدیم به عاشقان مولا
خوش باشی

۱۳ سه‌شنبه 4 اسفند‌ماه سال 1388 ساعت 09:38 ق.ظ

به نام خدا
معجزات علمی قرآن در کیهان شناسی...

عمر دنیا و زمین و انبساط آن (بیگ بنگ) - سیاه چاله ها و ستاره های نوترونی همگی گوشه ای از معجزات قرآن است!

نسبت عمر دنیا به عمر زمین:
سوره ی 50 (ق): آیه ی 38:
"ما آسمان ها و زمین و آنچه در میان آنهاست در شش روز آفریدیم و هیچ گونه رنج و سختی ای به ما نرسید"
سوره ی 41 (فصلت): آیه ی 9:
"بگو: آیا شما به آن کس که زمین را در دو روز آفرید کافر هستید و برای او همانندهایی قرار می دهید؟ او پروردگار جهانیان است!"
امروزه دانشمندان با توجه به شواهد موجود عمر زمین را 4.5 میلیارد سال پیش بینی می کنند.
این در حالی است که عمر دنیا 13.5 میلیارد سال برآورد شده است.
در قرآن آمده که زمین در دو روز و دنیا در شش روز خلق شد. (عمر دنیا 3 برابر عمر زمین است).
اگر این موضوع را با شواهد عینی امروز مقایسه کنیم هیچ کمبودی دیده نمی شود!
عمر دنیا (13.5 میلیارد سال) را بر عمر زمین (4.5 میلیارد سال) تقسیم کنید.
جواب 3 بدست می آید.
این بدان معناست که علم امروز نیز به این مسئله رسیده که عمر دنیا 3 برابر عمر زمین است!


سیاه چاله ها و ستاره های نوترونی:
سوره ی 86 (طارق): آیات 1 تا 3:
"سوگند به آسمان و کوبنده ی شب! و تو نمی دانی کوبنده ی شب چیست. همان ستاره ی ثاقب است!"
در عربی "ثقب" به معنای چاله و "ثاقب" به معنای چیزی است که چاله را ایجاد می کند.
نسبیت عام پیش بینی می کند که سیاه چاله ها از ستاره های نوترونی بوجود می آیند. ستاره های نوترونی اکثرا قابل رویت نیستند و تنها با امواج رادیویی (پالس ها) رصد می شوند.امواج دریافتی از این ستاره ها طوری به نظر می رسد که کسی به جایی می کوبد! (ستاره ی کوبنده).

قرآن در آسمان ستاره ای کوبنده را معرفی می کند که ثاقب است. (چاله ایجاد می کند).
کلام واضح قرآن در این مورد جایی برای شک نمی گذارد!


بیگ بنگ – بیگ کرانچ و انبساط دنیا:
سوره ی 55 (الرحمن): آیه ی 37:
"آسمان ها روزی دوباره شکاف برمی دارند و مانند گل سرخی باز می شوند!"
سوره ی 51 (الذاریات): آیه ی 47:
"و ما آسمان ها را با قدرت خود بنا کردیم و همواره آن را وسعت می بخشیم!"
سوره ی 21 (الانبیا): آیه ی 104:
"در آن روز که آسمان را چون طوماری در هم می پیچیم هماگونه که آفرینش را آغاز کردیم آنرا باز می گردانیم. این وعده ای است که بر ماست و قطعا آنرا انجام می دهیم!


با بیان تئوری بیگ بنگ دانشمندان همواره در صدد گسترش آن بوده اند.مدتی بعد به کمک تحقیقات عده ای از دانشمندان مشخص شد که علاوه بر بیگ بنگ پدیده ای به نام بیگ کرانچ هم باید وجود داشته باشد. و همانطور که دنیا باز شده روزی به همان نقطه ی آغاز جمع می شود. (انا لله و انا الیه راجعون).قرآن این موضوع را در ابتدا به باز شدن یک غنچه ی گل رز تشبیه می کند و بیان می دارد که با قدرت بی انتهای خویش در حال گسترش (انبساط) دنیا است!و روزی همانطور که این دنیا را باز کرد دوباره مانند طوماری آنرا در هم خواهد پیچید. (بیگ کرانچ).و این سخن حقیقت است!


{من حقیر فقط یک چیز میتونم بگم:الله اکبر}
منبع:http://mohoga.blogfa.com

خدایا از تو ممنونیم که ما را جزو آنانی قرار دادی که دستکم در زبان به تو ایمان داریم.

۱۳ سه‌شنبه 4 اسفند‌ماه سال 1388 ساعت 09:47 ق.ظ

به نام خدا
سلام استاد این معجزه قرا دیگه معرکه است ومن فقط میگویم:الله اکبر
استاد اگر دوست داشتید در صفحه اول وبلاگ بذارید تا عزیزان بیشتری استفاده ببرند

محاسبه سرعت نور توسط قران کریم:

از زمان یونان باستان تا قرون وسطی , سرعت نور نامحدود فرض می شد. در قرن 11 یک دانشمند عربی اظهار کرد که نور در سرعت محدود سیر می کند. در سال 1600 گالیله این سرعت را آزمایش کرد اما او تنها به این نکته بسنده کرد که سرعت نور فوق العاده بالاست. اما رومر(Romer) اولین کسی بود که در سال 1676 با مطالعه گرفتگی ماه های برجیس سرعت نور را اندازه گرفت. پژوهشگران متعددی بطور مستقیم سرعت انتشار نور را اندازه گرفته اند. دقیق ترین اندازه گیری سرعت نور که آنرا با حرف اختصاری C در خلا نشان می دهند, با استفاده از لیزر (Laser)بوده که در سال 1972 بوسیله اوانسون(Evanson) و همکارن او در مؤسسه ملی استاندارد امریکا انجام شده و نتیجه آن 299792.45692 متر بر ثانیه بود.

دفتر بین المللی استاندارد ها US :

C=299792.4574+0.0011 Km/s

بین المللی فیزیک بریتانیا :

C=299792.459+0.0008 Km/s



هفدهمین کنفرانس با موضوع اندازه گیری و سنجش استاندارد در 21 اکتبر 1983:

C=299792.458 Km/s





اندازه گیری سرعت نور به روش های مختلف در زمانهای متفاوت:

تاریخ
آزمایش کننده
روش
نتیجه (km/s)

1849
فیزو (Fizeau)
چرخ دندانه دار
313000

1880
مایکلسون (Micelson)
آینه چرخان
299910

1907
رزا و درسی (.R.& D)
نسبت یکاهای الکتریکی
299784

1923
مرسیه (Mercier)
موج رادیویی
299782

1926
آلبرت انیشتین
قانون نسبیت
299796

1952
فروم (Froom)
تداخل سنج میکروموجی
299796

1972
اوانسون (Evanson)
لیزر
299792.45692




اما...

شگفتا ! در 14 قرن پیش این مساله در قرآن حل گشته و برای اهل علم و معرفت بیان شده است. در ذیل آیاتی از قرآن که مر تبط با این مورد است آورده شده است.

"و اوست خدائیکه شب و روز و خورشید و ماه را به قدرت کامل بیافرید که هر یک در مدار معینی سیر می کنند" (سوره ی انبیا آیه ی 33)

"اوست آفتاب را رخشان و ماه را تابان فرمود و سیر ماه را در منازلی معین کرد تا به این وسیله شماره ی سنوات و حساب ایام را بدانید اینها را خدا جز به حق و مصلحت نظام نیافریده است خدا آیات خود را برای اهل علم و معرفت مفصل بیان خواهد کرد" (سوره ی یونس آیه ی 5)

"ای رسول ما کافران به سخره از تو تقاضای تعجیل در عذاب می کنند و هرگز وعده ی خدا خلف نخواهد شد و همانا یک روز نزد خدا چون هزار سال به حساب شماست" (سوره ی حج آیه ی 47)

"او امر عالم را از آسمان تا زمین تدبیر می کند, سپس روزی که مقدارش به حساب شما بندگان هزار سال است باز بسوی او بالا می رود" (سوره ی سجده آیه 5)





محاسبه ی سرعت نور توسط قرآن کریم :

در آیه 5 سوره ی سجده , مسافت سرعت نور (الامر) در یک روز برابر فاصله ی طی شده توسط ماه در 1000 سال (12000 ماه) بیان می گردد. بنابراین از فرمول زیر استفاده می کنیم.

x=C.t=12000.L

C : سرعت نور (الامر)

t : زمان در یک روز

L : طول مسیر حرکت ماه در مدت یک ماه



برای تعیین L نیاز به دانستن انواع سیستم سالنامه بر اساس ماه داریم:

1. سیستم ساینودیکSynodic (ماه قمری) : که به حرکت مجازی ماه و خورشید نسبت به زمین بستگی دارد.

1 روز = 24 ساعت = 86400 ثانیه

1 ماه = 29.53059 روز

ماه در گردش دور زمین به موقعیت اولیه ی خودش دقیقا در راستای بین خورشید و زمین بر میگردد, به عبارت دیگر زمان بین یک طلوع خورشید تا طلوع دیگر در ماه است, که به این دوره یک ماه سیندیک گویند.

2. سیستم سیدریال Sidereal (ماه نجومی) : که وابسته به حرکت نسبی ماه و خورشید نسبت به ستارگان در کیهان می باشد.

1 روز =23:56’:4.0906” ساعت = 86164.0906 ثانیه

1 ماه = 27.321661

360 درجه دوران ماه برابر 26.92484 درجه دوران زمین است و این دوران در 27.321661 روز (655.71586 ساعت) رخ می دهد و ماه نجومی نامیده می شود.



تعیین L : با مشاهده ی خط سیر ماه در یک ماه نجومی ملاحظه می شود که این حرکت دایره ای نیست بلکه مانند یک منحنی به طول L=v.T است.

L=v.T

L : طول مسیر حرکت ماه در مدت یک ماه نجومی

v : سرعت ماه نسبت به کیهان

T : دوران کامل ماه که برابر 27.321661 روز است.



با یک تناسب می توان زاویه ای که زمین نسبت به خورشید در عرض 27.321661 روز طی کرده را نیز محاسبه کرد:

a / 360=(27.321661 day) / (365.25636 day)



سرعت ماه : دو نوع سرعت برای ماه وجود دارد:

1- سرعت ماه نسبت به زمین: برابر است با

Ve=2.pi.R/T

R=384264 km : شعاع دوران کامل ماه

T=655.71986 h : دوره ی دوران کامل ماه

Ve=2 x 3.14162 x 384264 / 655.71986=3682.07 km

2- سرعت ماه نسبت به جهان:

فرمول آلبرت انیشتین برای این نوع سرعت

v=Ve.Cosa

a=26.92848 : زاویه ی تشکیل شده توسط دوران زمین در مدت یک ماه نجومی که در تناسب بالا بدست آمده است.



حال با یافتن پارامتر های مساله شروع به حل می نمائیم...

C.t=12000.L

C.t=12000.v.T

C=12000.(Ve.Cos a).T/t

C=12000 x 3682.07(km/h) x 0.89157 x 655.71986(h)/86164.0906 = 299792.5 km/s

کاشف این محاسبه : دکتر منصور حسب النبی فیزیکدان مصری


منبع:http://extict-truth.blogfa.com

مرتضی سه‌شنبه 4 اسفند‌ماه سال 1388 ساعت 05:26 ب.ظ

سلام ۱۳
خیلی وقت بودم نیومده بودم به کلبه ات
چراشو نمی دونم
یه روز باید بیام از اول بخونم٬ مطالب جالبی واسمون آوردی

۱۳ من فهمیدم چرا استاد رو هی می کشتی!!!

استاد یه پیشنهاد دارم
یه کلبه ی حدیث بسازید٬ واسه ی همه ی بچه ها٬ تا همه بتونن استفاده کنن.

۱۳ عزیز خیلی خیلی با این دو بیت حال کردم
انشاالله بتونیم در زندگی بهش عمل کنیم


از عدالت گر تو می خواهی دلیل *** یاد کن از آتش و دست عقیل
جان مولا حرف حق را گوش کن *** شمع بیت المال را خاموش کن

۱۳ سه‌شنبه 4 اسفند‌ماه سال 1388 ساعت 08:01 ب.ظ

به نام خدا
از تمامی عزیزانی که اومدن به کلبه این حقیر سر زدن تشکر میکنم

۱۳ چهارشنبه 5 اسفند‌ماه سال 1388 ساعت 02:55 ب.ظ

به نام خدا
سلام استاد
دلم نمیخواست بحث ما با دوستان شما به این جا ها بکشه ومن به غیر از یکی دو کامنت دیگر در ان بحث ها شرکت نمیکنم
اما سه تا سوال از شما داشتم وخواهش میکنم خیلی رو راست و بی پرده وسلیس جواب ها رو بدید
۱:استاد شما گفتین به کسانی توهین نکنیم که ائمه خود اتها را لعن میکردن.شما که میدونین زیارت عاشورا چیزی جز تولی و تبری نیست. بالاخره از نظر شما حساب تبری چی میشه؟
۲: استاد میشه دقیقا و رو راست معنی{اندیکاسیون} رو بگید
۳:استاد اگه ما رو می شناسی بگو که اینقدر سرکار نباشیم

در پایان توضیح چند نکته به نظر من ضروری است:استاد اینطوری که من از دینم با خبرم این است که در مقابله قران سر تعظیم فرود بیاورم اگر دلیل از احکام ان کتاب بسیار بسیار بزرگ رو فهمیدم که چه بهتر ولی اگر نفهمیدم با عقل خودم به جنگ با احکام ثابت اون نمیرم{یاداین حدیث افتادم که قریب به این مضامین داشت و این که حلال و حرام خدا تا قیام قیامت و حتی بعد از اون ثابتند} .عقل فقط یکی از ابزار های شناخت است وتمام ان نیست.استاد دیگه سعی میکنم این اتش تند رو خاموشش کنم .یک جوری هستم که اگر کسی خلاف نظر قران رو یگه خیلی اعصابم بهم میریزه. تند روی ها بیشتر به خاطر همین است. شانس اوردیم که در بین این همه انگی که اقای رحمانی به ما زدند انگ تفکر خوارجی به ما نزدند.من یک تار مو یی که از سرائمه افتاده را با تمام عالم خلقت عوض نمیکنم. به گوش اقای رحمانی هم برسونید که دیگه از این تهمت ها به بچه های حضرت زهرا نزنه ما که حلالش کردیم ولی فردا جواب مادرم رو چی میده.ببخشید که احساسی شدم{از عشق بخوانید که احساسی من زه گهواره تا گور عباسیم من}
استاد راستی من اصلا با این نظر اقای رحمانی مخالف نیستم که متاسفانه شاید بعضی از عالمان دینی زمان ما باعث این اتفاقات شدن.ولی بهتر است نظر اسلام رو در مورد زنان بدونن و بعد در مورد حقوق انها بحث کنند.البته که انها هم ازادن ولی محدود تر که به خاطر ویژگی های انها است.هدف من دفاع از قران و ائمه بود و خیرخواهی. من از قران و ائمه دفاع کردم و منظورم هم فقط در مورد نظر اونها بود نه وضعیت فعلی
دوتا سوال دیگه هم داشتم{ببخشید}
۴:شما با چه کسی موافقید ۱۳ یا بقیه
۵:سکوت شما در بعضی از کامنت ها برام جای تعجب داشت و منظور های خاصی رو از این سکوت ها دریافت کردم
{ان لله و انا الیه راجعون}

سلام
۱- اگر اشتباه نکنم -تکرار می کنم اگر اشتباه نکنم-چون ازت می ترسم(!)-اگر باز سوال نکنی که پس کافری چون از غیر خدا می ترسی-پس شرک خفی داری و ...-بله اگر اشتباه نکنم این فرمان خدا یا پیامبر است. (در صدر اسلام و برای مشرکان)
فراموش نکن که از نظر من ضربه ای که از خانه نشینی ۲۵ ساله علی نه تنها اسلام که بشریت خورد غیر قابل جبران است اما توهین نباید کرد.
آیا بزرگان ما توهین می کنند؟ می خواهید لعنت کنید می توانید به طور عام ظلم کنندگان به حق ایشان را لعنت کنید. فراموش نکنید برادران اهل تسنن ما خلافت را غصب شده نمی دانند.
مضافا این که آیا با این گونه دشمن تراشی اصل نظام ضربه نمی خورد.
مضافا: جز راست نشاید گفت اما هر راست نباید گفت
خوشحال می شوم نظر منتظر و ناشناس عزیز وارد به موضوع را بدانم.
۲-اندیکاسیون دارید اصطلاح پزشکی است یعنی علایم چیزی را دائما بروز می دهید.
۳-فکر می کنم که می شناسم.
۴-خدایی اصول دین نپرسید من وقت ندارم که همه کامنتها را بازبینی کنم تا خط به خط جواب شما را بدهم.
امر برادر دینی خود را(اگر ما را به برادری قبول دارید!!) به بهترین وجه تعبیر بفرمایید.
۵-اگر منظورت کامنتهای سلمان است از وقتی که دیدم خلط مبحث شده است به آخرین جوابم حواله دادم (به نظرم)

۱۳ عزیز
آتشت خیلی تند است. از استادت بپذیر.
اگر اصل اعتقادی زیر سوال می رود حرفی نیست ولی کمی تساهل و تسامح هم بد نیست
(اگر باز مرا هم متهم به بعضی چیزها نمی کنی؟!-با با وا... با... شوخی کردم !)
بچه ها خواهشا کسی حق ندارد در دعواهای آتی خودش و ۱۳ -که اندیکاسیون دعوا دارد-از گفته های من علیه ۱۳ استفاده کند-استادش بودم حق داشتم-مگر نه ۱۳!
ممنون
استاد

سلمان رحمانی چهارشنبه 5 اسفند‌ماه سال 1388 ساعت 06:51 ب.ظ

سلام 13
من انگی به سرکار نزدم، نظرتت در زمینه های مربوطه این را بیانگر بودند. بازم اگر توهین و جسارتی شده است ببخشید.

علی علی

۱۳ چهارشنبه 5 اسفند‌ماه سال 1388 ساعت 07:36 ب.ظ

به نام خدا
سلام استاد خوبم
استاد صد در صد شما حق دارید اصلا اگه شما نگید کی بگه؟

۱۳ یکشنبه 9 اسفند‌ماه سال 1388 ساعت 08:57 ب.ظ

بسم الله الرحمن الرحیم

مطلبی دیگر در تولی وتیری از بزرگان:

اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم و العن اعدائهم
یا علی مدد

نظرات علما و مراجع درباره اتحاد اسلامی

نظر استاد ایت الله سید محمد ضیاء آبادی:
((البته می دانیم چون امت منتحل به اسلام و قرآن در مقابل دشمن مشترکی قرارگرفته که طمع به هدم اساس دین بسته است. طبعا به حکم عقل لازم است تمام امت-اعم از شیعه و سنی-بصف واحد در مقام دفاع از موجودیت خود برآیند و متحدا به مبارزه با آن دشمن مشتر بپردازند.
ولی این مستلزم این نیست که شیعه در مسئله تولی و تبری که دو رکن اصیل مذهب وی میباشد و او دقیقا مرگ و حیات اسلام و قرآن را بسته به وجود و عدم آن دو اصل مسم میداند. تسالمی با فرقه مخالف از خود نشان داده و انعطافی بپذیرد و در مرحله بحث و تحقیق استدلالی یا در مقام ارشاد و تبلیغ در محافل عموم و رسانه های همگانی یا در روند فعالیت آموزشی در مراکز تعلیم و تربیت اعتقادی کودکان و جوانان به عذر لزوم احترام به عقیده طرف مخالف و خوف از حصول شکاف در صف اتحاد از اظهار عقائد حقه خویش استنکاف ورزد و از صراحت در بیان خودداری نماید و بالمال نسل آینده را در هاله ای از ابهام نسبت به عقیده اش باقی گذارد.)) (1)
((شدیدا باید مراقب و هوشیار بود که وسوسه های اغواگر ابلیسی تحت عناوینی فریبنده از قبیل: ایجاد وحدت و اتحاد و احترام به اخوت اسلامی و اخذ مشترکات و چشم پوشی از متفردات و امثال این امور بظاهر زیبا خدشه در گوهر ایمان ما وارد نسازد و مخصوصا پایه اعتقادات نسل جوان را متزلزل و احیانا منهدم نگرداند و مسئله اتحاد سیاسی را مبدل به وحدت اعتقادی ننماید. به گونه ای که اسلام و راستین را در اذهان ساده دلان ناآگاه منشعب به دو شعبه شیعه و سنی ارائه کرده هر دو گروه را پویندگان راه حق و صراط مستقیم معرفی نماید و سرانجام مسئله تولی وتبری که دو رکن اصیل و اساسی اسلام ناب محمدی است. از فضای اعتقادی شیعه خارج گشته و بالآمال اسلام عزیز از پایه فرو ریزد و حیات ابدی عالم انسان به بهای بسیار ناچیز فتح سیاسی و گسترش دامنه حکومت اسلامی-آن هم در عالم خیال- مبادله گردد.(( (2)
نظر استاد مرتضی مطهری:
)) ... ماخود شیعه هستیم و افتخار پیروی اهل بیت علیهم السلام را داریم. کوچکترین چیزی حتی یک مستحب و یا مکروه کوچک را قابل مصالحه نمیدانیم. نه توقع کسی را در این زمینه می پذیریم و نه از دیگران انتظار داریم که به نام مصلحت و به خاطر اتحاد اسلامی از یک اصل از اصول خود دست بردارند...اخذ مشترکات اسلام و طرد مختصات هر فرقه ای نوعی خرق اجماع مرکب است. و محصول آن چیزی است که قطعا غیر از اسلام واقعی است. زیرا بالاخره مختصات یکی از فرق جزء متن اسلام است و اسلام مجرد از همه این مشخصات و ممیزات و مختصات وجود ندارد...در اصطلاحات معمولی عرف فرق است میان حزب واحد و جبهه واحد.
وحدت حزبی ایجاب میکند که افراد از نظر فکر و ایدئولوژی و راه و روش و بالاخره همه خصوصیات فکری به استثناء مسائل شخصی یک رنگ و یک جهت باشند.
اما وحدت جبهه اینست که احزاب و دسته جات مختلف در عین اختلاف در مسلک و ایدئولوژی و راه و روش به واسطه مشترکاتی که میان آنها هست در مقابل دشمن مشترک در یک صف جبهه بندی کنند. بدیهی است که صف واحد در برابر دشمن تشکیل دادن با اصرار در دفاع از مسلک خود و انتقاد از مسلکهای برادر و دعوت سایر برادران هم جبهه به مسلکه خود به هیچ وجه منافات ندارد...به هر حال طرفداری از تز "اتحاد اسلامی" ایجاب نمیکند که در گفتن حقایق کوتاهی شود. آن چه نباید صورت گیرد کارهایی است که احساسات و تعصبات و کینه های مخالف را برمی انگیزد. اما بحث علمی سروکارش با عقل و منطق است نه عواطف و احساسات.))(3(

نظر مرجع عالیقدر ایت الله العظمی سید صادق شیرازی:
وحدت مسلمانان
در منطق قرآن و اسلام همه مسلمانان یک امت هستند.
خدای متعال میفرماید:
إِنَّ هَذِهِ أُمَّتُکُمْ أُمَّةً وَاحِدَةً وَأَنَا رَبُّکُمْ فَاعْبُدُونِ (انبیاء 92(
این است امت شما که امتى یگانه است‏، و منم پروردگار شما، پس مرا بپرستید.
و میفرماید:
وَإِنَّ هَذِهِ أُمَّتُکُمْ أُمَّةً وَاحِدَةً وَأَنَا رَبُّکُمْ فَاتَّقُونِ (مائده 52)
و در حقیقت‏، این امّت شماست که امتى یگانه است‏، و من پروردگار شمایم‏؛ پس‏،از من پروا دارید.
و باز میفرماید:
یَا أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاکُم مِّن ذَکَرٍ وَأُنثَى وَجَعَلْنَاکُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا إِنَّ أَکْرَمَکُمْ (حجرات 13)
اى مردم‏، ما شما را از مرد و زنى آفریدیم‏، و شما را ملّت ملّت و قبیله قبیله گردانیدیم تا با یکدیگر شناسایى متقابل حاصل کنید. در حقیقت ارجمندترین شما نزد خدا پرهیزگارترین شماست‏.
در تفسیر نورالثقلین هنگام ذکر این آیات شریفه احادیث مستفیضی آورده است که در اینجا به برخی از آنها به عنوان نمونه اشاره میکنیم:
در تفسیر علی بن ابراهیم آمده است: ((هان ای مردم ما شما را از مرد و زنی آفریدیم و شما را ملت ملت و قبیله قبیله قراردادیم تا با یکدیگر شناسایی متقابل حاصل کنید)) حجرات 13 .
علی بن ابراهیم قمی میگوید: مقصود از شعوب غیر عرب است و از قبایل عرب.
و این فرموده خدا که: ((همانا گرامی ترین شما نزد خدا پرهیزگارترین شماست))
پاسخی است به کسانی که به حسب و نسب می نازند.
(تفسیر قمی ج2ص322 الافک علی الماریه)
پیامبر خدا در روز فتح مکه فرمود:
ای مردم! خداوند به برکت اسلام نخوت جاهلیت و فخر فروشی به آباء و اجداد را از شما برد. عربی بودن به پدر و مادر نیست بلکه عربی یک زبان است. پس هرکه به آن تکلم کند او عرب است. بدانید که شما از آدم هستید و آدم از خاک و گرامیترین شما نزد خدا با تقواترین شماست.(سند:همان(
در روضه کافی به سندش از امام باقر علیه السلام آورده است که: سلمان فارسی با گروهی از قریش در مسجد نشسته بود. آن عده هر یک از نسب خود میگفت و به ذکر اصل و نسب خویش می پرداخت تا به سلمان رسید. عمر بن خطاب به او گفت: تو از نسب خود برای من بگو. پدرت کیست؟و اصل و تبارت چه کسانی هستند؟
سلمان گفت: من سلمان- پسر بنده خدا هستم. گمراه بودم و خدا عزوجل به واسطه محمدص هدایتم نمود. فقیر بودم و خداوند به برکت محمد بی نیازم کرد. غلام بودم و خداوند به واسطه محمدص آزادم کرد. این است حسب و نسب من. حضرت فرمود: در این هنگام پیامبر ص آمد و سلمان مشغول صحبت کردن با آنان بود سلمان به پیامبرص عرض کرد: یا رسول الله آنچه از اینها دیدم این بود: (در این هنگام سلمان ماجرا را برای حضرت توضیح داد)
رسول خداص فرمود: ای گروه قریش! حسب مرد- دین اوست و شخصیتش اخلاق او و نسبش خرد او. خدای عزوجل فرموده است: اى مردم‏، ما شما را از مرد و زنى آفریدیم‏، و شما را ملّت ملّت و قبیله قبیله گردانیدیم تا با یکدیگر شناسایى متقابل حاصل کنید. در حقیقت ارجمندترین شما نزد خدا پرهیزگارترین شماست‏.
پیامبر ص سپس به سلمان فرمود: هیچ یک از اینان را بر تو برتری نیست مگر با تقوای الهی و اگر تو از آنان باتقواتر باشی پس تو برتری.)) (سند: کافی ج8ص181-182. خطبه امیرالمومنین ح203)
بنابراین قومیتها و مناطق جغرافیایی در اسلام جایی ندارد. کشورهای اسلامی همگی یک کشورند و قانون یکی است وهمگی یک امت هستند. هر چند زبان و قومیت و رنگهایشان گوناگون باشد. همگی یک خدا و یک پیامبر و یک قرآن و یک سنت و یک قبله و...دارند.
علیهذا هرگونه تفرقه و جداسازی میان مسلمانان از بدترین محرمات در اسلام به شمار می آید و موجب تشتت و پراکندگی امت واحده و هموارکردن راه برای تسلط کفار بر جهان اسلام و مسلمانان خواهد بود. خواه تفرقه افکنی قومی باشد و بگوییم: عرب ترک فارس کرد هندی و...
خواه جداسازی در سرزمین و مرز باشد و بگوییم: اینجا عراق است آنجا ایران است آنجا خلیج است. آنجا سوریه و اینجا مصر و اینجا حجاز و... .
خواه جداسازی نژادی باشد و بگوییم: نژاد این عراقی و او ایرانی و او مصری و هکذا. و یا هر جداسازی دیگری همه اینها در اسلام با شدت و قاطعیت تمام نفی و طرد شده است.
نفی تابعیت و گذرنامه
بنابر آنچه پدیده هایی چون تابعیت و گذرنامه و امثال اینها از بدعتهای استعمار است و ربطی به اسلام ندارد. هیچ یک از اینها در تاریخ اسلام سابقه ای ندارند بلکه در یک قرن اخیر که مسلمانان ضعیف گشتند و بازیچه مطامع و هوسهای استعمارگران شدند پدید آمد.
از همین رو زمانی که قانون تابعیت و گذرنامه و اقامت در ایران به وجود آمد. عالم زاهد و جلیل القدر مرحوم میرزاصادق آقا تبریزی (از شاگردان شیخ هادی طهرانی) با آن به مخالفت برخاست و تبعیت از این قانون را تحریم نمود. حتی نقل شده است که آن بزرگوار فتواداد که چنانچه رفتن به حج منوط به پذیرفتن تابعیت و گرفتن گذرنامه باشد حج بیت الله الحرام جایز نیست. چرا که عمل حرامی شدیدتر و مزاحمتی بزرگتر از وجوب حج است. این برخاسته از عمق آزادی اسلامی است که اسلام به مسلمانان اعطا کرده است. و فقهای اسلام آن را از متون شریعت اسلامی استنباط نموده و فرموده اند: الناس مسلطون علی انفسهم: مردم اختیاردار خود هستند.
نفی مرزهای جغرافیایی
مرزبندی جغرافیایی در سرزمینهای مسلمانان به قصد تفرقه افکنی میان آنان نیز از بدترین محرمات است. و این پدیده هم در طول تاریخ اسلام بی سابقه است و تنها پس از پیدا شدن سروکله لورنس مسیحی کافر و استعمارگر بریتانیایی بود که این پدیده به ظهور رسید. او بود که برای عراق وایران و جزیره العرب و... مرزهای جغرافیایی وضع کرد. چیزی که با وحدت مسلمانان که درچندین آیه از قران و در احادیث متعددی بدان تصریح شده و مسلمانان قرنها و قرنها در این مسیر حرکت میکردند ناسازگاری دارد.
این مرزبندی های جغرافیایی ساختگی در واقع ارمغان استعمارگران کافر است که قران ما را به دوری کردن از آن فرمان داده است.
پس بیایید به استعمارگران کافر و به ارمغان منفور آنان "نه" بگوییم. و به امید روزی باشیم که همه کشورهای اسلامی-با تقریبا یک ملیارد مسلمانش- از کران تا کران آن به یک کشور تبدیل شوند و چنان باشند که خدای متعال اراده کرده و فرموده است:
إِنَّ هَذِهِ أُمَّتُکُمْ أُمَّةً وَاحِدَةً وَأَنَا رَبُّکُمْ... (انبیاء 92)
این است امت شما که امتى یگانه است‏، و منم پروردگار شما،...
نفی گمرکات و عوارض
یکی از شدیدترین و مورد تاکیدترین کارهای حرامی که در سده اخیر در جهان اسلام رایج شده. مساله گمرکات و عوارض است. اسلام با این دو پدیده بشدت مبارزه کرده است. زیرا علاوه بر آن که آزادی اسلامی و قاعده مردم بر خویشتن تسلط دارند در تعارض است. با اقتصاد اسلامی که بر آزادی اقتصادی مبتنی است نیز ناسازگاری دارد. چرا که اسلام میفرماید: مردم بر اموال خویش تسلط دارند.(4)
و میفرماید: لا یحل لاحد ان یتصرف فی مال غیره بغیر اذنه: هیچ کس مجاز نیست در مال دیگری بدون اجازه او تصرف کند (5)
و میفرماید: لا یحل مال امریء مسلم الا بطیبه نفسه: مال انسان مسلمان (بردیگری) روانیست مگر بارضایت خود او. (6)
و میفرماید: لئلا یتوی حق امریء مسلم: تا اینکه حق مسلمانی ضایع نشود. (7)و دیگر متون شریعت و احادیث شریفی که دراین باره وارد شده است.
افزون بر همه اینها احادیث شدید اللحنی در لعن گمرکچی ونازل شدن عذاب الهی بر آنان در دست است که به بعضی از آنها اشاره میکنیم:
شیخ صدوق به سندش که به نوف می رسد آورده است که: امیرمومنان فرمود: یا نوف ایاک ان تکون عشارا: ای نوف بپرهیز از اینکه باجگیر (گمرکچی) باشی. (8)
نیز به سندش از امام صادق علیه السلام از پدرانش از حضرت علی علیه السلام روایت کرده است که فرمود: پیامبر خدا ص فرمود: خدای عزوجل چون بهشت را آفرید...فرمود: به عزت و بزرگی و شکوه و بلندی مقامم سوگند که میگسار و دائم الخمر و سخن چین و دیوث (آنکه در حق زن خود غیرت ندارد) و قلاع (آنکه پیش سلطان به باطل سخن چینی نماید. جاسوس) و زنوق و کفن دزد و عشار (گمرکچی-باجگیر) وارد آن نشوند. (9)
همچنین به سندش از رسول خداص روایت کرده است که فرمود: لایدخل الجنه...عشار ولاقاطع رحم: باجگیر و برنده پیوند خویشاوندو...وارد بهشت نمیشوند. (10)
همچنین به سندش از نوف آورده است که گفت: امیرمومنان به من فرمود: ای نوف! نصیحت مرا بپذیر. هرگز مهتر و پیشکار و باجگیر مشو.(11)
نیز به نقل از کتاب المنتقی فی مولد المصطفی حدیث سنگسار شدن زن غامدی توسط رسول خداص را آورده است. او زن شوهرداری بود که زنا داد و پیامبر خداص دستور رجمش را داد. خالد بن ولید سنگی به سر آن زن انداخت به طوری که خون برگونه اش جاری شد و او را ناسزا گفت.پیامبرص ناسزاگویی اورا شنید. فرمود: ساکت باش! ای خالد دشنامش مده. سوگند به آنکه جانم در دست اوست. این زن چنان توبه ای کرد که اگر گمرکچی توبه کند خدا او را می آمرزد. (12)
مثلث نفرت انگیز : هرگز!
این مثلث منفور عبارت است از:
1-مرزهای جغرافیایی ساختگی در درون میهن پهناور اسلامی
2-قانون تبعیت و گذرنامه و اقامت در درون امت واحده اسلامی
3-قانون عوارض و گمرکات
چرا که این مثلث شوم از عوامل درهم شکستن وحدت مسلمانان و از پایه های استوار استعمارگران کفر پیشه است. خدا و قرآن و پیامبر ص هر سه ضد این تثلیث منفور هستند. فقها و فقه اسلامی و تاریخ اسلام نیز همگی این مثلث شوم را نفی میکنند.
مرزداری اسلامی: آری
البته مرزداری اسلامی که در گذشته بین سرزمین شام و بلاد کفر (یعنی مرز بین کشور اسلامی و بلاد کفر) وجود داشت. مطلبی است که در قرآن وسنت وتاریخ و فقه از آن سخن رفته و مورد تایید واقع شده است. به سوره ال عمران ایه 200 رجوع کنید و احادیث دیگر در وسائل الشیعه و... .
این گوشه ای بود از راهکار رسیدن به وحدت واقعی سیاسی اسلامی که مراجع عزیز ما بر آن تاکید داشته اند. امام راحل ایت الله العظمی سید محمد شیرازی نیز با توجه به اینکه همیشه توصیه به ایجاد وحدت اسلامی میکردند (رجوع کنید به:کتاب الفقه السیاسه ایشان) اما همیشه تاکید میکردند که این وحدت باید سیاسی باشد نه اعتقادی. (13)
-------------------------------------------------------------
اسناد:
1-استادضیاء آبادی در جستجوی علم دین ص157-158
2-همان منبع ص157
3-استادمرتضی مطهری.امامت و مطهری ص16-19
4-بحار ج2ص272 ب33ح7
5-وسائل الشیعه ج25 ص 386 ب1 ح32190
6-همان ج14 ص 572
7-مستدرک الوسائل ج17ص427ب46 ح21826
8-خصال ج1ص338 باب السنه ح40
9-همان ج2ص436 باب العشره ح22
10-همان ح23
11-امالی صدوق ص 210 مجلس 37 ح9
12-همان ج21 ص367 ب35 ح2
13- منبع این مقاله کتاب اسلام وسیاست نوشته مرجع عالیقدر ایة الله العظمی سیدصادق شیرازی حفظه الله می باشد





منبع:http://www.shiatube.com

آفرین
کلمه ای توهین در گفتار این بزرگان یافتی؟
حق علی و اولادش و تولی و تبری یک چیز است-کوتاه نیامدن از آنها و گفتن حق هم یک چیز است-و ... همه قبول اما توهین توهین می آورد.هرگز نباید از اصول صحیح کوتاه آمد اما باز هم می گویم به نظر من توهین صحیح نیست.
متن قبلی ات را باید باز نویسی کنم که لاجرم بعد از این ظاهر خواهد شد.
اگر دوست داشتی متن سانسووووور نشده ات را به یک عالم مذهبی نشان بده و بپرس صلاخ هست این گونه سخن گفته شود یا خیر.
تکرار می کنم ضرری که بشریت از پایمال شدن حق علی خورد تا ظهور فرزندش جبران نمی شود اما خودش خار در چشم و استخوان در گلو به خاطر مصالح اسلام تحمل کرد و چیزی نگفت مگر در لحظه ای که درد بی داد می کرد آن هم شقشقیه مانند.
هنوز خیلی مانده تا ما بزرگی روح علی را بشناسیم. خیلی مانده تا بدانیم واقعا چه شخصیتی امام اول ماست اما با توهین سبب لجبازی طرف مقابل می شویم.
ما حق تند صحبت کردن-عصبانی شدن-داد زدن داریم اما حق توهین کردن نداریم.
دو سوال
آیا پیامبر (ص) به خاطر مصالحی در معرفی علی (ع) صبر نمی کردند که آیت آمد که بگو وگرنه رسالتت را کامل نکرده ای؟
آیا مولا به خاطر مصالحی ۲۵ سال خانه نشین نشد؟
۱۳ عزیز یک بار دیگر می گویم پرسشها را-سانسور نشده- و پاسخها را به یک عالم مذهبی نشان بده و بگو نظرش چه بوده تا همه استفاده ببریم.
باز هم می گویم:
جز راست نباید گفت
هر راست نشاید گفت
توهین که جای خود دارد.
ممنون
استاد

۱۳ یکشنبه 9 اسفند‌ماه سال 1388 ساعت 11:16 ب.ظ

نام خدا
استاد وتمام عزیزان رو به خواندن این متن با دقت فراوان دقت میکنم اما قبل از ان به این حدیث توجه کنید{ امام صادق علیه السلام فرمودند: دروغ میگوید کسی که گمان می کند دوستدار ماست اما از دشمنان ما برائت نمی جوید. (بحارالانوار ج27ص57
}

بسم الله الرحمن الرحیم
اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم و العن اعدائهم
یا علی مدد


نهم ربیع الاول، جشن تاج گذاری یا جشن عیدالزهراء ؟

چند سالی است که بعضی ها در روز نهم ربیع الاول به عنوان روز تاج گذاری (آغاز امامت امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف) جشن می گیرند. و متاسفانه با برپایی چنین جشنی، سخنی از ... قاتل حضرت زهرا سلام الله علیها در چنین روزی به میان نمی آورند و آن را نادیده می گیرند. در این مقاله بر آن شدیم تا با بررسی جشن تاج گذاری و عیدالزهراء حقیقت را روشن و واضح بگردانیم.

زمان شهادت امام حسن عسکری علیه السلام

برای شهادت امام حسن عسکری علیه السلام اقوال مختلفی وجود دارد، بعضی شهادت ایشان را اول ربیع دانسته اند (1) و برخی چهارم ربیع الاول را ذکر کرده اند. (2) ولی از میان تمامی اقوال (که ظاهرا حدود ده قول وجود دارد) سخن حق و صحیح آن است که شهادت ایشان در هشتم ربیع الاول بوده است.

و اما کیفیت و همچنین زمان دقیق شهادت ایشان طبق روایت معتبر محمد بن حسین و همچنین ابوسهل اسماعیل بن علی نوبختی به این شرح است:

در هنگام نماز صبح روز هشتم ربیع الاول، امام حسن عسکری علیه السلام فرزند خودشان یعنی حجة بن الحسن عج را به حضور طلبیدند. همینکه امام حسن علیه السلام نگاهش به فرزندش افتاد گریه کرد و فرمود: ای سید اهل بیت خود، به من آبی بده. که همانا من به سوی پروردگارم می روم. سپس امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف با جوشانده ای که برای حضرت آماده کرده بودند ایشان را سیراب نمودند. در این هنگام امام حسن عسکری علیه السلام فرمودند که مرا برای نماز مهیا کنید. و امام زمان عج نیز پدرشان را وضو دادند. و در همان وقت نماز صبح، یازدهمین خورشید امامت و ولایت به شهادت رسیدند.(3)

هشتم ربیع الاول روز آغاز امامت امام زمان (عج)

با توجه به مطلبی که گذشت زمان دقیق شهادت امام حسن عسکری علیه السلام هنگام نماز صبح روز هشتم ربیع الاول بوده است. معلوم و واضح است که زمان نماز صبح قبل از طلوع آفتاب و آغاز روز می باشد. و به همین جهت روشن می شود که با طلوع آفتاب و شروع روز هشتم ربیع الاول امامت امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف آغاز شده است. و نهم ربیع الاول روز دوم امامت ایشان بوده است.

آیاروز آغاز امامت ائمه علیهم السلام روز شادی و فرح است ؟

قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى اطَّلَعَ إِلَى الْأَرْضِ فَاخْتَارَنَا وَ اخْتَارَ لَنَا شِیعَةً یَنْصُرُونَنَا وَ یَفْرَحُونَ لِفَرَحِنَا وَ یَحْزَنُونَ لِحُزْنِنَا وَ یَبْذُلُونَ أَمْوَالَهُمْ وَ أَنْفُسَهُمْ فِینَا أُولَئِکَ مِنَّا وَ إِلَیْنَا. (4)
مولا امیرالمومنین علیه السلام فرمودند: خداوند تبارک و تعالی مخلوقات زمین را مورد توجه و دقت قرار داد، سپس ما (اهل بیت) را اختیار فرمود و برای ما شیعیان را اختیار فرمود. شیعیانمان ما را یاری می کنند و در فرح و شادی ما اظهار خوشحالی می کنند و برای حزن ما اظهار حزن و اندوه می کنند. و آنها اموال و نفس های خودشان را برای ما بذل و بخشش می نمایند. آنها از ما و به سوی ما هستند.

ما شیعیان موظفیم تا در فرح و شادی اهل بیت علیهم السلام اظهار سرور و خوشحالی کنیم، همانطوریکه خودشان به ما امر فرموده اند. و به همین جهت است که شیعیان در اعیاد و موالید اهل بیت علیهم السلام جشن برپا می کنند و شادی و فرحشان را اظهار می کنند.

در رابطه با روز آغاز امامت ائمه علیهم السلام نیز باید ببینیم که آیا روز شادی ایشان بوده است، که ما نیز به پیروی از آنها در آن ایام خوشحال باشیم، یا نه؟ با کمی تتبع در روایات در می یابیم که نه تنها ایشان ما را امر به شادی و فرح در چنین روزهایی نکرده اند، بلکه با دقت در سیره خودشان نیز متوجه می شویم که اصلا چنین ایامی را جشن نمی گرفتند. و حتی در سیره هیچکدام از اصحاب و علما و فقهای شیعه نیز اقامه جشن در روز آغاز امامت ائمه علیهم السلام نمی یابیم. به عنوان مثال در کجا داریم که امام حسین علیه السلام بعد از شهادت امام حسن علیه السلام، به عنوان روز آغاز امامت خودشان جشن گرفته باشند؟ و یا در کجا می یابیم در روز یازدهم محرم که روز آغاز امامت امام سجاد علیه السلام می باشد ائمه علیهم السلام اظهار شادی کرده باشند؟ فلذا به یقین می توان گفت که ما هیچ دلیلی نداریم که روز آغاز امامت ائمه علیهم السلام روز شادی ایشان می باشد.

حتی اگر فرض کنیم که روز آغاز امامت ائمه علیهم السلام روز جشن و شادی می باشد، باز هم نمی توانیم روز نهم ربیع الاول را به عنوان اولین روز امامت امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف جشن بگیریم، زیرا همانطورکه اثبات شد روز نهم ربیع الاول دومین روز امامت ایشان می باشد و همان روز هشتم ربیع الاول روز آغاز امامت حجة بن الحسن العسکری می باشد.

و همچنین اگر قبول کنیم که اولین روز امامت ائمه علیهم السلام روز شادی می باشد، چگونه است که این امر را به امام زمان عج اختصاص داده اند و اولین روز امامت بقیه امامان را جشن نمی گیرند؟ به کدام دلیل فقط اولین روز امامت امام زمان عج روز شادی است و نه بقیه امامان علیهم السلام؟ و اگر واقعا چنین ایامی ایام شادی و فرح است چرا اولین روز امامت امام رضا علیه السلام را به عنوان مثال جشن نمی گیرند؟ همچنین اگر گفته شود دلیل اختصاص جشن و سرور در آغاز امامت امام زمان عج زنده بودن و یا طولانی شدن و استمرار امامت ایشان می باشد. باز هم می گوییم به کدامین دلیل زنده بودن و یا طولانی شدن و استمرار امامت امامی، موجب می شود که روز آغاز امامت آن امام تبدیل به جشن و سرور گردد؟

نهم ربیع الاول، جشن عیدالزهراء

شیعیان و محبین اهل بیت علیهم السلام روز نهم ربیع را جشن می گیرند، ولی نه به عنوان "جشن تاج گذاری" بلکه شادی ما در این روز به دلیل ... قاتل حضرت زهرا سلام الله علیها و غاصب فدک و خلافت امیرالمومنین علیه السلام و منشأ بدعتها و ضلالتها یعنی ... می باشد.
در این رابطه احمد بن اسحاق، که از خواص اصحاب امام علی النقی و امام حسن عسکری علیهما السلام بوده و به خدمت امام مهدی عج نیز رسیده است، نقل می کند که در چنین روزی خدمت امام حسن عسکری علیه السلام رسیده و ایشان را مسرور و خوشحال دیده است. از ایشان علت شادی و فرح را جویا می شود و امام حسن عسکری علیه السلام می فرمایند:

به درستی که خبر داد مرا پدرم، که حذیفة بن یمان در روز نهم ربیع الاول خدمت جدم حضرت رسول صلی الله علیه و اله رسید. حذیفة گفت: حضرت علی و حسنین علیهم السلام را دیدم که با حضرت رسول غذا میل می فرمودند و آن حضرت به روی ایشان تبسم می نمود و به حسنین علیهما السلام میفرمود:

بخورید! گوارا باد از برای شما برکت و سعادت این روز، به درستی که این روز روزی است که حق تعالی دشمن خود و دشمن شما را هلاک میفرماید و در این روز دعای مادرِ شما (5) را مستجاب میگرداند..... در این روز فرعونِ اهل بیتِ من و ستم کننده بر ایشان و غصب کننده حق ایشان هلاک میشود.

در ادامه حضرت رسول صلی الله علیه و اله فرمودند که خداوند به من وحی کرده که:

ای محمد! علی به منزلت تو نمی رسد مگر به آنچه که از بلاها توسط فرعون آن عصر و غصب کننده حق او بر او وارد میشود. کسی که جرات پیدا میکند تا گفته های مرا تغییر دهد و به من شرک آورد و مردم را از راه رضای من منع می کند. و گوساله ای از برای امت تو برپا می کند که آن ... است و به من کفر می ورزد در عرش و عظمت و جلال من، به درستی امر کرده ام ملائکه هفت آسمان خود را که برای شیعیان و محبان دین شما عید بگرداند روزی که آن ملعون (...) کشته میشود.

از این ماجرا می گذرد تا روزی که ... لعنة الله علیه به درک واصل می شود. و حذیفة خدمت امیرالمومنین علیه السلام می رسد. مولا علی علیه السلام به وی میفرمایند: آیا به یاد داری آن روزی را که آمدی به نزد سید من رسول خدا، من و دو سبط او حسنین علیهم السلام نزد او بودیم و با او غذا میخوردیم ایشان تو را بر فضیلت این روز آگاه ساخت؟ پس از یادآوری حذیفة، مولا علی علیه السلام هفتاد و دو نام برای این روز ذکر می کنند. که در این جا برخی از آنها را ذکر می کنیم:

این روز روز استراحت مؤمنان است زیرا از شر آن منافق استراحت یافتند، روز زایل شدن کرب و غم، روز غدیر دوم، روز تخفیف گناهان شیعیان، روز برهم شکستن بنای کفر و عدوان، روز عید بزرگ خدا، روز مستجاب شدن دعا، روز کندن جامة سیاه، روز ندامت ظالم، روز شکسته شدن شوکت مخالفان، روز نفی هموم، روز عفو از گناه شیعیان، روز عید اهل بیت، روز مقبول شدن اعمال شیعیان، روز قتل منافق، روز قهر بر دشمن، روز خراب شدن بنیان ضلالت، روز خنک شدن دلهای مؤمنان، روز رهایی مؤمنان از شر کافران، روز برطرف شدن بدعتها، روز ترک گناهان کبیره، روز ندا کردن به حق و روز عبادت است.(6)

مرحوم سید بن طاووس بعد از نقل این روایت می فرمایند :من این حدیث را از خط محمد بن علی بن محمد بن طیّ نقل می نمایم و بر اساس تفحّصی که من در کتابها داشته ام ، دسته ای از روایات را موافق با این روایت یافتم و لذا بر آن اعتماد نمودم و به سزاست که این روز که در حدیث امده است را بزرگ شمرد و در آن اظهار سرور و شادمانی نمود .(7)
به همین جهت است که متقدمین و متأخرین از علما و فقهای شیعه این روز را روز به درک واصل شدن ... می دانستند و در این روز اظهار سرور و خوشحالی میکردند. و حتی بعضی از آنها کتاب های جداگانه ای در اثبات این حقیقت نوشته اند. از جمله آنها می توان به کتاب علامه مجلسی رحمة الله علیه، کتاب صاحب مستدرک (محدث میرزا شیخ حسین نوری) و همچنین کتاب "فصل الخطاب فی تاریخ قتل ..." که در عصر ما نوشته شده است، اشاره کرد.

علامه مجلسی رحمة الله علیه در این رابطه می فرمایند: و المشهور بین الشیعة فی الأمصار و الأقطار فی زماننا هذا هو أنه الیوم التاسع من ربیع الأول، و هو أحد الاعیاد. یعنی بین شیعیان در تمامی نقاط و نواحی در زمان ما مشهور است که به درک واصل شدن او در روز نهم ربیع الاول می باشد. و آن روز یکی از اعیاد است.

در ادامه ایشان در رابطه با شبهه ای که توسط برخی گفته می شود که روز مرگ ... 28 ذی الحجة بوده است میفرمایند: اعتبار تلک الروایات مع الشهرة بین أکثر الشیعة سلفا وخلفا لا یقصر عما ذکره المؤرخون من المخالفین، ویحتمل أن یکونوا غیروا هذا الیوم لیشتبه الامر على الشیعة فلا یتخذوه یوم عید وسرور.

یعنی اعتبار آن روایات (در اثبات مرگ ...در روز نهم ربیع) بعلاوۀ شهرتی که بین اکثر شیعیان سلف و خلف دارند، کمتر از آنچه مورخین مخالف نقل کرده اند (که روز مرگ وی 28 ذی الحجة است) نیست. (به عبارت دیگر اعتبار روایت نهم ربیع با گفته های مخالفین رد نمی شود) و احتمال دارد که مخالفین این روز را تغییر داده اند تا امر برای شیعیان مشتبه شود، و آن روز را روز عید و سرور نگیرند. (8)

مرحوم صاحب جواهر در مورد فضیلت نهم ربیع الاول می نویسد :به خبری اسناد داده شده به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در فضیلت و شرافت و برکت این روز دست یافتم (در اینجا اشاره به روایت احمد بن اسحاق دارند)....و این روز علی الخصوص برای ما و ائمه ما علیهم السلام عید است. (9)

حرف آخر

با توجه به دلایل و براهین واضح و روشنی که ارائه شد روز نهم ربیع الاول روز اظهار جشن و سرور و تبری از دشمنان اهل بیت علیهم السلام می باشد. البته این نکته را نیز متذکر می شویم که یاد و ذکر نام امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف در هر زمانی نیکوست، و شرعاً حرام نیست که افرادی بخواهند در این روز به بهانه ایام آغاز امامت حضرت مهدی عج از ایشان یاد کنند. ولی همواره باید به خاطر داشت که این روز، روز اظهار تبری و برائت از دشمنان اهل بیت علیهم السلام می باشد، و این همان سیره و سنت ائمه اطهار علیهم السلام بوده است. فلذا تضعیف و بلکه دوری از سیره ایشان به نحوی که هیچ سخنی از تبری در این روز به میان آورده نشود، و بزرگ کردن و گرامیداشتن جشنی که هیچ توصیه ای به آن نشده است، یقینا مورد رضایت ائمه اطهار علیهم السلام نمی باشد. متاسفانه همین مساله را در سالهای اخیر شاهد بوده ایم که پرچمداران "جشن تاج گذاری" با بزرگ نمودن این جشن هیچ سخنی از تبری از دشمنان اهل بیت علیهم السلام به میان نمی آورند. به همین جهت، شیعیان باید هوشیار باشند و نگذارند افرادی نام امام زمان عج را وسیله و ابزاری قرار دهند تا تبرّی را در میان ایشان کمرنگ و بلکه حذف نمایند. و مطمئن باشیم که اگر چشمانمان را ببندیم و از کنار اینگونه فتنه ها بگذریم، روزی چشم باز خواهیم کرد و می بینیم که هیچ اثری از برائت و تبری در میان شیعیان باقی نمانده است.


شیعه به تولّی اَر مُسلَّم گردد.........با رکن تبرّی است که محکم گردد
یافاطمه! لعن قاتلت روزی ماست.........یا رب نکند که رزق ما کم گردد

رسول خدا صلی الله علیه واله فرمودند: هرکس از لعن نمودن کسی که خداوند او را لعنت نموده خودداری نماید لعنت خداوند بر او باد. (بحارالانوار ج2 ص202)

--------------------------------------
اسناد:
(1) مصباح کفعمی ج2 ص533 – بحارالانوار ج50ص335
(2) مسارالشیعه ص28-29
(3) روایت معتبر محمد بن حسین: کمال الدین شیخ صدوق ج2ص473 و بحارالانوار ج50ص331 و روایت ابو سهل: الغیبة شیخ طوسی ص273 و بحارالانوار ج52ص16
(4) بحارالانوار ج44ص287
(5) اشاره به آن جائی که حضرت زهرا سلام الله علیها موقعی که ...نامه فدک را پاره کرد. فرمودند خدا شکمت را پاره کند.
(6) زادالمعاد علامه مجلسی باب ۸ص۳۲۵ و زوائد الفوائد از علی بن علی بن طاووس. باب ربیع الاول و بحارالانوار جلد ۳۱ ص۱۲۰.
(7) بحارالانوار ج31ص129
(8) بحارالانوار ج31ص132
(9) جواهر الکلام ج 5 ص 43- 44




منبع:http://www.shiatube.com

و ای پیامبر اگردارای خلقی عظیم نمی بودی همه از گردت پرامنده می شدند.

استاد دوشنبه 10 اسفند‌ماه سال 1388 ساعت 07:02 ق.ظ


۱۳ عزیز مرا مجبور کردی کمی وبلاگ گردی کنم.
منبع:

http://www.islamdin.blogfa.com/post-68.aspx


دیدگاه اهل بیت(ع) درباره دشنامگویی به مقدسات دیگران :


تجربه نشان داده که هیچگاه دشنام گفتن به مقدسات دیگران موجب هدایت گمراهان نمی شود بلکه برعکس آنان را به لجاجت و مقابله به مثل وادار می کند. از این رو اهل بیت(ع) به شیعیان یادآور می شدند که خداوند از دشنام گفتن - حتی نسبت به بتهای مشرکان- نهی فرموده است. خداوند می فرماید: « به معبود کسانى که غیر خدا را مى‏خوانند دشنام ندهید، مبادا آنها(نیز) از روى(ظلم و) جهل، خدا را دشنام دهند »[أنعام/108] بنابراین پرهیز از دشنام یک اصل قرآنی و اسلامی است.


اهل بیت(ع) نیز بر این اصل تأکید کرده اند از این رو استثنا قایل شدن برای آن در شرایط خاص نیازمند دلیل خاص است. در جنگ صفین برخی از اصحاب امیرالمؤمنین(ع) طرف مقابل را دشنام می دادند که آن حضرت فرمود: «بر شما روا نمی دانم که نفرینگر و دشنامگو باشید، و فحش دهید و اظهار نفرت کنید. ولى اگر کارهاى زشت آنان را بیان مى‏کردید و مى‏گفتید که رفتار و کردارشان چنین و چنان بوده، سخنى درست‏تر گفته و عذرى رساتر آورده بودید»[. نهج البلاغه[چاپ دارالهجره قم] خطبه 206 ص323 و نصر بن مزاحم، وقعة صفین [چاپ قاهره] ص103 ؛ ابوحنیفه دینوری، الأخبار الطوال[چاپ منشورات الرضی، قم] ص 165 ؛ ابن¬أعثم کوفی،الفتوح [چاپ بیروت] ‏ج2 ص543 ]

در اینجا امیرالمؤمنین(ع) در عینِ نهی از دشنامگویی ، یاران خود را به افشاگری درباره عملکردِ دشمن فرا می خواند. بنابراین پرهیز از دشنامگویی به معنای سکوت در مقابل انحرافات نیست بلکه به معنای روشنگریِ مؤدبانه و استدلالی است که احتمال هدایت مخاطبان را بیشتر می کند و در پیشگاه خداوند و در مقابل افکار عمومی نیز بهتر قابل دفاع است.


در روایتی دیگر خطاب به شیعیان آمده :« از خدا پروا کنید و با هرکس همدم می شوید به نیکویی همنشینی کنید و با همسایگان خوشرفتار باشید و امانت را به صاحبانش برگردانید و مردم را خوک نخوانید. اگر شیعه ما هستید همانگونه که ما سخن می گوییم سخن بگویید و مانند ما رفتار کنید تا براستی شیعه ی ما باشید » [قاضی نعمان مغربی، دعائم‏الإسلام[چاپ مصر] ج1 ص61 و میرزا حسین نوری ، مستدرک‏الوسائل[چاپ قم]: ج 8 ص311]
از این روایت دانسته می شود که در آن روزگار برخی از تندروها، پیروان مذاهب دیگر را با القابی زشت نامگذاری می کردند که اهل بیت(ع) از این رفتار زشت نهی فرمودند. در زمان ما نیز برخی از افراطیها از هر دو مذهب القاب زشتی به مخالفان خود می دهند که بی تردید ناروا و بر خلاف شیوه پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) می باشد.
در کتاب علل الشرایع(تألیف شیخ صدوق) که از منابع مهم شیعه است آمده که ابوحنیفه(پیشوای اهل سنت) نزد امام صادق(ع) شرفیاب شد و عرض کرد:«گروهی از شیعیان از سه خلیفه نخست به شدت بدگویی و اعلام بیزاری می کنند و مدعی هستند که شما چنین توصیه ای به آنان کرده اید» امام صادق(ع) فرمودند: «وای بر تو! من چنین چیزی نگفته ام» ابوحنیفه گفت : «اما آنها بسیار برای این کار اهمیت قایلند!» امام(ع) فرمودند:«از من چه انتظار داری؟» ابوحنیفه گفت:«اگر نامه ای برایشان بنویسید و من به آنان برسانم از این کار دست بر می دارند.» امام(ع) فرمودند:«[در اینصورت] سخنم را اطاعت نخواهند کرد.» [. محمد بن بابویه صدوق، علل الشرائع، [انتشارات مکتبة الداورى، قم‏]ج1 باب 81 ص91 و محمدباقر مجلسی، بحارالأنوار [چاپ بیروت] ج 2 ص294]
گویا امام صادق(ع) نگران بودند که اگر چنین نامه ای توسط یک عالم سنی به گروهی از تندروهای شیعه در کوفه ابلاغ شود تأثیری نداشته باشد. اما از آنجا که امام(ع) براستی از تصریح مردم کوفه به لعن بزرگان اهل سنت ناخشنود بودند شخصاً نامه ای نوشتند و توصیه های فراوانی به شیعیان کردند از جمله اینکه باید با اهل سنت خوشرفتاری کرده، از تظاهر به دشنامگویی خودداری کنند زیرا چنین رفتار ناشایستی جز اینکه طرف مقابل را به مقابله به مثل وادار کند سودی نخواهد داشت. از آن پس شیعیان آن نامه را در جایگاه نماز خود قرار می دادند و بعد از نماز می خواندند و تلاش می کردند به آن پایبند باشند. [محمد بن یعقوب کلینی، الکافی[چاپ تهران] ج8 ص 2 تا 14 و محمدباقر مجلسی، بحارالأنوار [چاپ بیروت] ج71 باب 14 ص 217 و ج 75 باب 3 ص 215]
یکی از نایبان خاص امام زمان(عج) شخصی را به کار دربانی گمارده بود اما پس از مدتی معلوم شد این دربان به معاویه لعنت و دشنام می دهد. نایب خاص(ره) پس از اطلاع از این موضوع او را از کار برکنار فرمود. از آن پس آن شخص تا مدتها التماس می کرد که سر کار خود برگردد اما نایب خاص (ره) دیگر او را به خدمت قبول نفرمود. [محمد بن حسن طوسی، الغیبة [چاپ قم] ص : 386 و محمدباقر مجلسی، بحارالأنوار [چاپ بیروت] ج : 51 ص : 357]
گویی ایشان معتقد بودند که شیعیان باید حتی نسبت به حساسیت اقلیتی از اهل سنت که برای معاویه جایگاه قایل هستند ، توجه داشته باشند و نباید تظاهر به بی احترامی به عقاید اهل سنت کنند.

از برخی از روایات بر می آید اصل تبری که از نظر ما شیعیان یکی از فروع دین است باید بصورت « لعن ستمکاران بطور کلی » باشد و نباید با ذکر نام و بصورت صریح باشد. کلینی از امام باقر(ع) نقل کرده که فرزندِ یکی از سرانِ شرک، اسلام آورده و در رکاب پیامبر(ص) بود. یکبار ابوبکر در حضور او پدر مشرکش را لعنت کرد که او خشمگین شد و به ابوبکر پاسخی تند داد. در آن هنگام پیامبر(ص)- به عنوان یک سیره همیشگی - فرمودند: «وقتی مشرکان را لعن و بدگویی می کنید بطور کلی سخن بگویید نه بطور خاص (با ذکر نام) که فرزندانشان (که اکنون در شمار مسلمانان هستند) خشمگین شوند» [محمد بن یعقوب کلینی، الکافی[چاپ تهران] ج8 ص69 . این ماجرا در مصادر تاریخی نیز آمده است: بلاذری، أنساب الأشراف[چاپ بیروت] ج1 ص160 و467 و ج6 ص44 ؛ واقدی، المغازی[چاپ بیروت] ‏ج3 ص925 و ابن حبیب هاشمی، المنمق[چاپ بیروت] ص294]
طبق این روایت پیامبر اکرم(ص) از لعن صریح مشرکان با ذکر نام، نهی فرمود تا موجب دودستگی بین مسلمانان نشود. معنای این سخن اینست که به جای لعن با ذکر نام مثلا بگویند:«اللهم العن الظالمین».
از این روایت می توان فهمید که به طور کلی لعن افراد با ذکر نام – حتی درباره مشرکان - اگر موجب کدورت میان مسلمانان شود روا نیست و باید از آن پرهیز شود.
به عنوان یک مصداق باید گفت آنچه پس از عصر صفوی در برخی از محافل تحت عنوان «عید الزهرا» رواج یافت امری غیردینی و بر خلاف سیره پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) بوده است. از این رو بسیاری از مراجع تقلید شیعه به صراحت آن را خرافی و حرام اعلام کرده اند. حدیثی که برخی از افراطیها برای توجیه این مراسم خرافی مورد استناد قرار می دهند نیز به اعتقاد محققان جعلی و فاقد اعتبار است. در این باره کتابی خواندنی با عنوان « نهم ربیع ؛ جهالت‌ها خسارت‌ها» منتشر شده است. این کتاب که توسط "مهدی مسائلی" تألیف شده است.
نکته دیگر درباره زیارت شریف عاشوراست که در قدیمی ترین نسخه آن عبارت « اللهم خُصَّ‌ أنت اول ظالم باللَّعن و ابدأ به أولاً ثم الثانی و الثالث والرابع» - که فعلا رایج و مشهور است - وجود ندارد و به جای آن لعن کلی و عمومی به این صورت آمده است :« اللهم خُصَّ أنت أول ظالم ظلم آل نبیک باللعن ثم العن أعداء آل محمد من الأولین و الاخرین» این نسخه ی زیارت عاشورا در کتاب «کامل الزیارات» - که از تألیفات ابن قولویه قمی(از استادان شیخ مفید) است- آمده و از جهاتی از نسخه متداول معتبرتر می باشد اما متاسفانه کمتر مورد توجه مردم قرار گرفته است. در میان کتب دعای معاصر «منتخب الادعیه» که زیر نظر علامه سید مرتضی عسکری(ره) تدوین شده این متن را نقل کرده است. گفتنی است اعتبار زیارت عاشورا به هیچ وجه نباید مورد تردید قرار گیرد و آنچه در اینجا بیان شد تنها ناظر به یک عبارت کوتاه بود که باید طبق نسخه های قدیمی تر تصحیح گردد.[جعفر ابن قولویه قمی(وفات حدود 368هـ)، کامل‏الزیارات[انتشارات مرتضویه، نجف اشرف]، صص174-179، باب71 و محمدباقر مجلسى ، بحارالأنوار [چاپ بیروت]ج98، ص292. و میرزا ابوالفضل تهرانى(قرن13ق). شفاء الصدور فی شرح زیارة العاشور[انتشارات مرتضوى، تهران]، ج1، ص44 و سید مرتضی عسکری، منتخب الأدعیه ، المجمع العلمی الاسلامی، تهران، 1404 ق. /1362 ش ]

استاد دوشنبه 10 اسفند‌ماه سال 1388 ساعت 07:08 ق.ظ

سلام مجدد ۱۳ عزیز
یک چرخی در همان وبلاگ بزن:

با افتخار می گوییم : شیعه هستیم
نخست باید بگوییم ارادتی به عمر بن خطاب نداریم و طرفدار حقیقت و واقعیات تاریخ هستیم. زیرا مذهبی که واقعیات تاریخ را نسبتاً منصفانه مورد توجه قرار می دهد مذهب تشیع است. و از آنجا که تشیع را با بررسی و تحقیق برگزیده ایم بنابراین طبیعی است با برخی تندروی ها نیز موافق نباشیم لذا نکاتی درباره مراسم عمرکشان و با استناد به آثار عالمان بزرگ شیعه تقدیم می شود :

* تاریخ دقیق مرگ عمر بن خطاب :
طبق منابع تاریخی عمر بن خطاب ( خلیفه دوم ) در بیست وششم ذی الحجه ترور شد و بعد از حدود سه روز درگذشت. بنابراین وی در آخر ذیحجه یا اول محرم درگذشته است. این مطلب را همه ی مورخان اعم از شیعه و سنی در آثار خود آورده اند. لذا مراسم عمرکشان ( عید زهرا ) که عده ای در ماه ربیع الاول برگزار می کنند اساسا با تاخیر حدود هفتاد روز انجام می شود و از نظر تاریخی با اشکال مواجه است. برای اطمینان می توان به منابع تاریخی زیر مراجعه کرد که به اتفاق همین مطلب را بیان کرده اند:

* منابع تاریخی شیعه :
1.تاریخ‏الیعقوبى ج‏2 ص 159 قرن: سوم مولف شیعه است.
2.تاریخ‏یعقوبى/ترجمه ج‏2 ص 49 قرن: سوم مولف شیعه است
3.التنبیه‏والإشراف ص 250 قرن: چهارم مولف شیعه است
4.مروج‏الذهب ج‏2 ص 304 قرن: چهارم مولف شیعه است.
5.مروج‏الذهب،ج‏2،ص:321 قرن: چهارم مولف شیعه است.
6.الفتوح ج‏2 ص:323 قرن: چهارم مولف شیعه است.
7.مسارّ الشیعه اوایل قرن پنجم مؤلف : شیخ مفید (ره) پیشوای بزرگ شیعیان ( که خوشبختانه نسخه خطی این کتاب ایشان با دستخط خودشان هم اکنون موجود است و در آن مرگ عمر در ذی الحجه ذکر شده است. می دانیم که شیخ مفید(ره) از نظر عظمت علمی و تقوایی در حد عالی هستند تا جایی که طبق عقیده رایج به دریافت نامه از امام عصر(عج) مشرف شده اند.)

* منابع تاریخی دیگر :
8.الإمامةوالسیاسة ج‏1 ص 39 قرن: سوم مذهب مولف : سنی
9.المعارف ص 183 قرن: سوم مذهب مولف : سنی
10.أنساب‏الأشراف،ج‏10،ص:417 قرن: سوم مذهبِ مولف : نامعلوم
11.الطبقات‏الکبرى،ج‏3،ص:258 قرن: سوم مذهب مولف : سنی
12.تاریخ‏الطبری،ج‏4،ص:191 قرن: چهارم مذهب مولف : سنی
سایر منابع جهت اختصار ذکر نمی شود. اما بد نیست بدانیم کهعلمای متقدّم شیعه بر اینکه عمر در ذیحجه کشته شده اتفاق نظر داشته اند و حتی علامه مجلسی(ره) هم به این امر اعتراف دارد.(ر.ک.بحارالانوار، ج‏31، ص 118 ) گرچه مجلسی(ره) خود سعی کرده اند به هر قیمت شده نهم ربیع الاول را تایید فرمایند!!(بعید نیست ایشان که در عصر صفوی می زیستند از سوی حکومت تحت فشار بوده اند و لذا با کمال تعجب به روایتی که از نظر سندی کاملاً ضعیف است استناد کرده ، اجماع مورخان شیعه و سنی را به کناری نهاده اند! روایتی که ایشان به آن استناد کرده اند از طریق دو راوی مجهول الهویه به احمد بن اسحاق قمی(ره) منسوب شده که سند و متن آن بسیارِ ضیعف است.)
ابن ادریس حلی (صاحب سرائر) درباره تاریخ نهم ربیع می گوید: مَنْ زَعَمَ أَنَّ عُمَرَ قُتِلَ فِیهِ فَقَدْ أَخْطَأَ بِإِجْمَاعِ أَهْلِ التَّوَارِیخِ وَ السِّیَرِ ( هر کس بپندارد عمر در نهم ربیع کشته شده به اجماع صاحبان کتب تاریخ و سیره در اشتباه است.) سپس وی تاریخ ذیحجه را صحیح دانسته،می فرماید: الإجماعُ حاصلٌ مِن الشیعةِ و أهلِ السنّةِ على ذلک.( شیعه و سنی بر آن اتفاق نظر دارند. )ر.ک. بحارالانوار، ج‏31، ص 119

* انگیزه ی ابولولو در قتل عمر :
درباره قاتل عمر که فیروز ابولؤلؤة نام دارد واقعیت اینست که طبق منابع تاریخی ، مسلمان یا زردشتی یا نصرانی بودن او معلوم نیست: اینکه آیا او از زردشتی های هم پیمان با مسلمانان بوده یا نصرانی بوده یا مسلمان شده بود معلوم نیست. همچنین دلیلی بر شیعه بودن او وجود ندارد. انگیزه ی او در کشتن عمر بن خطاب نیز یک انگیزه شخصی بوده : در واقع او نسبت به گزاف بودن مالیاتِ مقرّر اعتراض داشت و نزد عمر شکایت برد ولی عمر مالیاتش را تخفیف نداد لذا نقشه ی قتل عمر را طراحی کرد. بنابراین انگیزه ی ابولولو یک انگیزه ی شیعی نبوده بلکه صرفاً یک تصفیه حساب شخصی بوده است. از این رو اینکه او برای خشنودی اهل بیت (ع) دست به این کار زده باشد از نظر مورخان کاملا نادرست است. ( رجوع کنید به منابعی که در فوق ذکر کردیم. )
مرحوم دکتر سید جعفر شهیدی احتمال داده است برخی از بزرگان قریش مثل مغیرة ( مالک ابولولو ) در ترورِ عمر نقش داشته اند زیرا از سختگیری های عمر به تنگ آمده بودند . ر .ک. تاریخ تحلیلی اسلام ص 129 و 130 آنچه دیدگاه ایشان را تقویت می کند اینست که عمر در روزهای آخر گفته بود می خواهد شیوه اش را در تقسیم بیت المال تغییر داده ، مساوات را برگزیند که این می توانست موجب نگرانی برخی از بزرگان قریش شود آنان را به طراحی برای قتل عمر وادار کند. طبق این نظریه ابولولو فریبِ چند عربِ قریشی را خورده و آلت دست آنان شده است.
همچنین برخی از محققان با توجه به سخنانِ کعب الاحبارِ یهودی قبل از ترورِ عُمَر احتمال داده اند که کعب الاحبار از نقشه ی ترورِ عُمَر آگاه بوده است. حجة الاسلام استاد رسول جعفریان در تاریخ خلفا این دیدگاه را نقد کرده اند.ر.ک. تاریخ خلفا صفحه 105تا 109 .

* موضع امیرمومنان (ع) درباره ی ترور عُمَر :
بی شک اگر امام علی(ع) درگیری فیزیکی با دستگاه خلافت را صلاح می دیدند خودشان از همان آغاز اقدام می کردند ولی از آنجا که چنین درگیری را متعارض با مصالح عالیه اسلام می دانستند لذا دست به شمشیر نبردند. در برخی منابع آمده که پیامبر(ص) به علی(ع) توصیه کرده بود که اگر مردم تو را یاری نکردند صبر و شکیبایی در پیش بگیر. لذا ایشان صبر کردند. ایشان در آغاز از بیعت با ابوبکر امتناع کردند اما بعداً که دیدند چاره ای نیست - احتمالا برای پرهیز از جنگ داخلی و نیز خطر ارتداد تازه مسلمانها و نیز خطرحمله رومیان به قلمرو اسلامی - با ابوبکر بیعت کردند. بعدا هم با عمر و بعد با عثمان برای مصالح اسلام و برای وحدت بیعت کردند. بیعت ایشان از ترس و احساس ضعف نبود زیرا ایشان شجاعترینِ عرب بوده ، از هیچ فداکاری برای اسلام دریغ نمی کردند. بدین ترتیب امیرالمومنین(ع) بیست و پنج سال بخاطر حفظ اسلام خون جگر خورد ، صبر کرد.
همچنین هیچگاه در منابع قدیم نیامده که امیرمومنان(ع) قتل عمر را تایید کرده باشند. البته اگر کسانی بخواهند درباره این مسائل به کتاب های صد سال اخیر استناد کنند قطعاً از روش علمی فاصله گرفته اند زیرا در مسائل تاریخی باید به منابعی استناد کرد که به زمانِ رویدادِ مورد بحث نزدیکتر باشند. لذا باید به تاریخهای شیعه و سنی در قرنهای نخست رجوع کنیم. از این رو آثار شیخ کلینی(ره) و صدوق(ره) و مفید(ره) و شیخ طوسی(ره) و... به مراتب معتبرتر از سخنان برخی از متاخران است.( مثلاً بحارالانوار که در اوایل قرن دوازدهم توسط علامه مجلسی(ره) تالیف شده از نظر اعتبار هرگز قابل مقایسه با آثار قدمای شیعه(رضوان الله علیهم) نیست.)
در تواریخ آمده ابولولو پس از آسیب زدن به عمر – در حالِ امامت جماعت - تعدادی از نمازگزارانِ صف اول را نیز مورد حمله قرار داد و زخمی کرد که برخی به خاطر جراحات درگذشتند. حال براستی آیا می توان گفت امام علی(ع) راضی بودند که عمر درمسجد و در حال نماز ترور شود؟ آیا مسجد احترام ندارد؟! آیا امام علیه السلام به زخمی شدن چند بی گناه راضی بودند؟! آیا امام راضی بودند عمر در نظر آیندگان بجای اینکه مورد نقد قرار گیرد برعکس به عنوان "خلیفه ی شهید" و "شهید محراب" مورد احترام و تقدیس قرار گیرد؟!!
لذا بی تردید امام علی(ع) به قتل عمر در نماز جماعت و در مسجد النبی(ص) راضی نبوده اند و همانطور که گفتیم اساساً عملکرد ابولولو قابل دفاع نیست.
بنابراین با اینکه عملکرد عمر بن خطاب درباره اهل بیت (ع) را کاملاً مورد نقد می دانیم در عین حال ترور او را نیز اشتباه دانسته ، معتقدیم امیرمومنان(ع) نیز به این قتل آن هم در مسجد و در حال نماز راضی نبودند همانطور که بعدها به قتل عثمان نیز رضایت ندادند و همه ی این امور بدون اطلاع ایشان انجام شده است. برخی معتقدند اینها همه توطئه ی مخالفان علی(ع) بود که می خواستند آن حضرت را همدستِ قاتلانِ خلفا معرفی کنند چنانکه معاویه ایشان را به همکاری با قاتلان عثمان متهم می کرد.( ر.ک. نهج البلاغه نامه ی 28 ) و عجیب آنست که شیعه ی علی(ع) امروز همان حرفی را می زند که معاویه و داستان پردازانِ دربارِ او در آن زمان می گفتند!. حضرت امیر (ع) بارها و بارها خود را از اتهامات معاویه تبرئه فرموده است. در نهج البلاغه مکرراً تاکیدات آن حضرت را بر اینکه در قتل عثمان دستی نداشته اند مشاهده می کنیم.

* نتایج مرگ عمر :
نتیجه ی کار ابولولو چنان شد که عثمان به جای عمر نشست. در واقع باید گفت کاش عمر زنده می ماند تا امور به دست عثمان نیفتد و آنهمه ریخت و پاش در دستگاه حکومت راه پیدا نمی کرد و بنی امیه آنقدر قدرت نمی یافتند. عمربن خطاب با اینکه مورد انتقاد است اما به هرحال بیش از عثمان به سنت پیامبر اعظم (ص) پایبند بود و مرگ او زمینه ساز تسلط کامل بنی امیه و از بین رفتن بسیاری از سنتهای پیامبر اعظم (ص) شد. در واقع این عثمان بود که به بنی امیه (مروان و معاویه و.... ) پر و بال داد و شرایط را برای آنها فراهم کرد و بعدا خود نیز قربانی این اشتباه شد (عثمان خودش از تیره ی بنی امیه بود لذا به خاطر مسایل فامیلی به آنان منصب های حکومتی داد.)

* مرگ ابولولو :
در کتب تاریخ آمده ابولولو پس از آسیب زدن به عمر و زخمی کردن تعدادی دیگر نمازگزاران پا به فرار گذاشت اما نتوانست از مسجد بیرون برود و در همانجا مردم او را دستگیر کردند و او که خود را گرفتار دید - با همان خنجری که عمر را با آن زده بود - خود را کشت (خودکشی کرد).
اما درباره قبر او باید گفت طبیعی است جنازه اش را در همان مدینه دفن کرده اند. به هرحال او نتوانست بگریزد حتی نتوانست از مسجد بیرون رود بلکه همانجا خودکشی کرد چه رسد به اینکه پایش به ایران و کاشان رسیده باشد!!. بنابرین اینکه برخی از عوام می گویند" ابولولو فرار کرده، نزد حضرت امیر(ع) آمد و از ایشان پناه خواست و ایشان فرمودند: من تو را با طیّ الارض به کاشان می برم که مردمانش شیعه هستند" کاملاً بی پایه است زیرا مردم کاشان در آن زمان شیعه نبوده اند. اساساً مردم کاشان به تبعیت از قم شیعه شدند و چون رواج تشیع در قم بین سالهای 80 تا 115هجری آغاز شده بنابراین در سال مرگ عمر (سال 23 هجری) خبری از تشیع در کاشان یا در قم نبوده است.بلکه تشیع در آن زمان در میان عده ای از صحابه در مدینة النبی(ص) منحصر بود.( ر. ک. رسول جعفریان ، تاریخ تشیع در ایران ص 173 )
در یک کلام نمی توان قصه های عامیانه ی مربوط به ابولولو را – که با عموم تواریخ شیعه و سنی تعارض دارند - باور کرد.( درباره خودکشی ابولولو نیز به منابعی که در فوق ذکر شد مراجعه فرمایید. استاد رسول جعفریان معتقد است قصه های عوامانه زیادی در قرن 6 و 7 در میان شیعیان درباره ابولولو رواج یافته که فاقد مستند تاریخی و علمی است. وی با اینکه از اشتباهات عمر دفاع نمی کند با این حال دفاع از ابولولو را نیز ناروا می داند. ر.ک. تاریخ خلفا ص 110 )

* بهترین دفاع از تشیع :
در پایان باید گفت بهترین دفاع از تشیع اینست که تشیعِ صحیح و معقول را بدون کم و کاست و بر اساس منابع معتبر و استدلال به مردم معرفی کنیم که اگر چنین کنیم بسیاری از اهل سنت نیز به تشیع علاقمند می شوند. می توانیم بسیار مودبانه و مستند انتقادهای خود را به اهل سنت بگوییم و آرام و منطقی به گفتگو بنشینیم اما تظاهر به ناسزاگویی در شأن پیروان علی(ع) نیست. امامان معصوم (ع) در روایات خود ما را به مدارا و برخورد نیکو( مجامله ) با اهل سنت فرا خوانده اند.ر.ک. المحاسن للبرقی ج1 وصایا أهل بیته(ع ) ص 18 و الکافی ج : 8 (کِتَابُ الرَّوْضَةِ ) ص2 تا 14 نیز تفسیرالعیاشی ج 1 ص 373 و نیز بحارالأنوار ج71 ص 217 باب 14 و ج 75 ص 215 باب 3 . همچنین ج27ص239 و ج71 ص217 . مجلسی(ره) در بحارالانوار تنها در باب التقیة و المداراة تعداد 109 روایت درباره تقیه و مدارا نقل کرده اند. بحارالانوارج‏72 باب التقیة و المداراة. نیز حاجی نوری(ره) در مستدرک الوسائل ج12ص306 باب وجوب کفّ اللسان عن المخالفین‏.

* در یک کلام :
تشیع حقیقی همان اسلام حقیقی است به شرطی که آن را با خرافاتِ عوام الناس آمیخته نکنیم. باید پیرو تشیع امام صادق (ع) بود که امامِ عقلانیت و اعتدال و منادی وحدت بود: تشیع معصومین(ع) : همان مکتبی است که پیامبر اعظم (ص) در روز غدیر خم مردم را به آن فراخواند.
اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجّل فرجهم و العن اعدائهم اجمعین.

یک کتاب درباره خرافه ی عمرکشان توسط یکی از محققان شیعه نوشته شده است. عنوان این کتاب "نهم ربیع، جهالت ها، خسارت ها" است و آقای مهدی مسائلی آن را تالیف نموده است. درباره این کتاب مراجعه کنید به یکی از لینکهای زیر :

http://www.historylib.com/Site/SViewDocument.aspx?DocID=994&RT=List#

و

http://ghamezani.blogfa.com/cat-3.aspx



* برخی از منابع :
ابن اعثم کوفى ، أبو محمد أحمد / الفتوح / تحقیق على شیرى، بیروت، دارالأضواء، 1411 هـ ق
برقى ، احمد بن محمد بن خالد / المحاسن/ دار الکتب الإسلامیة قم، 1371 هـ ق ‏
جعفریان ، رسول / تاریخ تشیع در ایران / قم ، انتشارات انصاریان ،1385هـ ش
جعفریان ، رسول / تاریخ خلفا / قم انتشارات دلیل ما ، 1383هـ ش
دینوری‏ ، ابن قتیبة / الإمامة و السیاسة(تاریخ الخلفاء)/ تحقیق علی شیری، بیروت، دارالأضواء، 1410/1990.
رضی، شریف محمد بن حسین / نهج البلاغه/ (نسخه صبحى صالح ) /انتشارات دار الهجره قم
شهیدی، سید جعفر / تاریخ تحلیلی اسلام / مرکز نشر دانشگاهی 1371هـ ش
عیاشى ، محمد بن مسعود / تفسیر العیاشی / چاپخانه علمیه تهران، 1380 هـ ق
کلینى، محمد بن یعقوب / الکافی/ دار الکتب الإسلامیة تهران، 1365 هـ ش‏
مجلسى، محمد باقر / بحار الأنوار / مؤسسة الوفاء بیروت - لبنان، 1404 هـ ق ‏
نورى، میرزا حسین / مستدرک الوسائل / مؤسسه آل البیت علیهم السلام قم، 1408 هـ ق
برخی از منابع فوق از طریق CDهای نور از جمله CDجامع الاحادیث که از تولیدات مرکز کامپیوتری علوم اسلامی هستند استفاده شده است.

۱۳ دوشنبه 10 اسفند‌ماه سال 1388 ساعت 02:31 ب.ظ

به نام خدا
سلام استاد
از شما برای وقتی که برای بحث تولی و تبری گذاشتید ممنونم.در یکی از سایت هایی که شما معرفی کردید سخنرانی جالبی از ایت ا...العضمی مظاهری که از یکی از مراجع تقلید است را دیدم بیشتر مطالب ان به دلم نشست از شما به خاطر راهنمایی تان ممنونم

سخنرانی جالب و خواندنی از آیت العظمی مظاهری درباره اهمیت حفظ وحدت و انسجام اسلامی

اعوذ بالله من‌ الشیطان‌ الرجیم‌. بسم‌ الله الرحمن‌ الرحیم‌. رب‌ اشرح‌ لی‌ صدری‌ و یسر لی‌ امری‌ واحلل‌ عقدة من‌ لسانی‌ یفقهوا قولی‌.

هفته‌، هفته‌ وحدت‌ است‌ در جمهوری‌ اسلامی‌ و قوانین‌ جمهوری‌ اسلامی‌ مراعاتش‌ واجب‌ است‌، تخلفش‌ حرام‌ است‌ و همین‌ طور که‌ از چراغ‌ قرمز و لو نصف‌ شب‌ نمی‌شود رد شد و باید مراعات‌ کرد، ما بقی‌ قوانین‌ جمهوری‌ اسلامی‌ هم‌ چنین‌ است‌ اگر کسی‌ جمهوری‌ اسلامی‌ را قبول‌ داشته‌ باشد که‌ باید داشته‌ باشد مراعات‌ قوانین‌ واجب‌ است‌، مخالفت‌ آن‌ قوانین‌ حرام‌ است‌ و از جمله‌ این‌ قانون‌ وحدت‌ که‌ جمهوری‌ اسلامی‌ دارد خیلی‌ قانون‌ خوبی‌ است‌ انصافاً خیلی‌ بالاست‌، در زمان‌ ائمه‌ طاهرین‌: هم‌ چنین‌ بوه‌ است‌، که‌ از روایات‌ بخوبی‌ فهمیده‌ می‌شود که‌ آن‌ وحدتی‌ که‌ ائمه‌ طاهرین‌ مخصوصاً امام‌ باقر، امام‌ صادق‌ فرمودند می‌فرمودند تخلف‌ از آن‌ قوانین‌ حرام‌ است‌، ثواب‌ هم‌ برای‌ آن‌ وحدت‌ بار می‌کردند، روایات‌ صحیح‌ السند ظاهر الدلاله‌ مرحوم‌ صاحب‌ وسایل‌ نقل‌ می‌کنند که‌ نماز خواندن‌ شیعه‌ پشت‌ سر سنی‌ها مثل‌ نماز خواندن‌ پشت‌ سر پیغمبر است‌ ترغیب‌ می‌کردند که‌ بروید پشت‌ سر اینها نماز بخوانید، خیال‌ هم‌ نمی‌کنم‌ که‌ گفته‌ باشند نمازها را اعاده‌ نکنید، نه‌، نماز امام‌ صادق‌، نماز وحدت‌ غیر از آن‌ است‌ که‌ انسان‌ نمازهایش‌ را اعاده‌ نکند، نماز ظهر و عصرش‌ را درخانه‌ بخواند یابعد بخواند اما برود پشت‌ سر اینها نماز بخواند، ثوابش‌ مثل‌ نه‌ نماز جماعت‌ پشت‌ سر شیعه‌ است‌ که‌ خیلی‌ ثواب‌ دارد علاوه‌ بر آن‌ مثل‌ نماز خواندن‌ پشت‌ سر پیغمبر اکرم‌ و انسان‌ روایات‌ تقیه‌ را مطالعه‌ بکند از آن‌ روایتها، خیلی‌ چیز بدست‌ می‌آید که‌ فقها به‌ این‌ گونه‌ چیزها می‌گویند تقیه‌ مدارایی‌ و این‌ تقیه‌ مدارایی‌ را ائمه‌ طاهرین‌: خیلی‌ روی‌ آن‌ پافشاری‌ داشتند. لذا این‌ هفته‌ وحدت‌ که‌ جمهوری‌ اسلامی‌ گذاشت‌ خیلی‌ نتیجه‌ گذاشت‌ انصافاً و بین‌ شیعه‌ و سنی‌ اختلافهای‌ عجیبی‌ بود، چنانچه‌ الان‌ هم‌ افراطیهای‌ از شیعه‌ و افراطیهای‌ از سنی‌ کارهای‌ عجیب‌ و غریب‌ می‌کنند و این‌ هفته‌ وحدتی‌ که‌ جمهوری‌ اسلامی‌ گذاشت‌ توانست‌ به‌ تمام‌ معنا بدست‌ آورد، در اوائل‌ جمهوری‌ اسلامی‌ به‌ عنوان‌ شیعه‌ گری‌ سر شعیه‌ را زنده‌ زنده‌ می‌کندند پوستش‌ را می‌گرفتند، کلاه‌ گوشی‌ می‌کردند و رهایش‌ می‌کردند در این‌ سیستان‌ و بلوچستان‌ در کردستان‌ به‌ عنوان‌ شیعه‌ و سنی‌ خیلی‌ از این‌ کارها کردند البته‌ دشمن‌ دامن‌ به‌ آتش‌ می‌زند، بالاخره‌ آنها هم‌ واجب‌ می‌دانستند و در سیستان‌ و بلوچستان‌ کارها شد الان‌ هم‌ که‌ بعضی‌ از کارها می‌شود برای‌ تندیهای‌ ما و برای‌ تندیهای‌ آنهاست‌ همین‌ ریگی‌ که‌ (خدا لعنتش‌ کند) که‌ چند وقت‌ قبل‌ 22 نفر از بیگناهان‌ را آن‌ جوری‌ سر برید، آنجوری‌ ترور کرد شوهر را در مقابل‌ زن‌ سر برید چند روز قبل‌ صحبت‌ کرده‌ که‌ ما واجب‌ می‌دانیم‌ شیعه‌ را قتل‌ عام‌ کنیم‌ برای‌ خاطر اینکه‌ شیعه‌ لعن‌ به‌ عمر می‌کند و این‌ افراط‌ گریها، آن‌ افراط‌ گریها مخصوصاً دشمن‌ هم‌ که‌ از خدایش‌ است‌ یک‌ اختلافی‌ بین‌ شیعه‌ و سنی‌ بیندازد، خدا رحمتش‌ کند، درجاتش‌ عالیست‌، عالیتر کند، مرحوم‌ آیت‌ الله مرعشی‌، من‌ مکاسب‌ پیش‌ ایشان‌ خواندم‌، هم‌ کفایه‌ خواندم‌، هم‌ مکاسب‌، اتفاقاً من‌ پیش‌ 5 و 6 نفر کفایه‌ خواندم‌، کفایه‌ ایشان‌ به‌ قول‌ خودشان‌ هم‌ تحقیقی‌ بود هم‌ ملاسلیمانی‌ بود خیل‌ رسا بود خیلی‌ از مکاسب‌ را پیش‌ ایشان‌ خواندم‌. ایشان‌ بنایشان‌ این‌ بود برای‌ اینکه‌ خسته‌ نشوند، یک‌ قصه‌ای‌ گاهی‌ اوقات‌ یا خیلی‌ از اوقات‌ در میان‌ درس‌ برای‌ شاگردها می‌گفتند، و یکی‌ از قصه‌ هایشان‌ این‌ بود که‌ می‌گفتند پدر من‌ از علمای‌ نجف‌ بوده‌ یک‌ شاگرد سنی‌ داشت‌ این‌ بالاخره‌ می‌خواست‌ برود کردستان‌ و کرمانشاه‌، این‌ با پدر من‌ خداحافظی‌ کرده‌ علاقه‌ به‌ پدر من‌ داشت‌، رفت‌، پدر من‌ آمد ایران‌ و رفت‌ مشهد، و این‌ عالم‌ جلیل‌ القدر گفته‌ بود در برگشت‌ قافله‌ ما غروب‌ رسید کرمانشاه‌، من‌ خیلی‌ وحشت‌ کردم‌ که‌ حالا چه‌ می‌شود آن‌ وقت‌ وضع‌ کرمانشاه‌ وضع‌ کردستان‌ روی‌ قاعده‌ شیعه‌ و سنی‌ گری‌ خیلی‌ بد بود می‌گوید دیدم‌ ناگهان‌ اتفاقی‌ آن‌ شاگرد من‌ پیدا شد، خیلی‌ با من‌ گرم‌ گرفت‌ و بالاخره‌ با زور و رودربایستی‌ من‌ را برد خانه‌ خیلی‌ هم‌ خدمت‌ کرد به‌ من‌ بعد آخر شب‌ به‌ من‌ گفت‌ آقا ما یک‌ جلسه‌ای‌ داریم‌ شما بیاید برویم‌ توی‌ این‌ جلسه‌، گفتم‌ می‌آیم‌، می‌گوید مرا بردند توی‌ آن‌ جلسه‌، مرحوم‌ آقا نجفی‌ گفتند، پدرم‌ می‌گفتند وقتی‌ نشستم‌ توی‌ جلسه‌، دیدم‌ این‌ سبیل‌ گنده‌ها، سبیل‌ کشیده‌ها دارند می‌آیند تعجب‌ کردم‌ چه‌ خبر است‌ یک‌ وقت‌ منقلی‌ پر از آتش‌ که‌ آتش‌ زغالی‌ که‌ الو داشت‌ این‌ را هم‌ آوردند، یک‌ مجمع‌ را هم‌ آوردند گذاشتند روی‌ این‌ آتش‌ها، روی‌ این‌ منقل‌ می‌گوید من‌ تعجب‌ کردم‌، ترس‌ هم‌ من‌ را گرفته‌ بود که‌ اینها چه‌ کار می‌خواهند بکنند یک‌ وقت‌ دیدم‌ یک‌ جوانی‌ زیر غل‌ و زنجیر، آقای‌ نجفی‌ می‌ گفتند پدر من‌ گفتند چون‌ من‌ همدانی‌ها را می‌شناختم‌ این‌ قیافه‌، قیافه‌ همدانی‌ بود، بالاخره‌ آوردندش‌ زیر غل‌ و زنجیر، یک‌ سفره‌ چرمی‌ هم‌ پهن‌ کردند، او را نشاندند روی‌ سفره‌ چرمی‌ و یک‌ کسی‌ با یک‌ ضربت‌ گردن‌ آن‌ را زد آن‌ مجمع‌ که‌ داغ‌ بود گذاشتند روی‌ گردن‌ این‌ که‌ خون‌ بیرون‌ نیاید، غل‌ و زنجیرها را هم‌ باز کردند این‌ هی‌ دست‌ و پا می‌زد اینها هم‌ قاه‌ قاه‌ می‌خندیدند، گفت‌ من‌ غش‌ کردم‌ بالاخره‌ قضیه‌ تمام‌ شد و من‌ در حال‌ غش‌ بودم‌، کم‌ کم‌ مرا به‌ هوش‌ آوردند اما آن‌ موقعی‌ که‌ نزدیک‌ بود به‌ هوش‌ بیایم‌ می‌دیدم‌ با هم‌ زمزمه‌ دارند این‌ شیعه‌ است‌ این‌ را هم‌ بیایید دومی‌ اش‌ باشد آن‌ طلبه‌ می‌گفت‌ نه‌ بابا من‌ درس‌ پیش‌ ایشان‌ خواندم‌، این‌ از آن‌ سنی‌های‌ داغ‌ است‌ معلم‌ من‌ بوده‌، بالاخره‌ من‌ را نجات‌ داد، آمدیم‌ خانه‌، وقتی‌ من‌ حال‌ آمدم‌، این‌ طلبه‌ به‌ من‌ گفت‌ آقا من‌ سنی‌ هستم‌، اما مرید شما هستم‌، می‌دانید شما را خیلی‌ دوست‌ دارم‌، نمی‌خواستم‌ ناراحتتان‌ کنم‌، اما بردم‌ آنجا یک‌ پیام‌ بدهید به‌ علمای‌ نجف‌ و پیام‌ این‌، که‌ شما عمرکُشون‌ کنید ما هم‌ اینجور می‌کنیم‌ ما رسممان‌ است‌ یک‌ شیعه‌ را یک‌ جایی‌ پیدا می‌ کنیم‌ زندانی‌ اش‌ می‌کنیم‌ غل‌ و زنجیر می‌کنیم‌ تا شب‌ چهارشنبه‌، شب‌ چهارشنبه‌ همه‌ ما جمع‌ می‌شویم‌ برای‌ رضایت‌ خدا، قربة الی‌ الله این‌ را می‌آوریم‌ و این‌ بلا را به‌ سرش‌ می‌آوریم‌ که‌ تو دیدی‌، خب‌ زمان‌ امام‌ صادق‌ هم‌ همین‌ جورها بود لذا امام‌ صادق(ع) هی‌ مرتب‌ می‌گفتند «التقیة دینی‌ و دین‌ آبائی‌» در روایات‌ ما بعضی‌ اوقات‌ به‌ اینجا می‌رسید که‌ امام‌ صادق‌ لعن‌ می‌ کردند به‌ مثل‌ زراره‌، ما یک‌ اختلاف‌ در رجال‌ داریم‌ راجع‌ به‌ بعضی‌ از بزرگان‌ اهل‌ رجال‌ مثل‌ محمد بن‌ مسلم‌ مثل‌ ابن‌ ابی‌ عمیر مثل‌ زراره‌ مثل‌ عبید بن‌ زراره‌ که‌ اینها بعضی‌ اوقات‌، طعن‌ و لعن‌ و طرد از ائمه‌ طاهرین‌ برایشان‌ است‌ بعد می‌گویند که‌ اینها چی‌ بوده‌ کجا بوده‌ از روایات‌ استفاده‌ می‌کردند که‌ امام‌ صادق‌ برای‌ اینکه‌ اینها خونشان‌ محفوظ‌ بماند، امام‌ صادق‌ طردشان‌ می‌کرد امام‌ صادق‌ می‌گفتند این‌ از ما نیست‌ امام‌ صادق‌ می‌گفت‌ این‌ سنی‌ است‌، امام‌ صادق‌ می‌گفتند این‌ روایتش‌ درست‌ نیست‌ و این‌ «التقیة دینی‌ و دین‌ آبائی‌» یک‌ معنای‌ عرفی‌ هم‌ هست‌ یک‌ معنای‌ عقلی‌ است‌ که‌ انسان‌ باید برای‌ خاطر حفظ‌ اسلام‌ یا حفظ‌ جان‌ و مال‌ خودش‌ باید تقیه‌ کند و رسم‌ ائمه‌ طاهرین‌: همین‌ بوده‌ این‌ نمازی‌ که‌ گفتم‌ از باب‌ مثال‌ بود و الا وقتی‌ برویم‌ تو روایات‌ تقیه‌ مرحوم‌ صاحب‌ وسایل‌ روایات‌ را نقل‌ کرده‌ می‌بینیم‌ که‌ یک‌ وظیفه‌ سنگین‌ می‌دادند مخصوصاً نماز جمعه‌ می‌دادند به‌ شیعه‌ «واجب‌ می‌کردند» که‌ باید در نماز جمعه‌ شرکت‌ کنید خود امام‌ صادق‌ گاهی‌ یا غالباً هم‌ شرکت‌ می‌کردند همه‌ ائمه‌ طاهرین‌ همه‌ در نماز جمعه‌ شرکت‌ می‌کردند در نماز جماعت‌ آنها شرکت‌ می‌کردند برای‌ حفظ‌ وحدت‌.

امیرالمومنین‌ برای‌ حفظ‌ اسلام‌ برای‌ اینکه‌ بخوبی‌ از تاریخ‌ استفاده‌ می‌شود ثقیفه‌ بنی‌ ساعده‌ پشتیبانی‌ داشته‌، یعنی‌ مثل‌ الان‌ که‌ این‌ ضدانقلاب‌ها پشتیبانی‌ (مثل‌ آمریکا، این‌ پیاده‌ نظامهای‌ آمریکا، دنیای‌ غرب‌ برای‌ براندازی‌ جمهوری‌ اسلامی‌ پشتوانه‌ دارند) آدم‌ خوب‌ می‌فهمد که‌ در صدر اسلام‌ اینجوری‌ بوده‌، هم‌ روم‌ و هم‌ ایران‌ هم‌ جاهای‌ دیگر اینها پشت‌ به‌ پشت‌ یکدیگر کرده‌ بودند برای‌ اینکه‌ این‌ اسلام‌ عزیز را سرنگون‌ کنند، تا زمان‌ پیغمبر اکرم‌ که‌ دیدند نمی‌شود و قرآن‌ که‌ آن‌ سوره‌ کوثر بخوبی‌ دلالت‌ دارد که‌ آنها می‌خواستند براندازی‌ کنند نمی‌شد می‌گفتند که‌ صبر می‌کنیم‌ پیغمبر که‌ از دنیا رفت‌ ابتر است‌ دیگر کسی‌ را ندارد وقتی‌ کسی‌ را نداشت‌ ما کار خودمان‌ را می‌کنیم‌ می‌خواستند براندازی‌ کنند، چه‌ کسی‌ نگذاشت‌ آنها براندازی‌ کنند؟ امیرالمؤمنین‌. برای‌ چه‌؟ با چی‌ نگذاشت‌؟ با حفظ‌ وحدت‌ و امیرالمؤمنین‌(ع) آن‌ 25 سال‌ انصافاً کار کرد، یعنی‌ امام‌ صادق‌ و امام‌ باقر از نظر فرهنگی‌ خیلی‌ کار کردند اما امیرالمؤمنین‌ از نظر سیاسی‌ خیلی‌ کار کردند و حافظ‌ اسلام‌ عزیز بود حتی‌ در آن‌ 5 سال‌ که‌ نگذاشتند امیرالمؤمنین‌ کار بکند، کار کردند خیلی‌، اما آن‌ 25 سال‌ خیلی‌ کار امیرالمؤمنین‌ بالاتر از آن‌ 5 سال‌ حکومتشان‌ بود بلکه‌ اگر انسان‌ راستی‌ بگوید کار امیرالمومنین‌ (ع) بالاتر از کار همه‌ ائمه‌ طاهرین‌: بوده‌ اشتباه‌ نکرده‌ایم‌، شما همه‌ می‌دانید علت‌ موجده‌ اسلام‌ عزیز امیرالمومنین‌ است‌ 84 جنگ‌ امیرالمؤمنین‌ پشت‌ سر گذاشت‌، علت‌ موجده‌ پیغمبراکرم‌، امیرالمؤمنین‌ است‌ علت‌ مبقیه‌ که‌ بهتر از علت‌ موجده‌ است‌ امیرالمؤمنین ‌(ع) است‌ و اگر ثقیفه‌ بنی‌ ساعده‌ که‌ جلو آمد امیرالمومنین‌ تقیه‌ نمی‌کردند، امیرالمومنین‌ حفظ‌ وحدت‌ را مراعات‌ نمی‌کردند ما اسلام‌ نداشتیم‌ از تاریخ‌ به‌ خوبی‌ استفاده‌ می‌شود که‌ مهیا بودند برای‌ حمله‌ کردن‌، ابی‌ سفیان‌ می‌آمد پیش‌ امیر المومنین‌ می‌گفت‌ یا علی‌ اجازه‌ بده‌، من‌ لشکرها می‌آورم‌ در همین‌ مدینه‌، مدینه‌ را قتل‌ عام‌ می‌کنم‌ حکومت‌ را می‌دهم‌ به‌ شما، که‌ امیرالمومنین‌ هم‌ به‌ او می‌فهماندند که‌ تو مرموزی‌، تو سیاستمداری‌، تو از جای‌ دیگر آب‌ می‌خوری‌، برو گم‌ شو، برو دنبال‌ کارت‌، این‌ در زمان‌ امیرالمؤمنین‌، در زمان‌ ائمه‌ طاهرین‌ هم‌، همین‌ طور، زمان‌ ائمه‌ طاهرین‌ خیلی‌ کار شد انصافاً و یکی‌ از پیشرفتهای‌ که‌ ائمه‌ طاهرین‌ مخصوصاً امام‌ صادق‌ و امام‌ باقر داشتند این‌ حفظ‌ وحدت‌ بود بواسطه‌ حفظ‌ وحدت‌ امام‌ صادق‌ و امام‌ باقر توانستند فرهنگ‌ اسلام‌ را پیاده‌ کنند و انسان‌ اگر روایات‌ را مطالعه‌ کند بخوبی‌ می‌فهمد، که‌ فرهنگ‌ اسلام‌ را امام‌ صادق‌ و مقدمه‌اش‌ امام‌ باقر که‌ ما می‌گوییم‌ فرهنگ‌ مذهب‌ جعفری‌، مرهون‌ زحمت‌ امام‌ صادق‌ بود اما اگر جلوی‌ داغ‌ را نمی‌گرفتند اگر امر به‌ وحدت‌ نمی‌کردند مسلم‌ امام‌ صادق‌ نمی‌توانستند 1000 نفر قال‌ الصادق‌ و قال‌ الباقر بگویند تو این‌ قال‌ الصادق‌ و قال‌ الباقر یک‌ داغ‌ پیدا می‌شد حسابی‌ امام‌ صادق‌ جلوی‌ آن‌ را می‌گرفتند حتی‌ طردش‌ می‌کردند بعد هم‌ مرتب‌ حفظ‌ وحدت‌ می‌کردند، با هم‌ باشید، با هم‌ رفت‌ و آمد بکنید به‌ هم‌ دیگر زن‌ بدهید از همدیگر زن‌ بگیرید، اسمتان‌ را (اسم‌ عمر و ابی‌ بکر و عثمان‌) حتی‌ ائمه‌ طاهرین‌ اسم‌ می‌گذاشتند فکر نمی‌کنید که‌ چقدر مشکل‌ بوده‌ اما می‌کردند، اسم‌ پسرش‌ را می‌گذاشت‌ عمر برای‌ خاطر حفظ‌ وحدت‌ و این‌ خیلی‌ کار کرد مخصوصاً امیرالمؤمنین‌ در آن‌ 25 سال‌. امام‌ باقر، و امام‌ صادق‌ در آن‌ 10،20 سال‌ اما پایه‌ حفظ‌ وحدت‌ بود و می‌گفتند که‌ زیارت‌ عاشورا را بخوانید اما توی‌ خانه‌ در را ببندید به‌ زنتان‌ هم‌ نگویید می‌خواهید لعن‌ بکنید، خب‌ بله‌ باید کرد آیا لعن‌ مقدم‌ است‌ یا صلوات‌ مشهور می‌گویند لعن‌ مقدم‌ بر صلوات‌ است‌، خب‌ بله‌، می‌خواهید لعن‌ بکنید خیلی‌ هم‌ خوب‌ است‌ در یک‌ مجلس‌ خصوصی‌ در یک‌ جلسه‌ در منزل‌ خودتان‌، لعن‌ چهار ضرب‌، 290 چقدر ثواب‌ دارد و مقدم‌ بر صلوات‌ هم‌ هست‌ اما توی‌ مردم‌ حفظ‌ وحدت‌ باید بشود دیگر بالاتر از یهودی‌ و نصرانی‌ که‌ نیست‌ پیغمبر اکرم‌ می‌گوید یا رسول‌ الله وحدت‌ «قل‌ تعالوا»، «قل‌ یا اهل‌ الکتاب‌ تعالو الی‌ کلمة سواءٍ بیننا و بینکم‌ ان‌ لانعبد الا الله و لانشرک‌ به‌ شیئا و لایتخذ بعضنا بعضاً ارباباً من‌ دون‌ الله فان‌ تولوا فقول‌ اشهدوا بانّا مسلمون‌» یهودی‌ و نصرانی‌ ما با هم‌ قدر اشتراک‌ داریم‌ بیایید قدر اشتراکمان‌ را با هم‌ بگیریم‌ بعد هم‌ یا رسول‌ الله به‌ آنها بگویید ما گفتیم‌ شما عمل‌ نکنید حرف‌ است‌ ما می‌گوییم‌ وحدت‌ ،خب‌ این‌ قرآن‌ است‌ دیگر، بعد هم‌ پیغمبر اکرم‌، بعد هم‌ ائمه‌ طاهرین‌ مخصوصاً امیرالمومنین‌، بعد هم‌ ائمه‌ طاهرین‌، مخصوصاً امام‌ صادق‌، امام‌ باقر، به‌ هم‌ دیگر زن‌ بدهید، از همدیگر زن‌ بگیرید اینها از نظر فقهی‌ شبهه‌ دارد اما بالاخره‌، امر است‌، معاشرت‌ با هم‌ داشته‌ باشید، رفت‌ و آمد با هم‌ داشته‌ باشید، نمازشان‌ بروید، ثواب‌ نمازشان‌، ثواب‌ نماز پشت‌ سر پیغمر اکرم‌ است‌ که‌ حتی‌ مثل‌ حضرت‌ امام‌ خیلی‌ها(ظاهراً آقای‌ خوئی‌ هم‌ می‌فرمایند) خیلی‌ها، من‌ می‌گویم‌ اعاده‌ دارد اینها می‌گویند نه‌ اعاده‌ هم‌ ندارد، خب‌ نماز باطل‌ است‌ این‌ نماز که‌ پشت‌ سر سنی‌ می‌خوانیم‌ این‌ نماز باطل‌ است‌، برای‌ خاطر اینکه‌ از همه‌ چیز که‌ بگذریم‌ وضو ندارند برای‌ اینکه‌ وضو ندارند برای‌ اینکه‌ وضوشان‌ باطل‌ است‌، اما حضرت‌ امام‌ می‌گویند، همین‌ نماز درست‌ است‌ نمی‌دانم‌ حمد و سوره‌ شان‌ بسم‌ الله ندارد و سوره‌ نمی‌خوانند رکوعشان‌، سجده‌ شان‌ سر تا پا نماز باطل‌ است‌ ولایت‌ ندارد ولایت‌ که‌ ندارد نماز باطل‌ است‌، باطل‌ واقعی‌ است‌ اما همین‌ نماز که‌ باطناً باطل‌ است‌، ظاهراً هم‌ باطل‌ است‌ اما مسلم‌ پیش‌ اصحاب‌ است‌ شاید بیش‌ از ده‌ روایت‌ هم‌ داریم‌ که‌ نماز خواندن‌ پشت‌ سر اینها مثل‌ نماز پشت‌ سر پیغمبر اکرم‌ است‌، که‌ بسیاری‌ از فقها هم‌ گفتند اصلاً اعاده‌ هم‌ ندارد، همین‌ نماز است‌ و همچنین‌ سایر چیزها.

جمهوری‌ اسلامی‌ آمد جلو، حضرت‌ امام‌ خب‌ دیگر حضرت‌ امام‌ مرجع‌ تقلید است‌ ،حضرت‌ امام‌ یک‌ فرد تعبد دار است‌، حضرت‌ امام‌ از نظر ولایت‌ خیلی‌ بالا بود و من‌ چهل‌ سال‌ دست‌ عنایت‌ حضرت‌ امام‌ روی‌ سرم‌ بود خیلی‌ از فقها و بزرگان‌ و از مراجع‌ را دیدم‌، ولایت‌ به‌ مثل‌ ولایت‌ حضرت‌ امام‌ من‌ ندیدم‌ مثلا همین‌ جمله‌ که‌ تو این‌ وصیت‌ نامه‌ آمده‌ شما از احدی‌ نمی‌توانید پیدا بکنید حتی‌ از آن‌ صوفی‌های‌ خیلی‌ داغ‌ البته‌ صوفی‌ احمق‌ نه‌، صوفی‌ که‌ سواد داشته‌ باشد (یعنی‌ عرفا) مثل‌ ملاصدرا عرفان‌ را نشان‌ همه‌ دارد فلسفه‌ را نشان‌ همه‌ دارد این‌ جمله‌ را نمی‌توانید پیدا کنید (پروردگار عالم‌ تجلی‌ کرد با همه‌ اسماء و صفاتش‌ حتی‌ اسماء و صفات‌ مستأثره‌اش‌ 14 معصوم‌ پیدا شد، لذا کل‌ واحد اینها تجلی‌ خدا، تجلی‌ ذاتی‌ با همه‌ اسماء و صفات‌، حتی‌ اسماء و صفات‌ مستأثره‌اش‌، که‌ این‌ مضمون‌ دعای‌ رجبیه‌ هم‌ هست‌ که‌ «لافرق‌ بینها و بینک‌ الا انهم‌ عبادک‌» این‌ همین‌ حرف‌ از حضرت‌ امام‌ است‌ اما گفتنش‌ خیلی‌ دهان‌ می‌خواهد خیلی‌ جرأت‌ می‌خواهد، ولی‌ حضرت‌ امام‌ گفت‌ ولایت‌ ایشان‌ خیلی‌ بالا بود، همین‌ حضرت‌ امام‌ 15 سال‌ در نجف‌ بود یک‌ شب‌ نشد که‌ زیارت‌ نرود هیچ‌ کدام‌ از مراجع‌ نجف‌ را نمی‌توانید این‌ حرف‌ را درباره‌اش‌ بزنید، چه‌ گذشته‌ها بحرالعلوم‌ها، صاحب‌ جواهرها، آقای‌ حکیم‌ها، آقای‌ خویی‌ها، آقای‌ شاهرودیها، خب‌ همه‌ اینها ولایتشان‌ انصافاً خیلی‌ بالا بود، اما یک‌ نفر مثل‌ حضرت‌ امام‌ را پیدا کنید که‌ یک‌ شب‌ نشد که‌ به‌ حرم‌ نرود که‌ حتی‌ آقای‌ آقا مصطفی‌ خدا رحمتشان‌ کند می‌گفت‌ یک‌ شب‌ به‌ جای‌ اینکه‌ باران‌ بیاید شن‌ می‌آمد سرما، سوز و گداز به‌ من‌ گفتند یک‌ کاری‌ بکن‌ امشب‌ حضرت‌ امام‌ حرم‌ نرود و می‌گوید من‌ علمی‌ آمدم‌ جلو به‌ حضرت‌ امام‌ گفتم‌ آقا امیرالمومنین‌ دور و نزدیک‌ دارد فرمودند: همه‌ جا محضر امیرالمومنین‌ که‌ بارها این‌ جمله‌ را ایشان‌ می‌فرمودند که‌ معمولا نگفتند نمی‌گفتند، اینها مال‌ حضرت‌ امام‌ است‌ «و قل‌ اعملوا فسیری‌ الله عملکم‌» را مفسرین‌ فقها، مراجع‌ می‌گویند شبهای‌ دوشنبه‌، شبهای‌ جمعه‌ ولی‌ حضرت‌ امام‌ می‌گوید نه‌، همه‌ جا محضر ائمه‌ طاهرین‌ است‌ ما در محضر ائمه‌ طاهرین‌ هستیم‌ ادب‌ حضور باید مراعات‌ شود شما اگر توانستید چنین‌ جمله‌ای‌ را از بزرگان‌ پیدا کنید که‌ حضرت‌ امام‌ گفته‌، آقا مصطفی‌ همین‌ را گرفته‌، گفت‌ گفتم‌، آقا امیرالمومنین‌ دو و نزدیک‌ دارد فرمودند نه‌، گفتم‌ خب‌، اگر نه‌، این‌ زیارت‌ را که‌ تو حرم‌ می‌خوانید، امشب‌ اینجا بخوانید، یک‌ جمله‌ دارد، گفت‌: تبسّم‌ کردند و گفتند مصطفی‌ ذهن‌ عوامانه‌ ما را از ما نگیر، پا شدند آمدند، تو همان‌ سوز و شن‌ و سرما، ایشان‌ رسم‌ داشتند سر ساعت‌ 9 سر دقیقه‌، سر ساعت‌ می‌آمدند زیارت‌ جامعه‌ می‌خواندند با یک‌ حال‌ خاصی‌ هم‌ می‌آمدند خودش‌ را می‌چسباندند به‌ حرم‌ با یک‌ سوز و گدازی‌ زیارت‌ جامعه‌ می‌خواندند 15 سال‌ اما همین‌ می‌گوید که‌ هفته‌ وحدت‌ از همه‌ اینها مقدم‌ است‌ اگر کسی‌ ذره‌ای‌ به‌ این‌ هفته‌ وحدت‌ ضرر بزند «ذنب‌ لایغفر» است‌ گفتم‌ این‌ همه‌ روی‌ این‌ حرف‌ که‌ این‌ لعنهای‌ در میان‌ مردم‌ چیست‌؟ خب‌ روش‌ اگر روش‌ پیغمبر اکرم‌ می‌خواهید غیر از این‌ است‌، زیارت‌ عاشورا می‌خواهید خب‌ توی‌ زیارت‌ عاشورا لعن‌ به‌ عمر نیست‌ اما با اشاره‌ می‌فهماند که‌ بشود توجیه‌ کرد که‌ شیخ‌ طوسی‌ توجیه‌ کردند خود شیخ‌ طوسی‌ که‌ می‌فهمد الثانی‌ و الثالث‌ و الرابع‌ کیست‌؟ اما بالاخره‌ چادر یک‌ شاخ‌ نمی‌اندازد بر اینکه‌ قابل‌ توجیه‌ نیست‌ زیارت‌ عاشورا از قدسیات‌ است‌ از طرف‌ خدا بر پیغمبر اکرم‌ از پیغمر اکرم‌ به‌ ائمه‌ طاهرین‌ لذا سندش‌، پیش‌ اهل‌ دل‌ خیلی‌ بالاست‌. مضمون‌ هم‌ خیلی‌ بالاست‌ به‌ تجربه‌ هم‌ اثبات‌ شده‌ که‌ آن‌ کسانی‌ که‌ استمرار داشته‌ باشند به‌ مقامهای‌ بالا بالا می‌رسند حتی‌ با یک‌ لعن‌ و یک‌ سلام‌ چه‌ رسد با صد لعن‌ و صد سلام‌، صد لعن‌ و صد سلام‌ را هم‌ تأکید می‌کنند نمی‌توانی‌ توی‌ راه‌ بگو، خدا رحمت‌ کند پدر من‌ استمرار داشت‌ به‌ این‌ کار بعد از نماز صبح‌ زیارت‌ را شروع‌ می‌کرد شب‌ می‌آمد توی‌ خانه‌ سجده‌ زیارت‌ را می‌کرد بعد هم‌ نمازشان‌ را می‌خواندند و لعن‌ و سلام‌ را هر وقت‌ که‌ وقت‌ داشتند و حال‌ داشتند (توی‌ راه‌) می‌خواندند و این‌ تأکید هم‌ شده‌ و خیلی‌ هم‌ ثواب‌ دارد خیلی‌ ثواب‌ دارد اما علنی‌ گفتنش‌ همیشه‌، چنین‌ بوده‌ حرام‌ است‌ ضرر برای‌ تشیع‌ دارد ضرر برای‌ اسلام‌ عزیز دارد و باید ما از دل‌ بغض‌ غیر علی‌ را داشته‌ باشیم‌ و حتی‌ من‌ نمی‌دانم‌ چه‌ اندازه‌ درست‌ باشد برای‌ اینکه‌ من‌ اراده‌ به‌ مختار خیلی‌ دارم‌ خیلی‌ کار کرد انصافاً و من‌ مختار را شیعه‌ می‌دانم‌ اما مثلا بعضی‌ از روایات‌ دارد مختار را جهنم‌ می‌برند بعد پاک‌ می‌شود، برای‌ خاطر اینکه‌ یک‌ ذره‌ محبت‌ عمر در دلش‌ بوده‌ و حالا نظیرش‌ را زیاد داریم‌، زیاد که‌ ائمه‌ طاهرین‌: می‌فرمایند اگر صد سال‌ عبادت‌ بین‌ رکن‌ و مقام‌ اما ذره‌ای‌ از محبت‌ دشمنان‌ اهل‌ بیت‌ در دلت‌ باشد یا ولایت‌ نداشته‌ باشی‌ ذره‌ای‌ این‌ عبادت‌ فایده‌ ندارد به‌ رو توی‌ جهنم‌ می‌افتی‌، خب‌ عقیده‌ ما اگر این‌ باشد از نظر کردار، ما هم‌ باید صلوات‌ داشته‌ باشیم‌ هم‌ باید لعن‌ هم‌ داشته‌ باشیم‌ باید زیارت‌ عاشورا داشته‌ باشیم‌، باید ما همین‌ طور که‌ امیرالمؤمنین‌ را تا سرحد عشق‌ دوست‌ داریم‌، دشمنان‌ امیرالمؤمنین‌ را تا سر حد بغض‌ دشمن‌ داشته‌ باشیم‌ اینها مسلم‌ است‌، اما حالا علناً شما بعضی‌ از ائمه‌ جماعت‌ پشت‌ بلندگویتان‌ چهار ضرب‌ بخوانید اینها حرام‌ است‌، تو فاسق‌ می‌شوی‌ دیگر نمی‌شود پشت‌ سر تو نماز خواند تو خیال‌ می‌کنی‌ اینها شد دوستی‌، اینها شد دشمنی‌ اسلام‌، اینها شد دشمنی‌ امیرالمؤمنین‌ اینها شد مخالفت‌ ائمه‌ طاهرین‌ چون‌ تو جمهوری‌ اسلامی‌ را قبول‌ نداری‌ حالا می‌خواهی‌ ضربه‌ به‌ جمهوری‌ اسلامی‌ بزنی‌، نه‌ بابا ضربه‌ به‌ شیعه‌ می‌زنی‌، ضربه‌ به‌ خودت‌ می‌زنی‌ جمهوری‌ اسلامی‌ آن‌ است‌ که‌ می‌بینید چه‌ جور شده‌ می‌بینید که‌ در این‌ 27 سال‌ دنیا را تکان‌ داد، در این‌ 27 ساله‌ زانوی‌ دنیا را به‌ خاک‌ مالید دماغشان‌ را به‌ خاک‌ مالید، این‌ جمهوری‌ اسلامی‌ است‌ حالا تو توی‌ مسجدت‌ یا با حرفهایت‌ یا با یک‌ اعلامیه‌، چه‌ غلطی‌ می‌توانی‌ بکنی‌، که‌ بخواهی‌ ضربه‌ به‌ جمهوری‌ اسلامی‌ بزنی‌، این‌ مثل‌ همان‌ است‌، گنجشک‌ نشست‌ روی‌ درخت‌ چنار یک‌ وقت‌ هم‌ گفت‌، محکم‌ شو، گفتند چه‌ خبراست‌، گفت‌ می‌خواهم‌ پا شوم‌، گفت‌ آن‌ وقتی‌ که‌ نشستی‌ چه‌ غلطی‌ بودی‌ کی‌ بودی‌، حالا هم‌ که‌ می‌خواهی‌ پا شوی‌.

الان‌ مخالفت‌ با جمهوری‌ اسلامی‌ اینجوری‌ است‌ (گنجشک‌ روی‌ درخت‌ چنار) حالا تو هم‌ توی‌ مسجد یک‌ غلطی‌ بکن‌ اما حرام‌ است‌، مخالفت‌ قوانین‌ جمهوری‌ اسلامی‌ حرام‌ است‌، جمهوری‌ اسلامی‌ را قبول‌ نداشته‌ باشیم‌ مخالفت‌ با امیرالمؤمنین‌ است‌، مخالفت‌ با ائمه‌ طاهرین‌ است‌ حرام‌ است‌، اینها که‌ من‌ می‌گویم‌ که‌ از خودم‌ نمی‌گویم‌ اینها همه‌ روایت‌ است‌ اینها همه‌ قرآن‌ است‌ روایتش‌ خب‌ بروید در کتابی‌ مثل‌ وسائل‌ الشیعه‌ پیدا بکنید.

بیایید خوب‌ شویم‌ جمهوری‌ اسلامی‌ را نمی‌شود کاری‌ کرد، مسلم‌ است‌ این‌ جمهوری‌ اسلامی‌ بالاخره‌ بدست‌ همین‌ بسیجی‌ها، بدست‌ همین‌ کسانی‌ که‌ ببینید چه‌ کار کردند، دنیا را گول‌ زدند، اصلا بازی‌ دادند، ناگهان‌ دیشب‌ رئیس‌ جمهورشان‌ گفت‌ ما کردیم‌ آنچه‌ شما نمی‌خواستید یعنی‌ کار تمام‌ شد، دعا باید به‌ جمهوری‌ اسلامی‌ کرد و از اول‌ تا حالا هم‌ همین‌ بوده‌ راستی‌ اصلا این‌ جمهوری‌ اسلامی‌، آمریکا(آمریکا که‌ احمق‌ است‌) اروپا را همیشه‌ بازی‌ داده‌ دنیا ایستاد برای‌ اینکه‌ این‌ جمهوری‌ اسلامی‌ را از بین‌ ببرد، سنی‌ها، مسلمانهای‌ خلیج‌ فارس‌ (قارونهای‌ خلیج‌ فارس‌) پولش‌ را دادند، سیا و موصاد سیاستش‌ را کردند، تمام‌ غرب‌ اسلحه‌اش‌ را دادند، تمام‌ آمریکا هشت‌ سال‌ پول‌ و اسلحه‌ داد، بمبهای‌ شوروی‌ روی‌ سر همین‌ اصفهان‌ ریخته‌ شد و بالاخره‌ دنیا با این‌ جمهوری‌ اسلامی‌ جنگید هیچ‌ غلطی‌ نتوانست‌ بکند یعنی‌ آن‌ می‌خواست‌ براندازی‌ بکند، اتفاقاً مثل‌ میخی‌ که‌ توی‌ سرش‌ بزنند محکم‌ بشود بعد از هشت‌ سال‌ جنگ‌ محکم‌ شد، الان‌ جمهوری‌ اسلامی‌ خیلی‌ محکم‌ است‌، نمی‌دانید دیشب‌ چه‌ خبرها بوده‌، تمام‌ دنیا تعجب‌ می‌کردند که‌ جمهوری‌ اسلامی‌ عجب‌ همه‌ را بازی‌ داد به‌ این‌ رفقا می‌گفتم‌ فردا داد بزند بگوید اتم‌ را هم‌ ساختیم‌ حالا تو بخواهی‌ یا نخواهی‌، حالا اینجوری‌ شده‌ حالا یک‌ بچه‌ طلبه‌ نفهم‌ بی‌ شعور، علیه‌ امام‌ صحبت‌ بکند اعلامیه‌ پخش‌ بکند به‌ درو دیوار لعن‌ بر عمر بکند، حالا یک‌ پشه‌ای‌ هم‌ اذیت‌ کرد خب‌ بکند، اما پشه‌ اذیت‌ نکن‌، تو پشه‌ نابود می‌شوی‌ آن‌ کسانی‌ هم‌ که‌ به‌ تو گفتند نابود می‌شوند و بالاخره‌ با جمهوری‌ اسلامی‌ نمی‌شود جنگید هرکه‌ با جمهوری‌ اسلامی‌ جنگید نابود شده‌، و آمریکا باشد نابود می‌شود یقین‌ داشته‌ باشید شوروی‌ باشد نابود شد، اروپا باشد نابود می‌شود و بالاخره‌ من‌ یقین‌ دارم‌ بدست‌ این‌ جمهوری‌ به‌ رهبری‌ امام‌ زمان‌ پرچم‌ اسلام‌ روی‌ کره‌ زمین‌ افراشته‌ می‌شود، امیدواریم‌ هرچه‌ زودتر بشود دیگر، کلک‌ کنده‌ شود دیگر اینها بروند گورشان‌ را گم‌ بکنند ولی‌ عل‌ کل‌ حال‌ قدر این‌ جمهوری‌ را بدانیم‌ خیلی‌ بی‌ وفایی‌ است‌ یا خیلی‌ احمقی‌ است‌ یا هر دو نکنید این‌ بازیها، این‌ بازیها چیست‌ ببینید بزرگان‌ چه‌ می‌گویند، طبق‌ گفته‌ بزرگان‌ عمل‌ کنید، نگردید این‌ طرف‌ و آن‌ طرف‌، آن‌ طرف‌ یک‌ آخوند را پیدا بکنید، این‌ آخوند این‌ جور گفته‌، اینکه‌ حرف‌ نشد این‌ معلوم‌ است‌ این‌ حرف‌ احمقانه‌ای‌ است‌، ببینید مراجع‌ تقلید چی‌ گفتند و مراجع‌ تقلید چه‌ می‌گویند و ما باید با عقلمان‌ کار بکنیم‌، مخصوصاً ما طلبه‌ها، هم‌ باید متدین‌ باشیم‌ هم‌ باید عادل‌ باشیم‌ هم‌ باید عاقل‌ باشیم‌، اگر عاقل‌ نباشیم‌ ضرر ما از هر بمبی‌ بیشتر است‌ اگر عاقل‌ نباشیم‌ همین‌ علم‌ و دینمان‌ هم‌ خودمان‌ را خراب‌ می‌کند هم‌ دین‌ را. بیایید عاقل‌ باشیم‌ با عقل‌ کار کنیم‌ نباید این‌ها را بگویم‌، کم‌ کم‌ می‌ترسم‌( اصفهانیها از این‌ کارها خیلی‌ بلد هستند کم‌ کم‌ تکفیر مان‌ هم‌ می‌کنند) تا حالا تکفیر نکردند حالا تکفیر هم‌ شروع‌ می‌شود، اعلامیه‌ هایش‌ پخش‌ می‌شود ولی‌ نکنید آنکه‌ من‌ بلد هستم‌ و از گفته‌ همه‌ مراجع‌ می‌گویم‌ از گفته‌ همه‌ اهل‌ بیت‌ می‌گویم‌ از نظر همه‌ روایات‌ اهل‌ بیت‌ می‌گویم‌ آیه‌ قرآنش‌ این‌ است‌ وحدت‌، وحدت‌، وحدت‌.

خدا را قسمش‌ می‌دهیم‌ به‌ حق‌ آقا امام‌ زمان‌ فرج‌ آقا امام‌ زمان‌ را نزدیک‌ فرما.

خدایا به‌ دست‌ ما و به‌ رهبری‌ همه‌ بسیجی‌ها، خدایا به‌ دست‌ ما به‌ رهبری‌ امام‌ زمان‌ پرچم‌ اسلام‌ را روی‌ کره‌ زمین‌ افراشته‌ بفرما.

و صلی‌ الله علی‌ محمد و آل‌ محمد.

منبع: سایت معظم له

۱۳ سه‌شنبه 11 اسفند‌ماه سال 1388 ساعت 09:11 ب.ظ

به نام خدا
عجب استادی این حافظ

مزرع سبز فلک دیدم و داس مه نو یادم از کشته خویش آمد و هنگام درو

۱۳ سه‌شنبه 11 اسفند‌ماه سال 1388 ساعت 09:15 ب.ظ


سْمِ اللّهِ الْرَّحْمنِ الْرَّحیمْ

:. استغناى باطنى .:
امیرالمؤ منین على - علیه السلام فرمودند:
هنگامى که زنى نظر یکى از شما را جلب کرد باید به همسر خود روى آورد و بداند که زنان همه از یک مقوله اند.
او باید شیطان را بر دل خود مسلط نسازد و اگر همسر ندارد، دو رکعت نماز بخواند و سپس به حمد الهى و صلوات بر محمد و آل او بپردازد، و از خدا بخواهد تا بارحمت و فضل خود، وى را استغناى باطنى ببخشد و گره از کارش باز کند. (81)

سلمان رحمانی جمعه 14 اسفند‌ماه سال 1388 ساعت 10:57 ب.ظ

سلام بر همگی دوستان بهتر از خویش
یه شعر زیبا و با مفهوم از دکتر عموزاده است که یه قسمت کوچیکش رو می نویسم براتون. فکر می کنم که با توجه به موارد پیش آمده در اکثر کلبه ها نیاز است که کمی به این شعر توجه داشته باشیم، به نظرخودم 3 بیت آخرش خیلی شباهت دارد به مسائل پیش آمده در این کلبه ها، به خاطر همین این مطلب رو در همه ی کلبه ها می نویسم:

رنج در راه علم مشکل نیست
لیک باید شناخت عامل چیست
رنج را می خرم به جان اما
رنج مطلوب در رهی والا
رنج باید کشید، رنج دراز
تا موفق شوی کنی آغاز
آنچنان رنج حاشیه ره بست
که گمان کردم حاشیه متن است
ای قلم سر بزیر و عاقل شو
از خط حاشیه مرو به جلو
لحظه ای صبر و تاب پیش بگیر
زان سپس راه کار خویش بگیر

البته یکی از موارد این بحث ها همان آزادی بیان است که در این کلبه وجود دارد، ولی من فکر می کنم که چون تا حالا خبری از این آزادی ها نبوده نمی دانیم که چگونه بحث کنیم و هر آنچه که بنظرمان می رسد را بیان می کنیم(اول خودم را می گویم)

دوستان این چند بیت را با دقت بخوانید و روی آن کمی بیاندیشد.

در پناه حق

به نام خدا
البته چون لطف دارند کمی غلو می فرمایند
اما به صحبتهایش دقت شود لطفا
ممنون
استاد

مرتضی شنبه 15 اسفند‌ماه سال 1388 ساعت 04:46 ب.ظ

سلام ۱۳
بحث جالبی بود
گرچه معنی دقیق (عامیانه یا خودمانی) تولی و تبری را هنوز نفهمیدم.
یه عالمه وبلاگ گردی هم کردم. انقدر حرفای ضد و نقیض خوندم که داشتم منفجر می شدم اما خواست خدا باعث شد نظر آخر استاد (که از قلم انداخته بودم) رو بخونم و از این سر درگمی در بیام.
می خوام برم کتاب "نهم ربیع، جهالت ها، خسارت ها" رو بخرم (البته اگه تنبلی ام نشه و فراموش نکنم)
یادت باشه تو بحت های آیندمون بهم یادآوری کنی!!!


اما یه سری حرف هم باهات داشتم و چون می دونم جنبه اش رو داری می گم:

۱۳ عزیز سعی کن افراط و تفریط نکنی. امیدوارم حرفهایی که می زنی از روی تعصب نباشه بلکه از روی عمل باشه!!!
گفتی اگه کسی خلاف نظر قران رو بگه اعصابت بهم می ریزه و احساس کردم وقتی اعصابت بهم ریخت تندی می کنی.
یه سوال:
اگه کسی اومد پیشت و صراحتا به قرآن توهین و جسارت کرد و دشنام گفت با او چه می کنی؟
آیا مقابله به مثل می کنی یا ائمه وار رفتار می کنی؟
اگه مقابله به مثل می کنی حرفهایی رو که به سلمان زدی می پذیرم (البته قبلش باید صحت حرفات ثابت بشه) ولی اگه ائمه وار رفتار کردی (که فکر می کنم منظورم را می دانی) نه تنها حرفهایت را نمی پذیرم بلکه به شدیدترین شکل نقدت می کنم.
حال چه می کنی؟

حرفی دیگر:
شما گفتید: ((( شانس اوردیم که در بین این همه انگی که اقای رحمانی به ما زدند انگ تفکر خوارجی به ما نزدند ..... و ..... به گوش اقای رحمانی هم برسونید که دیگه از این تهمت ها به بچه های حضرت زهرا نزنه "ما که حلالش کردیم" ولی فردا جواب مادرم رو چی میده )))
من نمی دانم سلمان به تو چه گفته که از اون تهمت به فرزندان زهرا یاد کردی.
فکر نمی کنی باید واضح تر حرف می زدی؟ این انگ ها را بگو ما هم بدانیم تا خدای نکرده بین تو و سلمان قضاوت اشتباهی نکنم. می شه آدرس دقیقی بدی تا منم بخونم؟
راستی می دانی دیگران چه برداشتی می کنن و من چه برداشتی کردم؟
منظورت از فرزندان زهرا خودت بودی؟ آیا بچه سیدی؟ آیا مادر خودت را گفتی یا منظورت بی بی دو عالم بود؟

13 فقط استاد و سلمان مخاطبت نیستن، یه جوری حرف بزن که بقیه دچار شک و تردید نشن.

خدا رو شکر معنی اندیکاسیون رو فهمیدم، استاد بالاتر از دکتری حرف می زنن.

یاعلی

مرتضی جان
از قافله عقبی!
اون بحث ها حل شدند.
استاد

۱۳ شنبه 15 اسفند‌ماه سال 1388 ساعت 08:31 ب.ظ

به نام خدا
سلام اقا مرتضی
اول از همه ممنونم که وقت گذاشتی و به این کلبه سر زدی بالاخره بعضی وقت ها چیزهای بدرد بخوری توی اینجا هم پیدا میشه
منظورت رو نفهمیدم از اینکه گفتی به حرفهایی که میزنی عمل کنی و دچار افراط و تفریط نشی.منظورت کدام حرف ها بود اقا مرتضی
نمیدونم که اگر یه کس به قران توهین کنه چکارش میکنم ولی شما بگو ایا قضیه ای از رفتار ائمه با توهین کنندگان به قران بلد هستی یا نه؟اگه بلدی به ما هم بگو
مرتضی عزیز الگوی من حقیر هم حضرات معصومین هستن چکار کنیم که اکثر وقت ها از صراط مستقیم ائمه دور میشم{منتظر نقد شما هستیم}
نمیخوام بحث های تلخ گذشته تکرار بشه بابا ما جو گیر شدیم یک چیزی گفتیم{الته اقای رحمانی یک چیزایی گفتن که این حرف ها رو زدم.}
خب شکر خدا این حقیر سروپا تقصیر سید است و منظورم از مادر خود حضرت زهرا{ع} بود {البته بگم که حضرت زهرا مادر تمام امت مسلمین واقعی است}
من هم با نظر استاد موافقم اون بحث ها با کمک استاد حل شد

مرتضی یکشنبه 16 اسفند‌ماه سال 1388 ساعت 12:39 ق.ظ

به نام خدا
سلام 13
موضوع لعن گفتن چیزی بود که واسه من هم جالب بود چون هم با عقل و منطقم جور در نمی یومد و هم عمل و عکس العمل این رفتار رو دیده بودم. فکر کنم قبلا اشاره هایی کرده بودم اما بذار دقیق تر بگم:
انشالله قسمت بشه همگی بریم کربلا. شب آخر و ساعت های آخری بود که توی حرم آقا اباعبدالله حسین (ع) بودم. با همسفرم حامد فکری (تنها جوونای کاروان بودیم آخه با کاروان خانواده ی شهدا رفته بودیم که یا پدر و مادر شهیدان با ما بودن یا خانواده ی جانبازان-البته بگم پدر من جانباز جنگ تحمیلی است) تو حال خودمون بودیم که یک هئیت سینه زنی وارد صحن شدن. ما هم رفتیم قاطی اونها. عزاداری مون که تموم شد مداح اون هیئت شروع به لعن گفتن کرد و همه رو غافلگیر کرد. از قضا چندتا از خدام های امام (ع) سنی بودن. فکر کنم بتونی بقیه اش رو حدس بزنی.
الان خدا رو شکر می کنم که اعتقاد درستی دارم. این موضوع رو با خانواده ام مطرح کردم و حسابی درباره اش بحث کردیم.
می دونی بحث به کجاها رسیدیم؟
خواهرم گفت ماجرای ایرانی بودن بی بی شهربانو مادر امام زین العابدین (ع) هم مثل ابولولو غلط بوده
اما مامانم یه مدرک خیلی خوب رو کرد. کتاب منتهی الآمال - ذکر تاریخ چهارده معصوم - نوشته ی شیخ عباس قمی که صحت این داستان رو تایید کرد.
دعا کن سرم خلوت بشه، عین عبارت رو تایپ می کنم.
البته مطالعه ای هم درباره مادر امام زمان (ع) داشتم که اگه اون هم تایپ کردم وارد کلبه ی منتظر و تو و خودم می کنم (چون متناسب با هر سه کلبه است) ...
خدا هم تو رو و هم استاد رو خیر بده که باعث و بانی این بحث های جذاب شدین!!!
جواب سوالاتت رو هم سری بعد می دم
زیاد حرف زدم
یا علی

۱۳ یکشنبه 16 اسفند‌ماه سال 1388 ساعت 01:21 ب.ظ

به نام خدا
مرتضی جان خیلی ممنون
سلام ما رو به پدر گلت هم برسون من خاک پاشون هم نیستم

۱۳ چهارشنبه 19 اسفند‌ماه سال 1388 ساعت 07:10 ب.ظ

به نام خدا
سلام استاد
یک گله اساسی از شما داشتم من فکر میکردم که شما در توحید و خداپرستی خیلی قوی تر از این ها باشید .اخه استاد این چه نظری که اقای صفر دوست دادن وشما تایید کردین{اخرین نظری که در مورد خدا دادان رو میگم}نمودنم این حرف ها رو از کجا اوردن.استاد منتی روی سر شما که سرور ما هستید و بقیه عزیزیان ندارم ولی در ترددم که با شما ادامه بدم یا نه.ببخشید تند حرف زدم چون که جای تند حرف زدن بود راستش استاد از شما انتظار بیشتری داشتم

سلمان رحمانی پنج‌شنبه 20 اسفند‌ماه سال 1388 ساعت 08:10 ق.ظ

سلام
بازم که زدی جاده خاکی ۱۳، حالا تو چی، هیچ می دونی داری چی می گی، قرار نیست که هر چی اینجا چاپ میشه مورد تایید استاد باشه، تازه در 3 تا از نظراتی که من دادم نیز استاد گفته بود که در زبان شعر حق داریم که....
فکر کنم که یادت مونده باشه، مثل اینکه واقعاً باورت شده، مومن خدا اگه کسی واقعاً در ایمانش قوی باشه بایستی بتونه که پاسخگو باشه، چرا بی خودی تهمت می زنی، اونجاها که به من می گفتی نمی تونستم که مستقیم بهت بگم ولی الان بهت می گم که ...
اصلاً نمی دونم که چرا این اهالی که خودشون رو اهل دین می دونن به خودشون این حق رو میدن که در مورد همه ی افراد جامعه هرچی که دوست دارن بگن؟ فکر کردی با حلوا حلوا گفتن دهن آدم شیرین می شه، نه عزیز دل برادر، شماها نمی تونید که به اسم خدا و دین هرچی که دلتون بخواد رو در مورد مردم بگویید و به بهونه ی امر به معروف و نهی از منکر جلوی خودتون رو نگیرید.
اصلاً ... چی میدونی؟ ....
میخوام بگم که چقدر در مورد کسانی که در موردشان حرف می زنی و پیش داوری میکنی اطلاع و شناخت داری؟ چند بار نشست و برخواست داشتی؟ همینطوری که نمیشه یک نفر رو زیر سوال برد.
توکه دم از خدا و ائمه می زنی می خوام بدونم که در رفتار کدام یک از ائمه و در کجای دستورات خدا گفته شده که به نام خدا به هر که خواستی تهمت بزنی؟؟؟

۱۳ پنج‌شنبه 20 اسفند‌ماه سال 1388 ساعت 03:58 ب.ظ

به نام خدا


تاریخ

فلسفه و تصوّف

یا



مناظرة دکتر با سیّاح پیاده





تألیف:

علامة بزرگوار آیت الله مرحوم نمازی



بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد لله الذی لایُحسُّ و لایُجسُّ و لا یُمسُّ، و لایُدرک بالحواسِّ الخمس، و لا یقع علیه الوَهم، و لا تصفه الألسُن، فکلّ شیءٍ حسّته الحواس أو جسّته الجواس، أو لمسته الأیدی فهو مُحاطُ مخلوق موصوف مُدرَک محدودٌ، له شبیهٌ و نظیر، قابل للزّیادة و النقصان، و التغیّر و التبدّل، و الخالق لایکون محاطاً و لامخلوقاً و لامدرکاً و لامحدوداً، لایُتغیَّر و لایُتبدّل و لایوصَف إلاّ بما وصف به نفسه، و أنّی یوصَف الذّی تعجز الحواس أن تدرکه، و الأوهام أن تناله، و الخطرات أن تحدَّه، و الأبصار عن الإحاطة به، لأنّه الّذی أعجز الأوهام أن تنال وجوده، و حجب العقول أن تتخیّل ذاته، فکلّما قدّره العقول و الأوهام أو تدرکه الأبصار و الأفهام فهو مقدَّرٌ معقولُ مفهوم منتاهٍ و هو غیره تعالی، و غیُورُه تحدیدٌ لما سواه ، لایتغیّر الله بانغیار المخلوق کما لا یتحدّد بتحدید المحدود، مشیّیء الأشیاء و مکوّن الأکوان فلا شیء و لا کونَ إلاّ و هو قائم به و کائنٌ له و محقَّق به ، فالموجودات کلُّها کائنات مختلفات مؤثرات و متأثّرات به لا معه، و هو تعالی فی مکان الألوهیّة و الربوبیّة، خِلوٌ من خلقه و خلقه خِلوٌ منه ، لاهو فی مرتبتهم ، و لا هم فی مرتبته، لأنّ مرتبته تعالی مرتبة الألوهیّة و الربوبیّة و المحیطیّة و القیّومیّة ، و مرتبة خلقه المخلوقیّة و المحدودیّة و المربوبیّة و المُحاطیّة، فلا یجری علیه ما هو جارٍ فی خلقه، و لا یوصف به خلقه ، و کلّما فی المخلوق لا یوجد فی خالقه و کلّما یمکن فیه یمتنع من صانعه، فهو مقدّس و متعال و منزّه عن مُجانسة خلقه و افعال عباده.

و أنار العقول فی بیوت القلوب حجّةً و برهاناً علی قدسه و تنزّهه، لوضوح تنزّه العقول و تقدّسها عن مُجانسة معقولاتها و صفاتها و حالاتها ، و ما یجری من المکاره علیها، فکذلک ربُّ العزّة و ربّ العرش و ربّ العقول ، فهی الآیة العُظمی و المثَل الأعلی للعلیِّ القدّوس المتعال.

و تبارک الّذی نزّل الفرقان علی عبده، لیکون للعالمین نذیراً و بشیراً و سراجاً منیراً ، أنزله بعلمه و جعله هدایةً لأنامه، و أوجب اتّباعه و أوعد علی ترک الإقتداء و الإهتداء به ، فمن جعله أمامه و مقتداه هداه إلی صراطٍ مستقیم، و من طلب الهدی و العلم من غیره أضلّه الله عن السبیل القویم، إذ لَم یدخل من الباب الّذی فتحه الله لخلقه، و لم یأتِ مدینةَ العلم من أبوابها ، و اعتمد علی الآراء و الأفکار و المَقائیس البشریّة، و طلب العلم و الکمال من طریق الفلسفة و التصوّف و أیم الله انّهما طریقا الضّلال و سبیلا الوَبال.

و الصّلوة و السّلام علی أفضل خلقه باب الله القویم و صراطه المستقیم ، و سبیله المُقیم محمّدٍ و آله الطیبین الطاهرین الّذین جعَلهم الله تعالی خُزّاناً لعلمه و حمَلَةً لکتابه، لیُخرجوا النّاسَ من الظُّلمات إلی النّور، فمَن سلک سبیلَهم هُدِیَ إلی صراطِ الحمید، و مَن ترکهم فالشَّیطانُ له قرینٌ عتیدٌ ، فالعِترةُ و القرآنُ لا یفترقان إلی یوم القیامة، و هما خلیفتا رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم ، و الثّقلان العظیمان اللّذان یجب علی الأمّة التمسُّکُ بها معاً . و اللّعنة الدائمة علی أعدائهم و معاندیهم و المنحرفین عنهم إلی یوم الدّین.

و بعد واضح و آشکارا باشد بر برادران ایمانی و طلّاب علوم دینی ، این کتاب که نام آن تاریخ فلسفه و تصوف است کتابی است کاشف از اسرار مگوی صوفیان، و مبیّن عقیدة فاسدة آنان ، واضح کنندة اتّحاد نتیجة مقالات مُدّعیان مکاشفه و شهود (اهل تصوف) با فلاسفة مسلک عرفان و آنکه نتیجه هر دو طریق یکی است و هر دو آنان از پیشینیان قبل از مسیح (ع) گرفته اند و هیچ ربطی به هیچ شریعتی ندارند، و به دورغ خود را منتسب به شرع می نمایند و تمام شرایع الهیّه و علوم و معارف ربوبیّه مخالف و مباین با طریق آنان است ، و تمام قرآن و روایات و خُطب و دعاها و عقل و فطرت حکومت می کند بر فَساد و بطلان آن.

فیا إخوانی اتّبعوا ما أنزل إلیکم من ربّکم، و لا تتّبعوا من دونه أولیاء، و اسمعوا و اعقلوا أن تقولوا یومَ القیمة لوکنّا نَسمع أو نعقل ما کُنّا فی أصحاب السَعیر أو تقولوا ربّنا إنّا أطعنا سادَتَنا و کُبرائنا فأضلّونا السبیلا ، أو تقولوا تاللهِ إن کنّا لفی ضلالٍ مبین إذ نسویکم بربّ العالمین، قد جائکم من الله نورٌ و کتاب مبین و هو بیان و هدی و حکمة من ربّکم ، یحکم بینکم فیما کنتم فیه تختلفون ، و لا تتّبعوا أهواءَ قوم قد ضلّوا من قبل ، و أضلّوا کثیراً و ضلّوا عن سَواء السبیل، و کونوا من اولی الألباب الّذین یستمعون القولَ فیتّبعون أحسنه ، و هذا هو الحقُّ من ربّکم ، فمن شاء فلیُؤمِن و من شاءَ فلیَکفُر ، و ما علینا إلاّ البلاغ المبین، و إنّا لنعلم أنّ منکم مکذّبین ، و لقد جئناکم بالحقّ و لکن أکثرکم للحقّ کارهون ، و هم الّذین لا یعلمون علمَ القرآن و لم یستضیئوا بنور الفرقان ، و إذا قیل لهم اتبّعوا ما أنزل الله ، قالوا: بل نتّبع ما ألفینا علیه آبائنا إن یتّبعون إلّا الظنّ ، و ماتهوی الأنفس ، و لقد جائهم من ربّهم الهدی ، فمن تبع هدی الله فلا یُضلّ و لا یَشقی ، و من ترکه فإنّما یحمل یوم القیمة وِزراً ، فَوَ رَبِّ السماء و الأرض إنّ هذا لَحقُّ مثل ما انّکم تنطقون ، ما کان حدیثاً یُفتری، و لکن تصدیق الّذی بین یدیه ، فما ذا بعد الحقِّ إلّا الضلال، فأنّی تُصرفون و أنّی تؤفکون. یا أیّها الذین آمنوا اُدخُلوا فی السِّلم کافّةً ، و لا تتّبعوا خُطوات الشّیطان ، و اعتصموا بحبل الله جمیعاً و لا تفرّقوا ، و اعلموا أنّکم لَستم علی شیءٍ حتّی تقیموا التوریة و الإنجیل و ما أنزل إلیکم من ربّکم ، و لا تکونوا ممَّن یجادل فی الله بغیر علم و لا هدی و لا کتابٍ منیر، و مَن أظلم ممّن ذکر بآیات ربّه فأعرض عنها، إن یهلکون إلا أنفسهم و ما یشعرون . و السّلام علی مَن اتّبع الهُدی، و خالَف النَّفس و الرَّدی . علی نمازی شاهرودی.



مناظرة دکتر با سیاح پیاده

شب است ـ سکوت عجیبی صحرا و دشت را فرا گرفته ، ستارگان آسمان هر یک به چشمک های خود از رازهای نهانی خلقت خبر می دهند ، صدای جریان آب گوئی شکایت از ناهمواریهای مسیر خود نموده و از سنگهای درون آن مینالد ، ماه تازه سر از گریبان افق بیرون کرده و به نور طلعت خود سپاه ظلمت و تاریکی را درهم شکسته و متواری نموده است، چراغهای شهر از یک کیلومتری به زیبائی این مکان افزوده و از اجتماع و تمدّن ساکنین آن حکایت می کند ، گاهی نسیم ملایمی می وزد ، بوی خوشی از روی گلهائی که دست قدرت در زمین نشانیده با خود همراه می آورد.

یکساعت از نصف شب گذشته ، مردی خوش قیافه و نورانی که رنگ رخساره و دیده گان حق بین او از قلب پاک و دل بیدار او خبر می دهد ، با قدّی متوسّط و صورتی جذّاب ، از باغی که در یک کیلومتری شهر قرار دارد و منزل ییلاقی اوست برای آنکه به مکان خلوتی رفته و ساعتی با پروردگار خود مناجات کند خارج شده ، و به طرف درختی که در آن صحرا است روان است، اسمش حاجی خلیل و او مردی است که بیشتر عمر خود را به ملازمت علماء و دانشمندان به سر برده ، و در فصل تابستان در باغ مصفّای خود دوستان و رفقایش را دعوت نموده ، و گاهگاهی به مناظرات و مباحثات دینی مشغول و از مجلس أنس با رفقای خود لذّت می برد .

اول شب، مختصری غذا خورده و در بسترش می خوابد و دو ثُلث شب که می گذرد در اطاق کوچک خود که کتابخانه او است مشغول به تلاوت قرآن و نماز شب و مناجات با پروردگارش می شود، و پس از اداء فریضة صبح و صرف صبحانه به اطاق تجارتش می رود.

در فصل تابستان نزدیک به اذان صبح از باغ ییلاقی خود بیرون آمده و به زیر درختی که در آن نزدیکی است منتقل شده ، و به مناجات مشغول و بعد از نماز صبح با صوت دلربائی به تلاوت قرآن مشغول می گردد.

اول آفتاب، صبحانه اش را زیر آن درخت در هوای آرام و لطیف صرف کرده سپس به طرف شهر و محل شغل خود حرکت می کند.

حاجی خلیل به عادت هر شب از خواب برخواست و وضو گرفت و از باغ بیرون آمده و به محل مناجات خود حاضر شد و به نماز و مناجات با پروردگارش مشغول گردید.

او گمان می کند امشب هم مثل سایر شبها از نظر خلق دور و ناله های او را که از ترس عذاب پروردگارش بلند است کسی نمی شنود.

او نمی داند که همسایة تازه واردی در نزدیکی او به خوابی عمیق فرو رفته و گاهی ناله های جانسوز حاجی خلیل او را بیدار و با چشمان ماشی رنگ خود به طرف حاجی خلیل خیره خیره نظری نموده ، دو مرتبه دیده بر روی هم نهاده به خواب می رود.

تازه وارد کیست؟

سیاح پیاده، و او مردی است با ریش انبوه و سیاه و سفید و شاربی بسیار بلند که لب بالا و زیرین را پوشانیده و کلاه تخم مرغی بلندی که در وسط آن نگین شفّاف بلوری نصب شده و به دور آن رشته های ابریشمی مشکی بسته بر سر نهاده ، و این دو فرد شعر به اطراف آن با خطّی برجسته نقش شده:

حلول و اتحاد اینجا محال است که در وحدت دوئی عین ضَلالست

مسلمان گر بدانستی که بت چیست بدانستی که دین در بت پرستی است [1]

و تبرزینی از فولاد که بر روی آن جدولهای طلسم حک شده بر روی شانه نهاده، و کشکول سیاهی با زنجیرهای دانه ریز به دست دارد خِرقة پشمینه ای بر دوش و کیفی به زیر جُبّه اش حمایل ، به این هیئت به سیاحت در بِلاد و کوه و دشت مشغول است،

هر کجا آب و سبزه است اقامت می کند و هر دشت و صحرائی را با صفا ببیند دم از صدق و صفا می زند، اکنون در نزدیکی این درخت دو سه ساعتی است از خستگی راه آسوده و به خواب عمیقی فرو رفته است،

فجر طالع شد و بنور خود آسمان را براق و شفاف نمود،

اذان نماز صبح حاجی خلیل خواب را از چشم سیاح پیاده برده از پهلوئی به پهلوی دیگر گشت و با صدائی خشن که توأم با لرزة اندام او بود گفت علی،

حاجی خلیل که ابداً انتظار وجود کسی را در آن مکان نداشت یکمرتبه تکانی خورده گفت کیستی؟

سیاح پیاده گفت:

هر لحظه بشکلی بت عیار درآمد دل برد و نهان شد

هر دم بلباس دگر آن یار درآمد گه پیر و جوان شد [2]

حاج خلیل از کلمات سیاح پیاده و آنچه در جواب کیستی؟ از او شنید چیزی نفهمیده متحیّرانه چشمان خود را به طرف او دوخت،

گیسوان ژولیده او که بر روی شانه هایش ریخته و کشکول و تبرزین او که به کناری نهاده نظر حاجی خلیل را جلب نموده گفت: گل مولی خوش آمدی ،

سیاح پیاده در جواب گفت: درویش هر کجا که درآید سرای او است وارد بر شمائیم،

حاج خلیل: مهمان عزیز است نزد ما، اجازه می دهید نماز بخوانیم و پس از آن برویم منزل؟

سیاح پیاده: دمت گرم ، نفست حق.

حاج خلیل اقامة نماز گفت و پس از آن با قلب متوجه گفت: الله اکبر ، و مشغول نماز شد و بعد از نماز با صوتی حزین و دلی سوزان سورة از سوره های قرآن را قرائت نمود، در این هنگام مشهدی محمد نوکر حاجی خلیل رسید و سماور و قوری چائی را کنار جوی آب زیر درخت گذاشت.

حاجی خلیل : مشهدی محمد استکان بیشتر بیاور که امروز مهمان دارم و اشاره به سیاح پیاده نمود.

مشهدی محمد رفت و فوراً دو فنجان و مقداری نان و کره و شیر گرم آورد،

حاجی خلیل رو به سیاح پیاده نموده گفت: درویش بفرمائید

سیاح پیاده از جا بلند شده سر و صورت را با آب جوی شست و شو داد کلاه تخم مرغی را بر سر گذاشت و کشکول و تبرزین را بدست گرفت و با صدای خشنی گفت: هو، و بر روی فرش کنار حاجی تکیه به درخت داده و عوض سلام کردن گفت: یا علی

حاجی خلیل که به اصطلاح فقرا و دراویش وارد نبود و نمی دانست در جواب یاعلی چه باید بگوید گفت: جانم به قربان علی،

حاجی خلیل: درویش، اول چائی بریزم یا شیر؟

سیاح پیاده: هر چه از دوست رسد نیکوست.

حاجی خلیل شیری در فنجان ریخته مقابل او گذاشت و به قیافة او نگاهی کرده با خود اندیشه کرد که آیا شارب مانع خوردن و آشامیدن او نیست؟

آیا این سبیل بلندی که دهان را در خود پنهان نموده از زیبائی و مَلاحت صورت سیاح پیاده نکاسته؟

سپس با خود گفت اینها چه فرقی با دیگران دارند و مرام آنها چیست؟

و از دستورات که پیروی می کنند؟

خوب است امروز که روز جمعه و برای نهار آقایان رفقا و دکتر بباغ می آیند و بنا بوده در این موضوع (آنچه برای بشر ضروری و مایة سعادت و نجات او است چیست؟) گفتگو شود گل مولی را نیز دعوت کنیم و سؤالاتی از طریقه و مرام آنان شده اگر حق با آنها باشد ما هم از این بی قیدی استفاده کرده با مرام او همراه شویم پس از این اندیشه رو به سیاح پیاده نموده گفت:

امروز چند نفر از رفقای من از شهر بباغ میآیند ، ممکن است شما هم برای صرف نهار مرا سرافراز فرمائید تا دور هم باشیم:

سیاح پیاده: یاعلی دمت گرم.

ساعت 10 صبح در باغ چه خبر است؟

استخر نسبتا بزرگی در انتهای باغ و چند مرغابی و اردک بر روی آن شنا می کنند درختهای بید و سرو و کاج و بید مجنون در اطراف استخر به زیبائی آن افزوده مقابل استخر زمین مسطحی است که به سایة درختان پوشیده شده و با دو قالی متوسط فرش گردیده است ، پشتی ها در اطراف برای تکیه نمودن میهمانان مهیا شده و دور تا دور مجلس تشک هائی که با ملافة سفید زینت شده گسترده گردیده،

سیاح پیاده با سر برهنه و گیسوی بافته و شارب سیاه و سفیدش که مانع دیدن لبهای اوست و ریش نسبتاً انبوه و چشمان ماشی رنگ جذاب خود در صدر مجلس کنار استخر تکیه به پشتی نموده ، سماور نسبتاً بزرگی با چند فنجان لب طلائی زیبا میان سینی ورشو قلم زده در کناری مجلس را گرم کرده ، قندان ها پر از قند دور مجلس با چند ظرف میوه که در آنها سیب و زردآلو و گوجه و گیلاس و خیار است مجلس را زینت داده،

ساعت 5/9 است درب باغ کوبیده شد.

حاج خلیل صدا زد: مشهدی محمد بدو در را باز کن آقایان آمدند!

آقای حاجی محمد علی بنکدار و آقای حاجی صمد تاجر وارد شده از همان اول خیابان باغ با صدای بلند حاجی خلیل آقا سلام علیکم حاجی خلیل در حالتی که جواب سلام آنها را میداد بطرف آنها بسرعت رفته با استقبال گرمی آنها را بر روی تشک در کنار سیاح پیاده نشانید، دو نفر تازه وارد بطرف سیاح پیاده نظری نموده گفتند آقا سلام علیکم سیاح پیاده سری بلند کرده گفت: یا علی،

حاج خلیل پس از احوالپرسی و تعارفات لازمه گفت: پس آقایان دیگر چرا نیامدند؟

حاجی محمد علی: من گمان کردم آنها زودتر از ما آمده باشند هر کجا باشند الان میرسند!

طولی نکشید درب باغ کوبیده شد

حاجی خلیل: مشهدی محمد در میزنند

مشهدی محمد دویده در را باز کرد، سلام علیکم بفرمائید.

آقای دکتر حسینخان و آقای هژبر فیلسوف وارد شدند

آقایان سلام علیکم

حاجی خلیل و میهمانان دیگر از جا برخاسته تواضع نمودند یاالله بفرمائید تعارفات لازمه اجراء شد و آقای هژبر فیلسوف و دکتر حسینخان مقابل سیاح پیاده تکیه بر پشتی دادند و سپس رو بسیّاح پیاده نموده گفتند: آقا صبح بخیر

سیاح پیاده: یا علی

حاجی خلیل: مشهدی محمد چائی بده

مشهدی محمد فنجان های چائی را میان سینی و مقابل آقایان گرفته هر یک ، فنجانی مقابل خود گذاشتند،

دکتر حسینخان که مردی مطلع و اضافه بر تحصیلات علوم جدیده از علوم دینی قدیمه نیز بهره مند بوده و بیشتر مواقع بیکاری را به مطالعه میگذراند رو بحاجی خلیل کرده گفت: حاجی آقاـ

مقدم میهمان تازه وارد را تبریک میگویم ، سپس نظری بسوی سیاح پیاده نموده گفت ، خوب است آقا خودشانرا معرفی فرمایند تا بر ارادت ما افزوده شود

سیاح پیاده: من فقیر و محرم اسرارم ، من قبلة سالکان این راهم ، من ساقی بزم کوی یارم ، آگاه بجملة اسرارم ، من مرشد جملة ابرارم ، جز این نبود بجهان کارم،

از شنیدن این جملات پی در پی حضار بیکدیگر نگاه کرده سر بزیر انداختند و سکوت آنها حکایت از آن میکرد که این جملات معرّف سیاح پیاده نشده و او باین کلمات شناخته نگردید.

حاجی خلیل رو به دکتر نموده گفت: مایل بودم که ایشان خود را بهتر معرفی می کردند و ما را هم به طریقه و مرام خود ارشاد می نمودند،

در این هنگام دکتر حسینخان چشمش به کلاه سیاح پیاده که بر روی پشتی گذارده بود افتاده گفت من یکفرد شعر منقوش بکلاه جنابعالی را خواندم به بینید درست میخوانم،

حلول و اتحاد اینجا محال است که در وحدت دوئی عین ضلال است

اگر اجازه فرمائید فرد دیگر را که در آنطرف کلاه جنابعالی است به بینم چیست، سیاح پیاده کلاه را برگردانید و با لحن مخصوص بخودش خواند:

مسلمان گر بدانستی که بت چیست بدانستی که دین در بت پرستی است

رنگ از چهرة دکتر حسینخان پریده و حالت او حضار را ناراحت ساخت، حاج محمد علی رو به دکتر کرده گفت: آقای دکتر من که معنی اولش را نمی فهمم اما شعر دومش خیلی ناراحتم کرد، آیا آنرا هم نمی فهمم و معنی دیگری دارد و یا درست فهمیده ام و سزاوار است که هر خداشناسی را ناراحت کند و سپس با حالت عجیبی که حکایت از ناراحتی روح او می کرد خواند:

مسلمان گر بدانستی که بت چیست بدانستی که دین در بت پرستی است

دکتر: خود حضرت آقا معنای آنرا بیان می فرمایند تا استفاده کنیم

سیاح پیاده با لحن تندی گفت: شما پابند شریعتید و در راه طریقت وارد نشده اید، فهم این اسرار منوط بر این است که سالک راه طریقت شوید و به ریاضت حاضر گردید، به خانقاه درآئید و تسلیم مرشد شوید تا به حقیقت رسیده از جام وحدت بنوشید و واصل به حق گشته و در اینهنگام آگاه به همه اسرار گردید، و از خود بیرون شده و غیر او نبینید،

آقای هژبر فیلسوف گفت: از الفاظ پی به معانی میبرند ما لفظ مسلمان، گر، بدانستی، که، بت،چیست، بدانستی، که، دین، در، بت پرستی است می فهمیم و از این الفاظ پی به معانی می بریم چون یگانه چیزی که نظام دنیا موقوف بر آن است دلالت کردن الفاظ است بر معانی و تمام عقلای دنیا لفظ را حجّت و دلیل بر معنی دانند و یکدیگر را مطابق الفاظ مورد ملامت و مؤاخذه و مدح قرار دهند پس معنایش اینست: اگر مسلمان می دانست حقیقت بت چیست، هر آینه می دانست دینداری همان بت پرستی است، نه لازم است به خانقاه برویم و نه مرشد ببینیم

دکتر حسینخان: جناب آقای هژبر خواهش میکنم اجازه بدهید ما از اصل و ریشه و مبنا وارد شویم ایشان درست فرموده اند فهم این شعر و امثال آن منوط بر این است ما بفهیم طریقت چیست و فرقش با شریعت چه میباشد ریاضت که منظور ایشانست چگونه ریاضتی است، خانقاه کجاست و در آنجا چه خبر است مرشد کیست و تسلیم شدن برای او یعنی چه؟ مراد از رسیدن بحقیقت چیست و جام وحدت چگونه جامی است و از کجا باید تحصیل کرد؟ واصل بحق شدن یعنی چه و چگونه از خود بیرون باید شد؟ و غیر او ندیدن معنایش چیست؟ هنگامی که فهم به این معانی پیدا شود این شعر فارسی را هم خواهیم فهمید که مراد شاعرش چه بوده و عقیده و مرام او چیست؟ و لذا با اجازة ایشان از خود آقا خواهش میکنم برای ما یک یک این موضوعات را بیان فرمایند.

سیاح پیاده: شریعت عبارت است از احکام شرعیه چون نماز و روزه و زکات و حجّ و امثال آنها که شخص در مقام ظاهر مادامی که در مرتبه تفرقه و کثرت است و از جام وحدت ننوشیده باید آنها را انجام دهد چنانچه پیرم شیخ شبستری آنکه از جام وحدت نوشید و برتر و بالاتر از همه شد میگوید:

ولی تا با خودی زنهار زنهار عبادات شریعت را نگهدار[3]

به گفتة این پیر، شریعت برای کسی است که از خود فانی نشده، و واصل به حق نگردیده، و امّا طریقت پس آن عبارت است از سیر و سلوک و ریاضت کشیدن و چلّه نشینی با اجازه و دستور مرشد و رعایت آداب و شرائط آن و این را طریقت می گویند،

پس اگر طی این راه نمودید به حقیقت می رسید و به مشاهده و مکاشفه فانی در حق شده واصل به او می شوید و از خود فانی گشته دوئی از میان برداشته شود و به مقام جمع الجمع رسید در اینحال دیگر جز او کسی نبینید و از جام وحدت بنوشید و این عبادات ظاهریّه از شما ساقط شود چنانچه صنعی در کتاب دیوان خود (ص 32) گوید: روح و باطن احکام شریعت مهمتر از صورت ظاهر آن است، ظواهر شرع نماز، روزه، حج وسیله کمال مبتدی است پس از آنکه سالک به حقیقت واصل شد تکالیف ظاهری از او ساقط میشود

دکتر حسینخان: حضرت آقا اجازه میدهید

سیاح پیاده: بفرمائید

دکتر حسینخان: تصدیق میفرمائید اگر در فرمایشات شما جملات و موضوعاتی باشد که ما نفهمیده باشیم قلب ما حاضر نیست در مقابل آنها تسلیم گردد و عمل به آنها نماید و اگر کسی با دلیل و برهان موضوعی را قبول نماید از دلش بیرون نرود و خود را ملزم به عمل کردن به آن موضوع خواهد نمود؟

سیاح پیاده: بلی چنین است، حق است

دکتر حسینخان: پس با اجازة خود آقا برای اینکه گفتار شما در قلب ما جایگیر شود عرض میکنیم: بیانات جنابعالی را ما باید به دلیل عقل بفهمیم و در عین حال قرآن که یگانه کتاب قانون الهی و ضامن سعادت بشر است آن را تصدیق کند و معلّمین و مفسّرین قرآن یعنی حضرات ائمّه معصومین علیهم السلام که بعد از پیغمبر اسلام خداوند آنها را راهنما و مرشد بر بندگان و آنانرا جانشینان رسولش (ص) قرار داده امضاء نمایند، و لذا میگویم قرآن در بعضی از آیات خود مردم را به نماز و روزه و زکوه و حج و امر بمعروف و نهی از منکر و صلة رحم و ترحم بر ایتام و همین عبادات ظاهریه امر نموده دستورات برای کسانی است که در مرتبه تفرقه و کثرتند؟ که پیر شما گفته و از این عبادات به جائی نخواهند رسید؟

در حالیکه قرآن مجید رسیدن به درجات عالیه بهشت و مقام قرب پروردگار را برای مؤمنین و عمل کنندگان به همین عبادات قرار داده، بلکه مؤمنین و متقین را به این صفات و عبادات وصف نموده و از جانشین رسول اکرم (ص) که علی و یازده وصیِّ اویند دربارة نماز رسیده که مایة قرب خدا است و زمانی که بنده مشغول نماز میشود رحمت بر او نازل شود و ملائکه اطراف او را می گیرند، و نماز را عمود دین فرموده و قبولی همه اعمال نیک را منوط به قبولی نماز قرار داده اند، و از امام ششم حضرت صادق (ع) نقل شده که: حجّ خانه خدا بهتر از دنیا و آنچه در دنیا است، و نماز واجب برتر و بهتر است از هزار حج.[4]

و اما نسبت به روزه از رسول خدا (ص) نقل شده که روزه سپری است از آتش جهنم، و در جواب سؤال گروهی از یهودیان فرمود که: روزه ماه رمضان سبب ایمنی از گرسنگی و تشنگی روز قیامت شود، و برات بیزاری از آتش جهنم به روزه دار داده می شود، و غذاهای بهشتی به او عطا می شود، و از حضرت صادق (ع) نقل شده که: خواب روزه دار عبادت و سکوت او تسبیح، و عمل او قبول، و دعای او مستجاب است.[5]

اگر بخواهم نتیجة عبادات و اجر و مزد آنرا بیان کنم با کمی اطلاعم از قرآن و کلمات بزرگان دین هر آینه وقت می گذرد و مجلس طولانی می شود، و شما می فرمائید که این عبادات برای کسانی است که واصل به حق نشده و قدمی بالاتر نگذاشته و از شیخ شبستری پیر خود در مقابل اینهمه آیات قرآن و گفتار پیشوایان دین شعر نقل میکنید:

ولی تا با خودی زنهار زنهار عبادات شریعت را نگهدار

حاجی محمد علی بنکدار: آقای دکتر بنا به گفته های ایشان ـ و اشاره بسیاح پیاده نمود ـ

قرآن بشر را در دجة ابتدائی قرار داده، و دستورات انبیاء مانع است از ترقیّات بشر، و نمیگذارد بشر قدمی بالاتر بگذارد. این حرف تازگی دارد سیاح پیاده رو بحاجی محمد علی نموده گفت دستورات انبیاء بشر را محدود میکند

دکتر حسینخان: دستور مرشد نسبت بریاضت چیست و ریاضت شما چگونه است؟

سیاح پیاده: ریاضت عبارت است از ترک حیوانی، و ترک تزویج و نشستن در خلوت، و مشغولِ ذکر پنهان و آشکار شدن، و انجام دادن دستور مرشد که صاحب خِرقه است، و البته خرقه را با اجازه قُطب پوشیده است.

دکتر حسینخان: واقعا این دستورات بر خلاف عقل و دانش و مخالف با دستورات انبیا و مرسلین است شما هرگز نمیتوانید با این دستورات خود را بسعادت برسانید و از مهالک نجات دهید چه رسد بآنکه بشر را راهنمائی کنید؟

یکی از اغذیة که برای بدن انسان بسیار مفید است گوشت است که سبب رشد و تقویت بدن بوده، و همچنین برای مریض های بسیار ضعیف و ناتوان آقایان پزشکان بکباب امر میکنند، و بعلاوه در شریعت و دین اسلام هم بیان شده که هر کس تا چهل روز گوشت نخورد بدخُلق و کسیکه بد خلق شود بگوشش اذان باید گفت. [6]و دیگر از موضوعاتی که ضروری بشر است و خداوند آن را در وجود هر فردی قرار داده و غریزة جنسی است میل مرد بزن، و زن بمرد است، و در این غریزه مصالح و حِکَمی است که وقت بیانش نیست، پیغبر اسلام میفرماید: نکاح و ازدواج سنّت من است و هر که از سنّت من اِعراض کند از من نیست، و یا میفرماید: هر که ازدواج نکند دو ثلث دینش حفظ میشود، و یا میفرماید: از اخلاق انبیاء است محبت بزنان، و یا میفرماید: از دنیای شما سه چیز انتخاب کردم عِطر و زن، و نور چشم من در نماز است، بعلاوه امروز جوانان ما بر اثر ترک تزویج و مُسامحة در این امر مهم دچار مفاسد عجیب اخلاقی شده اند، و امراض تناسلی در بین آنان شیوع یافته است.

و اما، در خلوت نشستن و دور از خلق بودن:

دین اسلام اجتماعی است و ثواب های زیادی برای ملاقات با برادران ایمانی، تشییع جنازة مؤمن، حضور در نماز جماعت عیادت مریضهای مؤمنین، بر آوردن حاجتهای برادران ایمانی و غیره قرار داده که تمام این امور از لوازم معاشرت است آیا شما باین طریقت میخواهید بشر را خداشناس کنید و امروز ملل متمدّن دنیا را بدین اسلام دعوت کنید، یعنی بگوئید ای ملل متمدن دنیا، بیائید خالق و رازق و مُنعم خود را بشناسید؛ اگر بگوید راه خداشناسی چیست، میگوئید باید گوشت نخورید، با مردم معاشرت نکنید، در خلوت بنشینید و از زنان خود دست بردارید، و دوبارة زندگی انفرادی و وحشیانه آغاز کنید تا خدای خود را بشناسید، راستی فقط باین طریقه و دینی که راه خداشناسیش این باشد جز خنده و استهزاء کاری نخواهند نمود.

حاجی صمد: آقای دکتر بنابراین آیا خداشناسی بمردها منحصر خواهد بود یا زنها هم باید ریاضت بکشند و ترک گوشت و حیوانی و شوهر کنند تا خداشناس شوند، آنوقت دنیا باین طریقت یک پارچه در عالم فحشاء سقوط خواهد نمود.

هژبر فیلسوف: آقایان صبر کنید تا معنای حقیقت را بفرمایند و تا بیان نکنند شما از مرام و اعتقادات آقایان مطلع نخواهید شد.

سیاح پیاده: پس ما هر دو هر چند در دو طریق سیر میکنیم ولی در نتیجه بیک مقصود میرسیم، رنگ آقای هژبر فیلسوف تغییر کرده و چیزی نگفت.

دکتر حسینخان: چون نزدیک ظهر و ما بسیار گرسنه ایم تا آقای حاجی خلیل آقا دستور نهار میدهند شما بیان فرمائید خانقاه کجاست و در آنجا چه خبر است.

بقیه فرمایشات به بعد از نهار که وقت بیشتری داریم موکول شود.

سیاح پیاده: همانطوری که در مسجد جای اهل شریعت و متدینین است، خانقاه هم مکان فقرا و اهل طریقت و حقیقت است.

حاجی محمد علی: یعنی درویش ها در خانقاه اجتماع نموده مشغول نماز و قرآن و دعا میشوند؟

سیاح پیاده: بلی اهل حق در خانقاه جمع میشوند و لکن آنها عبادات دیگری دارند.

حاجی صمد آقا: خواهش میکنم عبادات آنها را در خانقاه بیان فرمائید!

سیاح پیاده: خانقاه مرکز استراحت، عبادت، ذکر، سرور، و صفا است، یعنی از واردین و میهمانان بطور صِدق و صفا پذیرائی میشود، چنانکه کسی مایل عبادت باشد در حلقة ذکر می نشیند، و اگر طالب ریاضت باشد در گوشة مدّت یک اربعین بریاضت مشغول میگردد، و هر که بخواهد با اهل صدق و صفا بخواندن اشعار و کلمات پیر مشغول شود و هر کس طالب راحتی باشد استراحت کند و آنچه بخواهد برایش فراهم باشد خلاصه خانقاه مرکزی است که با هر کسی موافق با طبعش معامله میشود، در آنجا قیودات و موانع شرعی وجود ندارد.

دکتر حسینخان: مثلاً اگر تازه وارد در خانقاه درویش و اهل طریقت نباشد در آنجا چگونه میگذراند. مهمانی است بر ما وارد چه اهل طریقت و چه شریعت چه کافر و چه مسلمان آنچه طلب نماید موافق با طبع او برایش فراهم است.

حاجی صمد آقا: پس خوبست برای تفرُّج و فارغ شدن از تمام قیودات سَری بخانقاه برنیم.

حاج خلیل آقا که تا بحال مشغول دستور نهار و سفره بود بر اثر صدای خنده، متوجه آقایان گردیده و از قصد آنان مطّلع شد، با حالت عصبانی گفت حاجی صمد آقا چه میگوئی! معلوم میشود خیال داری از قید بنده گی و عبودیّت پروردگار خارج و از کمالات انسانیت و دستورات دین بیرون شوی!

حاج صمد آقا با خندة بلندی گفت بلی حاجی آقا میخواهم اهل طریقت و حقیقت شوم و درویش باشم!

دکتر حسینخان کلام حاجی صمد آقا را قطع نموده گفت اجازه بدهید آقا فرمودند، هر که بخواهد در خانقاه با اهل صدق، صفا کند اشعار و کلمات پیر میخواند حالا ما هم فرض میکنیم اینجا خانقاه است و ایشانهم که خود را اهل صدق میدانند ما هم حاضریم اینجا صفا کنیم قدری از اشعار و کلمات پیر بخوانند تا در خانقاه حاج خلیل آقا با آقا صفا کرده باشیم؛

سیاح پیاده: دمت گرم، یاعلی پس چپقی از توتون و چَرس پر کرده چند پک محکم صفیر دار بر او زده و با لهجه و آهنگ مخصوصی بخواندن این اشعار شروع کرد:

ما چو نائیم و نَوا در ما زِ تُست ما چو کوهیم و صدا در ما زِ تست

ما عدَمهائیم و هستی ها نَما تو وجودِ مطلقی هستیِ ما

نی دو باشد تا توئی صورت پرست پیش او یک گشت کز صورت بِرَست

چون بصورت بنگرد چشمت دو است تو بنورش در نگر کان دو یک است

منبسط بودیم یک گوهر همه بی سر و بی پابدینم آنسو همه

یک گُهر بودیم همچون آفتاب بی گره بودیم و صافی همچو آب

چون بصورت آمد آن نور سره شد عدد چون سایه های کنگره

کنگره ویران کنید از مَنجَنیق تا رود فرق از میان این فریق

چونکه بی رنگی اسیر رنگ شد موسیی با موسیی در جنگ شد

چونکه این رنگ از میان برداشتی موسی و فرعون دار نداشتی[7]

صدای دمت گرم، احسنت، احسنت از حاجی محمد علی بلند شد و حاجی صمد گفت حقیقتاً مرشد خوب میخواند، ولی افسوس که معنای اشعار او را درست نمی فهمیم:

سیّاح پیاده: بلی باین زودیها نخواهید فهمید مگر وارد طریقت شوید،

هُژبر فیلسوف: خوب است بفرمائید، میفهمید معنای آنرا و لکن تا درویش نشوید این اشعار عرفانی را که هزاران ایراد دینی دارد ارزش نمیدهید وقتی عارف شدید آن را نظیر قرآن بلکه بهتر از آن خواهید دانست چنانکه دربارة مثنوی خود عارف رو می گوید:

مثنوی من چو قرآن مدل هادی بعضی و بعضی را مضلّ

زیرا بمنظور هدایت نمودن و ارشاد و کسب عرفان مثنوی میخوانید، و لکن قرآن و دستورات آنرا پشت سر انداخته اید.

سیاح پیاده:

خواهش میکنم معنی این اشعار را شما بگوئید به بینم چه فهمیده اید؟

هُژبر فیلسوف: عقیدة شما صوفیة بسیار بدی است که عقل هر عاقلی از قبول آن استنکاف دارد. نتیجة ادّعا و کلمات شما آنست که خالق و مخلوق یکی است، و تمام موجودات عین خالقند وخود او است که بلباس جزء درآمده، و تمامی افعال فعل او است، و همه موجودات اَطوار و شئون او میباشند، و این اشعار هم از ملای رومی سر سلسلة شما است، و اشاره بعقاید خود در اَشعارش مینماید: میگوید این کثرت و تعدد در صورت ظاهر است؛

اگر اینصورت و ظواهر و رنگ حدود و قیود از میان برداشته شود معلوم خواهد شد که تمامی موجودات خود او بوده که بصورت های مختلف درآمده است چنانچه پیر دیگر شما شیخ شبستری میگوید: نماند در میانه هیچ تمییز شود معروف و عارف جمله یکچیز، از این جملات کفر آمیز در گلشنِ رازش زیاد مشاهده میشود، چنانکه دور کلاه شما هم الان نوشته شده که مفادش آن است که خدا پرستی با بت پرستی فرقی ندارد، و اگر این نکته را مسلمان درک نماید، میداند که بت پرستی خدا پرستی است چنانچه شیخ لاهیجی در شرح آن ص 432 گفته یعنی اگر مسلمان که قائل بتوحید است و انکار بت مینماید بدانستی و آگاه شدی که فی الحقیقه بت چیست و مظهر کیست، و ظاهر بصورت بت چه کسی است، بدانستی که دین حق در بت پرستی است، زیرا که بت مظهر هستیِ مطلق است که حق است، پس بت من حیثُ الحقیقه حق باشد الخ.

و نیز شبستری در کتاب مرآه المحققین گوید:

جان مغز حقیقت است و تن پوست ببین در کسوت روح صورت دوست ببین

هر چیز که او نشان هستی دارد یا پرتو ذات او است یا اوست ببین

میگوید هر چیزی که وجودی در خارج دارد یا پرتو ذات خدا است یا خود خدا است!

بنابر آنچه شیخ و پیر شما میگوید همه موجودات و اشیاء خارجی از ظالمین و کفار و مشرکین یا مظاهر حق و یا خود حق میباشند بدیهی است برای مردمی که اطّلاع از عقیده شما ندارند، اینگونه اَشعار آنهم با صدای زیبا حضرت آقا فرح و لذّتی دارد و لکن ما که کاملاً وارد، و شما و عقیده تانرا نیکو میشناسیم بیشتر ناراحت میگردیم، خوب است شما در مقام صفا کردن برای ما از عقیده خود چیزی نگوئید که بی صفا خواهد شد حضّار بر آقای هژبر متوجه شده و عصبانیت او زبان دیگران را در دهان نگهداشته و منتظر جواب سیاح پیاده اند.

سیاح پیاده: با حالتی غضبناک بر آشفته و گفت آقای دکتر ایشان نبودند که شما گفتید حکیم و فیلسوف و بعلاوه بگفته های درویشان معتقدند؟

دکتر حسینخان: چرا!

سیاح پیاده: بایشان گفتم که شما نمیتوانید جواب مرا بدهید زیرا مرام و اعتقادات شما با ما یکی است و برای روشن شدن این موضوع حکایتی نقل میکنیم.

حاجی خلیل: آقایان بفرمائید غذا مهیّا است سرد میشود، حاجی صمد آقا با لبخندی جالب گفت خوبست آقا حکایت رانقل کنند.

دکتر حسینخان: خیر آقا از شما استادترند سر سفره چیزی نمیگویند، بعد از صرف نهار حکایت را نقل خواهند نمود.

همگی لب استخر رفته دستها راشستند و یک یک بر سر سفره قرار گرفتند.

نهار امروز چیست؟

سفرة کِتان سفیدی گسترده در میان آن پلوئی بسیار مطبوع و در اطراف خورشهای قیمه و کدو چیده شده، تُنگهای دوغ و سکنجبین بر زینت سفره افزوده و لیوانهای مملوّ از یخ لبهای تشنه و جگرهای سوخته را بسوی خود متوجه میسازند، در چهار گوشه سفره چهار مرغ بریان جلب نظر مینمودند، مهمانان بیکدیگر تعارف نموده و بصرف نهار مشغول شدند:

آقای دکتر حسینخان بیشتر بخورش کدو مایل است، حاجی صمد آقا غالباً از خورش قیمه استفاده میکند،

حاجی خلیل برای آقایان غذا را در ظرفها میریزد،

آقای هژبر فیلسوف بواسطة فشار خون گوشت کمتر میخورد،

آقای حاجی محمّد علی بنکدار بیشتر از سکنجبین نوشیده و در تابستان غذای گرم کمتر تناول مینماید،

سیاح پیاده هم رانِ مرغ بریان شده را بدست گرفته و بطرف دهان میرد و از زیر سبیل بلند بدندان گرفته میجود.

سرِ سفره بازار مزاح و شوخی بسیار گرم شده، و هر دو سه دقیقه یکدفعه صدای قاه قاه خندة مهمانان بلند میشود.

حاجی صمد آقا: آقای دکتر خواهش میکنم این مباحثه را با حضرت آقا چند جمعه ادامه دهید تا ما را از خود ممنون و حاجی خلیل آقا را باَجرِ جزیل رسانیده باشید.

حاجی محمد علی بنکدار: بشرطیکه آقای حاجی خلیل سفرة درویشانه بیندازند، و غذاهائی که بر خلاف طریقت است بما ندهند، چون حضرت آقا فرمودند اهل طریقت گوشت و حیوانی نمیخورند و زن نمیگیرند.

هژبر فیلسوف: منهم یکشوخی بکنم اجازه میدهید؟ ـ و اشارة بحضرت آقا نمود ـ.

سیاح پیاده: بفرمائید دمت گرم

آقای هژبر: حضرت آقا خودشان مشغول صرف حیوانی میباشند و با ران مرغ در جنگ و جدالند گمان میکنم اگر امر ازدواجی پیش آمد کند آقا بی میل نباشند.

سیاح پیاده: با لب پر خنده که حاکی از میل مفرّط او بود گفت عزیزم، ما از مرتبه طریقت خارج شده و بحقیقت پیوسته ایم و بدوست واصل گشته ایم برای واصل بحق حجابی نباشد و او را هیچ چیز مانع نگردد چون قطره که بدریا رسد دریا شود:

دکتر حسینخان: آنوقتیکه حضرت آقا گرسنه بودند از اینکلمات از ایشان بسیار شنیدیم حالا که معلوم است، صدای خنده بلند شد در این مجلس انس، همگی با یکدیگر صمیمی، و شوخی و مزاح هم ادامه دارد.

حاجی صمد آقا: حضرت آقا این بلندی شارب با موی انبوه آن از عناوین اهل طریقت است؟

سیاح پیاده: بلی این از علائم بزرگ و آشکار ما اهل طریقت است بطور حتم کسانی که ریش خود را میتراشند اگر در سلک اهل طریقت باشند باید شارب داشته باشند.

حاجی محمد علی: پس خوب بود هنگام غذا خوردن فکری میکردند که بجائی آنرا ببندند تا مانع از صرف غذا نشده و آلوده بچربی نگردد.

هژبر فیلسوف: بابا ول کن! آقای حاجی محمد علی کم کم بنا دارید سبیل مردم را هم به نخ به بندید؟ صدای خندة حضار بلند شد و خود سیاح پیاده هم با صدای قاه قاه خندید، گفت، آقای هژبر، دمت گرم جوابت را بعد از نهار خواهم داد.

هژبر: بلی و حالا صرفه ندارد و صلاح نیست زیرا از قافله عقب خواهید ماند. مجددا خنده حضار بلند شد.

دکتر حسینخان: راستی بر خلاف دستور بهداشت است زیرا، شنیده ایم و در کتب خودمان هم دیده ایم که این عمل مکروه است، بلکه رسول اکرم (ص) وقتی بدو نفر ایرانی که سبیلهای بلندی داشتند و ریش خود را تراشیده بودند فرمودند: که گفته است شما چنین کنید؟ جواب دادند صاحب ما کسری. حضرت فرمود: خدای من امر فرموده است که ریش بگذارم و شارب را بزنم.[8]

بر اثر کلماتِ دکتر حسینخان بشوخی ها خاتمه داده شده، آقایان هم از غذا دست کشیده گفتند: خوبست قدری استراحت کنیم.

دکتر حسینخان: چون سفره گسترده بود نخواستم آقایان ناراحت شوند، لازمست نماز بخوانیم که از وقت خود نگذرد، رأی دکتر مورد پسند واقعشده همگی وضو گرفته و به اَدای فریضه مشغول شدند، سیاح پیاده هم تکیه به پشتی داده و چپق خود را از توتون و چرسی پر نموده مشغول کشیدن شد.

نماز آقایان تمام شد، حاجی صمد آقا گفت اِنصافاً امروز مجلس مباحثة شیرینی داشتیم، خوب است چنانچه آقایان موافقت کنند ادامه داشته باشد.

دکتر حسینخان: بلی چون ممکن است دیگر خدمت آقات نرسیم و اشاره بسیاح پیاده نمود سزاوار است گفتگوی ما در اینموضوع تمام و از محضر و بیانات شیوای آقا بهرة کامل ببریم.

سیاح پیاده: قرار بود جواب آقای هژبر را قبل از صرف غذا بدهم، لکن به بعد از غذا موکول گردید بنابراین جواب ایشانرا در ضمن حکایتی بگویم:

یکی از بزرگان طریقت حاجی محمد حسین شیرازی عموی رحمت علیشاه است که در سنه 1249 هجری از دنیا رفت و این اشعار از او میباشد، سپس با لهجة مخصوصی شروع بخواندن نمود:

حاکمِ احکام قضا و قدر مقطع اطوار وجود و عدم

پا چو بر او رنگ تقدس زده خیمه بر آفاق و بر أنفس زده

کرده پدید از عدم، اشباح را داده باشباح ره ارواح را

روح مجرّد متجسد شده واحد بیچون متعدّد شده[9]

در اینجا دکتر حسینخان گفت: حضرت آقای باینکلمات و اشعار میخواهید جواب آقای هژبر را بدهید بفرمائید، چطور واحد بیچون متعدد شده و این کفر را این رئیس طریقت یا پیشوای ضَلالت چگونه راه خداشناسی میداند و من تا کی باید این قبیل اشعار کفر آمیز را بشنوم.

سیاح پیاده: جواب آقای هژبر باین اشعار نیست خواستم از کمالات و کلمات این استاد نمونه ای گفته باشم.

در کتاب طرائق ص 161 مینویسد: این حاجی محمّد حسین بجای حاجی محمد حسن امام جماعت مسجد جامع شیراز بوده و منبر هم میرفت و راه طریقت بمردم میآموخت، و از سخنان عرفا و متصوفه بر زبان جاری مینمود بین مردم شهرت یافت که عبارات کفریة اهل تصوف را رواج میدهد، مخاصمه و نزاع شدیدی بین مردم برپا گردید که نزدیک شد یکدیگر را بقتل برسانند حاکم شیراز وساطت نموده و بمنظور رفع غائله اختلاف قرار شد کسانیرا بعنوان حکمیت انتخاب و حاضر سازد، تا بین مردم و حاجی محمد حسین و مریدانش منصفانه حکومت و قضاوت نمایند. آخوند ملا محمد تقی حکیم، و حاجی میرزا ابراهیم را انتخاب گردیدند آخوند مزبور رو بحاجی محمد حسین کرده گفت مردم میگویند شما روی منبر مسئله وحدت وجود را تقریر میکنید و البته معلوم است که بآن کاملا معتقدید، حاجی محمد حسین گفت: ضرر مسئله وحدت وجود چیست؟

آخوند: بدیهی است که کفر است.

حاجی محمد حسین: ایراد اولتان همین است؟

آخوند حکیم: بلی

حاجی محمد حسین: شما میگوئید روی منبر تقریر کرده ام اولا این نسبت از کجا، ثانیا شاید من گفتار دیگران را نقل کرده باشم ثالثا مسلم بودن کفر وحدت وجود بچه دلیل، رابعاً اعتقاد من باشد از کجا خامساً، شما همه روزه در درس بادله و براهین اثبات این مسأله نموده و میگوئید، بسیط الحقیقه کلُّ الأشیاء و الوجود حقیقه واحده

پس شما از من کافرترید و بهمین جا صحبت قطع شد.[10]

حکیم عارف: راه و گفتار ما را نتواند رد کند چون ما هر دو نتیجه علم و کمالمان وحدت وجود و موجود است! چنانچه واضح خوهد شد.

آقای هژبر فیلسوف ساکت نشسته ابروها را درهم کشید و چیزی نگفت.

دکتر حسینخان: بلی من کتب هر دو طایفه رادیده ام لکن تا بحال بعنوان بحث با آقای هژبر وارد سخن نشده ام و امیدوارم برای ایشان بتوانم ثابت کنم و ایشانهم از این اعتقادات و کفریات بیزار خواهند بود و اگر شما نیز حاضر باشید که با انصاف در عرایضم دقت کنید امید است از این طریقه ضاله رو برگردانید.

سیاح پیاده، خندة مسخره آمیزی نموده گفت: آقای دکتر بعد از واصلشدن بحق شما میخواهید بحق دعوت کنید؟

من از اینساعت حاضرم از کلمات بزرگان صوفیه و مشایخ طریقت اثبات کنم که حق همین است که ما بآن واصل شده ایم:

دکتر حسینخان: بشرط آنکه رد بر بزرگانتانرا جسارت بر آنان ندانسته و با انصاف قضاوت کنید. حاضرم کلمات شما را بشنوم!

سیاح پیاده: بشر باید در دنیا ترقی کند و راه رسیدن بمقامات عالیه همان راهی است که ما پیموده ایم زیرا بر اثر ریاضت و سیر وسلوک ممکن است واصل بحق شویم و ممکن است بآنمقام برسید چنانچه بزرگان ما رسیدند بمقاماتی که داد انا الحق زدند، و لیس فی جبتی إلا الله گفتند(در جبّه من کسی جز خدا نیست) از مراشد بزرگ ما ابویزید بسطامی است که جملة مشهوره لیس فی جبتی إلا الله منسوب باو است [11] و از او نقل نموده اند که میگفت سبحانی سبحانی ما أعظم سلطانی [12] (منزه و مقدسم من چه بزرگ است قدرت و سلطنت من) و میگفت لوای من از لوای محمد (ص) عظیم تر است، و میگفت آتش جهنم چیست اگر به بینم آنرا به یکطرف لباس خود آنرا خاموش میکنم، و میگفت حج کردم در سال اول خانه را دیدم و در حج دوم صاحبخانه را دیدم و خانه را ندیدم و در حج سوم نه خانه را دیدم و نه صاحبخانه را [13].

و میگفت اگر اهل بهشت در بهشت متنعّم باشند و اهل آتش در آتش معذّب شوند و برای تو تمیزی بن اندو دسته واقع شود از حدّ متوکلین و جمعیت آنان خارج گشته ای[14].

حاجی محمد علی: واقعاً ترققیات او در دنیا بگفته خودش از پیغمبر اسلام (ص) که شخص اول عالم امکان است بالاتر بوده چون گفته پرچم من از پرچم پیغمبر اسلام بالاتر است: بلی کسیکه بتواند بیکطرف لباس خود آتش جهنم را خاموش سازد از علی بن ابیطالبی که از ترس آتش دوزخ گریه ها میکرد و نیمة شب صیحه ها می کشید بالاتر رفته، راستی اگر حضرت آقا جسارتش نشماد عقیده من اینستکه این کلمات را در حال مستی و نشئه چرس و بنگ گفته و گرنه آدم عاقل هرگز نخواهد گفت که بین کسانیکه در بهشت متنعم اند و کسانیکه در آتش غضب میسوزند فرقی نیست ب

سلمان رحمانی پنج‌شنبه 20 اسفند‌ماه سال 1388 ساعت 04:12 ب.ظ

سلام ۱۳
من در این کلبه برایت کامنت گذاشتم پس بهتره در اینجا پاسخ بدهی، در زمانی مناسب پاسخت را خواهم داد.
در پناه حق

۱۳ پنج‌شنبه 20 اسفند‌ماه سال 1388 ساعت 09:55 ب.ظ

به نام خدا
سلام استاد چرا فلسفه تاریخ و تصوف نصفه تایید شده؟

سلام
هزچه که آمده همین بوده
دوباره بفرستید.

سلمان رحمانی جمعه 21 اسفند‌ماه سال 1388 ساعت 05:07 ب.ظ

سلام13
شما آزادید که هرطور می خواهید برداشت کنید، بستگی به دیدگاهتان دارد.
استاد قسمت اصلی بحث من رو نوشتند، اون قسمت هایی که نام مشخص داشتند و یکسری صحبت هایی بودند که ممکن بود برداشت بد( ریا، چاپلوسی و ...) بشه رو حذف کردند. خیالت راحت باشه که اصل مطلب منتقل شده.

بحث آزادی بیان است 13، از اساس آزادی اندیشه و بیان اطلاعی داری یا اینکه می گویی فقط حرف حرفه یک نفر؟ اینکه استاد نظرات رو منتشر می کند به نظر من دلیل اصلی اش همین است، حتی شاید در خیلی از موارد با آن موافق نباشد ولی انتشار آن دلیل بر تایید آن نیست. یه دلیل دیگر آن شاید این باشد که بحث بین فرد نظر دهنده و دیگر افراد بوجود بیاید و خود به اجماع برسیم. تا حالا به این مسائل اندیشیده ای؟

من به شما تهمت نزدم، یعنی اینکه نگفتم که شما متحجر هستید، گفتم که متحجرانه است، یعنی اینکه کسی که این عقیده و طرز فکر را داشته باشد و مستقیم شما رو خطاب نکردم. اما شما چی؟

چرا بی خودی بحث را قاطی می کنی؟ من کی در مورد عقل و دین حرفی زدم؟ من گفتم که بی خودی در مورد یک نفر که اطلاعی در مورد آن نداری فقط با یک نظر قضاوت نکنی. تازه دلیل آنرا هم نمی دانی و در موردش هم یا نیاندیشیده ای یا اینکه با بدبینی نگاه کردی.

این سوال شما با بحث ما ارتباطی ندارد، حرفی از دین و احکام آن به پیش نیامده که شما این سوال رو مطرح کرده ای.

نه دوست گرام، کسی با قرآن، ائمه، خداوند و دستوراتش مشکلی ندارد، نیازی به پیش کشیدن این بحث ها نیست.

بحث عقل را هم که عرض کردم در این بحث من سخنی از آن به میان نیاوردم.

در ضمن در مورد نظراتت ابتدا بایستی اعتماد داشته باشی، با توجه به شناختی که از استاد و مرتضی دارم من بعید می دونم که ناحقی صورت بگیرد.

۱۳ جمعه 21 اسفند‌ماه سال 1388 ساعت 07:55 ب.ظ

به نام خدا
مثله این که این نظر{تاریخ تصوف و فلسفه} خیلی طولانی بوده و به همین دلیل کاملا فرستاده نشده بود به خاطر همین در چند قسمت در خدمت عزیزان و علاقه مندان تقدیم می کنم.


قستم دوم تاریخ فلسفه و تصوف:

حاجی محمد علی: واقعاً ترققیات او در دنیا بگفته خودش از پیغمبر اسلام (ص) که شخص اول عالم امکان است بالاتر بوده چون گفته پرچم من از پرچم پیغمبر اسلام بالاتر است: بلی کسیکه بتواند بیکطرف لباس خود آتش جهنم را خاموش سازد از علی بن ابیطالبی که از ترس آتش دوزخ گریه ها میکرد و نیمة شب صیحه ها می کشید بالاتر رفته، راستی اگر حضرت آقا جسارتش نشماد عقیده من اینستکه این کلمات را در حال مستی و نشئه چرس و بنگ گفته و گرنه آدم عاقل هرگز نخواهد گفت که بین کسانیکه در بهشت متنعم اند و کسانیکه در آتش غضب میسوزند فرقی نیست بلکه هر کس فرقی بین آنها بگذارد از زمرة متوکلین خارجست، مثل این است که آقا بگویند بین آنهائی که در صحرای سوزان و بی آب و علف از عطش نالانند با مائی که کنار استخر آب و میان باغ باصفا به نعمت های حاجی خلیل متنعمیم فرقی ابدا نیست.

در اینجا یکحالت انقلابی به حاجی صمد آقا دست داده گفت، پس حضرت آقا در سال اول حج خانه را دیده اند و در سال دوم صاحبخانه و در سال سوم نه خانه و نه صاحبخانه هیچکدام را ندیده اند معلوم میشود فقط خود را دیده اند و بس بابا عجب خود بین بوده، بنازم آب بسطام شاهرود را که چه کرده و چه بیرون داده صدای قهقه از حضار بلند شد،

حاجی صمد آقا: راستی بما می گفتند در نظر صوفی فرق نیست چون همه موجودات را عین او می داند و غیر او دیاری را نمی داند و نمی بیند ما تعجب می کردیم بابا دمت گرم درویش با دم مرشدت بایزید، باز صدای قهقه از همه بلند شد

دکتر حسینخان: آقایان خواهش میکنم تامل کنید ایشان ترقیات بزرگانشان را نقل کنند تا ما راه ترقی آنان را بشناسیم بعد با ترقیات انبیاء و جانشینان آنها مقایسه کنیم در آنوقت حق و غیر حق ظاهر خواهد شد.

آقا دیگر بفرمائید.

سیاح پیاده: بلی چون شما بمقام آنها نرسیده اید برای این تعجب میکنید دیگر از بزرگان مشایخ طریقت سلطان صوفیه جنید بغدادی است که شیخ عطار این اشعار را از قول او بیان نموده، سپس با لحن جذابی شروع بخواندن اشعار کرد:

سالکی مر جنید را پرسید که ز سر تا قدم همه اسرار

در تکلم در آ که مشرک کیست گفتش ایهرزه گرد گردن ساز

تا آنجا که جنید گوید

هر که از وی نزد انا الحق سَر بود او از جماعت کفّار

هر که منکر شود بود مشرک من از او چون خدای او بیزار

چون دوئی از میانه برخیزد تو نمائی او کند اقرار

تا آنکه گوید

گفت هیهات ای یگانه عصر سخن مشرکانه را بگذار

من همی گویم و همی شنوم نیست در دار غیر او دیار[15]

و از کلمات جنید است حقیقت معرفت آن است که عارف و معروف یکی شود [16] و نزد جنید توبه نسیان گناه است [17]

حاجی محمد علی: آقای دکتر بنا بر معانی این اشعار و کلمات خدا یکی نیست و موحد کسی است که دوئیت را از بین بردارد و همه را خدا بداند و هر فعلی و کاری که از بشر صادر میشود آنرا فعل خدا بداند عجب طریقت و حقیقتی پیدا کردید و شما ها بیکارید که دنبال این بیهوده گوئی ها را گرفته اید که با عقل سلیم سازش نمیکند.

سیاح پیاده غضبناک شده گفت: بلی همین حرفهای شماها بود درباره کسانیکه واصل بحق شده و فانی در حق و باو متصل گشته بودند تا عاقبت الامر شیخ طریقت و بزرگ صوفیت حسین بن منصور حلاج را به کشتن داده و گفتید کافر است، علمای شما فرمان قتلش را صادر و خونش را ریختند مگر چه گفت هر کس حق گفت باید او را کشت از اشعار همبن حلاج است:

ثمّ بَدا فی خلقِهِ ظاهراً فی صورة الاکلِ و الشّاربِ

حتی لقد عاینَهُ خَلقَه کلَحظة الحاجبِ بالحاحبِ [18]

حاجی محمد علی: بابا حقیقتاً شما عجب بزرگانی دارید هر کدام از آنها با این طریقه و مرام هزاران نفرا را اضلال و گمراه نموده و آزادی عجیبی برای نوع بشر ایجاد کرده اند که لجام گسیخته بهر طرفی بخواهند بروند و بهر عمل شنیعی که اراده نمایند اقدام کنند بدون گوچکترین ترس و وحشتی از جزا و پاداش اعمال! انسان نباید اینقدر بی حیا باشد یکفرد ضعیف و ناتوان و بشر محتاج ادعای خدائی کرده بر سر دار رود باز هم از او دست بر نمیدارید و او را به بزرگی یاد میکنید.

دکتر حسینخان: حاجی آقا عصبانی نشوید، امیدوارم بعد از فرمایشات حضرت آقا حقیر کاملاً اعتقادات متصوفه را در این مجلس بیان کنم، حرف از این بالاتر است، اگر شما بخواهید بواسطه فطرت خداشناسی از این قبیل کلمات ناراحت شوید و کنترل خود را از دست بدهید میترسم نتوانم ببحث خود ادامه دهم من نسبت به حسین بن منصور حلاج حرفهای بالاتری سراغ دارم در کتاب احتجاج شیخ طبرسی دیده ام که توقیع امام زمان علیه السلام بر لعن و بیزاری از جماعتی رسید کرده که حسین بن منصور گفت لیس فی جبتی سوی الله (نیست در جبه من غیر خدا) و منع میکرد رفقای خود را از رفتن بمکه معظمه و میگفت طواف کنید اطراف من چون مکه خانه خدا است و من خدایم!

در سفینه البحار در لغت حَلَجَ از ابن الندیم نقل کرده که در نوشته های حسین بن منصور دیده شده که منم غرق کننده قوم نوح و هلاک کننده عاد و ثمود و نیز بخط او یافت شده که نامه نوشت که عنوانش این بود:

از جانب رحمن و رحیم بسوی فلانی، باو گفتند تو ادعای پیغمبری میکردی حالا ادعای خدائی میکنی؟

گفت ادعای خدائی نمیکنم و لکن این عین جمع است، نیست نویسنده مگر خدا و دست آلت است.

حاجی محمد علی: آقای دکتر پس زناکاران و قاتلین و ظالمین و خائنین بنا بر مذهب طریقت این آقا و مرشدشان حسین بن منصور حلاج از عمل خود ننگ نخواهند داشت و هیچ تقصیری نداشته و مورد عذاب و مواخذه نخواهند شد و این خلاف ضروری دین است.

………….. هنوز حرف در دهان حاجی محمد علی بود که یکمرتبه حاجی خلیل آقا صدا زد آقای حاجی محمد علی ساکت باشید و کلمات ننگین و گستاخانه بزبان جاری نسازید که راضی نیستم بر روی فرش من این نوع سخنان گفته شود گر چه بعنوان مثل باشد شما خود متوجهید که هر عاقل با شرافتی از این قبیل گفتارها ننگ و عار دارد چه رسد باینکه معتقد باشد.

دکتر حسینخان: آقایان جواب اینکلمات را همه میدانید بلکه هر عاقل با انصافی با اینگونه اعتقادات مخالف است ولکن تمنا میکنم صبر کنید حضرت آقا اسب خود را جولان بدهد و از رؤسا و مشایخ طریقت و تصوف آنچه میداند بگوید، تا نوبت بجواب ما برسد امیدوارم بیاری خدای متعال تمام این گفته ها با جوابهای ساده و روشن از بین برود:

سیاح پیاده: خواجه عبد الله [19] بزرگ سالکین طریقت در رساله نور وحدت خود وحدت ما اهل وحدت را بیان نموده، که ای سید هر فرقه با فرقه دیگری در نزاع و جدال است مگر اهل وحدت که ایشان با همه یکی اند تا آنکه گوید، ای سید موجود یکی است که بصورت موهوم متعدد مینماید تا آنجا که گوید ای سید عابد اوست و معبود او است عابد است است در مرتبه تقیید و معبود است در مرتبه اطلاق و تمیز در مراتب از امور عقلیه است و موجود نیست مگر یک حقیقت تا آنکه گوید ای سید هر چه در ادراک می دراید اوست و هر چه در اردراک نمی در آید اواست آنچه او را وجود گویند ظهور او است و آنچه او را عدم گویند بطون او است اول او است آخر او است ظاهر او است باطن او است مطلق او است مقید اوست کلی او است جزئی او است منزه است او مشبه او است.

حاج محمد علی که پیمانه صبرش پر شده و از این کلمات سخت متاثر شد با صدای خشنی رو بسیاح پیاده کرد گفت: نترس بگو موسی او است، فرعون او است، فاعل او است، مفعول او است، ابراهیم او است، نمرود او است، عمر او است ابوبکر او است عثمان او است علی او است محمد او است زهرا او است شیطان او است، مشرک او است، کافر او است، عمو این کلمات را بگوش حمار بگوئی رم میکند میدانی چه میگوئی تو با این مرام فرق نمیگذاری بین شمر و حسین و بین یزید و حضرت سجاد و بین معاویه و علی اُف باد بر این توحید و اهل آن سبحانه و تعالی عما یقول الظالمون علوا کبیرا منزه است پروردگار از آنچه ظالمین بگویند.

سیاح پیاده سخت برآشفت و گفت:

یکی دیگر از بزرگان ما ملا عبد الرحمان جامی است گوید:

هم مقید خود است و هم مطلق گه ز باطل نموده گه از حق

او است مغز جهان جهان چون همه او است خود چه مغز و چه پوست همه او است[20]

و نیز شیخ عطار یکی از بزرگان ما است وقتی که سلطان زمان کلمات او را شنید جلادی فرستاد که او را گردن زند شیخ بجلاد گفت توئی پروردگار من بهر صورت خواهی درائی پس او را کشت.[21]

دکتر حسینخان با صدای بلند گفت: آقا شما چرا عصبانی شدید هر چه عصبانیت شما شدید شود بر ضرر خود بیشتر تکلم مینمائید.

حاج محمد علی: دست بردارید از این موهومات وکفریات باید اینها را در خانقاه بگویند نه در نزد مسلمانان .

دکتر حسینخان: آقای حاج محمد علی قرار ما این بود صبر کنیم تا آقای سیاح بیانات بزرگان طریقت را برای ما نقل کند بعد ما آنرا جواب دهیم انشاءالله شما ناراحت نشوید و اجازه بفرمائید کلمات آقا تمام شود.

سیاح پیاده: یکی از بزرگان سلسله ما مُحی الدّین عربی استگوید: بدان همانا تنزیه حق نزد اهل حقیقت عین تحدید و تقیید است پس تنزیه کننده یا جاهل است یا بد ادب تا آنکه گوید حق محدود است بهر حدی برای آنکه هر چه محدود میباشد مظهری است از مظاهر او ، ظاهران از اسم ظاهر است و باطن از اسم باطن است و مظهر عین ظاهر است باعتبار احدیت تا آنجا که گوید کسیکه جمع کند در معرفت خود بین تنزیه و تشبیه و توصیف نماید او را بهر دو وجه پس او را شناخته است آنوقت سیاح پیاده با نوای مخصوص این اشعار محی الدین را خواند:

فَإن قلت باتنزیه کنت مقیدًا و إن قلت بالتَّشبیهِ کنت محدّدًا

وإن قلت بالا مرینِ کنت مسدّدًا و کنت إمامًا فی المعارف سَیدًا[22]

و بسیار گفته است که ذات او عین تمام موجودات است.

ودر جای دیگر گوید : عارف کسی است که حق را در همه چیز بیند بلکه حق را عین همه چیز بیند.[23]

و در اول فتوحاتش گوید من اظهر الاشیاء و هو عینها منزه است آنکسیکه اشیاء را ظاهر نمود و خودش عین آن اشیاء است.[24]

و گفته هر که بت پرستید بهمان خدا را پرستیده باشد و چون سامری گوساله ساخت و مردم را بعبادت او خواند حقتعالی هرون را یاری نکرد و غالب ننمود او را برای آنکه خواست در هر صورتی پرستیده شود.[25]

حاج صمد آقا که مدتی بود با دلی متوجه گوش باین کلمات میداد و خیره خیره بسیاح پیاده نظر میکرد وتکیه داده بود بدو زانو نشست و گفت : جناب آقا این کلمات شبیه بیکدیگر است و تازگی ندارد فقط از جهت الفاظ با یکدیگر فرق دارد مشرب و مسلک شما خوب معلوم شد محتاج بریاضت و خانقاه و چرس و بنک نیستیم برو این دام بر مرغ دیگر نه ما گول این حرفها نمی خوریم کسیکه در مدرسه امام صادق (ع) درس خوانده و از گفتار امامان استفاده کرده و دلش منور شده باین گونه اباطیل و اراجیف منحرف نمیشود حوصله ما سر آمده امروز صبح چشم ما بر کدام احمق افتاده که این گونه گرفتار شدیم صدای خنده بلند شد.

دکتر حسینخان: حاج خلیل آقا بفرمائید چای بدهند. سینی چای بمیان آمد و قلیان زیبائی در مقابل حاج محمد علی گذاشته و حاج صمد آقا و هژبر فیلسوف مشغول کشیدن سیگار و سیاح پیاده نیز چپق خود را چاق کرده و یک دو صفیری بآن زده گفت آقایان اجازه دهید چند شعری از گفته های مرشد بزرگ ملای رومی بخوانم گفتند بفرمائید :

سیاح پیاده با صدای جذابی شروع بخواندن کرد:

ایعاشقان ایعاشقان من عاشق رسواستم

عشقم چه بر سر میزند من و اله شیداسم

هم عاشق و شیداستم و اله یکتاستم

اینجاستم آنجاستم نه زیر نه بالاستم

در عرش و در کرسی منم،والاصل لایخطی منم

با حاملان عرش گومن پیش از این برخواستم

عالم منوّر شد ز من، آدم مصوّر شد ز من

هم عالمم هم فاضلم هم قاضی القضاستم

قاضی بمن نازد همی فتوی زمن سازد همی

فتوی بنا حق میدهد نه زین و نه زینهاستم

بر خواستم بر پاستم پیداستم بر جاستم

پنهان نیم پنهان نیم من میر مولاناستم

هم پیر هم بر نامنم هم شیخ و هم رعنا منم

هم زشت و هم زیبا منم هم شیر هم خر ماستم

هم با صلوة دائمم هم بی صلوة قائمم

هم صبح را بشناختم هم شامرا آشناختم

دنیا منم عُقبی منم طوطی منم قمری منم

اِنسی منم جنی منم من حوت این دریاستم

هم کوه و هم صحرا منم هم در این دریا منم

در شعله های عشق بین کاندر زبان گویاستم

دریای بی پایان منم با نوح کشتیبان منم

یوسف منم موسی منم عیسی منم شعیا ستم

ایوب را درمان منم یعقوب را هم جان منم

هم حکمت لقمان منم هم یونس و یحیاستم

هم حیدر و احمد منم هم بادۀ احمر منم

هم صاحب کشور منم زان باده تقواستم

آندم منم ایندم منم هم ریش و هم مر هم منم

هم درد و هم درمان منم با درد او افراستم

فرمان بر و فرمان دهم هم جانستان هم جان

جان از من و من هم زجان با حضرت اعلاستم[26]

و نیز می گوید:

هر لحظه به شکلی بت عیار بر آمد هر دم به لباس دیگران یار بر آمد

دل برد و نهان شد گه پیر وجوان شد

گاهی بتک طینت صَلصال فرو رفت گاهی ز تک کاکل فخّار بر آمد

غواص معانی زان پس بجهان شد

گه نوح شد و کرد جهان را به دعا غرق آتش گل از آن شد

یوسف شد و از مصر فرستاد قمیصی از دیده یعقوب چو انوار بر آمد

روشن گر عالم نا دیده عیان شد

حقّا که هم او بود که اندر یدو بیضاء در چوب شد و بر صفت مار بر آمد

می کرد شبانی ز آن فخر کیان شد

میگشت دهی چند بر این روی زمین را عیسی شد و بر گنبد دوار بر آمد

از بهر تفرج تسبیح کنان شد

بالجمله هم او بود که می آمد و میرفت تا عاقبت آنشکل عرب وار بر آمد

هر قرن که دیدی دارای جهان شد

منسوخ چه باشد به تناسخ که حقیقت شمشیر شد و در کف کرار بر آمد

آن دلبر زیبا قتال زمان شد

نی نی که هم او بود میگفت انا الحق منصور نبود آنکه بر آن دار بر آمد

در صورت بلها نادان به گمان شد

رومی سخن کفر نگفته است و نگوید کافر بود آنکس که به انکار برآمد

منکر نشویدش از دوزخیان شد[27]

و نیز گوید:

آنانکه طلبکار خدائید خدائید حاجت بطلب نیست شمائید شمائید

چیزیکه نکردید گم از بهر چه جوئید کس غیر شما نیست کجائید کجائید

در خانه نشینید و نگردید بهر روز زیرا که شما خانه و هم خانه خدائید

ذاتید و صفاتید گهی عرش و گهی فرش در عین بقائید و مبر از فنائید

حرفید و حروفید و کلامید و کتابید جبریل امینید و رسولان شمائید الخ[28]

حاج محمد علی با دلی پر جوش و صدای خشن گفت بس است ما را ما مزخرفات ملا را شنیدیم دیگر نباید از این گونه اشعار بر زبان جاری نمائی.

دکتر حسینخان: خواهش میکنم صبر نمائی تا کلمات و اشعار شاه نعمت الله ولی را نیز بگویند تا ما او را نیز بشناسیم و اباطیل صوفیه را بدانیم تا در مقابل باطل آنان حق واضح شود، چنانچه امیرالمومنین علیه السلام در خطبه شریفه فرمودند: بدانید که شما هرگز حق و رشد را نخواهید شناخت، تا آنکه بشناسید آنکسیرا که ترک آن نموده و بمیثاق کتاب عمل نخواهید نمود، تا آنکه بشناسید آنکسرا که آنرا شکسته و وفا نکرده است و متمسک بکتاب نشدید، تا آنکه بشناسید آنکه را اعراض از کتاب عزیز نموده است ـ الخ [29]و همین مفاد را حضرت مجتبی علیه السلام در ضمن روایت تحف العقول بیان فرموده است.

سیاح پیاده: باجازه آقایان چند جمله از کلمات شاه نعمت الله ولی را برای شما نقل مینمایم:

دکتر حسینخان: بفرمائید تا به بینیم ایشان چه گفته اند

سیاح پیاده: شاه نعمت الله در رساله مکاشفات گوید: مشرب موحدان است که حقتعالی را در مرایای اعیان ممکنات مشاهده نماید و اعیان را کان لم یکن در عدم بر حال خود بیند و این نهایت غیبت محموده است و بدایت فنا و فنا نهایت سیر الی الله و بقاء بدایت سیر فی الله ابتداء دارد و نهایت نی، غایتش چون بود چو غایت نی موجود یکی بیند و باقی معلوم.

و در رساله مراتب گوید: لا اسمَ لَه و لا نعتَ لَه و لا صفةَ له اِلا بحسب المَظاهر

یک وجود است و مظاهر بی شمار آن یکی را در مظاهر میشمار

تا آنکه گوید: ثُمَّ بَدا فِی خَلقِه ظاهراً فی صورَةِ الاکلِ و الشّارِبِ[30]

و از اشعار شاه است که در کتاب طرایق ج 11 ص 213 و در کتاب جامع الشتات از او نقل کرده اند:

در مرتبه جسم است در مرتبه روح است در مرتبه جان است در مرتبه جانان

در مرتبه جام است در مرتبه ای باده در مرتبه ای ساقی در مرتبه رندان

در مرتبه شاه است در مرتبه درویش در مرتبه ای بنده در مرتبه سلطان

در مرتبه ای فرعون در مرتبه ای موسی در مرتبه کفر است در مرتبه ایمان

در مرتبه مخمور در مرتبه سرمست در مرتبه عمگین در مرتبه شادان

در مرتبه توراة در مرتبه انجیل در مرتبه صحف است در مرتبه قرآن

در مرتبه ای یعقوب در مرتبه یوسف در مرتبه ای مصر در مرتبه کنعان

در مرتبه آب است در مرتبه کوزه در مرتبه ای قطره در مرتبه عمان

در مرتبه عقل است در مرتبه نفس است در مرتبه حیوان در مرتبه انسان

در مرتبه دوزخ در مرتبه جنت در مرتبه زندان در مرتبه بستان

در مرتبه ای طه در مرتبه ای یس در مرتبه ای حم در مرتبه سبحان

در مرتبه ای دریا در مرتبه چشمه در مرتبه جوی است در مرتبه باران

در مرتبه ها از ذوق ما با تو بیان کردیم گر ذوق همی خواهی این گفته ما میخوان

هم جسمی و هم جانی هم اینی و هم آنی هم سید و هم بنده با خلق نکو میدان

حاج صمد آقا: عقیده من این است که حالش حال عادی نبوده زیرا آدمی که شعورش را از دست نداده و مشاعر او مختل نمانده باشد اینطور پر و پوچ نمیگوید من بهتر از او شعر میگویم:

در مرتبه پا است در مرتبه ای موزه هم کوزه بدان او را هم شیره و خربوزه

صدای خنده حضار بلند شد.

حاج صمد آقا: چرا میخندید مگر اشعار شاه همین جور نبود خواهش میکنم شما چند دقیقه گوش دهید تا من هم چند شعری برای بیان لوازم فاسد آن بخوانم تا واضح شود که تمام آن بر خلاف قرآن و ضروریات دین است:

در مرتبه ای رازق در مرتبه ای مرزوق در مرتبه ای مدیون در مرتبه دیان

در مرتبه ای حامل در مرتبه ای محمول در مرتبه ای دزد در مرتبه خوان

در مرتبه ای دافع در مرتبه ای مدفوع در مرتبه ای محکوم در مرتبه منّان

در مرتبه ای غافر در مرتبه ای مغفور در مرتبه ای مغلوب در مرتبه گلدان

در مرتبه ای شاکی در مرتبه ای واطی در مرتبه ای مَوطوء در مرتبه ای خندان

در مرتبه ای سارق در مرتبه ای ممنوع در مرتبه ای مملوک در مرتبه ای امکان

در مرتبه ای فانی در مرتبه ای مضطر در مرتبه ای مقهور در مرتبه پستان

در مرتبه ای محسوب در مرتبه ای مرضی در مرتبه ای غمگین در مرتبه شیطان

در مرتبه ای آدم در مرتبه ای جن در مرتبه ای احمق در مرتبه ای حیوان

در مرتبه ای طفل در مرتبه ای شیخ در مرتبه ای جاهل در مرتبه سودان

بی شرمی و بیدینی دیوانگی مستی چرسی شدن و بنگی بیحد شده بی پایان ای تب دو صد خیبت هم تعس و دگر لعنت از وحدت هم کثرت بر فلسفه و عرفان لازمه عقیده اینان آن است که تمام صفات و حالات مخلوق بر خدا جاری است بلکه همه خود اوست که باطوار مختلفه جلوه میکند و تمام افعال فعل اوست بر خلاف قرآن که اساس قرآن از اول تا باخر بر مبانیت خالق با مخلوق است و آنکه خالق منزه و مبرا است که بحواس ظاهره و باطنه ادراک شود هر چه بحواس ادراک شود مخلوق است و مخلوق بر چند قسم است خبیث و طیب مومن و کافر مؤمن محبوب خدا است و کافر مبغوض خدا است و مورد لعنت و غضب است و خداوند غضب فرموده و لعنت کرده کفار و مشرکین را و نزد صوفیه تمام موجودات تجلیات و اطوار وجود حق اند و همه اعمال خلایق نیز فعل اوست سبحانه و تعالی عمّا یقولُ الظّالِموُنَ عُلوّاً کبیراً خداوند خود را در کلام مجیدش منزه و مبرا فرمود از گفتار ظالمین و نزد صوفیه این گفتار نیز صحیح نیست چون تمام گفتار اوست و خود عین همه است و نمیشود خود را از گفتار خود تنزیه و تقدیس فرماید پس معلوم است که گفتار ظالمین گفتار خدا نیست و خدا از آن بیزار است و هم چنین پیغمبر و ائمه صلوات الله علیهم از آن بیزارند قال تعالی فإن عَصَوک فَقُل إنّی بریء مِمّا تعلَمونَ یعنی اگز نافرمانی کردند پس بگو من بیزارم از آنچه میکنید؛ و واضح است که پیغمبر و امامان علیهم السلام از افعال خدا بیزاری نمی جویند و نیز فرموده سُبحانَ الله عَمّا یصِفونَ إلا عباد الله المُخلصینَ و سُبحان ربُّک رَبِّ العزّة عَمّا یصِفونَ.

دکتر حسینخان: از بیانات جنابعالی و نقل گفتار رؤسای طریقت آقایان همه متوجه بمرام و عقیده آنان شدند حال اجازه بدهید قدری از کلمات فلاسفه بیان شود تا معلوم گردد که مرام و عقیده فلاسفه عرفان مسلک چه بوده است و آنکه تمام در نتیجه با یکدیگر متحدند هر چند از دو راه میآیند لکن سرانجام آنان یکی است پس نگاهی بساعت نموده گفت نزدیک ساعت 7 بعد از ظهر است و بغروب چیزی باقی نمانده تا بشهر برسیم شب میشود خوب است خوب است وقتی دیگر معین شود.

حاج خلیل آقا: آقای دکتر فردا ممکن است پیش آمدهائی بنماید برای ما و مهمانان عزیز خوب است با اجازه آقایان شب را نیز اینجا تشریف داشته باشند صبح زود باتفاق برویم شهر.

حاج صمد آقا و حاج محمد علی: ما موافقیم به بینید جناب آقا چه میفرمایند

سیاح پیاده: دمتان گرم من رفیق موافق هستم.

بنا بماندن شد و اظهار میل بچای و سیگار و قلیان نمودند چای و قلیان و سیگار وارد مجلس شد و سیاح پیاده نیز چپق خود را از کنار خود برداشت مشغول شد هر یک مزاحی مینمودند و مجلس با مودت و صمیمیت گرم شد.

دکتر حسینخان: خوب است اول نماز مغرب و عشاء را بخوانیم و بعد مشغول صحبت شویم.





۱۳ جمعه 21 اسفند‌ماه سال 1388 ساعت 07:56 ب.ظ

به نام خدا

قسمت سوم ایارخ فلسف و تصوف



حاج صمد آقا: شوخی نکردم چون حضرت آقا نماز ظهر و عصر نخواندند گفتم شاید مانع داشته باشند.

هژبر فیلسوف: ایشان فانی از خود و واصل بحق شدند و مرشد طریقت شبستری گفته است ولی تا با خودی زنهار زنهار عابدات شریعت را نگه دار اگر عبادتی مینمایند آن در ظاهر است و در باطن عقیده بآن ندارند.

چنانچه ابو مدین امر میکرد اصحاب خود را باظهار عبادت و طاعت، چون در عقیده او فاعلی در عالم غیر خدا نیست[31]

حاج محمد علی: بلی وقتی فعل و فاعل و مفعول یکی شد نماز معنی ندارد و علامه ـ قده ـ نقل کرده که گفت من جماعتی از صوفیه را در حرم امام حسین علیه السلام دیدم که نماز خواندند بغیر یکنفر بعد از ساعتی از یکی از آنها سؤال کردم که چزا یکنفر نماز نخوانده گفت او چه احتیاج بنماز دارد بخدا واصل شده آیا جائز است برای واصل که حجاب قرار دهد و نماز حجاب است میان بنده و خدا [32]

حاج خلیل آقا کلام را قطع کرده گفت پس معلوم میشود که پیغمبر و امامان واصل بحق نشدند که نماز میخواندند.

سیاح پیاده: چند نفر با یک من ضعیف درویش.

حاج صمد آقا غصه نخورید فعل و فاعل و مفعول یکی است صدای خنده حضار بلند شد.

در این هنگام حاج خلیل آقا حرکت کرده با صدای جذابی مشغول اذان شد و آقایان از جا برخاستند وضو گرفتند پس سجاده ها انداخته هر کدام نماز خود را خواند و بعد از تعقیب نماز مجلس را مرتب و منظم هر یک بجای خود نشستند و منتظر بیانات آقای دکتر هستند.

دکتر حسینخان: از آقایان استدعا دارم انصاف را از دست نداده و عصبانیت و لجاجت را از خود دور کرده چون این دو راهی است از راههای عذاب و صاحبش را بآتش میرساند.

یکی از فلاسفه اسلام صدر المتالهین است که میگوید: فی أنّه جلَّ اسمُهُ کل الوجودِ، قول اجمالی کلّ بسیط الحقیقة من جمیعِ الوجوه فهو بوحدته کلّ الاشیاء الخ ثم اثبت انحاصر الکلّی فی الفرد تعالی [33]

و در جای دیگر گفته: فإذا ثبت تناهی سلسلة الموجودات من العللِ و المعلولاتِ إلی حقیقةٍ واحدةٍ ظَهَرَ أنّ لِجمیع الموجوداتِ أصلاً واحداً ذاته بذاته فیاض للموجوداتِ، و بحقیقته محقّق للحقایقِ و بسطوع نورِه منوِّر للسماواتِ و الارضِ فهو الحقیقةُ و الباقی شؤنه و هو الذّات و غیره أسمائه و نعوته و هو الأصل و ما سواه أطوارُه و فروعهُ ـ الخ.[34]

و در اسرار الایات میگوید: حقیقة الواجب جلّ مجده هویة بسیطة غیر متناهیة الشدة فی النوریة و الوجود، و حقیقته عین التشخص و التعین لا مفهوم له إلی ان قال فلا یمکنُ الوصول إلی معرفةِ ذاتِه إلا بفناء السّالک عن نفسه ، و باندِ کاک جبل انّیته حتّی شهد ذاته علی ذاته إلی أن قال: بل لیس فی الوجودِ إلا ذاته و صفاتِه و أفعاله الّتی هی صُوَر أسمائِه و مَظاهر صِفاتِه.[35]

و نیز گوید: تنبیه مشرقی، و ممّا ینبّهک علی أنَّ وجوده تعالی وجودُ کلّ شیء، انّ وجوده عین حقیقة الوجودِ و صرفه ـ إلی أن قال: فهو الأصل و الحقیقةُ فی الموجودیة و ما سواه شئونه و حیثیاته و هو الذّات و ما عَداه أسمائه و تجلیاته و هو النّور و ما عَداه اظلاله و لَمعاته ـ الخ .[36]

و در جای دیگر گفته: إنّ الافعال کلّها بالحقیقة صادرة عنه تعالی، واقعة بتاثیره مع کمالِ وحدانیتهِ و فَردانیتِه، فکلُّ ما هو مقدور مجعول الفاعل، فهو من حیثُ صدوره عن ذلک الفاعل صادرُ عن الحقّ تعالی، کما أنّ وجودَ کلّ ممکنٍ من حیثُ وجوده شأنُ من شئون الحقّ و وجهُ من وجوهه ـ الخ [37]

و در کتاب تفسیر خود گوید: لا شک أنّ الآخرة إنّما تُحصل بارتفاع الحجب و ظهور الحقایق و زوال التعینات و الحقّ عن الباطل . [38] مرادش زوال تعینات وجودی موجودات است و برطرف شدن رنگ حدود و قیود وجودی که باطل است از رخسار وجود مطلق چنانچه مولوی گوید:

چون که بی رنگی اسیر رنگ شد موسیی با موسیی در جنگ شد

چونکه این رنگ از میان برداشتی موسی و فرعون دارند آشتی

و در جای دیگر گوید: أشرف الإنسان من بلغ فی الشرف و البرائة إلی مرتبة السابقین الاولین من الملائکة المقربین، فصار متحداً بالعقلِ الفعّالِ اتّحاد العاقل بالمعقول، کما ذهب الیه کثیرُ من الحکماء، و أشارت إلیه کلمات الاولیاء, و شهدت علیه أذواق الصوفیه، و برهن علیه فی الشواهد الربوبیة.[39]

و در موضع دیگر گفته: فإذا علم هذا بلغ إلی مقام التّوکل و الرّضا، فإذا بلغ إلیهما و احکمهما یصِلُ إلی مقام الوحدة فیصیر عبداً مخلصاً عن الشرک بالکلیة اذ فی الشکر ضرب من الشرک الخفی لکونه لاستجلاب المزید و کذا فی التوکل فانه یستدعی متوکلا و متوکلا علیه یتکلف المتوکل فی حوالة امره الی الوکیل و الرضا و ان کان باب الله الاعظم ففیه ایضا رائحة من الاشتراک فان الراضی یستدعی وجودا مقابلاً لوجود المرضی عنه و له مجال تصرف ترکه بالاختیار و هذه المرتبة ایضا قاصرة عن درجات الواصلین الی درجة التوحید فان ارتقی من هذه الدرجات وصل الی مقام الفناء المحض و محو الاثر بالکلیة و هو منزل اهل الوحدة المطلقة فان الی الله المنتهی و الیه الرجعی.[40]

و در کتاب اسفار ج 3 ص 22 گفته: فصل فی ان واجب الوجوب تمام الاشیاء و کلّ الموجودات الی ان قال: و الواجب بسیط الحقیقة واحد من جمیع الوجوه فهو کلّ الوجود کما انّ کلّه الوجود الی ان قال: فبثت ان البسیط کلّ الاشیاء الخ.

و در جای دیگر گفته: و محصل الکلام ان جمیع الموجودات عند اهل الحقیقة و الحکمة الالهیة المتعالیة عقلا کان او نفسا او صورة نوعیة من مراتب اضواء النّور الحقیقی و تجلیات الوجود القیومی الالهی و حیث سطع نور الحق و انهدام ما ذهب الیه اوهام المحجوبین من ان للمهیات الممکنه فی ذاتها وجودا. الی ان قال: فکذلک هدانی ربّی بالبرهان النعیر العرشی الی صراط مستقیم من کون الوجود منحصراً فی حقیقة واحدة شخصیه لا شریک له فی الموجودیة الحقیقة و لا ثانی له فی العین و لیس فی دار الوجود غیره دیار و کلّما یترائی فی عالم الوجود انّه غیر العالم المعبود فانّما هو من ظهورات ذاته و تجلیات صفاته التی هی فی الحقیقة عین ذاته. إلی ان قال: و اذا کان الامر علی ما ذکرته لک فالعالم متوهم ما له وجود حقیقی . [41] فهذا حکایة ما ذهبت الیه العرفاء الالهیون و الاولیاء المحققون. تا آنکه گوید: فصل فی التنصیص علی عدمیة الممکنات. الی ان قال: و الظاهر فی جمیع المظاهر و المهیات و المشهود فی کلّ الشئون و التعینات لیس الا حقیقة الوجود، بل الوجود الحق بحسب تفاوت مظاهره و تعدد شئونه و تکثر حیثیاته. الی ان قال: فانکشف حقیقة ما اتفق علیه اهل الکشف و الشهود من ان المهیات الامکانیة امور عدمیه الی ان قال: بل الموجود هو الوجود و اطواره و شئونه و انحائه و المهیات موجودیتها انما هی بالعرض بواسطة تعلقها فی العقل بمراتب الوجود و تطوره باطوارها کما قیل شعراء:

وجود اندر کمال خویش ساری است تعیّن ها امور اعتباری است

فحقایق الممکنات باقیة علی عدمیتها ازلا و ابدا. الی ان قال: و فی کلام المحققین اشارت واضحة بل تصریحات جلیه بعدمیة الممکنات ازلا و ابدا.[42]

حاج صمد آقا: جناب آقای دکتر خوب است این جملات را فارسی بفرمائید :

آقای دکتر: اینها در نتیجه همان حرفهای صوفیه است که در دار وجود غیر وجود واقعیتی ندارد، و تمام موجودات اطوار و شئون و تجلیات و لمعات و صفات و اسماء حق اند، و مهیات نیست مگر امور اعتباری چنانچه شبستری در گلشن راز گفته است:

وجود اندر کمال خویش ساری است تعینها امور اعتباری است

امور اعتباری نیست موجود عدد بسیار و یکچیز است معدود

جهان خود جمله امر اعتباری است چو آن یکنقطه کاندر دور ساری است

برو یکنقطه آتش را بگردان که بینی دائره از سرعت آن

فیاض گوید در مقام بیان کیفیت صدور معلول از علت:

صوفیه برآنند که صدور معلول از علت عبارت است از تنزل علت بمرتبه وجود معلول و تطور وی بطور معلول و از اینجا متفطن شده اند بوحدت وجود بانیکه وجود حقیقت واحده ایست ساری در جمیع موجودات، و مهیات ممکنات نیست مگر امور اعتباریات و حقایق موجودات همگی مظاهران حقیقت اند بنحوی که اتحاد و حلول لازم نیاید چه این هر دو فرع اثنینیت است و لا موجود الا واحد تا آنکه گوید: و ما بحسن ظن اعتقاد کرده ایم با مکان صدق این دعوی نه برنهجی که از کتب و رسائل این طائفه مفهوم تواند شد چه اینمعنی گفتنی و شنیدنی نیست تا آنکه گوید و اینمعنی فی نفسه حق است کو مدعی آن بر حق مباش بلکه حسن ظن باکابر قوم را بر خود لازم ساز که شاید از برکت حسن ظن بهره مند گردی و موجب دریافتن عنایت الهی و انفتاح ابواب سعادت سرمدی گردی، تا آنکه گوید: و اما طریقه حکماء در کیفیت صدور معلول آن است که گویند واجب الوجود تمام است و فوق التمام ، تا آنکه بعد از بیاناتی گوید: و از اینجا سر وحدت وجود بنحوی که خاطر فاتر این کمینه بآن منساق شده مفهوم مستعدین تواند شد چه نسبت حقایق موجودات بحقیقت واجبیت نسبت مفهومات جنس و فصل باشد که اجزای تحلیلیه اند بماهیت نوعیه بسیطه، و مؤید این است آنچه از بعضی اکابر بنظر رسیده که وجود واجبی عین وجودات همه موجودات است نه عین وجود هر یک از موجودات قلم اینجا رسید سر بشکست.[43]

حاج ملا هادی سبزواری در کتاب اسرار الحکم گوید: اما طریقه سوم طریقه انیقه اهل حق است که وحدت در کثرت و جمع در فرقست آنستکه حقیقت وجود اصلیست و نوریست که اوصافش را شنیدی و واحد است بوحدت حقه نه وحدت عددیه و مراتب متفاضله دارد انوار بعضها فوق بعض مختلفه فی الشدة و الضعف مثل انسان واحد که مراتب متفاضله داشته باشد و مقاماتش متفاوت باشد مثل طبع و نفس و قلب و عقل تا لطیفه اخفویه پس در حقیقت وجود مرتبه تام و شدید علت و مرتبه ضعیف معلول، و در واقع غیر وجود و سنخ نور دیاری نیست ذات علت وجود و علیت نیز وجود و معلول وجود، و بعبارت دیگر جاعل وجود و جعل وجود و مجعول وجود، و بعبارت دیگر صانع وجود و و صنع وجود و مصنوع وجود ولی بحسب مراتبی که در وجود است از خفاء و ظهور و مظاهر، تا آنکه گوید: در باب صفات و اینستکه همه وجودات مدعی الوهیتند و الوهیت همه در اثبات الله مقهور است، و اینکه بعض عرفاء گفته اند که موجودی نیست که پرستیده نشده باشد از برای مشرکی و اختصاص ندارد بآفتاب یا آتش یا گوساله سامری و غیرها کاذب نیست و مصدق اینمعنی است که خود پرست بدتر است از بت پرست و خود پرستان بیشمارند ال آخره؛ و من غزلیات هذا الحکیم:[44]

موسئی نیست که آواز انا الحق شنود ورنه این زمزمه اندر شجری نیست که نیست

گوش اسرار شنو نیست وگرنه اسرار برش از عالم معنی خبری نیست که نیست

حاج محمد علی: آقای دکتر این کلمات تصریح بوحدت خالق و مخلوق است و آن که غیر نور حق چیزی نیست لیس فی الدار غیره دیار.

دکتر حسینخان: بلی نتیجه کلمات هر دو طائفه یکی است و اینان شاگردان دبیرستان یونانیان قدیم قبل از اسلام میباشند و مطالب را از آنان گفته اند و هیچ ربطی بهیچ شریعتی ندارند و ناشی از افکار استادان بشر است که خود را مستغنی از انبیاء دانستند و اعتماد بر افکار خود نمودند و در الهیات و طبیعیات برای و قیاس تکلم نمودند و اول کسیکه برای و قیاس در اصول دین تکلم نمود و فتح باب توحید افعالی نمود و اعمال بد را بخدا نسبت داد شیطان بود چنانچه خداوند در قرآن از او نقل فرمود که آن خبیث گفت: ربِّ بما اَغوَیتَنی و تما قائلین بتوحید افعالی شاگردان دبستان او شدند و از آن سرچشمه ضلالت و گمراهی استفاده کردند و تبعیت از او نمودند و طریقه جداگانه برای خود قرار دادند بر خلاف طریقه انبیاء و اول آنها حضرت آدم صفی الله علیه السلام بود که فرمود: (رَبّنا ظَلَمنا اَنفُسَنا و ان لَم تَغفِر لَنا و تَرحَمنا لَنَکونَنَّ مِنَ الخاسِرین) تقصیر و بد را بخود نسبت داد و طلب آمرزش و رحمت نمود و تمام پیغمبران که در قرآن شریف قضایای قضایای آنان نقل شده و کلمات آنان بیان گردیده اعمال هر کس را بخود او نسبت دادند.و خداوند تعالی انبیاء را فرستاد برای هدایت و راهنمائی خلق خود و آنکه آنان مردم را دعوت کنند بسوی خدای یگانه و یا داوری نمایند آنانرا بآن خدائی که در عوالم سابقه با او آشنائی داشتند و معرفت ذات قدوس او در قلوب آنان ثابت هست و از او غفلت نمودند پس انبیاء را فرستاد که رفع غفلت نمایند و مردم را متذکر و ارشاد بسوی احکام عقلیه فرمایند پس اگر مردم تابع آنان شدند و بدستور آنان عمل نمودند هدایت یابند و متذکر احکام عقلیه شوند و دفائن عقول بر آنان ظاهر شود و اینانند بندگان مخلص حق که بنور حق قلب آنان روشن شده و شیطان بآنان مسلط نیست که دین آنها را فاسد نماید.

و اما کسانیکه خود را مستغنی از انبیاء بدانند و مانند شیطان برأی و قیاس در الهیات و طبیعیات تکلم نمایند و از راه فکر و نظر در امور دینی وارد شوند شیطان بر آنان ریاست نموده و در مقام اغواء آنها برآمده چنانچه خداوند تعالی در قرآن شریف از او نقل فرموده که در مقام معارضه باحق برآمد عرض کرد (لاغوینّهُم أجمعین إلاّ عبادَک منهم المُخلِصین) (هر آینه تمام را اغواء خواهم کرد مگر بندگان مخلص تو را) پس غیر مخلصین مورد اغواء و وساوس و الهامات شیطانی هستند و برای این خداوند خود را تنزیه فرمود از آنچه آنان توصیف نمایند و بگویند چنانچه فرمود: سبحان اللهِ عَمّا یصِفونَ إلاّ عبادَ اللهِ المُخلَصین و خداوند فرمود کسیکه از قرآن که ذکر و تذکره پروردگار است اعراض کند شیطانی قرین او خواهم نمود.

و بر اینان است که شیاطین نازل خواهند شد چنانچه در قرآن شریف باین اشاره فرمود و اینان را حزب شیطان قرار داده است.

۱۳ جمعه 21 اسفند‌ماه سال 1388 ساعت 07:58 ب.ظ

به نام خدا


قسمت چهارم تیرخ فلسفه و تصوف



و بر اینان است که شیاطین نازل خواهند شد چنانچه در قرآن شریف باین اشاره فرمود و اینان را حزب شیطان قرار داده است.

و بحسب روایات مبارکات [45] شیطان بهر صورتی بخواهد متصور میشود مگر بصورت انبیاء و اوصیاء و عرشی دارد ما بین زمین و آسمان پس کسیکه کفران کند نعمت وجود انبیاء و رسولان خدا را و از کتابی که خداوند برای هدایت بنده گانش بوسیله اشرف خلقش فرستاده اعراض کند و رو برگرداند و در خانه این و آن و پیروان شیطان برود استحقاق پیدا میکند که از رحمت خدا دور شود و در این هنگام است؛

که از امان و حفظ و خداوندی خود را خارج نموده: شیطان در نظر او بصورت زیبائی متصور شود و لشگریان شیطان روح او را بمحضر شیطان حاضر نمایند و باو القاء موضوعات و کلماتی نماید و او را واسطة بین خود و مردم قرار دهد در اینحال بیچارة که در حال ریاضت است گمان میکند او را بمعراج برده اند چنانچه محی الدین بسوی شیطان و بمعراج او رفت و واسطة بین شیطان و مردم شد و دستور نوشتن کتاب فصوص را باو داد و خود نیز قرین و معین او شد و بسا باشد که شیطان در آنحالت بگوید: إنی انا الله لا إله إلا أنا همانا من خدایم و نیست خدائی جز من چنانچه شیطان ببعضی در حال طواف خانه خدا گفت: بخدمت حضرت رضا علیه السلام عرضه داشتند حضرت فرمود شهادت میدهم که ندا نکرده او را مگر شیطان: در طرایق ج 1 (ص 88 نقل کرده از مکاشفات یکنفر از صوفیه که گفت بودم در حال مناجات که حجاب برطرف شد و او را بر عرش دیدم پس برای او سجده کردم و با او تکلم نمودم وقتی که رفقای مجلس این حکایت را شنیدند او را بنزد ابن سعدان بردند که حدیث پیغمبر را که راجع بعرش شیطان ما بین زمین و آسمانست نقل کند ابن سعدان حدیث را برای او نقل نمود آن صوفی نمازهای خود را قضا کرد گفت من شیطان را عبادت میکردم و لذا خود آقایان متصوفه اعتراف نموده اند که مکاشفات شیطانی و رحمانی دارد باید مکاشفه را بر برهان عرضه نمود و برهان قاطع بر اینکه مکاشفات آنها را اعتبار و حقیقتی نیست، اختلاف خود آنها است در اصول و ریشه های دین که آنها بعضی سنی و بعضی شیعی و برخی ملحد و عده ای بی قید و افسار گسیخته و در بین آنها سلسله های مختلف و عقاید متضاد با یکدیگر که هر یک دیگری را گمراه و خود را اهل حق میداند و حال آنکه همه خود را اهل حق و آن حق را بخیال خود از راه مکاشفه یافته اند بدهی است که این اختلاف دلیل بر بطلان مسلک و طریقة آنها است و شیطان است مرشد و پیر و بزرگ آنان که آنها را از شریعت حقة خدائی دور بلکه در نظر آنها شریعت و دین خدائی را مانع رسیدن بحقیقت معرفی نموده. نقل شده که نجیب الدین در مجلس سهروردی حاضر شد مطرب آنان انشاد کرد (آیا جبلی نعمان بالله خلیا : نسیم الصبا یخلص الی نسیمها . ای دو کوه نعمان قسم بخدا مرا واگذارید که نسیم صبا بسوی من بوزد بعضی اظهار کردند که در خاطر من القاء شد که آن دو محمد و ابراهیم اند که نمیگذارند نسیم روح بعضاق وزد و زنجیرهای شرایع آنان است که قیود و موانع از ترقی و وصول بحقیقت است دیگران کلمات او را پسندیدند.

و مجلسی در کتاب عین الحیوه (ص 263) از محی الدین نقل کرده که گفت در معراج خود دیدم که مرتبه علی پست تر بود از مرتبه أبی بکر و عثمان و عمر.

حاج صمد آقا: عجب مکاشفاتی دارند و عجب بمعراج رفتند و شیطان آنان را اغوا کرده است و این معراج تازگی ندارد در زمان سابق برای دانشمندان قبل از اسلام نیز بوده است و شیطان آنان را نیز بمعراج برده است چنانچه اردای ویراف که در سنه 5763 سال بعد از هبوط بوده است و در زمان اردشیر بابکان میزیست بمعراج رفت سه جام شراب خورد و بیهوش افتاد و یک هفته بیهوش بود و شش تن حکیم اطراف او بودند تا آنکه بهوش آمد بر پای خواست و دبیری را پیش طلبید و صورت مکاشفات و مشاهدات خود را بگفت تا او نوشت که بعرض اردشیر برساند گفت چون بخفتم فرشته بهشتی آمد دست مرا گرفت و مرا بپل صراط رسانیده آنگاه جبرئیل در رسید و مرا بعرش برد و فرشتگان و بهشتیان را دیدم و در حضرت یزدان نماز بردم آنگاه طبقات مردم را دیدم و از حال یک یک باز پرس کردم و ارواح جمیع اصناف را دیدم و مقام هر یک را بدانستم آنگاه مرا بدوزخ آوردند و اهالی دوزخ را تن بتن دیدم و کیفر هر گناه را دانستم بعد از آن فرشتگان مرا بعالم عنصر آوردند و سپس ترویج دین زردشت نمود. [46]

حاج محمد علی: نتیجه مکاشفات این دانشمند حقانیت دین زردشت بود که ترویج داد بلی معراجیکه بسبب سه جام شراب سیر نماید از این بهتر نمیشود مانند معراج محی الدین که مرتبه علی را از مرتبه أبی بکر و عمر و عثمان پست تر دید و در چنین مکاشفات است که شیطان در قلوب آنان القاء میکند که خدای عظیم مالک قادر تنزل رتبه دارد به نحوی که خلق ضعیف ناتوان را از تطورات او دانسته و افعال و اعمال بندگان را نسبت باو داده و بر اثر مکاشفات شیطانی خود را واصل باو و فانی در او گفته و از بندگی و عبادت سر پیچیده و داد لَیسَ فی جبّتی إلا الله زده و عالم وجود همه را عین او دانسته و لیس فی الدّار غیره دیّار سروده و تمام خبائث و ارجاس و انجاس را تطورات و تجلیات و شئونات و لمعات و صفات آن ذات را بذات مقدس نسبت داده و آنرا توحید افعالی گفته.

گویند مجموعه کون را بقانون سبق کردیم تصفح و رقا بعد و رق

حقا که ندیدیم و نخواندیم در آن جز ذات حق و شئون ذاتیه حق

اف باد بر این توحید و اهلش سبحان الله عمّا یَصِفُونَ و تعالَی الله عَمّا یُشرِکون.

حاج صمد آقا: آقای دکتر من نمیدانستم که جنابعالی واردید در خصوصیات گفته های فلاسفه و مکاشفات اهل طریقت مخصوصا متصور شدن شیطان بصور مختلفه و القائات او در قلوب اینان و قضیه آن صوفی که نزد ابن سعدان رفت و نمازهای خود را قضا کرد و گفت من شیطان را عبادت میکردم گمان من این است که حضرت آقا (سیاح پیاده) یافتند که واصل بشیطان بوده اند و نماز نمیخواندند الان نماز مغرب و عشا را خواهند خواند و نمازهای گذشته را قضا مینمایند.

صدای خنده آقایان بلند شد.

سیاح پیاده سری تکان داده گفت راستی بیانات آقای دکتر مرا تکان داد و اگر دلیلی قانع بیاورند که مرام متصوفه و فلاسفه و فلاسفه از قبل از اسلام بوده من هم نماز خواهم خواند و یقین مینمایم که این طریقه باطل و هیچ ربطی بشریعت ندارد.

دکتر حسینخان من کاملا اثبات خواهم نمود که عقیده آنان از فلاسفه و دانشمندان قبل از مسیح گرفته شده بشرطیکه شما برخیزید و در محضر معبود مهربان خود تعظیم نمائید و بسجده درآئید و از جسارتهائیکه بساحت مقدس پروردگار نموده اید کاملا توبه کنید.

و از خدا درخواست نمائید که دل شما را منور بنور ایمان فرماید.

سپس همگی دست به دعا بلند کردند و گفتند: یا رَبّ العالَمین وَ یا رَحمنُ یا رَحیم و یا إله العالَمین بحقّ خاتم انبیاء و بفاطمة الزهرا سیدة النّساء و بامیرالمؤمِنین و یازده امام از فرزندان آنحضرت که ما را توفیق بندگی لطف فرمائی و نور هدایت را در قلب ما روشن تر نمائی.

سیاح پیاده: آقایان مرا بالخصوص دعا نمائید همه اجابت نموده او را مخصوصا دعا نمودند و برای او هدایت و سعادت از خداوند متعال خواستند.

سیاح پیاده: اجازه میدهید قبل از آنکه وارد شوید به مبدء پیدایش تصوف و حکمت و ورود آن در اسلام من نمازی بخوانم.

دکتر حسینخان و رفقای جلسه همه صداشان باحسنت احسنت بلند شد امیدواریم که موفق شوید و خداوند عنایتی بیشتر بشما فرماید.

سیاح پیاده از جای بلند شد و وضوئی گرفت و در کناری مشغول نماز شد و پس از نماز دعا و تضرع نموده از خداوند درخواست سعادت و توفیق و هدایت نمود.

حاج صمد آقا اظهار نمود حاج خلیل آقا شیرینی نماز خواندن حضرت آقا را لطف فرمائید.

حاج خلیل آقا: مشهدی محمد شربت بده.

پس از صرف شربت دکتر حسینخان گفت آقایان اجازه فرمائید مشغول دنبالة عرایض بشوم حضار عرض کردند بفرمائید تا استفاده نمائیم.

دکتر حسینخان: عرض کردم فلسفه و عرفان از دانشمندان و فلاسفه و یونانیان قبل از اسلام گرفته شده و فلاسفه و عرفای مسلمین شاگردان دبیرستان آنان بوده اند و این عقاید را نیز از آنان گرفتند و برای توضیح این مطلب کلمات و عقاید دانشمندان قبل از اسلام را عرض مینمایم و بعد کیفیت ورود آن را در اسلام بعرض رفقا خواهم رسانید.

در کتاب حدیقه الشیعه گوید صاحب کتاب بیان الادیان نقل کرده که اصل حلول و اتحاد از جرنانیه که طائفه از صابئین هستند میباشد.

و در کتاب ملل و نحل شهرستانی فرموده جرنانیه جماعتی میباشند از طائفه صابئین که میگویند صانع معبود واحد و کثیر است.

یعنی وحدت در کثرت و کثرت عین وحدت است و همین عقیده را در کتاب نفایس الفنون (ج1 ص 305) از ایشان نقل کرده و بعد گوید مذهب ایشان آنستکه باریتعالی در صورت اشخاص خود را اظهار کند و بصور اشخاص متشخص شود و در جنات الخلود گفته صابئین بحلول و تناسخ قائلند.

و در کتاب سیر حکمت اروپا (ج 1 ص 14) نقل کرده که برمانیدس (متول 636 سال قبل از میلاد مسیح 4) قائل بوحدت وجود بوده و گفته وجود یکی است و پیوسته و نامحدود و جز بوجود واحد که کل وجود و وجود کل است قائل نتوان شد.

و نیز نقل شده که استاد برمانیدس اکسنوفان حکیم در مأة ششم قبل از میلاد کل کائنات را یک جوهر اصلی دانسته و آنرا خدای بی همتا گفته و تمام اشیاء عالم را وحدت محض گفت.

پلوتن حکیم در سنه 417 قبل از هجرت قائل بوحدت انسان کامل با خدای بیچون شد.

پورفیر حکیم در سنه 318 قبل از هجرت قائل بوحدت وجود گردید و در دیوان صنعی (ص 29) فلسفه پلوتین را مبنی بر وحدت وجود دانسته و خدا را ساری در همه اشیاء میداند.

و در کتاب کشف الاشتباه (ص 186) نقل کرده است که پلوتنیوس یکی از فلاسفه معروف یونان یا روم بود سخنان بسیاری بزبان فلسفه گفت از آن جمله گوید در جهان آنچه هست همه یک چیز است و آن خداست و چیزهای دیگر از او جدا شده اند و اگر کسی از خود بیخود گردد بخدا تواند پیوست تا اینکه گوید آنچه ما جوئیم از ما دور نیست بلکه در خود ما است.

و در کتاب ناسخ در ذیل حال زردشت که در سنه 5023 سال بعد از هبوط بوده عقاید پارسیان قدیم را نگاشته و فرقه های آنان را شرح داده و گفته حکمای ایشان همه اشیا را پرتو هستی دانند.

و اینها را فارسیان و ایزدیان و سپاسیان گویند و اینها چند فرقه اند فرقه اول سپاسیانند تا آنکه گوید ایشان هیچ دین و آئین را بد ندانند و گویند از هر کیش و روش میتوان بیزدان رسید و آسمانرا بهشت جاودان دانند تا آنکه گوید و اما فرقه سوم جمشاسبیان اند گویند جهانرا در خارج وجودی نیست و هر چه هست همه ایزد است و جز خدای چیزی موجود نباشد و عقول و نفوس فرشتگانند و گویند جمشید پدر جمشاسب است که اینها منسوب بدویند گفت ایزد تعالی عقل اول را تصور کردان پدیدار آمد و عقل اول سه چیز را تصور کرد که آن عقل دوم و نفس اول و سپهر اطلس باشد و این هر سه پدید آمد و از تصور عقل ثانی سپهر هشتم و نفس ثانی و عقل سوم آشکار گشت بدینگونه ده عقل و نه نفس و نه فلک جلوه گر آمد و موالید و عناصر از آن پس ظهور یافت.

و اما فرقه چهارم آنها سمرادیانند و سمراد یعنی وهم و پندار و اینها چند طبقه باشند نخستین پیروان فرتوش که دار آغاز دولت ضحاک ظهور یافت و اینها را فرتوشیه گویند عقیده آنها آنست که عالم عناصر همه وهم و خیال است اما افلاک و انجم و مجردات باقی و ابدی است و جمعی دیگر از آنها فرشیدیه منسوب به فرشید پسر فرتوش گوید افلاک و انجم نیز خیال است و وجود ندارد اما مجردات موجود و باقی اند و طبقه دیگر از سمرادیان فرایر جیه اند و فرایرج پسر فرشید است او گوید مجردات که عقول و نفوس اند نیز وجود ندارد و هستی واجب الوجود راست و بس دیگر همه وهم و خیال است و این دو بیت را بفرایرج نسبت دهند جهان دانی همه سمراد باشد.

ترا گر فر یزدان باشد ز سمراد است گفتن نام سمراد

همین سمراد هم سمراد باشد حاج آقا بنازم اجداد خودمان را نکند آقای دکتر ما همه وهم و خیال باشیم مواظب باشید چشمتان را بمالید خوب نگاه کنید سپس دستی به حاج محمد علی زده گفت خودتی یا خیال می کنم توئی صدای خنده از حضار بلند شد.

حاج محمد علی: میترسم همین کارهائی را که میکنی وهم و خیال باشد باز حضار خندیدند و همگی گفتند آقای دکتر خواهش مندم به بیانات خود ادامه دهید دکتر در ناسخ (ص 633) عقاید حکما، قدیم هند را نقل کرده و آنان را بر چند فرقه تقسیم نموده فرقه از آنان میگویند بر خداوند واجب است که از حضرت اطلاق نزول فرموده در هر نوعی از مخلوقات ظهور فرماید و گویند هر فرشته ای را از خدا جدا ندانند اشاره است بآنکه حق در مظاهر متعدده ظهور مختلفه دارد و از ذره تا خورشید همه عین ذات مقدس اوست و گویند ارواح انسانی فروغ ذات حق است تا آنکه گوید:

فرقه دوم ویداتنیانند و ایشان صوفیین می باشند گویند جهان شعبده حق است و آن ذات حق مقدس هر دم بصورتی برآید و آن را گذاشته بلباس دیگر ظهور کند (و همین عقیده را ملای رومی را در اشعار خود بیان نموده هر لحظه بشکلی بت عیار درآمد الخ) و حکمای متاخرین ایشان مانند سنگرا چاری و غیر او این جهان را جمله خیال دانند الخ.

سیاح پیاده: عجب این عقیده را هندیهای قدیم داشتند دکتر: بلی چنین است ساعت 5/8 بعد از ظهر است قریب دو ساعت از شب گذشته درب باغ صدا کرد

حاج خلیل آقا: مشهدی محمد ببین کیست.

مشهدی محمد دوید درب باغ را باز کرده سلام علیکم بفرمائید.

حاج خلیل آقا: کیست.

مشهدی محمد: حاج آقا، آقای صباحی هستند.

حاج خلیل آقا حرکت نموده رو بطرف باغ از آقای صباحی استقبال نموده گفت به به آقای صباحی سلام علیکم خوش آمدی چه عجب کاش امروز تشریف میآوردید بفرمائید آقای صباحی از دور چشمش به کنار استخر افتاده گفت مهمان دارید شاید مقتضی نباشد اجازه دهید برگردم.

حاج خلیل آقا: اختیار دارید الان قصد داشتم که بفرستم شما نیز تشریف بیاورید خیلی بجا و مورد است و تمام رفقا مسرور و مشعوف میشوند به ملاقات شما آقای صباحی وارد در مجلس همگی از جا برخاسته تعارفات لازمه انجام داده آقای صباحی را بالا دست خود قرار داده اند احترام شایانی نمودند.

هژبر فیلسوف: آقایان شما، آقای صباحی را می شناسید ایشان کاملا درس خوانده مردی است با فضل و کمال کتب حکمت و فلسفه را بخوبی خوانده است و حاضرند در هر گونه مباحثه ای شرکت نمایند.

حاج صمد آقا: حتی در مقابل تبرزین حضرت آقا؟ صدای خنده بلند شد

آقای صباحی: از لطف همه آقایان متشکرم امشب نزدیک غروب دیدم حال بچه بهتر قدری قلبم راحت شده با خود گفتم بعد از نماز مغرب و عشا آهسته آهسته میروم خدمت حاج آقا و ساعتی مانده بعد مراجعت می نمایم الحمد لله که موفق خدمت سایر رفقا نیز شدم.

حاج خلیل آقا: جناب آقای صباحی امشب را نمیگذارم برگردید الان مشهدی محمد بنا است برود شهر یخ بیاورد هر فرمایشی دارید بفرمایید انجام دهد.

آقای صباحی: پس خواهشمندم بفرمایید به منزل ما خبر دهد سپس رو کرد به آقایان و گفت همچه فهمیدم آقایان مورد خطاب و بیانات یکی از آقایان قرار گرفته بودند خواهش می کنم به بیانات خود ادامه دهید من نیز استفاده نمایم.

حاج صمد آقا: ای آقای صباحی جای شما خالی امروز از اول آفتاب تا غروب جنگ تبرزین و خانقاه و شارب و مرشد بود صدای خنده بلند شد

۱۳ جمعه 21 اسفند‌ماه سال 1388 ساعت 07:59 ب.ظ

به نام خدا



قسمت پنجم تاریخ فلسفه و تصوف



دکتر حسینخان: جناب آقای صباحی آقای سیاح از دیشب مهمان حاج آقا بودند و ما نیز بنا به وعده از صبح در خدمت حاج آقا هستیم مدتی ایشان در مقام ارشاد ما بودند و بیانات و اشعار مراشد و بزرگان صوفیه را نقل کردند تا نوبت به ما رسیده و به درخواست آقایان بنده ناقابل اثبات نمودم که آقایان صوفیه در نتیجه مقالات با آقایان فلاسفه عرفان مسلک یکی اند و هر دو طایفه این عقیده را از کفار و مشرکین قبل از مسیح علیه السلام گرفته اند و متاخرین از دانشمندان آنان نیز همین عقیده را در کلمات خود بیان نمودند چنانکه در کتاب اصول فلسفه (ص 123) مناجات شبلی را نقل کرده که گفت خداوندا کوچکترین برگی از برگهای درختان که بازیچه دست وزش است پاره از تو بوده است و جزئی از تو می باشد تا اینکه گوید: و نیز این روحی که در هر جا وجود می یابد و هر چیز بدو زنده است همانا توئی؛ و در (ص 124) گوید: زینوفانیس مردم را چنین تعلیم داده و می آموخت که بجز خدای یکتا هیچ چیز دیگر نیست؛ و در (ص 125) گوید: پایان قرن شانزدهم گیوردانوبرنو معتقد بوده است که خدا را هیچ حد و اندازه نمی باشد و او را گیتی یک چیزند، و نیز گفته آنان که خدا را موجودی در عرض موجودات دیگر پنداشته اند محققا او را محدود کرده اند. و در (ص 126) گوید: که گوته (در سنه 1749 میلادی) می گوید: خدا هر گز راضی نیست که فقط از مرکز اعلی بر خلایق مسلط و حکمفرما باشد بلکه دوست دارد که در باطن و نهان اشیاء ساری بوده و داخل باشد تا اینکه طبیعت را به خود شایان تجلی بیند و خود را هم در طبیعت متجلی سازد و نیز خدا و شیئی مخلوق وی و ذاتش را یک چیز دانسته.

صباحی: بلی چین است این عقاید مخصوص دانشمندان دنیا است در مقابل اساس شرایع انبیاء صلی الله علیه و آله و با هیچ شریعتی درست نشود چون اساس شرایع بر فرق بین خالق و مخلوق است و آنکه خالق هیچ سنخیتی با مخلوق ندارد و نیز پایه تمام شرایع بر اختیاری بودن اعمال بندگان است که مورد تعلق وجوب و استحباب و حرمت و کراهت و اباحه شود. و بنا بر قول صوفیه موضوع منتفی است زیرا همه موجودات بزعم آنان عین حق است و تمام افعال بندگان فعل حق است و قرآن مجید از اول تا آخر نقطه مقابل این مرام باطل است و مردم را دعوت می کند به خدای احد و واحد و بی نظیر و شبیه که مثل و مانند ندارد ازلا و ابدا بوده و خواهد بود و هیچ تغییر و زوال و فنا و کم و زیاد شدن برای او نیست مثلا سوره مبارکه حمد که در هر شبانه روزی چندین بار تمام مسلمین باید بخوانند حجت و برهان قطعی است بر فساد این مرام چون نصف اول آن راجع به خالق و ستایش و ثنا گویی ذات مقدس است و نصف آخر راجع به مخلوق است و آنکه مخلوقات سه قسم مختلف می باشند و امر فرموده است مؤمنین را که از ذات مقدس درخواست هدایت نمایند که آنان را در راه مستقیم ثابت بدارد و آن راهی است که انبیاء و اولیاء به انعام و لطف پروردگار می پیمایند نه راه آن کسانی که مشمول غضب پروردگار گردیده اند و نه راه گمراهان که از جاده حق دور افتاده اند آیا این سوره شریفه برای مسلمانان کافی نیست که برای آنان فساد و بطلان این طریقه را واضح نماید و قرآن را حجت قرارد هند و عقاید خود را از قرآن و روایات متواترات درست نمایند و متمسک به محکمات آن گردند و اگر به متشابهات برخورند آنرا حمل بر محکمات نمایند چنانچه خود قرآن و روایات دستور داده اند نه آنکه به بعضی از متشابهات متمسک شوند و آنرا برای فکر خود تأویل نمایند و دست از محکمات و ضروریات بردارند.

آیا مسلمان عاقل که اعتقاد دارد که خاتم انبیاء صلی الله علیه و آله و سلم اشرف و اکمل کل مخلوقات است و مبعوث به تمام شرق و غرب عالم گردیده و می گوید ای اهل عالم تمام شما باید تابع من شوید و از نور هدایت من استضائه نمائید و تمام شما در ظلمات می باشید و قرآن بر من نازل شده که شما را از ظلمات بیرون کنم و داخل در نور نمایم و اختلاف را از بین دانشمندان بشر بردارم و آنان را بحقایق موجودات همان طور که در واقع هست برسانم آیا این مسلمان می تواند احتمال دهد که این پیغمبر کلمات و عقاید دانشمندان دنیا را که قبل از اسلام گفته اند نمی دانسته و خداوند به او خبر نداده واضح است که پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم عالم است به آنچه شده و آنچه خواهد شد تا روز قیامت آیا ممکن است که پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم در مقابل اقوال مختلفه بشر ساکت باشد با آنکه او اشرف تمام انبیاء و مرسلین است که مبعوث شده برای رفع اختلاف و تعلیم علوم و معارف حقه الهیه یا آنکه همان مطالب را در اصول دین فرموده است پس چه علم تاره از جانب خدا بر او نازل شده شده است نه چنین است بلکه علم الهی تازه آورده در مقابل علوم قدیمه بشریه و آن قرآن است که برای هدایت بشر فرستاده و علم آنرا نزد پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم و خلفاء قرار داده و مردم اگر هدایت خواهند باید تابع آنان شوند و دست از پس ماده های یونانیان بر دارند و به بینند چگونه قرآن آنان را هدایت میکند و راه ترقی و هدایت و سعادت را عبادت و تقوی قرار داده و معرفت را فطری بشر دانسته و راه زیاد شدن معرفت را اطاعت نور عقل که حجت باطنی است و تبعیت از حجت های ظاهری که انبیاء و مرسلین و ائمه صلوات الله علیهم میباشند معرفی فرموده.

آیا راه قرآن و انبیاء و مرسلین و ائمه صلوات الله علیهم که ترقی و کمال را در عبادت و تقوی دانند مطابق است با راه افکار بشریه که برای رسیدن بمقام وصال جذبات عشقی آنان را وا میدارد بتوجه نمودن باصوات موسیقی و ترنمات آن و یا بصورت زیبا و وجیه بعنوان آنکه این صورت زیبا از تطورات او است بلکه بیشتر در او تجلی نموده و قرب باو را وصال بمعشوق دانند ذوالنون مصری گوید: الاصوات الطیبة مخاطبات و اشارات الهیة استودعها عند کل طیب و طیبة [47] یعنی صداهای خوب مخاطبات و اشاراتی است الهی که خدا آنرا بودیعت سپرده در نزد هر مرد و زن خوبی) و سمنون محب که از مشایخ صوفیه و معاصر جنید بوده گوید: السماع نداء من الحق للارواح و الوجد عبارة عن اجابة الارواح لذلک النداء و الغشی عبارة عن الوصول الی الحق [48] (یعنی عنا و صدای خوش ندائی است از جانب حق مر ارواح را و وجد و شعف اجابت ارواج است آن ندا را و غش کردن بعد از آن عبارت است از واصل شدن بحق).

واضح است که راه قرآن بسوی حقایق راهی است که خالق حقائق و صانع عوالم معین فرموده و بیان نموده است و راه بشر راهی است که بافکار و رأی و قیاس درست نموده اند و لاحقین از سابقین گرفتند و هر یک بفکر خود تکمیل کرده و باندازه طاقت بشری فکر خود را جولان داده و در کشف حقایق و صفات و افعال باریتعالی تکلم نموده و اما قرآن از جانب پروردگار نازل شده و بکلی این راه را مسدود کرده و فرموده عقول و افکار و اوهام و افهام هیچ بذات قدوس و صفات و افعال او راه ندارند و امیرالمؤمنین علیه السلام در خطبه شریفه خود فرمود: من فکر فی ذات الله تزندق و تمام تکبیرات و تسبیحات تکبیر و تنزیه و تسبیح ذات مقدس است از تعریفات و توصیفات بشریه چون تمام آن از تراوشات مغز و فکر بشر است.

حاج محمد علی: آقای صباحی اجازه میدهید یک سوالی بنمایم.

آقای صباحی: بفرمائید ـ پس چه شد این علم بشری و یونانی در اسلام شایع و رائج شد.

آقای صباحی: خلفای بنی عباس مخصوصا مأمون عباسی چون عاری و برانی از علوم الهی اسلامی بودند و کمالات و علوم آل محمد علیهم السلام مردم را متوجه به علوشان و عظمت آنها می نمود برای آنکه مردم را سرگرم کنند و از درخانه حجج خدا و هادیان خلق دور سازند کتب یونان را به مملکت اسلامی وارد نموده و جدیت و کوشش برای ترجمة آن بزبان عربی و ترویج و تبلیغ آن نمودند و مردم را به تحصیل و تعلیم آنها واداشتند و به مدرسین استادان و مترجمین آن پولهای گزاف دادند و مردمی را به اسم عارف و مرشد تجلیل و احترام کرده آنها را در میان مردم به عظمت معرفی نمودند، سیاست خلفای عباسی رفته رفته مردم را از علوم قرآن و کسانی که از مجرای وحی و علم الهی به حقیقت العلم رسیده بودند دور نمود و آنها را مبتلا نمودند به پس مانده یونانیان و تراوشات مغزهای بشری که خود آنها در همان علوم با یکدیگر اختلاف داشتند و هنوز هم در اختلاف می باشند این نیست مگر خذلان پروردگان زیرا هر کس طلب هدایت و انتظار ارشاد از غیر قرآن داشته باشد و کتاب خدا را واگذاشته گدای در خانه دیگران شود خداوند او را به هلاکت و سرگردانی اندازد.[49]

برای آنکه از ظوهر و محکمات دست برداشته و از فطرت خود روگردانیده و دست بدامن متشابهات انداخته و آنرا برای خود تأویل و توجیه نموده پس خدا او را خذلان فرموده و واگذار بخودش کرده پس شیطان قرین او گردیده و مورد نزول شیاطین و وحی و الهامات آنان گشته.

حاج محمد علی: آقای صباحی خواهش میکنم شما تذکرات قرآن را که راجع بخدا شناسی و صفات آن ذات مقدس است برای ما بیان فرمائید.

آقای صباحی: خداوند متعال در قرآن مجید خود را بصفات کمالیه معرفی فرموده و منزه و مبرا نموده از آنکه حواس ظاهره و باطنه درک آن ذات قدوس را بنماید شبیه و نظیر و شریک و مثل و مانند ندارد هرچه در مخلوق جاری است و مخلوق متصف بآن میشود درخالق جاری نیست و ذات قدوس از آن منزه و مبرا است و این دلیل قاطع و برهان ساطع است که خالق غیر مخلوق است و مخلوق غیر خالق هیچ سنخیتی بین خالق و مخلوق نیست آیا بین نور و ظلمات و حادث و قدیم و جهل و علم و عجز و قدرت و سنخیت است نه چنین است مباینت بتمام معنی است.

خداوند متعال عالم و قادر و حی است بعلم و قدرت و حیات ذاتی تغییر و تبدیل و زیاده و نقیصه و حد و تناهی در او راه ندارد لم یلد و لم یولد و لم یکن له کفوا احد کسی و چیزی از او بیرون نشده و خود او نیز از کسی پدیدار نگشته و احدی مانند او نیست و مخلوقات جاهل و عاجز و ضعیف و بنده و ذلیل و فقیر و مملوک و قابل تغییر و تبدیل و زیاد و کم شدن و محدود و متناهی و دارای شبیه و نظیر و والد و مولود است و اگر خداوند عنایتی باو فرمود دانا و توانا میشود بهمان مقداری که خدا خواسته و داده میخوابد و مینشیند و میخورد و خداوند از این صفات منزه است و افعال بندگان صادر از خود بندگان است بحول و قوه ایکه خدا بآنان داده چنانچه در ذهن مسلمین شب و روز بامر پروردگار تکرار میشود قرآن و روایات و عقل و اجماع و مخلوق او را میگوید و میسازد چنانچه واضح است و خداوند تذر بآن داده و فرموده و تخلقون افکا یعنی شما دروغ را میسازید و دروغ را میگوئید پس خداوند خالق دورغ نیست بلکه لعنت نموده دروغ گو را چنانچه فرموده: لعنة الله علی الکاذبین یعنی لعنت خدا بر دروغ گویان و بگفته صوفیه که فعل و عمل هر چه هست فعل و عمل خدا است و در دار وجود غیر او کسی نیست خودش دروغ گفته و خود را لعنت کرده است سبحانه و تعالی عمّا یقولُ الظالمون علواً کبیراً.

و خداوند در قرآن مجید فرموده: (وَیلٌ لِلَذّین یَکتُبُونَ الکِتابَ بِایدیهِم ثُمَّ یقُولونَ هذا مِن عندِ اللهِ) وای بر کسانیکه مینویسند کتاب را بدست های خود پس میگویند این از جانب خدا است چنانچه صوفیه مینویسند بدست خود و میگویند خدا نوشته و از ناحیه خدا است و دست آلت است.

و میفرماید: (یُریدُونَ أَن یُطفِئوا نوُرَ اللهِ بِاَفواهِهِم وَ یأبیَ الله إلا أَن یُتمَّ نورُهُ) الایه یعنی مردم میخواهند نور خدا را خاموش نمایند و خدا مانع است و نمیگذارد و نمیخواهد مگر آنکه تمام کند نور خود را و بگفتار صوفیه این کلام صحیح نیست چنانچه واضح است و از این قبیل آیات محکمات بر رد آنان زیاد است بلکه تمام قرآن از اول تا آخر واضح کننده فساد این عقیده است برای تذکر چند مثالی ذکر شده است.

پس واضح است که اساس قرآن بر این است که مخلوق غیر خالق است و اعمال ایشان از خود آنان صادر میشود.

و خدا مجازات فرماید آنانرا و به پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم امر فرموده است که بگو من بیزارم از آنچه میکنید قال تعالی فاِن عصَوکَ فَقُل إنّی بَرئٌ مِمّا تَعمَلوُن و قال تعالی: فَاِن کَذَّبوکَ فَقُل لی عَمَلی و لَکُم عَمَلُکم اَنتُم بَریئون مِمّا اَعمَلُ و اَنَا برئٌ مِمّا تَعمَلون و اگر بر فرض غلط اعمال فعل الله باشد تبری پیغمبر صلی الله علیه و آله از آن معنی ندارد چنانچه واضح است برای آنکه از جمله مسلمات و بدیهیات دین است که باید شخص مسلمان به کارهای خدا راضی باشد و این مقام برای پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم و امامان علیهم السلام بنحو اتم و اکمل باید باشد پس اگر بزعم باطل صوفیه تمام افعال از خدا صادر شود پیغمبر و امامان و تمام مسلمین باید راضی باشند به تمام افعال از کفر و شرک و ظلم و قتل دشمنان پیغمبران و امامان را خصوصا ظلم بنی امیه نسبت به صید مظلومان حسین علیه السلام و بدیهی است که خدا و پیغمبر وامامان راضی به گناهان نیستند و خداوند در قرآن مجید فرموده: (إن تَکفُروا فَإنّ اللهُ غنیٌّ عنکم و لا یَرضی لعبادِهِ الکفر) الایه یعنی اگر کافر شوید پس خدا بی نیاز است از شماها و راضی به کفر بندگان نمیشود و نیز ائمه صلوات الله علیهم در زیارات مکرر فرمودند خدا لعنت کند کسیرا که راضی بقتل سید الشهدا علیه السلام باشد چنانچه فرمودند لعن الله من سمع بذلک فرضی به الخ و فرمودند کسی که راضی به کاری باشد در آن شرکت دارد پس بدیهی است که خودشان راضی به این ظلم نبودند و صوفیه باید به تمام گناهان (از کفر و شرک و ظلم و قتل بنی امیه حسین علیه السلام را و زنا و لواط و غیره) راضی باشند چون آنرا فعل خدا می دانند و خدا لعنت کند کسی را که راضی باشند.

و از جمله محرمات قطعیه بصریح قرآن و روایات و عقل و اجماع ریاء است که انسان برای غیر خدا عبادت کند و رضایت غیر خدا را در نظر داشته باشد و بگفتار صوفیه موضوع غیر منتفی است عبادت هر کس شد عبادتا خدا است و بنا بر این تکرار پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم لا اعبد ما تعبدون و لا انا عابد ما عبدتم معنی ندارد

و از جمله واضحات است که اساس قرآن و دین بر آن است که مخلوق بواسطه افعال و اعمال مختلف میشوند مؤمن و منافق و کافر مؤمن مورد عنایات و الطاف پروردگار است و بهشت و نعمت های بی پایان برای او است و منافق و کافر و مشرک مورد لعنت و غضب پروردگار است و عذاب جهنم و شداید آن برای آنان است.

و این مطلب از موضوعات مسلمه تمام ادیان و شرایع است و بعقیدة صوفیه در دار وجود غیر وجود واقعیتی ندارد و وجود خیر محض است پس خالق و مخلوق و کافر و مؤمن و جهنم و بهشت یک حقیقت است و تمام خیر محض است و شر و بد و قبیح واقعیتی ندارند و عذاب و شدتی نیست و منکر جهنم میشوند و چه بسیاری از ضروریات که منکرند.

و نیز در آیات کریمه مکر را ز شیطان مذمت شده و آنکه او دشمن خدا و پیغمبران و دوستان خدا است و امر فرموده که با او دشمنی نمائید و در قرآن خود خبر داده که او وعده فقر میدهد و امر میکند بکارهای زشت و فحشاء و فرموده عبادت نکنید شیطان را و مرا عبادت کنید و نزد آقایان صوفیه شیطان مظهر حق است و فعل او فعل خدا است و دوستی با او دوستی با خدا است و عبادت او عبادت خدا است مانند بت هر دو مظهر هستی مطلق اند و از فتوحات نقل شده که محی الدین گفت شیطان سید موحدین است و از این جهت سجده نکرد برای آدم که سجده برای غیر خدا جائز نیست.

سیاح پیاده: جناب آقای صباحی آیا تمام این عرفاء از نادانان بوده اند و در دسته اهل طریقت و عرفان دانشمندی نبوده است.

آقای صباحی: چنانچه آقای دکتر تذکر دادند اساس ریشه عرفان و فلسفه یکی است و از یونانیان قبل از اسلام گرفته شده و از همان تاریخ حکماء و فلاسفه یونان باطریقه انبیاء مخالف بوده اند این علم که در بین مسلمین آمد آنان خواستند که با دین و شریعت آنرا تطبیق کنند و علم الهی و دین و قرآن را بوسیلة فلسفه و عرفان بفهمند و اصول دین را از راه افکار و آراء و براهین بشری اثبات نمایند از هر دو ماندند و محجوب شدند و حق علم قرآن را ضایع کردند و از نور علم غافل شدند و اسم علم را بر معلوم تصوری و تصدیقی گذاشتند با آنکه علم غیر معلوم است و فهم غیر مفهوم است و از نور مقدس عقل که حجت الله باطنی است محجوب شدند و آنرا عبارت از کمال النفس باستخراج النظریات عن الضروریات دانستند و برای آنچه از آراء و افکار و قیاسات و براهین بشری اثبات کردند شواهدی از آیات متشابهات آوردند و آنرا برأی و نظر خود تاویل کردند و اعتماد بر تفاسیر اهل سنت نمودند و برای کشف مراد از آن متشابه باخبار اهل بیت مراجعه نکردند بلکه از قراین صدر و ذیل آیه نیز غفلت کردند و بمحکمات حمل و رد ننمودند پس در ضلالت و گمراهی افتادند چنانچه در جلد دوم بعضی از استدلالات آنان بآیات متشابهات بیاید انشاء الله تعالی.

حاج خلیل آقا: مشهدی محمد یک دوره چای بده و تا شام حاضر شود آقای صباحی رفتار فلاسفه و عرفاء را با آیات محکمات و روایات متواترات بیان فرماید.

حاج خلیل آقا برخواست برای مهیا کردن غذا و مشهدی محمد چای نزد آقایان گذاشت.

صباحی: آقایان دانشمندان بشری اصول دین را از آراء و افکار و قیاسات و براهین بشری درست نمودند و از علوم و معارف قرآن بهره نداشتند راه تاویل و توجیه را برخود باز کردند و اگز بایه و خبری که خلاف برهان ساخته شده خود شان است برخوردند آنرا تاویل و توجیه مینمایند چنانچه خداوند در قرآن مجید خبر آنان را داده است و فرموده: اَمّا الذّینَ فی قُلوبِهم زَیغٌ فَیَتبِّعوُنَ ما تَشابَهَ مِنهُ اِبتِغاءَ الفِتنَة وَ ابتِغاءَ تَأویلِهِ وَ ما یَعلَم تَأویلَهُ اِلاّ الله وَ الرّاسِخوُنَ فی العِلمِ یعنی کسانیکه قلب آنان مریض است تابع متشابهات شوند برای خرابی دین و ایجاد فتنه و فساد و فهمیدن تاویل آن و حال آنکه تاویل آنرا نمیداند مگر خداوند و راسخون در علم که منحصرند بائمه علیهم السلام و امام هشتم علیه السلام فرمود در اخبار ما محکمات است مثل محکمات قرآن و متشابهات است مثل متشابهات قرآن پس برگردانید و حمل نمائید متشابهات را بر محکمات و در روایت دیگر امام صادق علیه السلام فرمودند بمتشابه ایمان بیاورید و لکن عمل بآن ننمائید.

و در روایت دیگر امام صادق علیه السلام از رسول الله صلی الله علیه و آله نقل فرمودند که آنحضرت فرمودند در هر قرن و زمانی عدولی حامل دین شوند که برطرف نمایند تاویل و توجیه اهل باطل و تحریف و تغییر غلو کنندگان را و دعاوی جهال را که بدروغ خود را نسبت بدین دهند دفع فرمایند الخ.

و اگر کسی خواهد که از علوم الهی اقتباس نماید و عالم بعلوم ربانی شود باید تسلیم قران و روایات مبارکات گردد و تقوی را شعار خود قرار دهد تا خداوند او را منور بنور علم فرماید و چشم بصیرت او را بینا نماید تا آنکه به بیند که تمام قرآن و روایات و خطبه ها و مناجات های امامان صلوات الله علیهم تمام بیان معارف حقه است و تعلیم علوم ربانی است و واضح میکند فساد علم فلسفه و عرفان معارف حقه است و تعلیم علوم ربانی است و واضح میکند فساد علم فلسفه و عرفان را چقدر در دعا و مناجات و خطبه ها بیان مباینت مخلوق با خالق را توضیح دادند و تذکر فرمودند بتنزیه و تقدیس حق از تعریفات و توصیفات بشری و پر نمودند عالم اسلام را از کلمه مقدسه الله اکبر و معنای آنرا اینطور فرمودند که الله اکبر من ان یوصف یعنی خدای متعال بزرگتر از آن است که بوصف درآید و توصیف شود و معنای سبحان الله همین است تنزیه و تقدیس خداوند است از آنچه هر مشرک و کافری بگوید و بسیار فرموده اند که ذات مقدس و منزه است از آنکه دانش دانایان و عقل عقلا و فهم مردمان فهیم و نطق فصحاء و بلغاء بکنه ذاتش برسد و حواس ظاهره و باطنه بذات قدوس او راه نخواهند داشت و هر چه بعقل و فهم و شعور و ادراکات خود بگویند او محدود و معقول و مدرک و متناهی خواهد بود و آن غیر ذات قدوس حق است.

و خود ذات مقدس معرف خود و صفات و افعالش میباشد و آیات خود را بخلق مینمایاند و معرفت خود را در قلوب آنها از عالم ذر جای داد و در آن عالم آنان را بخود متوجه نموده و بآنها فرموده ألستُ بِربّکُم همه گفتند بلی و رسول خاتم را بآنان در آن عالم نمایش داد و بآنها فرمود و هذا محمد رسولی صلی الله علیه و آله و سلم و سپس برای آنان امیرالمؤمنین علیه السلام را ظاهر نمود و بآنها فرمود و هذا علی امیرالمؤمنین علیه السلام و همه متوجه شدند و مشاهده کردند پس معرفت ذات قدوس حق و اینان در قلوب آنان ثابت و برقرار شد و آنها را بدان رنک فرمود و همین است فطرة الله التی فطر الناس علیها و همان است صبغة الله و چون معرفت در قلوب ثابت و برقرار هست اگر از آنان بپرسی من خلق السماوات و الارض لیقولن الله کیست که آسمانها و زمین را آفرید هر آینه خواهند گفت خدا آفریده و اگر در تاریکیهای صحرا و دریا گرفتار شوند و در میان دریا دچار بادهای مخالف و موجهای معانف (سخت) گشته همه متوجه ذات مقدس او گردند و از او نجات خواهند و باو امیدوار شوند و از غیر منقطع گشته بدو متوسل شوند پس این ذات مقدس کریم قادر غیر متناهی آنها را نجات دهد و بعد آنها شکر نکننده و کافر شوند و منکر او گردند و برای اتمام حجت مکرر آنانرا در باساء و ضراء مبتلا سازد و آنها را بخود متوجه فرماید و آنانرا متذکر خود نماید و باز انبیاء و رسل را برای یادآوری ذات قدوس خود فرستاد و لطف فرمود که قبل از بعثت انبیاء علیهم السلام خلق را بباساء و ضراء مبتلا فرمود و اظهار نمود بآنها خود را و نور معرفت فطری را روشن فرمود و ظلمات حجاب غفلات و آمال را برطرف کرد و قطع فرمود امیدهای باغیار را پس متوجه ذات مقدس او شوند و متذکر خالق گردند تا وقتیکه انبیاء مبعوث شوند و محتاج بزحمت اثبات صانع نگردند بلکه فقط یادآوری نمایند بآنذات مقدسی که در وقت ابتلاء باو متوجه شدند و از او نجات خواستند قال تعالی (وَ ما اَرسَلنا فی قریةٍ مِن نَبِیٍّ إلاّ أَخَذنا أهلَها بِالبَأساءِ وَ الضَّراءِ لَعَلَّهُم یَضرَعُون) پس پیغمبران میفرمودند: إتّقو الله وَ اعبدُوا الله ما لَکُم مِن إلهٍ غَیرُه یعنی ملاحظه آنذات مقدسی که در شداید باو متوسل شدید بنمائید و از او غفلت نکنید و کفران نعمت او را ننمائید و عبادت کنید او را نیست برای شما خدائی مگر آنذات مقدس و او است پروردگار مشرق و مغرب و پروردگار عالمیان و آفرینندة تمام موجودات و انسان سالم بنور معرفت فطری مییابد که آن ذات مقدسیکه در بأساء و ضراء باو متوجه شده و پناهنده گردیده غیر این نفس ضعیف بیچاره مضطر است و غیریت و مباینت خود را با خالق خود مییابد.

در این هنگام سفره مهیا و حاج خلیل آقا گفت آقایان بفرمائید.

صباحی: اگر خدا توفیق مرحمت فرماید بعد از صرف شام چند حدیث برای آقایان نقل میکنم تا به بینید بزرگان دین شما چگونه بما درس خداشناسی را داده اند دکتر حسینخان رو بسیاح پیاده نموده گفت آقا بفرمائید.

سفره تشکیل شده از پلو و خورشت کدو و آلبالو و چهار مرغ بریان شده در چهار گوشه سفره.

دکتر: حضرت آقا شمازیاد جوش زدید خورشت آلبالو نخورید.

صباحی: حضرت آقا بر خلاف دستور عمل نمیکنند و حیوانی نمیخورند.

سیاح پیاده در حالتیکه ظرف مرغ بریان شده را جلوی خود کشیده گفت من مستبصر شدم و خیال دارم از این طریقت دست بردارم.

صدای خنده حضار بلند شد و با گرمی تمام و مزاح های شیرین آقایان صرف شام نمودند.

سیاح پیاده: اگر آقای صباحی قدری از گفتار امامان و پیشوایان دین که راجع بخدا شناسی است برای ما بیان فرمایند خیلی ممنون میشویم.

گمان میکنم شب گذشته و آقایان کسل شدند اگر اجازه بفرمائید بخوابیم بقیه عرایض باشد برای صبح آقایان موافقت نموده حاج خلیل آقا دستور داد رختخواب آورده و همگی در بستر استراحت رفتند و خوابیدند.

حاج خلیل آقا امشب را نزد رفقایش خوابید و بعادت همیشه آخر شب حرکت نموده وضوء گرفته نماز شب را خواند و بعد از نماز شب وقت اذان که شد اذان صبح را آهسته گفت و بعد مشغول اداء فریضه کشت در بین تعقیب بود که آقای صباحی و دکتر و سائر رفقا از خواب بیدار شدند و مشغول مقدمات نماز گشتند.

سیاح پیاده در حالتیکه در بستر خود حرکت و جنبش مینمود سر خود را از بستر بیرون نموده و رو بآقایان کرده گفت سلام علیکم حاج صمد آقا جواب سلام داد و گفت هان ای رفیق حالا مثل آدمیزاد سلام کردی صدای خنده حضار و سیاح پیاده بلند شد سپس لب استخر آمد وضوء گرفت و با رفقا نماز خواندند.

حاج خلیل آقا در تهیه صبحانه لوازم پذیرائی مهمانان را فراهم نموده و مشهدی محمد سماور بزرگی که بصدای جوش خود مجلس را گرم میکرد با صبحانه حاضر نمود خورشید سر از گریبان افق بیرون کرده و اشعه اش برگهای درختان را طلائی رنگ نموده گاهی نسیم خوشی از روی گلها با بوی خوشی میوزید صدای بره ها و میش هائی که بطرف صحرا میرفتند سکوت بیابان را درهم شکسته بود سینی شیر و چای دور مجلس میگشت مشغول صرف صبحانه بودند.

حاج محمد علی: آقایان هوای بیرون خیلی خوب و با صفا است بیائید موافقت کنیم و چند روزی گردش نمائیم بعد از گفتگوهائی همه موافقت نموده و حاج خلیل آقا گفت من در شش فرسخی ملکی با صفا دارم.

صباحی: حاج آقا راست میفرمایند ملک ایشان خیلی مصفا و خوش آب و هواست چند روزی برویم شهر کارهای شهر را انجام داده بعد از آن بطرف ملک حاج خلیل آقا برویم حاج خلیل آقا ماشین خود را حاضر نموده همگی آمدند شهر و موعد را مغازه حاج خلیل آقا قرار دادند بعد از چند ساعتی و اصلاح کارها همگی حاضر شده طرف ملک حاج آقا حرکت نمودند.

حاج محمد علی: حاج خلیل آقا چیزی از شهر لازم نبود برداریم.

حاج خلیل آقاک فقط قدری یخ برداشتیم و همه چیز آنجا مهیا است در اینهنگام ماشین در دست انداز افتاد و مسافرین روی هم ریختند حاج محمد علی روی سیاح پیاده افتاد ناله آخ و اوخ بلند شد حاج صمد آقا: حضرت آقا آخ و اوخ ندارد این نیز از تطورات اوست فعل و فاعل و مفعول یکی است صدای خنده بلند شد ساعت 9 صبح خانه های قلعه فرح بخش در دامنه کوه پدیدار گشت سبزی دامنه کوه منظره زیبا چشم مسافرین را خیره نمود.

صدای بوق ماشین بلند شد اطفال و زنان قلعه متوجه ماشین شده چند نفر از زارعین رو بطرف ماشین آمدند یکی از آنها معروف بکربلائی جعفر بود دوید نزدیک و سلام کرد و جواب سلام شنید.

حاج خلیل آقا ماشین را نگه داشت احوال پرسی نمود پس سؤال کرد که در باغ کسی هست کربلائی جعفر بلی نه نه محمد و نه نه حسین هستند.

حاج خلیل آقا: پس شما خودت هم بیا که زودتر نهاری درست شود ماشین طرف عمارت و باغ حرکت نموده مقابل مقابل عمارت ایستاد حاج خلیل آقا پائین آمده درب ماشین را باز نموده آقایان بفرمائید مهمانان پله ها را گرفته بالا رفتند و حاج خلیل آقا درب اطاق را باز کرده گفت بفرمائید و در پائین عمارت دره ایست بسیار سبز و خرم از یک طرف نهر جاری بر صفا و زیبائی آن افزوده آقایان در مقابل آن قرار گرفتند مهمانان مشغول سیاحت دره و خرمی آن و آیات قدرت پروردگار که بفرش زمردین میدان صحرا و کوه و دره را فرش نموده و حاج خلیل آقا دستور غذا میداد چیزی نگذشت نه نه محمد سماور برنجی را بکنار اطاق روی میز گذاشت و بعد لوازمات آنرا حاضر کرد حاج خلیل آقا وارد اطاق شد فرمودند مهمانان عزیز خوش آمدید سپس مقابل میز سماور نشست خودش برای مهمانان چای ریخت یکدوره چای خوردند کربلائی جعفر وارد شد سلام علیکم حاج خلیل آقا رود کرد بمهمانان فرمود برای نهار چه میل دارید حاج صمد آقا نزدیک ظهر است چیزی فراهم نمیشود حاج خلیل آقا چرا از همه زودتر غذائی که فراهم شود این است که الان کربلائی جعفر قدری بادنجان بچیند و نه نه محمد و نه نه حسین سرخ کنند با قدری کشک سائیده کشک و بادنجان بخوریم همه این غذا را پسندیدند کربلائی جعفر برای تهیه غذابی رون شد و حاج خلیل آقا چای میریخت سیاح پیاده انصافا جای با صفائی است خوب است آقای صباحی بفرمایشات خود شروع نماید تا از بیانات ایشان حظی ببریم حضار فرمودند بسیار خوب است صباحی سؤال آقا راجع به نقل فرمایشات پیشوایان دین صلوات الله علیهم بود.






۱۳ جمعه 21 اسفند‌ماه سال 1388 ساعت 08:01 ب.ظ

به نام خدا


قسمت ششم تاریخ فلسفه و تصوف



پس آقای صباحی کتابچه ای از جیب خود در آوردند و شروع بخواندن نمودند

امیرالمؤمنین مولای متقیان صلوات الله علیه فرمودند دلیله آیاته و وجوده اثباته و معرفته توحیده و توحیده تمییزه و حکم التمییز بینونة صفة لا بینونة عزلة انه رب خالق غیر مربوب مخلوق ما تصور فهو بخلافه پس فرمود لیس باله من عرف بنفسه هو الدال بالدلیل علیه و المؤدی بالمعرفة الیه. [50]

و در خطبه دیگر میفرماید: ان اول عبادة الله معرفته و اصل معرفته توحیده تا آنجا که میفرماید و ذاته حقیقة و کنهه تفرقة بینه و بین خلقه الخطبه. [51]

و در خطبه دیگر میفرماید: الحمد لله الواحد الاحد الصّمد المتفرّد الذّی لا من شیئی کان و لا من شیئی خلق ما کان قدرة بان بها من الاشیاء و بانت الاشیاء منه تا آنجا که میفرماید: ابتدع ما خلق بلا مثال سبق و لا تعب و لا نصب و کل صانع شیئی فمن شیئی صنع و الله لا من شیئی صنع ما خلق و کل عالم فمن بعد جهل تعلم و الله لم یجهل و لم یتعلم الخ. [52]

و در خطبه دیگر میفرماید: المتعالی عن الاشباه و الضروب الوتر علام الغیوب فمعانی الخلق عنه منفیة و سرائر هم علیه غیر خفیة المعروف بغیر کیفیة لا یدرک بالحواس و لا یقاس بالناس بالقیاس خ ل و لا تدرکه الابصار تا آنجا که میفرماید: لم یخلق الاشیاء من اصول ازلیه الخ. [53]

و در خطبه دیگر میفرماید: الحمد لله خالق العباد و ساطح المهاد تا آنکه فرمود: فالحد لخلقه مضروب و لی غیره منسوب لم یخلق الاشیاء من اصول ازلیة و لا من اوائل ابدیة الخ. [54]

و در خطبه دیگر میفرماید: انشأ صنوف البریة لاعن اصول کانت ابدیة الخ.

مجلسی ره فرمود: کلام مولی امیرالمؤمنین علیه السلام لم یخلق الاشیاء من اصول ازلیة رد است بر فلاسفه اینکه قائل بعقول (یعنی عقول عشره) و هیولی قدیم میباشند. [55]

و امام باقر صلوات الله علیه فرمودند: الحمد لله محیث الحیث و مکیف الکیف و مؤین الاین الحمد لله الذی لا تاخذه سنة و لا نوم الخ. [56]

و نیز آنحضرت فرمودند: انّ الله تبارک و تعالی خلو من خلقه خلو منه و کلمّا وقع علیه اسم شئ فهو مخلوق ما خلا الله عز و جل و بسند دیگر از آنحضرت مثل این را نقل کرده با اضافه و الله تعالی خالق کلّ شیئ و بسند دیگر از امام صادق علیه السلام مثل آن ذکر شده بعلاوه تبارک الذی لیس کمثله شیئ. [57]

و در دعای جوشن فرمود یا غالباً غیر مغلوب یا صانعاً غیر مصنوع یا خالقاً غیر مخلوق یا مالکاً غیر مملوک یا قاهراً غیر مقهور یا رافعاً غیر مرفوع یا حافظاً غیر محفوظ یا ناصراً غیر منصور الخ.

و امام هشتم حضرت رضا علیه السلام در ضمن خطبه خود فرمودند کلّ معروف بنفسه مصنوع و کلّ قائم فی سواه معلول بصنع الله یستدل علیه و بالعقول تعتقد معرفته و بالفطره تثبت حجته، تا اینکه فرماید: و ذاته حقیقة و کنهه و تفریق بینه و بین خلقه و غیوره تحدید لما سواه، تا اینکه فرماید: لا یتغیر الله بانغیار المخلوق کما لا یتحدد بتحدید المحدود، تا آنکه میفرماید: تبشعیره المشاعر عرف ان لا مشعر له و بتجهیره الجواهر عرف ان لا جوهر له و بمضادته بین الاشیاء عرف ان لا ضدّ له و بمقارنته بین الامور عرف ان لا قرین له ضاد النور بالظلمة و الجلایة بالبهم و الجساء بالبلل و الصرد بالحرور مؤلف بین متعادیاتها مفرق بین متدانیاتها دالة بتفریقها علی مفرقها و بتالیفها علی مؤلفها، تا آنکه میفرماید: فکل ما فی الخلق لا یوجد فی خالقه و کلّما یمکن فیه یمتنع من صانعه لا تجری علیه الحرکة و السکون و کیف یجری علیه ما هو اجراه او یعود الیه ما هو ابتداه اذا لتفاوتت ذاته و لتجزی کنهه و لا متنع من الازل معناه تا آخر خطبه. [58]

دکتر حسینخان و هژبر و سیاح پیاده محو در سخنان شیرین و طرز سخن رانی و تکلم آقای صباحی و حاجی صمد آقا هم بعنوان تصدیق سرش را تکان میداد و حاجی محمد علی هم زانوهایش را بغل گرفته و گاهی قطرات اشکش میریخت

در جای دیگر رسولخدا در خطبة از خطبه هایش فرموده: الحمد لله الذی کان فی اولیته وحدانیا، تا اینکه میفرماید: ابتدء ما ابتدع و انشأ ما خلق علی غیر مثال کان قد سبق لشیئ مما خلق. [59]

و در جای دیگر دارد که حضرت رضا علیه السلام نامه به فتح بن یزید جرجانی نوشته باین مضمون بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله الملهم عباده الحمد و فاطرهم علی معرفة ربوبیته الدال علی وجوده بخلقه و بحدث خلقه علی ازلیته و باشباههم علی ان لا شبه له تا اینکه میفرماید لا یحجبه الحجاب فالحجاب بینه و بین خلقه لامتناعه مما یمکن فی ذواتهم و لا مکان ذواتهم مما یمتنع منه ذاته و لافتراق الصانع و المصنوع و الرب و المربوب و الحاد و المحدود. [60]

و حضرت صادق علیه السلام میفرماید: واحد صمد، تا آنجا که میفرماید: فردانی لا خلقه فیه و لا هو فی خلقه، غیر محسوس و لا مجسوس لا تدرکه الابصار الخ. [61]

و عن الرضا عن آبائه صلوات الله علیهم عن امیرالمؤمنین علیه السلام فی خطبته قال: الحمد لله الذی جعل الحمد، الی ان قال: لیس کمثله شیئ اذ کان الشیئ من مشیته و کان لا یشبهه مکونه الخ. [62]

و در جای دیگر حضرت صادق علیه السلام میفرماید: الحمد لله الذّی لا یحسّ و لا یجسّ و لایمسّ و لا یدرک بالحواس الخمس و لا یقع علیه الوهم و لا تصفه الالسن فکلّشیئ حسّته الحواس او جسّته الجواس او لمسته الایدی فهو مخلوق الخ.[63]

حاج خلیل آقا: جناب آقای صباحی خسته شدید میل دارید چائی خدمتتان بدهم؟

صباحی: ممنون حاجی آقا، آقایان رفقا هه میل دارند.

حاجی محمد علی: بیانات شما ما را بطوری جذب نموده که با میل بسیارمان بچائی توجهی بسماور نداریم.

حاجی صمد آقا: افسوس که بی سوادی ما مانع است که لذت بیشتری از این بیانات شیوا ببریم من که عربی نخوانده ام خیلی خوب نمی فهمم.

دکتر حسینخان: بلی بدبختی ما همین است که از عربیت بهرة نداریم و مهیا نیستیم که این لسان مذهبی خود را تعلیم بگیریم.

سیاح پیاده: چه مانعی داشت که تمام این فرمایشات بزرگان دین بفارسی ترجمه میشد تا رفقا کاملا استفاده نمایند.

هژبر فیلسوف: آقا جان محال است که دقایق بیان بزرگی را بتوان بلسان دیگری درآورد، باید اهل لسان شد و دقایق کلام را فهمید.

صباحی: بلی صحیح است این بیان.

حاجی خلیل آقا: چائی مقابل میهمانان آورده و به آقای صباحی گفت: با اینحال از شما درخواست میکنیم ما حصل این فرمایشات را که از قول بزرگان دین فرمودید بلسان ساده برای ما بیان فرمائید.

صباحی: بلی بنده خواستم همین فرمایشات حجج دین و راهنمایان الهی را بیان کنم که حضرت آقا و آقایان رفقا خود متوجه باشند که بیانات فارسی بنده ترجمه فرمایشات بزرگان دین است که بعرض آقایان رسانیده ام.

ماحصل بیانات پیشوایان دین علیهم السلام این است که بین خالق و مخلوق و رب و مربوب مباینت و جدائی است و این مباینت مانند بینونت صفت است با موصوف یعنی چنانچه صفت غیر موصوف است و موصوف غیر صفت همچنین خالق غیر مخلوق است و مخلوق غیر خالق و چنانچه تحقق و بقاء صفت بدون موصوف ممکن نیست و هیچگاه صفت بخود استقلال ندارد همچنین مخلوق در حدوث و بقاء و کیفیت و کمیت محتاج بذات مقدس خالق کلشیئ است بقدر یک چشم بهم زدن نمیتواند خودرا بدون خواست او نگهداری نماید همه چیز را او خلق فرموده و باقی میگذارد بهر طور و کیفیتی که بخواهد و تا هر زمان که اراده فرماید و تمام نعم و قدرت و قوت و حیاتی که موجودات دارند همه از لطف و احسان اوست و همه موجودات محتاج و فقیر و از خود هیچ ندارند هر چه بخواهد بآنها میدهد و حول و قوه بآنها تملیک نموده و هر زمان که بخواهد از آنها میگیرد و بنیونت عزلت نیست یعنی مخلوق بهیچوجه بخود استقلال ندارد و احتیاجش بخدا برطرف شدنی نیست و در دعاهای وارده از نبی اکرم و ائمه علیهم السلام تذکر باینجهت داده شده یا من کلشیئ موجود به و یا من کل شیئ قائم به یعنی ای کسی که هر چیزی بسبب تو ایجاد شده و ایجاد کننده او توئی و ای کسیکه هر چیزی قائم بتو است و وجود و بقایش بارادة تو میباشد.

حاجی خلیل آقا: آقایان چائی ها سرد نشود.

صباحی استکان را برداشت و قدری آشامید و گفت در خطبة غدیریه فرمود: مَشیئ الشّیئِ و در جای دیگر یا مَشیئَ کُلّشَیئَ کُلّشَیئٍ وَ مَقدِّرَه یعنی ای کسیکه ایجاد کننده و اندازه دهنده هر چیزی توئی، و بقیه چائی را آشامید و استکان را بزمین گذارده گفت بمغایرت مخلوق با خالق تحدیدی در ذات مقدس او نشود و او محدود نگردد بلکه مخلوق محدود و متغیّر و متبدّل شونده است موجودات را خلق فرمود و بین آنها مضادّه و تنافر قرار داد مثل نور و ظلمت و سفیدی و سیاهی و خشکی و تری و گرمی و سردی حرکت و سکون تا آنکه معلوم شود ضدی برای او نیست و او منزه است از این صفات و بعضی را قرین بعضی قرار داده تا آنکه دلالت کند بر آنکه ذات مقدسش را قرین نباشد پس هر چه در خلق یافت میشود در خالق جاری نیست و هر چه در مخلوق ممکن است در خالق ممتنع است خلق نفرموده کائنات را از اصول ازلیه و صور سابقه سرمدیه و از چیزهائی که از ازل بوده و صورت و شکلش وجود داشته باشد بلکه ابداع و اختراع فرموده آنرا با اراده و قدرت خود، مخلوق در مرتبة خدا نیست و خداوند در مرتبه مخلوق نباشد، حواس ظاهره و باطنه به او راه ندارد و هر چه حواس ادراک آن کند مخلوق است و هیچ چیز مثل خالق نیست (لیس کمثله شیئ).

و بحکم عقل بر هر عاقلی واضح و روشن است که معاصی و افعال زشت مخلوق و بندگان خالی از سه قسم نیست یا تمام از ناحیة پروردگار است و هیچ ربطی به بندگان ندارد و یا خداوند و بندگان شریک میباشند در اعمال بندگان و تحقق و وقع آن و یا مخصوص بخود بندگان است و خداوند متعال شرکتی در آن ندارد ـ اگر عمل از خداوند باشد قبیح و زشت است برای کریم عادل که عذاب کند بنده خود را بآنچه نکرده و وعدة عذاب دهد او را بر عمل و فعلی که خود فاعل آنست و همچنین قسم دوم عذاب کند شریک قوی شریک ضعیف را بر عملی که هر دو فاعل آن بوده اند پس ثابت میشود قسم سوم که فقط فاعل فعل بنده و مخلوق باشد چنانچه بهمین مطلب امام کاظم علیه السلام در جواب ابی حنیفه تذکر فرموده.[64]

و از حضرت رضا علیه السلام نقل شده که فرمود کسیکه تشبیه نماید خداوند را بخلقش پس او مشرک است و کسیکه باو نسبت دهد آنچه را که او نهی فرموده پس کافر است.[65]

و همچنین از حضرت رضا علیه السلام نقل شده است که فرمود کسیکه گمان کند خداوند افعال و اعمال بندگانرا انجام میدهد و پس از آن ما را عذاب میکند بر آن او قائل بجبر شده، تا آنکه میفرماید: قائل به جبر کافر است [66]. و نیز از آن حضرت نقل شده در ضمن حدیثی فرمود: کسیکه قائل به تشبیه و جبر شود پس او کافر و مشرک است و ما از او بیزاریم در دنیا و آخرت الخ [67]. و از شیخ مفید نقل شده که از امام دهم حضرت هادی علیه السلام سؤال کردند که آیا افعال بندگان مخلوق خدا است فرمود: اگر خداوند افعال بندگان را خلق میفرمود از آن بیزاری نمی جست در قرآن مجید فرموده: انَّ اللهَ برئٌ مِنَ المُشرِکینَ و مقصود برائت و بیزاری از کفر و شرک و اعمال بد آنان است نه برائت از ذات آنان [68]. و از امام صادق علیه السلام نقل شده که فرمود: خداوند عز و جل منزه فرموده خود را از افعال بندگان خود الخ [69]. و از حضرت رضا علیه السلام نقل شده که فرمود کسیکه خدا را تشبیه بخلق نماید پس او را نشناخته و کسیکه گناهان را باو نسبت دهد او را عادل ندانسته است[70].

و حضرت رضا علیه السلام از پدرانش از رسولخدا صلی الله علیه و آله و سلم نقل فرموده: که پنج طائفه هستند که در آتش معذبند و آتش غضب از آنان خاموش نمیشود یک طایفه کسانی هستند که گناهی میکنند و گناه خود را بخدا نسبت میدهند [71]. چنانچه همه شما آقایان قضیه ابن زیاد را در مجلسی که اهل بیت سید الشهداء علیه السلام را بر او وارد کردند شنیده اید هنگامی که رو کرد بزینب کبری دختر امیرالمؤمنین علیه السلام و گفت الحمد لله که خداوند شما را رسوا کرد و شما را کشت و خبرهای شما را دروغ قرار داد جناب زینب علیها سلام رد بر قول او نمود، پس رو کرد بامام سجاد علیه السلام و گفت این کیست آنحضرت فرمود من علی بن الحسینم عبید الله گفت علی بن الحسین را خدا در کربلا کشت حضرت بر اثر این جسارتی که پسر زیاد به بیان خود بخداوند متعال نمود و ظلم و کشتار بیرحمانه خود و لشکرش را بخداوند نسبت داد صبر نکرد و فرمود او برادر من بود و مردم او را کشتند پسر زیاد گفت بلکه خداوند او را کشته است حضرت فرمود: الله یَتَوَفّی الاَنفُسَ حینَ مَوتِها سرها بزیر افتاده و چشمان دکتر حسینخان پر از اشک گردید و حاج خلیل آقا هم قطرات اشکش بر روی زانوهایش می چکید سیاح پیاده هم بر ریش سیاه و سفیدش چند قطره ریخته حضار همگی بیاد صحنة کربلا و فجایع گرگهای آدم نمای سال 61 هجری منقلب بودند که در باز شد و کربلائی جعفر وارد گردید.

سلام علیکم حاجی آقا غذا حاضر است.

هژبر فیلسوف بساعت خود نگاهی کرده گفت ساعت یازده و نیم است هنوز دیر نشده.

حاج خلیل آقا: هر وقت آقایان مایلند غذا حاضر است.

صباحی: پس اگر آقایان اجازه بدهند نماز را بخوانیم و بعد از نهار و استراحت آقایان عرایضم را دنبال خواهم کرد.

سپس همگی از جا بلند شده بر لب جوئی که نزدیک عمارت روان بود مشغول وضو گرفتن شدند سیاح پیاده هم بعد از وضو گرفتن موهای سر خود را شانه کرده برای نماز مهیا شدند.

حاجی خلیل آقا اذان گفت و همگی آقای صباحی را مقدم داشته و نماز جماعت منعقد شد بعد از ادای فریضه حاج خلیل آقا گفت بفرمائید غذا سرد میشود.

بشقابهای بادنجان اطراف سفره چیده شده و نزدیک هر بشقاب یک کاسة ماست خوری کشک سائیده و در وسط سفره مقداری انگور و خربوزه و چند بشقاب هم کوکوی سبزی و دو سه ظرف هم ماست بسیار اعلا نظر میهمانان را بخود جلب مینمود میهمانان با یک اشتهای مفرطی مشغول صرف غذا بودند.

که سر شوخی حاج صمد آقا باز شده گفت: الحمد لله این سفره موافق با میل حضرت آقا و اهل طریقت است چون گوشت و حیوانی ندارد.

حاج محمد علی: ماست هم حیوانی است کوکو هم تخم مرغ دارد و حیوانی حق اینستکه حضرت آقا فقط بادنجان بخورند تا کیف کنند.

صدای خنده حضار بلند شد سیا پیاده گفت: منهم که از شما شده ام با هم میخوریم.

حاجی صمد آقا: هر وقت شارب را زدید و گیسوها را بریدید مثل مائید صدای خنده مرتبه دیگر بلند شد.

سیاح پیاده: شاربم را میزنم چون حقیقتا خودم هم ناراحتم و لکن پیغمبر هم گیسوان داشته گیسوان ضرری ندارد.

حاج صمد آقا: در زمان حضرت رسول این عمل پسندیده بود و لکن گیسوان در زمان ما اختصاص به دو دسته دارد یکی زنان و دیگری دراویش و به همین جهت از دیگران متمایزند.

هژبر فیلسوف: حاجی صمد آقا یک دسته دیگر هم هستند و آنها در بعضی از دهات زندگی می کنند.

سیاح پیاده با یک حرارت عجیبی پرسید آنها کیستند.

هژبر: مردهای مطرب و رقاص که در موقع کار لباس زن میپوشند.

صدای خنده بشدت بلند شد و لکن سیاح پیاده گفت: آقای هژبر دست شما درد نکند ما گیسوان هم نمیخواهیم.

حاجی صمد آقا: پس اجازه میدهید سلمانی بیاید.

حاجی خلیل آقا: شما شوخی میکنید ممکن است ایشان ناراحت شوند.

هژبر فیلسوف: باید مجلس با شکوهی بگیرند آنوقت این موضوع عملی می شود.

سیاح پیاده: خیر چنین نیست فرمایشات آقای صباحی ناتمام است بعد از بیانات ایشان حاضرم.

بعد از صرف ناهار یک دوره چایی داده شد.

دکتر حسینخان: جناب آقای صباحی همگی تمنا داریم دنبالة فرمایشات را بیان فرمائید.

صباحی: از امام صادق علیه السلام نقل شده که فرمود: اساس دین توحید و عدل است و علم آن زیاد است. چون کسی که قابل دانستن تمام آن باشد نیست من بیان می کنم آنچه را که دانستن و حفظ آن آسان باشد، اما توحید آن است که روا ندانی بر خالق آنچه بر خود روا میدانی و اما عدل پس آن است که نسبت ندهی به خالق آنچه را که ملامت و مؤاخذه می کند تو را بر آن [72].

و لکن اول کسی که فتح باب توحید افعالی نمود و اعمال زشت را به خدا نسبت داد شیطان بود چنانچه خداوند در قرآن از او نقل می فرماید هنگامی که لعنت بر او واقع شد گفت: رب بما اغویتنی بر خلاف حضرت آدم صفی الله که عرض کرد: ربنا ظلمنا انفسنا و تمام قائلین به توحید افعالی شاگردان دبستان او شدند بر خلاف انبیاء و پیروان آنان که اعمال را به خود نسبت دادند.

چون ضرر و فساد این طایفه زیاد است پیشوایان دین اسلام در بیانات شریفة خود مردم را واداشته و تاکید فرموده اند به اجتناب و دوری از آنان قال الصادق علیه السلام فی روایة توحید المفضل: فتبّاً و خَیبة و تَعساً لمنتحلی الفلسفة الخ. [73]

و از امام حسن عسکری علیه السلام نقل شده است که به ابی هاشم جعفری فرمود: یا اباهاشم سیأتی زمانٌ علی الناس وجوههم ضاحکةُ مستبشرةُ و قلوبهم مظلمة مکدرة، تا آنکه میفرماید: علمائهم شرار خلق الله علی وجه الارض لأنهم یمیلون إلی الفلسفة و التصوّف و أیم الله انّهم من أهل العدول و التحرّف، یبالغون فی حبّ مخالفینا و یُضلّون شیعتنا و موالینا إن نالوا منصباً لم یشبعوا من الرّشاء، و إن خذلوا عبدوا الله علی الریاء الا انهم قطّاع طریق المؤمنین و الدّعاة إلی نحلة الملحدین، فمن أدرکهم فلیَحذرهم و لیصُن دینه و ایمانه، ثم قال: یا ابا هاشم هذا ما حدثنی أبی عن ابائه عن جعفر بن محمد علیه السلام و هو من اسرارنا فاکتمه الا عن اهله [74].

ای ابا هاشم زود است بیاید زمانی که مردم صورتشان خندان و بشاش و قلبهای آنان ظلمانی و تاریک باشد، سنت رسولخدا در میان آنها بدعت و بدعت نزد آنان سنت باشد اهل ایمان بین آنها حقیر و کوچک و فاسق نزد آنها صاحب جاه و منزلت باشد تا آنکه فرمود علماء آنها بدترین و شریرترین خلق خدایند بر روی زمین بجهت آنکه میل میکنند بفلسفه و تصوف بخدا قسم آنان از حق دول مینمایند و کسانی باشند که دین را زیر و رو میکنند مبالغه میکنند در دوستی مخالفین ما و گمراه مینمایند شیعیان و دوستان ما را تا آنجا که فرمود آگاه باشید آنها دزدان اهل ایمان میباشند و دعوت کنندگان مردمند بطریقة الحاد، پس هر کس ایشانرا درک کند باید حذر کند از آنها و نگاهدارد دین و ایمانش را سپس فرمود ای ابوهاشم این چیزیست که حدیث فرموده و خبر داده است مرا پدرم از پدرانش از جعفر بن محمد علیه السلام و او از اسرار ماست پس کتمان و پنهان نما مگر از اهلش.




۱۳ جمعه 21 اسفند‌ماه سال 1388 ساعت 08:02 ب.ظ

به نام خدا



قسمت هفتم تاریخ فلسفه و تصوف



در جای دیگر دارد که محمد بن الحسین بن ابی الخطاب که از بزرگواران اصحاب امام جواد و حضرت هادی و امام عسکری علیهم السلام است گفت در خدمت حضرت هادی در مسجد پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم بودم پس گروهی از اصحاب آنحضرت نزدش حاضر شدند که در بین آنها ابوهاشم جعفری و او مرد با بلاغت و صاحب قدر و منزلت زیادی بود پس از آن جماعتی از صوفیه داخل مسجد شدند و نشستند در کناری بنحو حلقه و شروع کردند بگفتن لااله الا الله آنحضرت فرمود: توجه نکنید باین جماعت که خدعه کنندگانند همانا اینها هم دست و هم قسمند با شیاطین و خراب کنندگان قواعد دین اند بخود می بندند زهد در دنیا را بجهت آسایش بدنشان و شب زنده داری مینمایند بمنظور صید کردن مردمانی که از کثرت ضعف عقل گویا چهار پایانند تا آنکه فرمود وردهای آنان رقص است و دست زدن و ذکرهای آنان نغمه سرائی است پس پیروی نمیکند از آنها مگر سفیهان و اعتقاد بآنها پیدا نمیکند مگر احمقان پس کسیکه برود بدیدن آنان یا بزیارت قبرهای ایشان گویا بزیارت شیطان و بت پرستان رفته و کسیکه کمک کند یکی از آنها را پس گویا کمک کرده یزید و معاویه و ابوسفیانرا پس مردی از اصحاب آنحضرت عرض کرد هر چند شخصی که بزیارت آنها میرود شیعی مذهب و معترف بحقوق شما باشد پس حضرتش بسوی سائل نظر نمود مانند کسیکه غضبناک باشد و فرمود واگذار این کلام را کسیکه معترف بحقوق ما و شیعه باشد نمیرود مکانیکه عاق ما شود آیا نمیدانی اینها که در مسجد اند پست ترین طوایف صوفیه اند و صوفیه تمامی آنها از مخالفین ما هستند و طریقة آنها مغایر است با طریقة ما و نیستند آنها مگر نصاری و مجوس این امت [75].

در این هنگام رنگ سیاح پیاده سرخ و در حالتیکه از شدت غضب دست بریش انبوه خود می کشید و گاهی شاربش را بدندان میجوید گفت آقای صباحی اینها افتراء و دروغ است در هیچ کتابی از قول امام اینطور نقل نشده.

صباحی: در حالتی که رنگ رخسارة او برافروخته بودگفت حضرت آقا بنده نام جنابعالی را نمیدانم تا باسم خودتان با حضرتعالی سخن بگویم.

سیاح پیاده غضب آلوده گفت مرا محرم اسرار و قطب الاقطاب و پیر طریقت از شدت اتصال بمعشوق و سوز و گداز من در راه او محروق نام نهاده.

صباحی: پس اسم فعلی جنابعالی محروق است؟

حاجی صمد آقا: حضرت آقا پس اسم اصلی شما چه بوده؟

صدای خنده بلند شد و لکن صباحی بسخن ادامه داده و مجلس را از انحراف نگه داشته گفت جناب محروق جنابعالی بیان مرا تکذیب نموده و نسبت افترا بمن دادید و لکن اگر شما اندکی از کتب دینی و کلمات پیشوایان دین را که بر رد این دسته و طایفه نوشته شده مطالعه میکردید بنام محروق ملقب نمیشدید و خود را واصل بمبدء نمی پنداشتید اینمطالب در کتابهائی که مردمان ساده و فارسی زبان میخوانند نوشته شده و علمای بزرگ شریعت احمدی صلی الله علیه و آله و سلم بفارسی هم نگاشته اند که مردمان ساده لوح گرفتار اهرمنان و راهزنان دین نبوی نشوند شما عین الحیوه، حدیقه الشیعه را اجمالا بررسی کنید، نمیگویم توحید صدوق و معانی الاخبار و عیون اخبار الرضا، نمیگویم احتجاج و کافی و تحف العقول و بحار الانوار، تا آنکه بگوئید عربی است و فهمش برایم مشکل است تا به بینید بزرگان دین و ائمه معصومین چگونه ایندسته را بجامعه معرفی نموده اند.

سیاح پیاده: بلی من عربی هم خوانده ام و سطح را بمقداری دیده ام و لیکن خداوند مرا بمحضر پیر هدایت نمود و لذا در این طریقه وارد شده ام.

کربلائی جعفر که گوشه ایستاده و تکیه بدرخت بیدی داده و باین منظره و مباحثه توجه داشت و گاهگاهی بزیر چشم گیسوان و شاربهای بلند سیاح پیاده را نگاه میکرد تا اسم حدیقه الشیعه و عین الحیوه را شنید گفت:

آقای صباحی حدیقه الشیعه و عین الحیوه خوب کتابی است.

صباحی: بلی برای تمام فارسی زبانان لازم است داشته باشند.

کربلائی جعفر: اتفاقا از مرحوم پدرم حاجی محمد صادق چند جلد کتاب برای من بارث مانده که این دو کتاب هم جزء آنها میباشد.

صباحی: کربلائی جعفر: بلی آقا دم دست است و دویده پس از اندک زمانی دو جلد کتاب تیماجی که جلدهایش پاره شده بود بمیان مجلس روی زمین نهاد.

صباحی حدیقه الشیعه را باز نموده مقداری ورق زد و گفت آقایان اجازه میدهید؟

دکتر حسینخان و دیگران: بفرمائید خواهش میکنم.

صباحی حدیث حضرت هادی را خوانده و حدیث حضرت عسکری را نیز قرائت نمود و گفت خیلی خوشوقتم که این دو حدیث شریف را در این کتاب فارسی پیدا کردم سپس گفت از حضرت رضا علیه السلام نقل شده و انگشتش را روی خط نهاده بسیاح پیاده نشان داد و گفت آقای محروق صحیح است؟

که فرموده کسیکه مذکر صوفیه شود و انکار نکند (یعنی زشت و منکر نداند) آنانرا بزبان و قلبش پس از ما نیست و کسیکه انکار کند (یعنی بد بداند) آنانرا پس گویا باکفار در مقابل رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم جهاد کرده است [76] چه میفرمائید درباره این حدیث.

سیاح پیاده: در حالتی که رنگ چهره اش متغیر شده بود چیزی نگفت و بکتاب نظر می نمود.

صباحی: از بزنطی از حضرت رضا علیه السلام نقل شده که فرمود مردی خدمت امام صادق علیه السلام عرض کرد که در این زمان ظاهر شده اند طایفة بنام صوفیه چه میفرمائی در حق آنان؟

حضرت فرمود آنها دشمنان ما میباشند پس کسیکه میل کند بآنها از آنان محسوب و با آنان محشور خواهد شد و زود باشد که جماعتی ادعا کنند دوستی ما را و حال آنکه میل بآنها کنند و خود را شبیه بآنها سازند و بلقب آنها ملقب کنند خود را و تأویل کنند گفته های آنها را (یعنی وقتی کسی آنها را رد کند بجهت کلماتی که دلالت بر کفر آنها دارد از آنطایفه پشتیبانی نموده و گویند اینمعنی مراد آنان نیست) مثل آقای محروق که خود را شبیه بآنان و ملقب بلقب ایشان نموده و پشتیبان و طرفدار آنان میباشند پس شروع کرد بخواندن تتمه حدیث: آگاه باشید هر کس میل بسوی آنان کند از ما نیست و بدرستیکه ما از او بیزاریم و کسیکه آنها را انکار کند و رد کند بر آنان مانند کسی است که مجاهده و مقاتله کرده است با کفار در مقابل رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم. [77]

سیاح پیاده همانطوریکه سر بزیر انداخته بود قطرات اشکش بر روی ریش سیاه و سفیدش می غلطید صباحی سر از روی کتاب برداشته گفت جناب آقای محروق هنوز بعد از اینهمه گفتگو نرسیده است زمانی که بنورانیت کلمات آل محمد صلی الله علیه و آله و سلم از طریقة صوفیان و کسانی که با راه انبیاء راهشان دو تا است دست بردارید و چنگ بدامان عنایات آل محمد بزنید و از پیر طریقت و مرشد و قطب رو برگردانیده مرشد و راهنمای خود را امام عصر قرار دهید سیاح پیاده همچنان سر بزیر افکنده و اشک بر رخسارش جاری بود حضار هم از حالت او منقلب شدند

حاجی صمد آقا: رو بحاجی خلیل آقا کرده گفت شما در این نزدیکی ها سلمانی سراغ دارید که بیاید و کنار همین آب روان همگی را اصلاح کند.

کربلائی جعفر: بلی آقا استاد حسین سلمانی خوبی است.

حاجی خلیل آقا: ببین اگر شهر نرفته بیاید.

کربلائی جعفر دویده و بعد از نیم ساعت مردی قد بلند قریب چهلساله با کیف سیاهی که در دست داشت حاضر شد، حاجی آقا سلام علیکم.

حاجی خلیل آقا: سلام علیکم استاد حسین بفرمائید.

چائی برای استاد حسین ریخته و پس از صرف چائی گفت فرمایش داشتید.

حاجی خلیل آقا: بلی آقایان میخواهند اصلاح کنند.

دکتر حسینخان: حاجی صمد آقا میخواهی چکار کنی.

حاجی صمد آقا: آقای دکتر میخواهم سرم را بتراشم.

دکتر حسینخان: پس صبرکن سپس در کیف دستی خود شیشه الکلی در آورده با پنبه باستاد حسین داده گفت این پنبه را بالکل بزنید و تیغ خود را خوب تمیز کنید بعد سر بتراشید.

حاجی صمد آقا: بلی بعد از تمیز شدن بالکل میان این آب روان تیغ را داخل کنید تا پاک شود.

صدای خنده بلند شد استاد حسین لنگ سفید تمیزی را بگردن حاجی صمد آقا بسته تیغ را بدستور دکتر تمیز و بعد میان جوی آب فرو برد و شروع کرد بتراشیدن سر حاجی صمد آقا.

حاجی صمد آقا: آقای صباحی خواهش میکنم بفرمائید من گوش میدهم

آقای صباحی: حال که شما گرفتار زیر تیغ هستید ما هم میوه میخوریم صدای خنده بلند شده و مشغول خوردن سیب و گیلاس شدند.

سیاح پیاده چپقی ولی بدون چرس کشیده گفت بعد از حاجی صمد آقا نوبت من است.

استاد حسین بفرمائید که تمام شد.

محروق: می خواهم سرم را بتراشم اما خیلی می ترسم زیرا موی سرم زیاد شده

استاد حسین: ابتداء باید سر شما را ماشین کنم بعد بتراشم که اذیت نشوید.

حاجی صمد آقا: بلی و لکن آقای محروق را خشک خشک بتراشید که اذیت نشوند صدای خنده حضار بلند شد.

محروق: شما که مرا از راه خود برگردانیدید دیگر اذیتم نکنید.

هژبر: آقای محروق بهمین زودی از میدان در رفتید و از راه برگشتید.

محروق: آقای هژبر نمیدانم شما از روی مزاح این بیان را فرمودید یا جدی و لکن وجدان و شرافت انسان اجازه نمیدهد که حق را دریابد و انکار آن کند و در مقابل حق با بیحیائی قد علم کندیادم می آید وقتی باب عقل را مطالعه میکردم و از فرمایشات حضرت موسی بن جعفر علیه السلام بهشام بهره میبردیم باین حدیث رسیدم که حضرت فرمودند ای هشام خدا رحمت کند آنکسی را که حیا کند از خداوند بآن حاق و حقیقت حیا. [78]

در این چند ساعتی که در محضر آقایان بودم خاصه مدتی را که آقای صباحی از فرمایشات و بیانات بزرگان دین ائمه معصومین علیهم السلام برایم میخواندند حقیقتا مستبصر شدم و حالا فکر کردم دیگر کمال بی حیائی است که با شیادان و راهزنان دین موافقت داشته و براه آنان که ضلالت و گمراهی است بروم و از راه مستقیم و طریقة انبیاء چشم پوشیده و منحرف باشم.

صباحی در این هنگام جلو رفته پیشانی محروق را بوسید و گفت خداوند تو را جزای خیر دهد و از انوار عظمت و جلالت حبیبش و اهل بیت حبیبش دلت را نورانی سازد.

حاجی خلیل آقا: برادرم آقای محروق مرا خوشحال کردی و دلم را از عم و اندوه رهائی بخشیدی، از آن شبی که زیر درخت نزدیک اذان صبح شما دیدم در فکر بودم که چه شود شما از این ناراحتی خلاص شوید بحمد الله بآرزویم رسیدم.

دکتر حسینخان: ما سعادت ایشانرا طلب بودیم و چون برادر ایمانی ما هستند وظیفة اسلامی ما بود که حتی المقدور ایشانرا از شکار دیوان عالم بشریت نجات دهیم.

استاد حسین: آقا محاسن و صورت شما را چگونه اصلاح کنم؟

محروق: شاربم را بزن و صورتم را قدری با قیچی کوتاه کن که من در مدت عمر تیغ بصورت نینداخته ام.

دکتر حسینخان: پس معلوم میشود آقای محروق قبل از اینکه در اینطریقه وارد شوند از مقدسین و متدینین بوده اند.

محروق: بلی اگر انشاء الله موفق بدرک خدمت آقاین بودم و مقتضی شد علت و سبب وارد شدن در این مسلک را بیان خواهم کرد.

حاجی خلیل آقا: آقای محروق بفرمائید ببینم بعد از اصلاح سرتان چه بر سر میگذارید تا فراهم کنیم.

حاجی صمد آقا: کلاه بر سرشان بگذارید.

صدای خنده حضار بلند شد.

محروق: آقای حاجی صمد آقا تا حال کسی نتوانسته کلاه بر سرم بگذارد.

حاجی صمد آقا: مگر پیر طریقت آنهم زیر خرقه.

مجددا حضار از خنده نتوانستند خودداری نمایند.

محروق: راستی وضع و عمل و رفتار و نمایشات ایندسته طوری بود که مرا منحرف نمودند.

حاجی خلیل آقا: من در شهر خودم تجارت داشتم و در آنجا شال کرمی رنگ با عرقچین بسر می بستم و پالتوی متوسطی تا سر زانوهایم می پوشیدم ولی حال اینجا بهمان حالت اولیه ام هستم تا شهر برویم آنجا احتیاجات خود را خریداری می کنم.

حاجی خلیل آقا، آقای محروق برادر تعارفی با هم نداریم من برای خود از شهر پالتوی سفید نازکی آورده ام که اگر چرک شود پالتوم را عوض کنم و همچنین شال و عرقچین حال شما از آنها استفاده کنید تا بشهر برگردیم.

صدا زد: کربلائی جعفر از چمدان من که کنار اطاق گذاشته ام شال و عرقچینم را بیاور و بگو شام را هم برای سر شب حاضر کنند شاید آقایان بخواهند زودتر استراحت کنند.

کربلائی جعفر بسرعت خود را باطاق عمارت رسانده و چیزی نگذشت که شال کرمی بطول دو متر با عرق چین ترمه زیبائی در میان بغچه و سینی حاضر نمود.

محروق از جای برخاسته کنار جوی آب رفت و پس از شست و شوی سر و صورت و خشک نمودن آن ایستاد و عرقچین را سر گذارد و شال ظریف و زیبائی به سر بست.

آقایان هر کدام بنوبه خود تبریک گفته و اظهار سرور نمودند.

حاجی خلیل آقا: چون نزدیک غروب است در صورتی که آقایان مایل باصلاح باشند بفردا موکول فرمایند.

حضار: خیر ما تازه اصلاح نموده ایم و تا شهر احتیاج نداریم.

چائی ریخته شد و آقایان چائی آشامیده و مهیای رفتن باطاق شدند.

صباحی برای تجدید وضو بکنار جوی نشسته و مشغول گرفتن وضو شد

محروق: آقای دکتر دلیل عقلی بر رد عقیده صوفیه و مراشد داریم.

دکتر حسینخان: گر چه با بودن جناب صباحی عرض بنده مانند زیره بکرمان بردنست و لیکن تا ایشان تجدید وضو کنند عرض میکنم مفاد روایاتی را که در کتاب کافی و غیره در باب عقل فرمودند نور عقل محبوبترین مخلوقات است نزد خدواند متعال و در حدیثی دیدم که خداوند متعال باو خطاب فرمود خلق نمودم تو را با عظمت و جلال و گرامی داشتم تو را بر تمامی خلق خود و خلقی بهتر از تو نیافریدم

و قسمت نفرموده خداوند بین بندگانش چیزی را که افضل و اعلای از عقل باشد چنانچه حضرت صادق و حضرت رضا علیهم السلام فرمودند.

و همچنین در کافی است که حضرت کاظم علیه السلام بهشام فرمود برای خداوند بر خلقش دو حجت است یکی حجت ظاهری و یکی حجت پنهانی و باطنی اما حجت ظاهر انبیاء و مرسلین و ائمه معصومین علیهم السلام و حجت باطنی هم عقلهای بندگان خدا است.

و نیز حضرت میفرماید ای هشام امیرالمؤمنین علیه السلام میفرمود عبادت نشود خداوند بچیزی که افضل از عقل باشد الخ، و بعقل کامل میشود مؤمن، و عقل است دلیل و راهنمای او و مفتاح کار او، جمال و زینتی بهتر از عقل نیست، و قوام شخص عقل اوست، و کمال بعقل است، و دوستی بهتر از عقل نیست، و اساس دین و شرایع بر عقل است، تمام کمالات و شرافتها از عقل است، نظام دنیا بنور عقل برجاست، عقل محبوب همه مردم است، و او است چراغی روشن در قلوب مردم که خیر و شر را بآن تمیز میدهند و خوبی هر خوبی و بدی هر بدی بآن واضح و روشن است خوبی عدالت و مهربانی بمردم و نیکوئی و غیرت و حمیت و انصاف و رحم و مروت و قناعت و اطاعت و ایمان بپروردگار و تشکر منعم و مواسات با برادران دینی و امانت و صداقت در گفتار و احسان و حسن معاشرت با مردم و سایر صفات پسندیده بنور عقل ظاهر میشود و بدیهی است که آنچه را که ما ببرکت عقل درک میکنیم (یعنی مدرکات عقل) عین عقل نیست.

چنانچه عقل ظاهر میسازد بدی کفر و شرک و ظلم و اذیت و شرارت و طمع و حرص و قساوت و هتک ناموس مردم و تعدی و مرک و حیله و خیانت و نفاق و کفران نعمت و استنکاف و استکبار از عبادت و بخل و حسد و تکبر از حق و حقیقت و فتنه و فساد و تضییع حقوق مردم و لجاجت و عجب و سایر صفات رذیله.

و واضح مینماید که نور مقدس عقل که کاشف این صفات خبیثه است غیر این صفات میباشد و محال است عقل که اشرف و اکرم و افضل خلق است با شرک و سایر صفات رذیله متحد شود پس از این عرایضم معلوم شد که عقل غیر معقولات و فهم غیر مفهومات است و مباینت عقل با معقولات و فهم با مفهومات کاملا هویدا و روشن است و همچنین واضح است بنور عقل و فهم فساد و بطلان اتحاد عقل و فهم با معقولات و مفهومات و آنکه صفات هر یک بر دیگری جاری نیست همچنین ظاهر است بطلان و فساد اتحاد خالق با مخلوق و آنکه صفات هر یک بر دیگری جاری شود و چنانچه خود عقل معرف خود و معرف حسن و قبح معقولات است همچنین ذات مقدس حق معرف خود و معرف مخلوقات میباشد.

و در قرآن مجید است هوَ الذّی یُریکُم ایاتِهِ او است خداوندی که ارائه و نشان میدهد آیات خود را.

و امام علیه السلام میفرماید: هو الدال بالدلیل علیه و المؤدی بالمعرفة الیه او است دلیل و راهنمای بندگان بسوی خودش و کشاننده خلق بسوی معرفت خودش در این هنگام صباحی از کنار جوی آب صدایش بلند شد احسنت آقای دکتر احسنت.

دکتر حسینخان: جناب آقای صباحی متشکرم من قابل نیستم خواهش می کنیم خود جنابعالی بفرمائید و جواب آقای محروق را بدهید.

صباحی: آقای دکتر من خسته ام جنابعالی هم در اینموضوعات واردید و هم نیکو بیان میکنید.

دکتر حسینخان: بلی بنور عقل و فهم ظاهر است که اضداد و متناقضات جمله مکشوفات بنور عقل است و نور عقل منزه است از تضاد و تناقض و نیز واضح میکند که معقولات و مفهومات در مرتبه عقل و فهم نیست چون مرتبة عقل مرتبه کاشفیت و مظهریت و قاهریت و محیطیت است و معقولات و مفهومات مرتبه مکشوفیت و مفهومیت و محاطیت است و همین آیه و حجت است بر قدس و تنزه پرودگار و آنکه خالق در مرتبه مخلوق نیست زیرا خالق در مرتبه قاهریت و محیطیت و فاعلیت و قیومیت است و مرتبه مخلوق مرتبه مقهوریت و مفعولیت است پس روشن و واضح است که رب العزة و رب الوجود در مرتبه مخلوقات و موجودات نیست و در تناقض اتحاد مرتبه شرط است و نور عقل و فهم ظاهر مینماید که ممکن نیست جهل و جاهل مرتبة از مراتب علم باشد و عجز و عاجز و ضعیف حادث و مملوک فقیر مقهور و محاط مظلم الذات مرتبه از مراتب قوی و قادر قدیم و علیم مالک غنی بالذات قاهر محیط قیوم مولای موجد نوری الذات بوده باشد و محالست موت و میت الذات مرتبه ای از مراتب حی الذات باشد.

حاجی صمد آقا: آقای دکتر ما خوشحال بودیم که بیانات شما بدرد ما بی سوادها میخورد حالا شما هم علمی حرف میزنید استدعا میکنم قدری ساده تر بیان فرمائید تا ما بیشتر استفاده نمائیم.

دکتر حسینخان: جواب همان اشعار شاه نعمت الله است که شما از شنیدنش عصبانی بودید میخواهم از شما بپرسم آیا ممکن است عمل قبیح و شر مرتبة از مراتب حسن و خیر باشد و جهل و امثال آن مرتبه ای از مراتب عقل باشد، آیا صحیح است ضد مرتبه ای از مراتب ضد باشد و نقیض مرتبة از مراتب نقیض باشد انصافاً باید عرت گرفت خداوند نعمت بینائی بهمة ما ارزانی داشته به بینید اینطایفه چگونه دیدة باطنشان از دیدن حقایق الهیه کور شده است و خداوند هم بجزای عمشان آنها را هدایت نمیفرماید، زیرا معارف و اصول دین مبین اسلام را از غیر آن دری که خداوند برای بندگانش گشوده طلب نمودند؟ و آیات متشابه را بدون مراجعه بخاندان رسالت که علم قرآن نزد آنهاست اخذ کردند و در هلاکت افتادند اجازه میخواهم از جناب آقای صباحی و آقایان دیگر چند جمله برای تذکر و ترغیب و تاکید در لزوم مراجعه بقرآن و روایات در اصول و فروع بعرض آقایان برسانم.

بطور دسته جمعی: بفرمائید، ضمنا صباحی توجه خاصی بدکتر حسینخان پیدا کرده و از طرز کلمات او و استدلالاتش لذت میبرد پس شروع فرمود

و احذرکم الله ان تقولوا یوم القیمة انّا کنّا عَن هذا غافلین او تقولوا الو کنّا نسمع او نعقل ما کنّا فی اصحاب السعیر، او تقولوا ربّنا انّا اطعنا سادتنا و کبرائنا فاضلّونا السبیلا.

بیان دکتر حسینخان باینجا که رسید صدای گریة محروق بلند شد و دستها را بلند نموده طرف آسمان با دکتر دنبالة آیه را خواند در حالیکه اشک میریخت و دکتر و دیگران هم منقلب بودند (ربنا انهم ضعفین من العذاب و العنهم لنا کبیرا او تقولوا لهم لولا انتم لکنا مؤمنین فیقولوا لکم انحن صددناکم عن الهدی بعد اذ جائکم بل کنتم ظالمین)، صدای نالة محروق بلند شد و بصدای بلند گریه میکرد و قطرات اشکش میریخت.

صباحی صدا زد: آقای دکتر این آیه مناسبت دارد:

(إِذ تَبَرَّءَ الذّینَ إِتّبعُوا مِنَ الّذینَ إِتَبِعُوا، و قالَ الشَّیطانُ إنَّ اللهَ وَعَدَکُم وَعدَ الحَقّ وَ وَعَدتُکُم فَأَخلَفتُکُم وَ ما کانَ لی عَلَیکُم مِن سُلطانٍ إلاّ أن دَعَوتُکُم فَاستَجَبتُم لی فَلا تَلومُونی وَ لُومُوا اَنفُسَکُم) زیرا داخل شدید در غیر خانه ای که خداوند قرار داده بود و آنرا معدن علم و نور و حکمت و محجوب شدید از انوار ایشان و فرو رفتید در ظلمات و گمراهی پس اعراض نمودید از این خانه ها و در راه اهل ضلال داخلشدید آنکسانیکه قرار دادند پایة دینشانرا بر هوی و رای و قیاس با آنکه از واضحات است که جایز نیست معالم دین و اصول آنرا اخذ کنند از آراء و اهواء و مقائیس در زمان رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم بلکه واجب است رجوع باو کنند و همچنین بعد از او باید رجوع نند بحجتی که منصوب است از قبل خدا و رسول که عبارت از دو خلیفة رسول صلی الله علیه و آله و سلم قرآن و اهلبیت او باشند و جایز نیست از او تعدی کنند و کسیکه از آندو تجاوز کند گمراه شده و گمراه نموده است.

(قَد بَینّا لَکُم الایات إن کُنتُم تَعقِلُون، لکنَّ أکثَرُهم لا یَعقِلُون، وَ ما جَعَل الله لی سُلطاناً وَ قُدرةً حتی ازدعکم عن طریق الردی و اوردکم موارد الهدی بل ابین لکم الحق تعقلون، فمن شاء فلیؤمن و من شاء فلیکفر و ما یذکر الا اولوا الالباب)

حضار با انقلاب عجیبی به محروق نگاه میکردند محروق هم در حالتی که دیده بآسمان دوخته بود و زانوها را در بغل داشت قطرات اشک میریخت.

[ بدون نام ] جمعه 21 اسفند‌ماه سال 1388 ساعت 08:04 ب.ظ

به نام خدا


قسمت هشتم تارخ فلسفه و تصوف



حضار با انقلاب عجیبی به محروق نگاه میکردند محروق هم در حالتی که دیده بآسمان دوخته بود و زانوها را در بغل داشت قطرات اشک میریخت.

دکتر حسینخان: بلکه اگر انسان بفطرت اولیه خود بمخلوقات مراجعه و توجه کند می یابد اختلاف و مغایرت افراد مخلوقات و حالات و عوارض آنان را با یکدیگر، یعنی انسان با حیوان جماد با نبات مختلفند، اختلاف زن و مرد، و ظلم و عدل، مرض و صحت، و فقر و غنا، از مسلمیات است و هر کسی بفطرت سالم می یابد که برای خود و سایر موجودات خالقی است غیر خود و غیر سائر مخلوقات و نیز مردم بفطرت افعال را صادر از خود و باختیار خود میدانند و بهمین جهت است یکدیگر را ملامت و مؤاخذه مینمایند یا اعتراف ببدی خود میکنند و عذر خواهی مینمایند و اظهار ندامت و پشیمانی مینمایند و لکن طریقه صوفیه و مسلک آنان همانست که سابقا عرض شد و فطرت و هر عقلی از آن تبری میجوید.

صباحی: آقای دکتر اضافه بر اینکه اساس قرآن و فرمایشات بزرگان دین بر فساد و بطلان فلسفه و تصوف است و عقل و فطرت بر آن حکومت دارد بزرگواران از اصحاب ائمه صلوات الله و سلامه علیهم بر رد کلمات آنان قیام نموده و فساد عقاید شانرا بیان نموده اند تا مردم گمراه نشده و در ضلالت واقع نگردند،

نظر باینکه مقارن مغرب است انشاء الله پس از اداء فریضه اسامی یکعده از آنانرا بیان خواهم نمود.

حاجی خلیل آقا: آقایان چنانچه مایل باشند برویم روی مهتابی جلوی عمارت که هم سردتر است و هم منظره اش بد نیست.

میهمانان: بلی جای بسیار خوبی است.

حاجی خلیل آقا: صدا زد کربلائی جعفر مهتابی را فرش کن میهمانان از جا بلند شده آهسته آهسته بطرف مهتابی و فضای جلو عمارت روان شدند هر کدام یکنوع تفریح میکردند، یکی میگفت خوب است تابستان را اینجا بمانیم حاجی صمد آقا میگفت بشرطیکه آقای محروق بماند زیرا ایشان برای ما وسیلة خوبی میباشند.

حاجی خلیل آقا مهیای گفتن اذان مغرب گردید بعد از اذان صف جماعت بسته شد پس از نماز مغرب و عشاء هر کدام به پشتی مخصوص خود تکیه داده سماور هم گوشة مجلس بگرمی محفل میافزود.

محروق: آقای صباحی فرمودید اصحاب ائمه بر رد فلاسفه و صوفیه کتاب نوشته اند تمنا میکنم آنچه را که بخاطر دارید بیان فرمائید.

صباحی: ثقه جلیل هشام بن الحکیم که از خواص اصحاب امام صادق علیه السلام بوده طعن ها بر فلاسفه زده است چنانچه شیخ کشی در احوال او ذکر کرده است و شیخ نجاشی کتابهای او را که راجع باینموضوع است متذکر شده و نقل فرموده است هر که خواهد مراجعه نماید و این بزرگوار کسی است که تمام فقهاء و علماء زاد الله فی علو درجاتهم متفق اند بر جلالت و وثاقت و عظم قدر و منزلت و علم و کمال و رفعت او نزد امام صادق و امام کاظم صلوات الله علیهما.

و دیگر ثقه جلیل و فاضل کامل نبیل الحسین بن سعید الاهوازی که از بزرگان اصحاب حضرت رضا و حضرت جواد صلوات الله علیهما بوده و سی کتاب نوشته است از آنجمله کتاب الرد علی الصوفیه و الغالیه است چنانچه در کتاب التفتیش از او نقل فرموده است.

دیگر ثقة جلیل و فاضل نبیل و متکلم فقیه جناب فضل بن شاذان نیشابوری که از بزرگان اصحاب حضرت رضا و حضرت جواد و حضرت هادی و امام حسن عسکری علیهم السلام است و صد و هشتاد کتاب تألیف و تصنیف نموده و کتابهای او را شیخ نجاشی نقل و از آنجمله رد بر فلاسفه شمرده است و علامه مامقانی ره در رجال خود از کتاب فهرست شیخ طوسی ره نقل فرموده که این بزرگوار در ترجمه حال او فرمود فضل بن شاذان نیشابوری متکلم و فقیه جلیل القدر است کتابهائی نوشته پس شمرد کتابهای او را تا آنکه فرمود دیگر کتاب نقض بر کسیکه ادعاء فلسفه مینماید در توحید و اعراض و جواهر الخ.

و دیگر جناب سعد بن عبد الله قمی که از بزرگان اصحاب امام عسکری علیه السلام بوده و خدمت امام زمان علیه السلام رسیده است.

و همچنین شیخ اجل الحسن بن موسی النوبختی که در زمان غیبت صغری بوده است چنانچه علامه مامقانی ره و صاحب روضات و غیر آنان نقل فرموده اند.

و نیز شیخ بزرگوار حمزه بن القاسم ابویعلی که از اولاد حضرت عباس علیه السلام.

و علی بن احمد الکوفی چنانچه شیخ نجاشی نقل فرموده است.

و نیز از آن بزرگواران جناب علی بن محمد بن العباس است که شیخ نجاشی ره کتب او را ذکر فرموده و از آنجمله شمرده کتاب ارد علی اهل المنطق و کتاب الرد علی الفلاسفه و کتاب الرد علی العروض الخ و علامه مامقانی ره نیز نقل فرموده است.

و دیگر هلال بن إبراهیم الدلفی الوراق که باتفاق علماء ثقه بوده است کتابی نوشته بر رد کسانیکه آثار و اخبار پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم را رد کنند و اعتماد بر نتایج عقول و افکار خود بنمایند.

و دیگر حمزه بن علی بن زهره الحسینی الحلبی که از بزرگواران فضلاء و علماء بوده و یکی از کتابهای او کتاب نقض شبه فلاسفه است چنانچه علامه مامقانی ره از شیخ حر عاملی ره نقل فرموده است.

و همچنین بزرگواران علماء شیعه که ارکان فقه و شریعت بوده اند کتابها بر رد فلاسفه و صوفیه نوشته اند.

از آنجمله شیخ المشایخ و راس رؤسا المله فخر الشیعه و محیی الشریعه جناب مفید قدس سره کتابی بنام جوابات فیلسوف در اتحاد و کتابی بر رد اصحاب حلاج نوشته است.

و از آنجمله عالم کامل قطب الدین راوندی قده کتاب تهافت الفلاسفه نوشته است چنانچه در کتاب روضات و بحار و غیره از او نقل فرموده اند.

و از آنجمله شیخ جلیل و فاضل نبیل علی بن محمد بن الحسن بن الشهید الثانی کتابی نوشته که آنرا سهام المارقه من اغراض الزنادقه در رد صوفیه نام نهاده است.

و از آنجمله مولی الجلیل و الفاضل النبیل عالم کامل محمد طاهر بن محمد حسین القمی در کتاب روضات الجنات و طرایق گوید که شیخ حر عاملی از او روایت میکند بنحو اجازه و با او متحد است در مسلک اخبار و انکار بر فلاسفه و صوفیه و از جمله مؤلفاتی که جناب شیخ حر در کتاب امل الامال باو نسبت داده رسالة فوائد الدینیه در رد بر کلمات حکماء و صوفیه میباشد.

و در حاشیه کتاب روضات طبع 2 (ص 336) از کتاب منیه المرتاد تألیف محدث نیشابوری نقل کرده که مولی محمد طاهر قمی نظیر مولی مقدس اردبیلی است در زهد و ورع بلکه طریقه و مسلک مولا محمد ظاهر از او محکمتر و سالمتر است و در کتاب خود بنام حکمت العارفین فلاسفه را رد کرده و در کتاب برهان قاطع و تحفه الابرار صوفیه را رد نموده. [79]

و از جمله علمای عظام که رد بر صوفیه نوشته محدث کامل و عالم عامل جناب شیخ حر عاملی است در کتاب امل الامال خود تفصیل احوال و نام مصنفات خود را بیان کرده از آنجمله گوید رسالة دارم در رد بر صوفیه مشتمل است بر دوازده باب و دوازده فصل قریب هزار حدیث در او است در رد بر آنها عموماً و خصوصا در هر چیز که مختص بآنها است و این را در کتاب روضات و طرائق نقل کرده است.

و از آنجمله فقیه کامل و عالم عامل شیخ یوسف صاحب حدائق که کتابی به نفحات ملکوتیه در رد بر صوفیه نوشته است چنانچه در کتاب روضات و طرائق نقل نموده است و غیر از این بزرگان علماء کرام و فقهاء عظام که بر رد صوفیه کتابها نوشتند که فرصت ذکر اسامی آنان نیست و در کتاب کشف الاشتباه عدد آنان را بچهل رسانیده و در کتاب شریف التفتیش عدد آنها را به نود و هفت رسانده و تمام فقهاء عظام در کتب فقهیه در باب نجاست کفار حکم بنجاست و کفر فرقه هائی نمودند که صوفیه از مصادیق آنها است.

و علامة مجلسی در کتاب بحار و عین الحیوه بیانات بسیار در رد و ذم این دسته فرموده، و در کتاب عین الحیوه (ص 23) که فارسی است در تفکر در ذات مقدس حق تعالی و بیان حکمت و حرمت آن فرموده است.

بعضی از صوفیة اهل سنت و متکلمین ایشان و اکثر نصاری بحلول خدا در اشیاء قائل شده اند نصاری در خصوص عیسی و صوفیة حلولیه در جمیع چیزها و خداوند در موارد کثیرة قرآن نصاری را باین سبب لعنت کرده و جمعی از صوفیة اهل سنت که از حلول گریخته اند بمرتبة قبیح تر و شنیع تر قائل شده اند که آن اتحاد است و میگویند که خدا با همه چیز متحد است بلکه همه چیز اوست و غیر او وجودی ندارد و همین است که بصورتهای مختلفه برآمده گاه بصورت سگ ظهور میکند و گاه بصورت عمر و گاهی بصورت گربه و گاهی بصورت قاذورات چنانچه دریا موج میزند و صورت بسیار از آن ظاهر میشود بغیر دریا چیز دیگر نیست.

که جهان موجهای این دریا است موج و دریا یکی است غیر کجا است

و این مهیات ممکنه امور اعتباری است که عارض ذات واجب الوجود است

در جمیع کتب و اشعار خود تصریح بامثال این کفرها نموده اند تا آن که گوید.

محی الدین که از رؤسای ایشانست در فصوص الحکم می گوید ما وصف حق بهیچ نکردیم الان ما عین آن وصف بودیم و حقتعالی وصف نفس خود را برای ما میفرمود پس هر گاه او را مشاهده کنیم خود را مشاهده کرده ایم و هر گاه که او مشاهدة ما میکند مشاهدة خود کرده باشد تا آنکه گوید و مکرر در تصانیفش میگوید که زنهار مقید بمذهبی شود و نفی هیچ مذهب مکن.

و هیچ معبود غیر خدا را از بت و غیره انکار مکن که بقدر آنچه از آنها انکار میکنی از خدای خود انکار میکنی و خدا در همه چیز ظهور دارد و میگوید خدا هرون را بر گوساله پرستان مسلط نکرد آنچنانچه موسی را مسلط گردانید تا آنکه حقتعالی در جمیع صور معبود شود لهذا هیچ نوعی از انواع عالم نماند که معبود نشد و میگوید که نصاری برای این کافرند که دعوی اتحاد با خدا در خصوص عیسی گفتند، اگر در همه چیز می گفتند عین توحیدِ معبود می شد.

در یکی از تذکره های ایشان به نظر رسید که از شمس تبریزی پرسیدند از احوال ملّای رومی گفت: اگر از قولش می پرسی.

(إنّما أمرُهُ إذا أرادَ شَیئاً أن یَقُولَ لَهُ کُن فَیَکُون) ، و اگر از فعلش میپرسی (کُلُّ یَومٍ هُوَ فی شَأنٍ) ، و اگر از صفاتش میپرسی (هُوَ اللهُ الَّذِی لا اِلهَ اِلاّ هُوَ عالِمُ الغَیبِ وَ الشَّهادَةِ هُوَ الرَّحمنُ الرَّحیم) ، و اگر از ذاتش میپرسی (لَیسَ کَمِثلِهِ شَیءٌ وَ هُوَ السَّمِیعُ البَصِیر) و از این کلمات کفر و الحاد در کتب ایشان بسیار است.

ای عزیزان با انصاف نظر کنید آیا این نسبت ها به ذات مقدس روا است، و هرگز از پیغمبر و ائمه صلوات الله علیهم این گونه سخنان صادر شده؟

از اینجهت اکثرشان معتقدند که این معنی همینکه ظاهر شد دیگر عبادت ساقط میشود و عبادت بنا بر توهم مغایرت است.

و باین معنی تأویل کرده اند آیه شریفة (وَ اعبُد رَبَّکَ حَتّی یأتِیَکَ الیَقین) و گفتند یقین بوحدت موجود است با آنکه بمعنی مرگ میباشد و در روایات و لغت زیاد لفظ یقین بمعنای مرگ استعمال شده تا آخر آنچه فرموده.

محروق: راستی انسانرا ننگ میآید که این دسته را مسلمان بداند بلکه ضرر اینها از کفار بیشتر است بر اسلام و مسلمین.

صباحی باز عین الحیوه را ورق زد تا صفحه 363 فرمودند پس اگر اعتقاد بروز جزا داری امروز حجت خدا را درست که که چون فردا حقتعالی از تو حجت طلبد جواب شافی و عذر پسندیده داشته باشی، تا آنجا که گوید آیا خواهی گفت متابعت حسن بصری کرده ام که چند حدیث در لعن او وارد شده یا متابعت سفیان ثوری که با امام جعفر صادق علیه السلام دشمنی میگرد و پیوسته در مقام معارضه بوده یا متابعت غزالی که بیقین ناصبی بوده و میگوید در کتابهای خود بهمان معنی که مرتضی علی امام است من هم امامم و میگوید هر که را لعن کند یزید را گناهکار است و کتابها در لعن و رد شیعه نوشته مانند کتاب المنقذ من الضلال و غیر آن یا متابعت برادر ملعونش احمد غزالی که میگوید شیطان از اکابر اولیاء است یا ملای روم را شفیع خواهی کرد که میگوید ابن ملجم را حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام شفاعت خواهد کرد و ببهشت خواهد رفت و حضرت امیر باو گفت تو گناهی نداری چنین مقدر شده بود در این عمل مجبور بودی و میگوید:

چونکه بی رنگی اسیر رنگ شد موسیی با موسیی در جنگ شد

و در هیچ صفحه از صفحات مثنوی نیست که اشعار بجبر و یا وحدت موجود یا سقوط عبادات یا غیر اینها از اعتقادات فاسده نکرده باشد و چنانچه مشهور است و پیروانش قبول دارند ساز و دف و نی شنیدن را عبادت دانند یا پناه بمحی الدین خواهی برد که هرزه های او را شنیدی و میگوید جمعی از اولیاء الله هستند که رافضیان را بصورت خوک می بینند و میگوید بمعراج رفتم مرتبه علی را پست تر از ابوبکر و عثمان و عمر دیدم و ابوبکر را در عرش دیدم چون برگشتم بعلی گفتم که چون بود که در دنیا دعوی میکردی که من از آنها بهترم الحال که دیدم مرتبه تو را که از همه پست تری.

و دعوی علم غیب میکرد و میگفت شبی ده بار بعرش میروم الخ. [80]

و نیز فقیه کامل و عالم عامل یگانه زمانه خود، مرجع و ملاذ خواص و عوام صاحب کتاب شریف کشف الغطاء که در فقه نوشته است در همین کتاب (ص 173) در قسم دوم از نجاسات که حیوان است و چهار قسم آنرا قرار داده کافر و سگ و خوک و میت و کافر را دو قسم گفته اول کافر بالذات تا آنکه میفرماید قسم دوم آنکه کافر است بواسطه انکار بعضی از ضروریات اسلام مثل قائل بجبر و تفویض و ارجاء و وعد و وعید و قدم عالم و قدم مجردات و تجسم و تشبیه و حلول و اتحاد و وحدت وجود یا موجود تا آنکه میفرماید یا قائل شدن بآنکه تمام افعال مخلوق خدا است الخ.

و تمام فقهاء عظام و حجج اسلام و علماء گرام که ارکان دین و شریعتند در کتب فقهیه در باب نجاسات منکر ضروری دین را کافر و نجس میدانند و اجماع علماء بر این موضوع برقرار شده است و صاحب جواهر که رکن دین و شریعت و دریای علم و فقاهت است میفرماید مخالفی در این مسأله نیافتم.

آقای دکتر چندی قبل کتاب بحار ج اول باب صفات علماء را مطالعه میکردم برخوردم بخطبه شریفه مولی امیرالمؤمنین علیه السلام که در نهج البلاغه آنرا ذکر نموده است و در این خطبه بعد از بیان صفات عالم حقیقی مذمت علماء بد را فرموده که منطبق است بر حکماء و عرفاء و متصوفین اگر اجازه میدهید قرائت نمایم.

دکتر: اختیار دارید بفرمائید.

صباحی: شروع بخطبة شریفه نمود تا آنکه رسید باینجا «و اخر قد تسمی عالما و لیس به فاقتبس جهائل من جهال و اضالیل من ضلال و نصب للناس اشراکا من حبائل غرور و قول زور قد حمل الکتاب علی ارائه و عطف الحق علی اهوائه یؤمن من العظایم و یهون کبیر الجرائم یقول اقف عند الشبهات و فیها وقع و یقول اعتزل البدع و بینها اضطجع فالصورة صورة انسان و القلب قلب حیوان لا یعرف باب الهدی فیتبعه و لا باب العمی فیصد عنه فذلک میت الاحیاء فاین تذهبون و انی تؤفکون و الاعلام قائمة و الایات واضحة و المنار منصوبة» الی آخره.

ترجمه آن این است

و بنده دیگری خود را عالم و دانشمند نامیده، در صورتیکه نادان است، پس از نادانان نادانیها و از گمراهان گمراهیها فرا گرفته، و دامها برای فریب دادن مردم گسترده، قرآن کریم را برأی و فکر خود حمل نموده، و تفسیر کرده، و کسیکه قرآن را برأی خود تفسیر نماید حق را طبق خواهش و میل خود قرار دهد، و مردم را از خطرهای بزرگ ایمن میگرداند، و گناهان بزرگ را در نظر آنان آسان مینماید، میگوید در شبهات توقف مینمایم و حال آنکه در آنها واقع شده، و از بدعتها دوری میجویم و بین آنها خوابیده، پس صورت صورت انسان است، و قلب قلب حیوان میباشد، نمیشناسد راه هدایت را تا آنکه متابعت نماید، و نه راه ضلالت و گمراهی را که از آن دست بردارد، و مانع شود مردم را که در آن واقع نشوند پس این مرده ایست بین زندگان، پس کجا میروید و بکه مراجعه میکنید و حال آنکه مراکز علم و کمال (که آن ائمه دین صلوات الله علیهم و کلمات آنان میباشند) موجودی و در دسترس شما میباشند تا آخر.

حاج صمد آقا: آقای صباحی تطبیق این کلمات را بر آنان بیان فرمائید

صباحی: فلاسفه عرفان مسلک و عرفاء هستند که مطالب فلسفه و عرفان را از یونانیان قبل از مسیح علیه السلام گرفته اند، و خداوند را مصداق وجود مطلق دانند، و مخلوق را وجود مقید و محدود و قائل بسنخیت بین خالق و مخلوق شدند، و مخلوق را پزتو هستی مطلق دانند، و تمام موجودات را اطوار وجود مطلق گویند، و علم ذات مقدس را علت دانند پس این ضلالات و جهالات را از فلاسفه قبل از اسلام که در حقیقت جهال بعلوم الهی و معارف ربانی هستند گرفتند، و برای گول زدن مردم اسم قرآن و روایات را بر زبان جاری مینمایند، و حال آنکه در باطن هیچ عقیده ندارند، و بکلمات یونانیان بیشتر اهمیت میدهند، و روایات را توجیه و تاویل مینمایند، و آیات متشابه قرآن را تاویل میکنند برای آنکه مطابق برهان بشری نمایند، و مقید نیستند که تفسیر آنرا از اهل بیت عصمت و طهارت بگیرند، و در تمام استدلالات خود اول ببرهان ساخته شده از افکار و آراء و قیاسات بشری متمسک میشوند و سپس یک جمله متشابهی را میآورند و مطابق رأی خود آنرا تأویل میکنند مثلا ملا صدرای شیرازی چون مطلب را از فلاسفه قبل از اسلام گرفته و ببرهان ثابت کرده که وجود حقتعالی عین وجود جمیع موجودات است پس باین آیه متمسک شده (لا یُغادِرُ صَغِیرَةً و لا کَبِیرةً إلّا أحصیها) با آنکه این آیه شریفه راجع باعمال و افعال بندگان است که همه آنرا خدا احصاء نموده و در نامه اعمال بامر پروردگار مضبوط و روز قیامت مطابق با آن مجازات شوند چنانکه از صدر و ذیل همین آیه و آیات دیگر با روایات ظاهر است.

و ماهیات امکانیه را امور عدمیه دانسته و گفته است که حقایق ممکنات باقی است بر عدمیت خود از لا و ابدا این مطلب را ایشان از صوفیه از فلاسفه قبل از اسلام گرفته اند چنانچه از کلمات آنان شنیدید پس متمسک شده بایه شریفه (کل شیئ هالک الا وجهه) و از شیخ محمد غزالی ناصبی نقل میکند که تفسیر آیه را چنین کرده و گفته عارفین کسانی هستند که بعیان مشاهده میکنند که نیست موجودی مگر ذات مقدس حق وَ کُلِّ شَیئٍ هالِکٌ إِلاّ وَجهَه یعنی تمام اشیاء ازلاً و ابداً نبوده و نخواهد بود (بر خلاف روایات آینده در ص 108).

نه آنکه وقتی بیاید که اشیاء نابود شوند سپس اثبات کرده مفاد تفسیر او را و مراجعه بتفسیر اهل بیت نکرده که به بیند ائمه دین علیهم السلام این آیه را چه تفسیر نموده اند بلکه از لغت و سائر آیات مربوطه بلفظ هلاک غفلت کرده و مراجعه ننموده که به بیند هلاک بچند معنی استعمال شده است.

اول هلاک در مقابل نجات چنانچه از آیه شریفه لیهلک من هلک عن بینه و یحیی من حی عن بینه استفاده میشود و شمردن مهلکات در مقابل منجیات شاهد این است.

دوم مفقود شدن و از این معنی است آیه شریفه هلک عنی سلطانیه.

سوم بمعنی فساد است چنانچه در آیه شریفه و یهلک الحرث و النسل اراده شده است و گفته میشود هلک الطعام یعنی غذا فاسد شده است.

چهارم بمعنی مرگ است و بآن معنی است آیه شریفه آن امرء هلک یعنی اگر شخصی بمیرد و هم چنین آیه شریفه وَ ما یُهلِکُنا إِلاّ الدَّهر و آیه وَ لَقَد جائَکُم یُوسُفُ مِن قَبل بِالبَیِّناتِ فَمازِلتُم فی شَکٍّ مِمّا جائَکُم بِهِ حتّی إِذا هَلَکَ الایه

و از روایات وارده در تفسیر برهان (ص 800) آخر سوره قصص در ذیل آیه شریفه کلُّ شیئٍ هالِکٌ إِلاّ وَجهَه استفاده میشود که مراد در این آیه معنی اول است از آن جمله از حرث بن المغیره نقل کرده که گفت از امام صادق علیه السلام از آیه شریفه کلُّ شیئٍ هالِکٌ إِلاّ وَجهَه سؤال کردم حضرت فرمود کل شیئ هالک الا من اخذ الطریق الذی انتم علیه یعنی تمام در هلاکت و خسارت و نقمت میباشند و نجات نیابند مگر کسانیکه در طریقه شما باشند.

و در روایات دیگر فرمود مگر کسیکه در طریق حق باشد.

و در روایت دیگر امام باقر علیه السلام فرمود همه چیز هالک است مگر دین خدا پس وجه آن راهی است که بآن خدا میرسند.

پس بحسب این روایات وجه الله آن راه و طریقه ایست که بسبب آن بخدا میرسند چنانچه در تفسیر برهان (ص 1070) از حضرت رضا علیه السلام نقل کرده که فرمود وجه الله انبیاء و مرسلین و حجج الهی علیهم السلام میباشند که بسبب آنان مردم بخدا و معرفت ذات مقدس و دین حقه الهی میرسند و از این جهت است که در روایات زیاد ائمه علیهم السلام فرمودند ما هستیم وجه الله یعنی ما میباشیم طریق مستقیم که بسبب ما مردم بخدا میرسند چنانچه آیه شریفه صراط مستقیم و آیه صراط سوی بآن وجودات مقدسه تاویل شده است و آنانند وسیله هدایت و معرفت چنانچه فرمودند بِنا عُرِفَ الله وَ بِنا وُحِّد الله وَ بِنا عُبِدَ الله وَ لَولانا ما عُرِفَ الله.

و ممکن است که معنای آیه شریفه فنا و زوال خلق باشد نظیر آیه دیگر که فرمود کل من علیها فان و یبقی وجه ربک یعنی تمام کسانیکه بر روی زمینند فانی شونده گانند و باقی میماند وجه پروردگارت که پیغمبر و امامان بحق باشند و ظاهر این آیه شریفه فنا و موت افراد انسان است.

لکن ظاهر آیه اول هلاکت تمام اشیاء است که شاید مراد فناء و زوال مخلوقات قبل از قیامت باشد و چون هر دو معنی در آیه امکان دارد پس حمل بیک معنی صحیح نیست مگر با دلیل روایت چنانچه روایات معنی اول را معین کرده پس معنائیکه غزالی ناصبی نموده بر خلاف روایات وارده در مورد خود آیه است بلکه خلاف محکمات و ضروریات دین است پس اگر ما بدون دلیل خواستیم احتمال دوم را در آیه شریفه تقویت نماییم باز حمل می شود بر فناء و زوال خلق قبل از قیامت چنانچه مفاد روایات دیگر است. [81]

و استدلالات دیگر ایشان نیز چنین است نمونه ای از آن بیان شده است.

۱۳ جمعه 21 اسفند‌ماه سال 1388 ساعت 08:05 ب.ظ

به نام خدا



قسمت نهم تاریخ فلسفه و تصوف



و این مختصر گنجایش تفصیل را ندارد اگر توفیق رفیق شد در جلد دوم بیاید انشاء الله پس عبرت بگیرید که چگونه قرآن را برأی خود تفسیر کرده اند و حق را مطابق رأی خود گردانیده اند و علوم آنان که در حقیقت اباطیل است علومی است که گناهان بزرگ را در نظر انسان سبک می کند و ایمنی عجیبی تولید می نماید و امنیت را بر می دارد چون میگویند تمام افعال مخلوق خدا است و خداوند آن را انجام داده است پس عذاب جهنم قبیح می شود و محی الدین آن را تأویل می کند و می گوید اهل عذاب در آتش لذت می برند و ابویزید بسطامی گفته که اگر بین اهل بهشت و اهل آتش فرق بگذاری از متوکلین خارج گشته ای با آنکه خداوند در قرآن مجید میفرماید: لا یَستَوی أَصحابُ النّار وَ أَصحابُ الجَنَّةِ الایة مساوی نیستند اهل آتش با اهل بهشت و نیز در سوره فاطر میفرماید: وَ ما یَستَویِ الاَعمی وَ البَصیر وَ لا الظُلماتِ وَ لا النّورِ وَ لا الظّلِ وَ لا الحَرورِ الایه یعنی کور و بینا مساوی نیستند.

و تاریکی با نور و سایه با جای گرم مثل یکدیگر نمیباشند.

و ملاصدرا در تفسیر خود می گوید آخرت حاصل میشود بزوال تعینات یعنی برطرف شدن حدود و قیود وجودی پس وجود مطلق گردد مثل واصل شدن قطره در دریا که دریا شود چنانچه ملای رومی نیز کلمه استرجاع را این طور معنی کرده و شاه نعمت الله ولی همین مطلب را در رساله نفس و نکات گفته چنانچه در طرایق نقل کرده است بلکه نتیجه عقیده آنان همین است و دیگران آیه الی رَبِّکَ الرُّجعی و آیه الی رَبِّکَ المنتهی را تاویل باین نموده اند و از سائر روایات محکمات اعراض کردند.

با آنکه آیه اول راجع بحشر خلایق است در محکمه عدل الهی پس خوبان ببهشت روند و بازگشت بدان سوی جحیم خواهد بود چنانکه در سوره صافات میفرماید: ثُمَّ اِنَّ مَرجِعُهُم لا لی الجحیم یعنی بازگشت و رجوع بدان بسوی جحیم (جهنم) است و نسبت بحشر میفرماید: اِنَّ کُلُّ مَن فِی السّماواتِ و الارضِ إلاّ أتَیَ الرّحمنِ عَبدَ القَد أَحصیهُم وَعَّدَهَمُ عَدَّا وَ کُلّهم آتیةِ یَومَ القِیمَةِ فَرداً، نیست کسی از اهل آسمانها و زمین مگر آنکه با حالت بندگی و ذلت محشور شود و چون تمام آنها را احصا فرموده احدی فروگذار نشود و تمام با حالت انفراد و ذلت مبعوث گردند.

و آیه الی ربِّکَ المُنتَهی راجع بوجوب سکوت مردم است که در ذات مقدس حق و صفات و افعال او برای و فکر و عقل و فهم و شعور خودشان تکلم نکنند چون علم و عقل و فهم و شعور بذات قدوس او راه ندارند چنانچه در صریح روایات این آیه شریفه را این طور تفسیر فرموده اند. [82]

و پیغمبر و امامان علیهم السلام از تفسیر کردن قرآن برای و فکر بدون ضمیمه تفسیر اهل بیت بشدت منع فرمودند وجود مقدس خاتم الانبیاء صلی الله علیه و آله و سلم در روایت متواتره که عامه و خاصه در آن اتفاق دارند و مورد اجماع مسلمین است فرمود دو چیز بزرگ در میان شما میگذارم کتاب خدا و عترت خودم مادامیکه متمسک بهر دو شوید.

گمراه نخواهید شد و آن دو از یکدیگر جدا نشوند تا آنکه در حوض کوثر بر من وارد شوند ÷س بنابراین کسیکه متمسک ببعضی از متشابهات شود و برأی خود آنرا تاویل و توجیه نماید بر خلاف دستور پیغمبر صلی الله علیه و آله و ائمه دین صلوات الله علیهم رفتار کرده بلکه ایمان به پروردگار نیاورده.

چنانچه ذات مقدس حق فرموده ما أمن بی من فسر برأیه کلامی [83] و امیرالمؤمنین علیه السلام وقتیکه ابن عباس را بسوی خوارج فرستاد فرمود لا تخاصمهم بالقرآن فان القرآن حمال ذو وجوه تقول و یقولون و لکن حاجهم بالسنة فانهم لن یجد و اعنها محیصا [84] یعنی با خوارج مباحثه و مخاصمه بآیات قرآن نکن چون قرآن قابلیت معانی متعدده دارد هر چه بگوئی آنها جواب میدهند.

لکن حجت خود را از سنت پیغمبر صلی الله علیه و آله وسلم بیاور که چارة از قبول ندارند و امام باقر علیه السلام بقتاده (فقیه اهل بصره بود) فرمود وای بر تو ای قتاده اگر قرآن را از جانب خود تفسیر کنی هلاک شدی و دیگران را بهلاکت انداختی و اگر از قول مردم تفسیر نمائی باز هم چنین خود و دیگران را بهلاکت وارد نمودی تا آنکه فرمود قرآن را میشناسد آنکسیکه مخاطب بقرآن شده. [85]

و رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند کسیکه قرآن را برأی خود تفسیر کند پس افتراء و دروغ بر خداوند بسته است [86] و امام باقر علیه السلام فرمود نمیداند علم قرآن را کسی غیر از ما [87] و رسول الله صلی الله علیه و آله در خطبه شریفه فرمودند خداوند بر من قرآن را نازل کرده کسی که مخالفت کند آنرا گمراه شده است و کسیکه طلب کند علم قرآن را از غیر امیرالمؤمنین علیه السلام در هلاکت واقع شده. [88]

و امام صادق علیه السلام فرمود کسیکه آیة از قرآن شریف را تفسیر نماید پس بتحقیق کافر گردیده است [89] و امام حسن عسکری صلوات الله علیه در تفسیر خود فرمودند آیا میدانید آنکس را که متمسک بقرآن است و این فضیلت و شرافت عظیم برای او هست او کسی است که قرآن و تأویل قرآن را از ما بگیرد و یا از کسیکه واسطه و نماینده ما است که از ما نقل کند و روایت نماید فرا گیرد نه آنکسیکه از رأی و فکر جدال کننده گان و قیاس قیاس کنندگان بگیرد و از این قبیل روایات زیاد است که تمام آن دلالت دارد بر تشدید و منع از تفسیر قرآن بدون مراجعه باخبار اهل بیت عصمت و طهارت و آنکه کسیکه قرآن را برأی خود بدون ضمیمه تفسیر اهل بیت تفسیر نماید ÷س او کافر است و خدا را نشناخته است چنانچه در صریح روایات شنیدید.

و خداوند علوم و مطالب قرآن را نزد ائمه دین صلوات الله علیهم قرار داد برای آنکه میدانست که بعد از پیغمبر غصب خلافت مینمایند پس نتوانند ادعای علم قرآن نمایند و مجبور شوند که باهل بیت پیغمبر مراجعه کنند پس راه خداشناسی و سعادت برای مردم باز شود و بهمین مطلب امیرالمؤمنین و امام صادق صلوات الله علیهما تذکر دادند و از این جهت است که رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم در خطبه شریفه خود فرمودند بدرستیکه خداوند قرآن را بر من نازل فرموده و علی علیه السلام کسی است که هر کس مخالفت او نماید در گمراهی واقع شده است و کسیکه علم قرآن را از غیر علی علیه السلام طلب نماید هلاک شده است تا آنجا که بعد از مدح اهل بیت خود فرمودند کسیکه اکرام کند آنان را مرا اکرام کرده است و کسیکه یاری کند ایشانرا مرا یاری نموده و کسیکه ترک کند آنان را مرا ترک کرده است و کسیکه طلب کند هدایت را در غیر آنان پس بتحقیق مرا تکذیب نموده است الی آخره [90]

حاج خلیل آقا: آقای صباحی خسته شدید اجازه میدهید یک دوره چای خدمت شما و رفقا تقدیم نمایم.

صباحی نیکی و پرسش متشکریم لطف فرمائید یک دوره چای در مجلس داده شد بعد از چای مشغول کشیدن سیگار شدند ناگاه کربلائی جعفر وارد و بحاج خلیل آقا گفت نه نه محمد تب کرده.

حاج خلیل آقا: آقای دکتر عیال کربلائی جعفر تب کرده.

دکتر: اگر ممکن است او را بیاورد تا معاینه نمائیم و اگر نمیتواند خودم میروم کربلائی جعفر رفت فاصلة نشد عیالش را آورد.

دکتر از جیب خودش درجة تب را بیرون کرد و بکربلائی جعفر داد و گفت زیر زبانش بگذارد بعد از چند دقیقه درجه تب را گرفته گفت باید بفوری یک کیلو عرق بید و کاسنی بگیرید و هر چه آب خواست از آن بدهید و اگر بخواهید یک سیر تخم خرفه بکوبید و بتدریج شیره بکشید آب آنرا بدهید که این هر دو دوای قطعی تب است و غذا هم آش (شوربا) دقیق بدهید سبزیش اسفناج و گشنیز باشد کربلائی جعفر دست عیالش را گرفت و بطرف منزل رفتند.

چیزی نگذشت کربلائی جعفر برگشت گفت آقای دکتر اجازه میدهید.

دکتر: بفرمائید.

کربلائی جعفر: چند روز است دانه هائی در بدن مابیرون میزند نمیدانم سبب چیست.

دکتر نبض او را گرفت و معاینه نمود و گفت کربلائی جعفر شما باید تصفیه خون بنمائید اینجا داروخانه دارد؟

حاج صمد آقا: آقای دکتر خواهش میکنم برای اهل این ده دواهای قدیمی بفرمائید که در دسترس ایشان باشد.

دکتر: چشم, پس رو کرد بکربلائی جعفر که شما زیاد کاهو بخورید کاهو خون را صاف میکند و هم چنین انار و عناب خیلی خوب است خواص زیاد در عناب هست رنگ را صاف و قشنگ مینماید و سینه را اصلاح میکند و اخلاط معده را پاک کرده خون را صاف مینماید و زرشک نیز برای اصلاح خون خوب است.

حاج صمد آقا: آقای صباحی خواهش میکنم تتمه خطبه امیرالمؤمنین علیه السلام در صفات علماء و تطبیق آن را بر آقایان فلاسفه بیان فرمائید.

صباحی: عرض کردم فلاسفه و صوفیه میباشند که علم خود را از یونانیان قبل از مسیح علیه السلام گرفتند و آیات متشابهات قرآن را برأی خود تفسیر میکنند و عاقبت هه را ختم بخیر میدانند و گناه کاران را ایمن مینمایند و افعال بد را بخدا نسبت میدهند میگویند در شبهات توقف مینمائیم و حال آنکه در آن بلکه در محرمات قطعیه وارد شدند و در بدعتهای ضلالات بشری فرو رفتند و ضلالات و ظلمات آنان را فرا گرفته است صورت صورت انسان و قلب قلب حیوان است. [91]

راه هدایت و سعادت بشر را نمیشناسد (که آن وجود مقدس امام است) تا تابع آن شود, و راه ضلالت و غوایت و خسارت را (که تخلف و روگردانیدن از صراط مستقیم است) تشخیص نداده که از آن رو گرداند, پس این مرده ایست در میان زنده گان, یعغنی اگر چه در ظاهر زنده است لکن در باطن و حقیقت مرده است و بنور علم و معرفت قلب او زنده نشده فرمود ذات مقدس حق در قرآن مجید أفَمَن کانَ مَیتاً فَاَحییناهُ وَ جَعَلنا لَهُ نوراً یمشی بِهِ فِی النّاسِ کمَن مَثَلُهُ فِی الظُّلُماتِ لَیسَ بِخارِجٍ مِنها الایه. آیا کسیکه مرده باشد پس زنده نمائیم او را و قرار دهیم برای او نوری مانند کسی است که در ظلمات جهالات و ضلالات فرو رفته باشد پس فرمود بکجا میروید و از که دوری مینمائید و حال آنکه اعلام هدایت و سعادت برپا است, و آیات الهی (که وجودات ائمه معصومین) صلوات الله علیهم باشند) ظاهر و آشکار است, و مراکز نور و کمال معین شده است, و چگونه در صحرای حیرت سرگردانید و حال آنکه عترت پیغمبرتان در میان شما میباشند و آنانند زمام داران حق و حقیقت و اعلام دین و شریعت که زبان ایشان براستی و درستی گویا است هر چه بگویند از جانب حق گویند و خداوند آنان را سفراء و نمایندگان خود قرار داده.

حاج محمد علی ساعت را از جیب خود بیرون کرده دید ساعت ده و نیم است صباحی: حاج آقا معلوم میشود کسل شدید.

حاج خلیل آقا: اگر مائل باشید شام حاضر است.

حاج صمد آقا: اول یک دوره چای لطف فرمائید چای ریخته شد و در سینی گذاشته مقابل آقایان قرار گرفت بعد از صرف چای و سیگار.

حاج خلیل آقا: کربلائی جعفر سفره را در این مهتابی بیانداز چون هوای اطاق گرم است کربلائی جعفر سفره را حاضر نمود مقابل آقایان گذاشت.

سفره سفیدی گسترده, مقداری نان اطراف گذاشته.

صباحی: کربلائی جعفر قدری نمک هم برای ما بیاور تا ابتدا و ختم بنمک باشد, نمک هم آوردند, خورشت بادنجان و قیمه اطراف سفره چیدند, دو ظرف پلوی مطبوع در وسط سفره گذاشته, تنگهای دوغ و سکنجبین بر زینت سفره افزوده, و لیوانهای یخ دار لب های تشنه را متوجه خود نموده, و در چهار گوشه سفره چهار مرغ بریان دلهای مهمانان را بسوی خود جلب کرده ظرف های میوه اطراف سفره چیده شده.

حاج خلیل آقا: برادران عزیز بفرمائید همه اطراف سفره نشستند و مشغول غذا خوردن شدند سر سفره بازار مزاح و شوخی بسیار گرم شده و هر چند دقیقه صدای خنده مهمانان بلند میشد و با گرمی تمامی مزاح های شیرین آقایان صرف شام نمودند سپس همگی دست ها را شسته در جای خود قرار گرفتند.

حاج صمد آقا: آقای صباحی خواهشمندم تتمه خطبه امیرالمؤمنین علیه السلام را بیان فرمائید.

صباحی: شب گذشته و آقایان کسل شدند اگر اجازه میفرمائید بخوابیم بقیه عرایض باشد برای صبح آقایان موافقت نموده حاج خلیل آقا دستور داد رختخواب حاضر نمودند و همه گی خود را مهیای خواب کرد, در بستر استراحت رفتند و خوابیدند.

ساعت سه بعد از نصفه شب است سفیده صبح از کنار افق آسمان نیلگون را شفاف نموده.

صباحی در بستر از پهلوئی بپهلوی دیگر گشت و بگفتن لا حَولَ وَ لا قُوّة إلاّ بالله خود را از بستر خواب بیرون کشید و برای وضو گرفتن بکنار جوی آب رفت.

صدای اذان خلیل آقا در فضا منعکس شده سائر مهمانان را از خواب بیدار نمود و یکی بعد از دیگری از جای بلند شد و بر لب جوی برای وضو شتافتند.

هژبر فیلسوف: آقای دکتر خیلی هوای لطیفی است.

۱۳ جمعه 21 اسفند‌ماه سال 1388 ساعت 08:06 ب.ظ

به نام خدا



قسمت دهم تاریخ فلسفه و تصوف



حاج صمد آقا در حالیلکه صورت خود را میشست میگفت بلی بین الطلوعین از ساعات بهشت است.

حاج خلیل آقا اذان صبح را گفت و نماز جماعت برپا شد کربلائی جعفر هم مشغول تهیه صبحانه گردید بعد از اداء فریضه هر یک مشغول تعقیب نماز شدند حاج خلیل آقا قرآن میخواند صباحی مشغول دعای صبح بود هژبر فیلسوف بعد از تعقیب مختصری در کناری استراحت نمود حاج صمد آقا و حاج محمد علی هم واسطه کمی خواب پیروی از هژبر نمودند.

دکتر حسینخان هم گفت اکثریت با ما است و بزیر شمد سفید خود را پنهان نمود حاج خلیل آقا بصباحی گفت آقای صباحی رفقا دیشب کم خوابیدند شما هم اگر میل دارید قدری استراحت کنید الان اول آفتاب است چائی و صبحانه را کربلائی جعفر حاضر میکند و ما را بیدار خواهد نمود.

صباحی: حاج آقا معلوم میشود جنابعالی هم میل بخواب دارید بلی دیشب خواب ما کم شد سپس بسجده رفته مشغول ذکر و شکر گذاری شده پس از اندکی بواسطه زیادی کسالت در حال سجده بخواب رفت.

ساعت شش صبح است آفتاب از پشت شیشه ها بدرون اطاق تابندگی دارد کربلائی جعفر سفره بزرگی از کتان سفید برای صبحانه گسترده و در کنار آن نان شیر مال و شیر گرم و کره و عسل که از کندوهای ده حاجی خلیل آقا است گذارده.

گاهگاهی صدای گاوهای میان باغ های دره در فضا طنین انداز و بمنظره زیبای این دره مصفا اضافه مینماید این دفعه سوم است که کربلائی جعفر حاج خلیل آقا را بیدار نموده ولی کسالت خواب باز ایشان را در خود فرو برده است.

صباحی بصدای کربلائی جعفر بیدار شد و بگفتن لا حول و لا قوه الا بالله از سجده سر برداشت در حالیکه اثر مهر در پیشانی او ظاهر بود صدا زد حاج آقا کربلائی جعفر خسته شد از بس شما را صدا زد.

دکتر حسینخان چشم گشوده گفت گمان میکنم حاج آقا دیشب هیچ نخوابیده هژبر از جا بلند شد گفت بداد آقای محروق برسید از بیخوابی مریض نشود سپس هر کدام بکنار جوی رفته سر و صورت خود را شسته و شود داده کنار سفره نشستند.

حاج صمد آقا راستی حیف از آن زلف های قشنگ آقای محروق زیرا هر روز موقع صبحانه مدتی ایشان مشغول شانه کردن و بافتن آن میشدند و ما مشغول چائی خوردن بودیم میترسم امروز بواسطه بیکار ماندن بکسی مهلت ندهند صدای خنده حضار بلند شد.

حاج خلیل آقا چائی و شیر میریخت و کربلائی جعفر مقابل مهمانان می گذاشت.

دکتر حسینخان: راستی آقای کربلائی جعفر مریضه شما چطور است.

کربلائی جعفر: آقای دکتر الحمد لله از مرحمت شما خیلی بهتر است.

دکتر: بلی همین ادویه گل و گیاه ها که مردم سابقا بوسیله آنها معالجه میشدند بسیار مؤثر اند افسوس که فعلا اثری از آنها باقی نمانده و بهمین قرص ها و آمپول ها باید مریض مداوا شود و حال آنکه اغلب از جهتی مفید و از جهاتی مضر است زیرا که بقدری در انبارها میماند که فاسد شده و مؤثر برای مریض نخواهد بود صبحانه صرف شد.

محروق: آقای دکتر اگر اجازه دهید و مائل باشید باز هم از بیانات آقای صباحی بهره مند شویم بهتر از ان است که وقت بیهوده صرف شود.

دکتر: آقایان خواهش میکنند از حضرت آقای صباحی که دنباله فرمایشات خود را ادامه دهند این مقدار هم بواسطه نشئه خواب بود زیرا خواب هم نشئه دارد.

محروق معنایش را فهمیدم آقای دکتر شما هم یکی گفتید.

صدای خنده از همه بلند شد و احسنت احسنت بدکتر گفتند.

در اینهنگام صباحی بگفتن بسم الله الرحمن الرحیم سکوت کاملی درمجلس ایجاد کرده گفت فهرست عرایض گذشته ام نسبت بطریقه بشر در مقام سیر بسوی حقایق و اختلاف آنان چنین است.

که بعضی قائلند بوحدت وجود و موجود و بعضی تباین در موجودات گفته اند و برخی قائل بجبر که میگویند لو شاء الله ما اشرکنا و لا ابائنا و لا حرمنا من دونه من شیئ و بعضی قائل بکمون و ظهور شدند مثل انکسا غورس و تابعین او

و برخی صور مبدعات را ازلی دانسته و آنرا بدون نهایت گفته مانند انکسیمانس. [92]

و این قول را افلاطون و فلوطر خیس اختیار کرده اند [93] و کسوفانس مخالفت کرده و انکار ازلیت و صور و هیولی را نموده است.

و انبذقلس که از بزرگان فلاسفه بوده [94] هویت باریتعالی را عین علم و اراده محضه وجود و عزت و قدرت و علت تامه دانسته و معلول اول را عنصر و دوم عقل و سوم نفس و این سه را بسایط و باقی را مرکبات گفته و در باری تعالی بنوعی از حرکت و سکون قائل شده و فیثاغورس و فلاسفه بعد از او تا زمان افلاطون این رای را قبول داشتند و بعد مختلف شدند بعضی متحرک و برخی ساکن گفته اند [95] و تالیس قائل باراده ازلیه شده است [96] مانند انبذقلس و تابعین آنان از آن جمله سلیمان مروزی است که در این خصوص با حضرت رضا علیه السلام بحث مفصلی نموده و حضرت با ادله و براهین او را رد فرموده است و در محل خود بیاید انشا الله تعالی.

و فرفور یوس از اصحاب ارسطاطالیس است کتابی نوشته در اتحاد عاقل و معقول که ممدوح اکثر حکمای مشائین بوده [97] و نیقلاروس کتابی در رد اتحاد عاقل و معقول نوشته است. [98]

غرض اختلافات آنها در اصول عقاید و معارف واضح است و مقدار زیادی از آنرا در کتاب ملل و نحل و طرایق و ناسخ نقل فرموده اند که وقت زیادی لازم است برای بیان آنها و چون بشر در اعتقادات و اصول عقاید با یکدیگر اختلاف داشتند خداوند تبارک و تعالی انبیاء را فرستاد برای آنکه رفع اختلاف نمایند و مردم را بحقایق برسانند و متذکر معرفت فطری نمایند و دفائن عقول را برای آنان آشکار نمایند و دفع فساد کنند و در قرآن مجید سوره بقره اشاره باختلاف آنان فرموده: (کانَ النّاسُ أُمّةً واحِدَةً فَبَعَثَ اللهُ النَّبیینَ مُبَشِّرینَ وَ مُنذِرینَ وَ أَنزَلَ مَعَهُمُ الکتابَ بِالحَقِّ لِیحکمَ بَینَ النّاسِ فیما اختَلَفُوا فیه وَ ما اختَلَفَ فیهِ إلاّ الّذینَ اوتُوهُ مِن بَعدِ ما جائَتهُمُ البَیناتِ بَغیاً بَینَهُم فَهُدَی الله الّذینَ آمَنوُا لِما اختَلَفوا فیهِ مِنَ الحَقِّ بِإِذنِهِ وَ الله یهدِی مَن یشاءُ الی صراطٍ مستقیم) در این آیه شریفه اختلاف را مخصوص اهل دانش و وظیفه پیغمبران را رفع اختلاف دانسته و هدایت واقعی را مختص بتابعین و مؤمنین قرار داده نه کسانیکه متمسک بکلمات دیگران و برأی و قیاس و فکر در دین خدا بحث کنند و از مجاری وحی الهی روی برگردانند.

و در آیه دیگر خداوند فرمود: (وَ لا یزالونَ مُختَلِفینَ إلاّ مَن رَحِمَ رَبُّک) یعنی اختلاف در بشر بوده و هست مگر کسانیکه مورد لطف و مرحمت پروردگار شوند و آنان فقط شیعیان و تابعین پیغمبران و امامان علیهم السلام میباشند چانچه در روایات فرموده اند. [99]

و کسیکه بغیر قرآن و اهل بیت پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم متمسک شود شیعه نیست

چنانچه اما بحق ناطق جعفر الصادق صلوات الله علیه فرمود: کذب من زعم انه یعرفنا و هو مستمسک بعروة غیرنا [100] دروغ میگوید کسیکه گمان میکند ما را شناخته و او مستمسک بدیگران گردیده برای آنکه متمسک و تابع باطل شده چنانچه امام باقر علیه السلام فرموده کلما لَم یخرُج مِن هَذا البیتِ فَهوَ باطِل [101] هر آنچه خارج نشده از این خانه (که مراد خانه اهل بیت پیغمبر و پیشوایان دین است) پس آن باطل است و علمای طریقه بشریت از در خانه غیر آل محمد صلوات الله علیهم کسب طریقه نموده اند.

و در آیه دیگر میفرماید: وَ ما أَنزَلنا عَلَیک الکتابَ إِلاّ لِتبَینَ لَهم الّذی اختَلَفُوا فیهِ وَ هُدی وَ رَحمَةً لِقَومٍ یؤمِنُون [102] نزول قرآن را بر پیغمبر صلی الله علیه و آله جهت رفع اختلاف و هدایت را برای مؤمنین قرار داده و وظیفه رسولش را رفع اختلاف و خارج کردن بشر از تاریکی های گمراهی و رساندن بجانب نور هدایت قرآن معین فرموده چنانچه ذات مقدس در کلام مجیدش خبر داده الر کتابٌ أَنزَلناهُ إلَیک لِتُخرِجَ النّاسَ مِنَ الظُّلُماتِ إِلی النّور بِإِذنِ رَبَّهِم إِلی صراطِ العَزیزِ الحَمید یعنی ای پیغمبر مکرم و ای نبی معظم این کتاب را بسوی تو فرستادیم برای آنکه مردم را از ظلمات بیرون نمائی و داخل در نور ایمان و معرفت فرمائی باجازه پروردگارشان و آنان را جلب نمائی بسوی راه عزیز حمید و باین مضمون آیات شریفه زیاد است و خداوند عزیز علم خود را در کتاب مجیدش قرار داده و آنرا بر پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم نازل فرموده و آیاتی برای تذکر باین فرستاده پس فرموده انزله بعلمه و فرموده من بعد ما جائک من العلم و فرموده فان لم یستجیبوا لکم فاعلموا انما انزل بعلم الله و چون قرآن شریف مشتمل بر علم خدا است اگر جن و انس جمع شوند نتوانند مثل آنرا بیاورند و این علم بر پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم نازل گردیده تا رفع اختلاف از بین بشر فرماید و رسول اکرم نیز تبلیغ رسالت فرموده و تقصیری در تبلیغ ننموده و چون همه قابل استفاده و استفاضه نبودند علوم قرآن را بامر پروردگار نزد امیر المؤمنین صلوات الله علیه قرار داد و از آنحضرت بامامان از فرزندانش رسید و آنان را با قرآن خلیفه خود در امت قرار داد چنانچه در حدیثی که شیعه و سنی آنرا نقل کرده و مورد اتفاق است فرموده و امر بتمسک بهر دو نموده و نجات را برای متسمک بهر دو مقرر نموده.

و خداوند تبارک و تعالی قرآن را نور, و حکمت, و موعظه, و شفای آنچه در سینه ها است, و رحمت, و ذکر, و هدایت, و تذکره, و ذکری, و بینات, من الهدی, و میزان, و فرقان بین حق و باطل, و قول فصل بین بشر, معرفی فرموده و واجب نموده تبعیت از آنرا و این کتاب عزیز را حدیث و احسن الحدیث (یعنی تازه و بهتر تازه) قرار داده در مقابل علوم قدیمه بشر که غیر از تاریکی و گمراهی چیز دیگری نیست و بهمین معانی رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم و ائمه دین صلوات الله علیهم قرآن مجید را معرفی فرمودند و در کتب ما مضبوط است [103] از آن جمله از حضرت مجتبی صلوات الله علیه از رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم نقل کرده که در ضمن حدیثی در معرفی قرآن مجید فرمودند من ابتغی العلم فی غیره اضله الله الخ یعنی کسیکه طلب کند علم را در غیر قرآن خداوند او را گمراه نماید و حضرت عسکری صلوات الله علیه نقل فرموده من طلب الهدی فی غیره اضله الله یعنی کسیکه طلب هدایت نماید در غیر قرآن خدا او را در گمراهی اندازد و خداوند متعال هم در قرآن کریم میفرماید وَ قَد أَتَیناک مِن لدُنّا ذِکراً مَن أَعرَضَ عَنهُ فَإِنَّهُ یحمِلُ یومَ القیمَةِ وِزراً و در آیه دیگر وَ مَن یعشُ عَن ذِکرِ الرَّحمنِ نُقَیض لَهُ شَیطاناً فَهُوَ لَهُ قَرینً مفاد آن این است که قرآن ذکر است کسیکه از آن رو گرداند و اعراض نماید شیطان قرین او شود و در روز قیامت حامل وزر وبال باشد. [104]

حاج صمد آقا: جناب آقای محروق خوب شد بابا از مرشدی دست بازداشتی و الا روز قیامت بحمالی میافتادی.

صدای خنده حضار بلند شد و مجلس بهم خورده سر شوخی باز شد هر یک با یکدیگر مزاح های شیرین مینمودند حاج خلیل آقا: کربلائی جعفر چای بریز.

سینی چای بمیان آمد هر یک فنجانی را برداشته مشغول شدند صباحی در حالیکه فنجان گرفته و گاهی بر لب می نهاد شروع بسخن نموده گفت از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم نقل شده که بامیرالمؤمنین علیه السلام فرمود یا علی انا مدینه العلم و انت بابها فمن اتی من الباب وصل یا علی انت بابی الذی اوتی منه و انا باب الله فمن اتانی من سواک لم یصل الی و من اتی الله من سوای لم یصل الی الله و هذا الحدیث متواتر بین العامة و الخاصة کما قاله صاحب الوسائل یعنی ای علی من شهر و مرکز علم میباشم و تو راه و درب آن میباشی کسی از درب وارد شود پس بمن میرسد و از غیر آن بمن نمیرسد و راه خداشناسی من هستم و کسیکه از غیر راه من وارد شود بخدا نخواهد رسید و این حدیث را بطور تواتر عامه و خاصه نقل کرده اند چنانچه عالم عامل و محدث کامل جناب شیخ حر عاملی ره در کتاب وسائل باب قضاء فرموده است و در بحار ج9 (ص 472) روایات این را نقل فرموده.

و نیز رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند ای جماعت مردم من خانه حکمت و دانائی هستم و علی مفتاح و کلید آن است و هرگز بخانه نتوان رسید مگر بسبب مفتاح و کلیدان و این روایت را شیعه و سنی بسندهای زیادی نقل کرده اند. [105]

پس واجب است بر کسیکه هدایت و نجات و سعادت میخواهد مراجعه کند بقرآن و عترت پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم چون خدا و رسولش این دو را با هم راه سعادت و هدایت قرار داده اند و از یکدیگر جدا نشوند تا روز قیامت و در کتاب شریف وسائل الشیعه در کتاب قضاء متجاوز از سیصد و پنجاه روایت و در کتاب مستدرک در حدود دویست روایت نقل فرمودند که مفاد تمام آنها آنست که باید در اصول دین و فروع آن متمسک بعترت پیغمبر صلی الله علیه و آله وسلم شد و تفسیر قرآن بدون فرمایش اهل بیت که علم قرآن نزد آنان است جائز نیست و نجات و سعادت برای کسی است که متمسک بهر دو شود.

ناگاه کربلای حسین برادر کربلای جعفر رسید.

حاج خلیل آقا: کربلای حسین در شهر چه خبر بود.

کربلای حسین: حاجی آقا رضا آقا زاده آقای صباحی سفارش نمودند که خدمت آقای صباحی عرض نمایم زودتر بشهر برگردند چون آقا زاده کوچک ایشان کسالت داشتند و نامه برای آقای دکتر و آقای هژبر فیلسوف از شهر آوردم نامه را خدمت آقایان گذاشت بعد از خواندن گفتند حاج خلیل آقا اجازه بدهید که بشهر برگردیم.

حاج صمد آقا: مقصد اصلی ما هدایت رفیق مان آقای محروق بود خدا را شکر مینمائیم که باین سعادت رسیدیم حال باید برگردیم.

حاج خلیل آقا ماشین خود را حاضر نموده همه مهمانان سوار شدند و بطرف شهر برگشتند و هر یک بمحل خود رفتند.

درست یکماه از مسافرت ییلاق میگذرد.

برگهای درختان کم و بیش زرد و برنگ خود خبر از ناسازگاری هوا و کسالت و بیماری خود میدهند, زاغ ها با لباس سیاه و ناله های جانسوز خود تسلیت در گذشت تابستان را بفقراء داده, بجای بلبلان بر درختان با سر و صدای خویش دلهای ضعفا را ریش میسازند, هوا رفته رفته تغییر کرده, و به بادهای شدید خود اعلان حرکت تابستان و ورود پائیز را میدهد, هنوز محروق در منزل شهری حاج خلیل آقا بسر میبرد, و با مهمان نوازی و اصرار او نتوانسته بوطن برگردد, او دیگر از مرام قبلی خود دست کشیده, بلکه یگانه دشمن سرسخت متصوفه و عرفاء است.

او میگوید این دزدان راه شریعت الهیه, و جانوران راه سعادت, سرمایه بیچارگی مردم و گمراه کنندگان عالم بشریت و درندگان جاده انسانیتند.

او روزها در منزل بمطالعه و گاهی هم حجره حاج خلیل آقا رفته و با یکدیگر بمنزل مراجعت میکنند روز شنبه 22 مهر ماه است مامور اداره تلگراف وارد حجره شد تلگرافی بحاج خلیل آقا اداه گفت حاج آقا چشم شما روشن, حاج خلیل آقا پاکت را باز نموده و تلگراف را خواند و با روی باز و لب پز خنده گفت چشم و دل شما روشن و انعامی باو داده گفت بلی حاج علی آقامان فردا وارد میشود.

محروق: آقای حاج خلیل آقا مراجعت آقا زاده را از سفر با برکت حج و ورود ایشانرا تبریک عرض مینمایم حاج خلیل آقا متشکرم بفرمائید برویم منزل اطاق بسیار بزرگ 12*4 به فرشهای قیمتی مفروش و پرده های مخمل بزیبائی آن افزوده و در دور اطاق ظرفهای شیرینی و سیب و انگور و خربوزه و هلو نظر میهمانان را بخود جلب نموده است اطاق دیگری بمساحت 5*4 متصل باین اطاق و دستگاه سماور در آنجا است و سینی چائی و میوه از آنجا بدرون اطاق بزرگ آورده میشود پاکت های دعوت برای دوستان از تجار و کسبه و همسایه گان و مستمندان چاپ و توزیع شده است و برای نهار جمعه نیز پنجاه نامه دعوت برای چند تن از علماء و فضلاء از طلاب علوم دینی و رفقای ییلاقی حاج خلیل آقا هژبر و دکتر حسینخان و حاج محمد علی و حاج صمد آقا فرستاده شد.

ظهر جمعه 28 مهر ماه

ساعت 11 صبح جمعه است میهمانان اطراف اطاق نشسته و بعضی هم یکی بعد از دیگری وارد شده و بعد از سلام و تعارفات لازمه در کناری مینشینند محروق هم نزدیک بحاج خلیل آقا و حاج علی آقا نشسته و با محبت های گرم حاج خلیل آقا گرم حرف, و گاهی لبخند نمکینی بر لبش ظاهر میشود.

دکتر حسینخان و هژبر فیلسوف نزدیک بهم نشسته و حاج محمد علی و حاج صمد آقا بگوشه گرم گفتگوی تجاری میباشند.

نهگهای صدای بفرمائید حضار را متوجه آقای برهانی با چند نفر از خصیصین خود وارد و در بالای مجلس تکیه بپشتی دادند هنوز مجلس آرام نشده بود.

حاج خلیل آقا و میهمانان از جا بلند شده گفتند بفرمائید که از درب اطاق آقای صباحی وارد و به سلام نمودن او همه متوجه, برای احترام از جا بلند شدند با تعارفات بسیار گرمی کنار آقای برهانی قرار گرفت چائی صرف شد و بعضی مشغول میوه خوردن و عده ای سرگرم سیگار کشیدن و چند نفری هنوز نیامده بودند.

حاج خلیل آقا: جناب آقای صباحی بسیار مایلم از بیانات شریفه جنابعالی یا آقایان و بزرگان دیگر استفاده شود که مجلس ما از کلمات و فرمایشات بزرگان دین منور گردد دیگر هر طوری که میل مبارک آقایان باشد.

برهانی و دکتر حسینخان ومحروق و دیگران بتناوب همه مایلیم از بیانات آقای صباحی استفاده کنیم.

صباحی: آقایان تشریف دارند بنده قابل نیستم.

حاج خلیل آقاک آقایان همگی مایلند خواهش دارم مضایقه نفرمائید

صباحی لباس خود را جمع و دو زانو نشسته گفت:

بسم الله الرحمن الرحیم چون مجلس و محفل ما تشکیل یافته از آقایان علماء و فضلاء و دانشمندان و بر این دسته لازم و واجب است که بفکر اصلاح و سعادت طبقه مهجور و دور افتاده از علم و دانش بوده آنان را از دام و کمند اهریمنان راه سعادت و عالم انسانیت نجات دهند لذا عرض میکنم خداوند متعال برای نجات بشر از وادی ضلالت و خسارت و دره های پیچ در پیچ مخوفی که راه زنان عالم انسانیت بوجود آورده اند اشرف موجودات و یگانه منجی عالم بشریت را مبعوث نموده و بوسیله او کتابی که جامع جمیع کمالات و علوم و معارف و قوانین محکمی که جز بانها بشر سعادت نیابد و بدون آن دستورات بعالم انسانیت و شرافت وارد نگردد فرستاد ولکن غرض از تصدیع غربت این کتاب مقدس و بی اعتنائی مسلمین عملا باین دستورات محمه الهیه است که امروز افراد تحصیل کرده این ملت عاری از علم و دانش قرآن میباشند شانزده سال تحصیل میکنند و لکن از توحید و خداشناسی قرآن اطلاعی ندارند زیرا قرآن بآنان تعلیم نمیشود و اگر هم بشود قرآنی تعلیم میشود که تفسیر آن از دهان علمای بشر و فلاسفه و عرفاء خارج شده.

نه تنها زمان ما علم قرآن غریب و مورد بی اعتنائی عملی مسلمین قرار گرفته بلکه از زمان ورود فلسفه و عرفان در بین مسلمین قرآن غریب و بشر از علم او دور و مهجور مانده است و حال آنکه خود قرآن به بیان الوهیت میفرماید شَهرُ رَمَضانِ الذّی أُنزِلَ فیهِ القُرآن هُدی لِنّاسِ وَ بَیناتٍ مِنَ الهدی و الفُرقانِ و در جای دیگر میفرماید: هذابیانٌ للِنّاس وَ هدی وَ مَوعِظَةً لِلمتّقین و در آیه دیگر وَ نَزَّلنا عَلَیک الکتابَ تِبیاناً لِکلِّ شَیئ وَ هُدی و رحمةً وَ بشری لِلمُسلمین و در سوره دیگر فرموده إنَّ هذا القرآنِ یهدی لِلَّتی هی أَقوَم و در جای دیگر فرموده: هذا هُدی و در آیه دیگر فرموده: فَمَن تَبِعَ هُدای فَلا یضِلّ وَ لا یشقی

و در جای دیگر فرمود الله الذی أَنزَلَ الکتابَ بِالحَقِ وَ المیزان و نیز فرموده إِنَّه لَقَولٌ فَصل.

صریح هذه الایات المبارکات و غیرها ان هذا القرآن و هدی الله تعالی انزله بعلمه و جعله بیانا و تبیانا لکل شیئ و جعله میزانا و فصلا و فرقانا و ممیزا بین الحق و الباطل و هو بصائر للناس فمن تمسک به اهتدی و استبصر و من اعتصم به سعد و ظفر و نجی من الظلمات و طهر و لا یری ضرر و ینجو من مس سقر و من الرمی بشرر و صیره ربه الی خیر دار و مقر و یکون فی جنات و نهر فی مقعد صدق عند ملیک مقتدر و من تبع هدی الله فلا یضل و لا یشقی و صدره عن الغل یشفی و یظهر علیه الظلمات و الضلالات و لا یخفی و یسعد بالاخرة و هو خیر و ابقی و فی درجات السعادة و المعارف یرقی و من رحیق المختوم بالمسک یسقی و یتشرف بزیارة النبی المصطفی و اله المستکملین الشرفا فی جنات العلی فی جوار رحمة ربه الاعلی لا یجوع فیها و لا یعری و لا یظمأ فیها و لا یضحی و من ترکه و لم یتبعه فقد ضل و غوی و یناله خذلان و عمی و انغمر فی ظلمات الهوی و تاه فی ضلالات الردی و خالف امر ربه الاعلی قال تعالی و هذا کتاب انزلناه مبارک فاتبعوه و اتقو لعلکم ترحمون فزعم ان التبعیة تلزم فی الفروع و یتمسک فی الاصول بالبراهین التی لا یسمن و لا یغنی من جوع لا یمتاز خطاها من صوابها و لا علمها عن جهلها و لا حقها من باطلها وکلهم متمسکون بالبراهین و هم غیر متفقین و فی نتائج البرهان مختلفون مع انه لا یمکن ان یکون المختلفان کلیهما حقا و صوابا و لا محاله یکون احدهما خطا و اشتباها و هما غیر ممتازین عند صاحبه و کل یدعی ان الحق معه مع ان الحق فی الواقع لا یکون الا مع احدهما او مع غیرهما و یکون کلاهما مخطئین.

آقایان فضلا و دانش جویان این محفل شریف توجه دارید که خداوند در این آیات قرآن مجید را معرفی فرموده که آن هدایت و راه نمای گمشدگان است و قرار داده آنرا بیان و آشکار کننده و میزان و فارق و فاصل ممیز بین حق و باطل پس فرموده کسیکه پیروی کند آنرا گمراه نشود و بشقاوت و بدبختی نرسد بلی هر کس پیروی کند از این راهنمای سعادت با راهنمائی پیشوایان دین که معلمین قرآن و مفسرین حقیقی انند از ظلمت های جهل نجات یافته و بنورانیت علوم الهیه دل و جانش منور شود و در دنیا با سعادت و شرافت و در آخرت بمقام قرب فائز گردد.

و لکن افسوس هزاران افسوس که جماعتی از مسلمین گمان کردند پیروی قرآن فقط نسبت بفروع دین است و در اصول و اساس شریعت که خداشناسی و معرفت بحضرت پروردگار است متمسک بعلوم بشری و فلسفه شوند و دل خود را خوش داشتند به برهانیکه هیچ فائده بر آن مترتب نمیشود, حق و باطل آنرا از یکدیگر نتوان تمیز داد, عجب در آن است اهل براهین بشری با یکدیگر مختلفند با آنکه ممکن نیست دو مخالف هر دو حق باشند و بناچار یکی از آن دو یا هر دو اشتباه و باطل است در اینهنگام صدای اذان بلند شد صباحی کلام خود را قطع نموده و گفت و صلی الله علی محمد و آله الطیبین الطاهرین.

وقت نماز است حاج آقا اگر اجازه دهید نماز بخوانیم آقایان همه گی برای نماز خود را مهیا نموده و مشغول نماز شدند حاج خلیل آقا هم دستور داد که سفره در اطاق دیگر انداختند نماز تمام شد: حاج خلیل آقا: آقایان بفرمائید پس از تعارفات مهمانان بر سر سفره نشسته مشغول نهار شدند غذای امروز چیست

اطراف سفره چندین ظرف خربوزه و انگور و تنگ های دوغ و ظرف های سماق و فلفل و کره چیده شده.

پیش خدمت ها هر یک بعد از دیگری بشقاب های چلو کباب مقابل آقایان و دیگری ظرف کباب را در اطراف سفره میگذاشتند منظرة زیبایی داشت و غذای مطبوعی بود و مهمانان با محبت و رمی با یکدیگر غذا خورده و باطاق دیگر برای صرف چائی و میوه بجای خود قرار گرفتند.

چائی و میوه صرف شد.

دکتر حسینخان: آقای صباحی آقایان مایلند دنباله فرمایشات شما را استماع کرده بهره مند شوند.

صباحی: ذات مقدس حق کتاب مجید خود را بر اشرف خلقش نازل فرموده برای آنکه آنان را از ضلالات و ظلمات خارج نماید.

پس فرمود الر کتابٌ أَنزَلناهُ إِلَیک لِتُخرِجَ الناسَ مِنَ الظّلماتِ إِلی النُورِ و در جای دیگر فرمود: قَد جائَکم مِنَ الله نورٌ وَ کتابٌ مُبینٌ یهدی بِهِ الله مَنِ اتّبَعَ رِضوانِهِ سُبُلَ السّلام وَ یخرُجُهم مِنَ الظُّلُماتِ إِلی النورِ بإذنِهی وَ یهدیهِم إِلی صراطٍ مُستَقیم و در موضع دیگر میفرماید: یا أیها النّاس قَد جائَکم بُرهانٌ مِن رَبِّکم وَ أَنزلنا إِلیکم نوراً مبیناً فَاما الّذینَ آمَنوا باللهِ وَ اعتَصِموا بِهِ فَسَیدخِلُهم فی رَحمَةٍ مِنهُ وَ فَضلٍ وَ یهدیهِم إِلَیهِ صِراطاً مستقیماً ای مردم برای شما از جانب خدا نور و کتاب مبین و برهان خدائی نازل شده کسیکه متمسک بآن شود داخل در رحمت و فضل پروردگار گردد و بسوی صراط مستقیم راه یابد پس کسیکه متمسک بآن نشود خدا او را هدایت نفرماید و کسیرا که خدا او را هدایت نفرموده در ضلالت و گمراهی است و باز ذات مقدس حق از کثرت رحمت و لطف خود بر بندگان و برای تاکید و ترغیب در تمسک بآن تصریح فرموده که بیان هر چیزی در قرآن هست و هیچ چیزی از آن فروگذار نشده و آن است کتاب مبین که همه چیز در آن مضبوط است.

پس فرموده در کلام شریفش: ما فَرَطنا فِی الکتابِ مِن شیئٍ و در آیه دیگر فرمود: وَ نزّلنا عَلَیک الکتاب تِبیاناً لِکلِّ شیئٍ و در موضع دیگر: و لا رَطبٍ و لا یابسِ إلاّ فی کتابٍ مبین و نیز فرمود: و ما مِن غائِبَةٍ فِی السّماء وَ الارضِ إلاّ فی کتابٍ مبینٍ و آیات در معرفی قرآن زیاد است و در مقام تعیین کتاب مبین فرمود: حم و الکتابِ المبین إِنّا جَعَلناهُ قُرآناً عَرَبیاً لَعَلّکم تَعقِلون و نیز فرمود الر تلک آیاتُ الکتابِ المُبین إنّا أنزلناهُ قُرآناً عَرَبیاً لَعلَکم تَعقِلون و در جای دیگر فرمود: حم وَ الکتابِ المبینِ إِنّا أنزلناهُ فی لَیلَة مبارکةٍ و از این آیات استفاده میشود که قرآن مجید کتاب مبین است و اگر آیات و روایات برای این موضوع بیشتر بخواهید پس مراجعه نمائید بکتاب ابواب رحمت که بطور کامل شرح داده شده است.

و نیز در آیه شریفه قرآن بیان نموده که علم کتاب نزد شخص خاص که آن وجود امام علیه السلام میباشد پس فرمود: قُل کفی باللهِ شهیداً بینی وَ بَینَکم وَ مَن عِندَهُ عِلمُ الکتابِ پس باین آیه فهماند که کسی است که علم کتاب نزد او است و در روایات متواتره که عامه و خاصه نقل نمودند مراد از آنکس امیرالمؤمنین علیه السلام است [106]

و باز واضح تر نمود در سوره یس و فرمود: و کلُّ شیئٍ أحصَیناهُ فی إِمامٍ مُبینٍ یعنی همه چیز را ضبط و احصاء نمودیم در وجود مقدس امام مبین و آن وجود مقدس امیرالمؤمنین علیه السلام است چنانچه در ورایات وارده در تفسیر برهان در ذیل آیه شریفه و در بحار نقل فرموده اند. [107]

و در روایات متواترات ائمه دین علیهم السلام فرمودند تمام علوم قران نزد ما است و این از ضروریات مذهب شیعه است.

پس اگر دین خود را از پیغمبر و امامان علیهم السلام جمعین گرفت پس در واقع از جانب خدا گرفته و بسعادت و نجات رسیده و اگردین خود را از رای و هوای نفس گرفت پس او از همه گمراه تر است و داخل میشود در آیه شریفه وَ مَن أَضَلُّ مِمَّن إِتّبَعَ هَویهُ بِغَیر هُدی مِنَ الله الخ کیست گمراه تر از کسیکه تابع هوای نفس شود و متمسک بدلیل و راهنمائیکه از جانب خدا معین شده نشود. [108]

و امام علیه السلام در تفسیر آیه شریفه فَمَن تَبِعَ هُدای فَلا یضِلُّ وَ لا یشقی (کسیکه تابع هدایت من شود پس در ضلالت و شقاوت واقعغ نشده است) فرمود کسیکه قائل بامام علیه السلام بشود و تابع او گردد و از اطاعت او سر نپیچد اوست که در ضلالت و شقاوت نخواهد بود. [109]

و امام باقر علیه السلام فرمود ما اهل بیتی هستیم که علم ما از جانب خدا است اگر تابع ما شوید هدایت یابید و در جای دیگر فرمود کسیکه دین خود را از غیر امام علیه السلام بگیرد روز قیامت سرگردان باشد. [110]

۱۳ جمعه 21 اسفند‌ماه سال 1388 ساعت 08:08 ب.ظ

به نام خدا



قسمت یازدهم تاریخ فلسقه و تصوف



بلی چنین است زیرا که قرآن و عترت را نشناخته و بآنها مراجعه نکرده و مخالفت امامان را نموده است چون امامان علیهم السلام امر بتمسک بقرآن و روایات فرمودند چنانچه امیرالمؤمنین علیه السلام در روایت نهج البلاغه فرموده است.

علیکم بکتاب الله فانه الحبل المتین و النور المبین و الشفاء النافع و الرای الناقع و العصمة للمتمسک و النجاة للمتعلق الخطبه.

و قال علیه السلام فی خطبة اخری و اعلموا ان هذا القرآن هو الناصح الذی لا یغش و الهای الذی لا یضل و المحدث الذی لا یکذب الی ان قال فان فیه شفاء من اکبر الداء و هو الغی و النفاق و الکفر و الضلال الی ان قال ان الله سبحانه لم یعظ احدا بمثل هذا القرآن فانه حبل الله المتین و سببه الامین و فیه ربیع القلوب و ینابیع العلم و ما للقلب جلاء غیره.

و عن العیون عن الرضا علیه السلام قال فی تعریف القرآن هو حبل الله المتین و عروته الوثقی و طریقته المثلی المؤدی الی الجنه و المنجی من النار لا یخلق من الازمنه و لا یغث علی الالسنة لانه لم یجعل لزمان دون زمان بل جعل دلیل البرهان و حجة علی کل انسان الخبر.

و عن النهج قال علیه السلام فالقرآن امر زاجر و صامت ناطق حجة الله علی خلقه الخطبه.

و عن الامام الصادق علیه السلام قال کتابه نوری و حکمته.

و عن الامام السجاد صلوات الله علیه قال آیات القرآن خزائن العلم الخ و من دعائه علیه السلام عند ختم القرآن کما فی الصحیفة السجادیة و قرآنا اعربت به عن شرایع احکامک و کتابا فصلته لعبادک تفصیلا و وحیا انزلته علی نبیک محمد صلی الله علیه و آله و سلم تنزیلا و جعلته نورا نهتدی به من ظلم الظلالة و لاجهالة باتباعه و شفاء لمن قد انصت بفهم التصدیق الی استماعه و میزان قسط لا یحیف عن الحق لسانه و نور هدی لا یطفأ عن الشاهدین برهانه و علم نجاة لا یضل من ام قصد سنته و لا تنال ایدی الهلکات من تعلق بعروة عصمته الخ.

و فی النهج قال امیرالمؤمنین علیه السلام بعثه بالنور المضیئ و البرهان الجلی و المنهاج البادی و الکتاب الهادی الی ان قال ارسله بحجظ کافیة و موعظة شافیه و دعوة متلافیه اظهر به الشرایع المجهولة و قمع به البدع المدخولة و بین به الاحکام المفصولة.

و از آنچه گذشت ظاهر میشود که این قرآن شریف, کتاب مبین و حبل الله متین و سبیل عظیم و صراط مستقیم است کسیکه آن را پیشوا و مقدای خود قرار دهد بنجات سعادت و بهشت خواهدذ رسید, و کسیکه هدایت و علم و معرفت از غیر آن خوهد, خداوند او را گمراه خواهد کرد, چون خداوند آن را هدایت کننده گمراهان و بینائی نابینایان, و نور تاریکان, و عصمت هلاک شدگان و رشد بیچارگان, و شفاء قلوب مریضان, و موعظه جاهلان و علاج درد بی درمان اهل کفر و شرک و طغیان, قرار داده است, و برای قلوب بندگان شفائی و جلائی غیر آن قرار نداده است, پس کسیکه از آن استضائه نماید خدا او را منور فرماید و کسیکه بآن متمسک شود, خدا او را از ضلالت و شقاوت نجات خواهد داد و کسیکه آنرا بر غیرش مقدم دارد خداوند او را هدایت فرماید و کسیکه غیر را بر آن مقدم دارد خدا او را گمراه خواهد کرد برای آنکه اوست حجت خدا بر خلق, و جائز نیست بر حجت چیزی مقدم شود, و آن است میزان حق و حقیقت, و قسط و عدالت, پس باید در اصول و فروع باو متمسک شد, و او را پیشوا قرار داد, و تمسک بآن نیست مگر برای کسیکه قرآن و تاویلش را از پسغعمبر و اهل بیت آن سرور بگیرد, چون این دورا از یکدیگر جدا نشوند, و نخواهند شد تا روز قیامت, و برای این است که ائمه فرمودند ما هستیم خزانه دار علم و حکمت پروردگار, و بنا عبد الله و بنا عرف الله و بنا وحد الله لولانا ما عبد الله و ما عرف الله و ما وحد الله عبادت و معرفت و توحید پروردگار بواسطه ما محقق میشود, و اگر ما نبودیم و بیان نمیکردیم احدی بمعرفت و توحید و عبادت نمیرسید,و چون بیان قرآن و اهل کافی است حرام فرمودند که دیگران بفکر و رای خود در خدا و صفات خدا تکلم کنند, و فرمودند تکلم کنید در مخلوقات خدا, و تکلم نکنید در ذات و صفات خدا برأی و فکر خود, برای آنکه تکلم در خدا زیاد نمیکند مگر صاحبشرا مگر حیرت و ضلالت, فرمود امیرالمؤمنین صلوات الله علیه کسیکه فرک کند در ذات خا زندیق میشود, و چون از فکر کردن مردم و تکلم آنان در ذات خدا منع شدید فرمودند, تاکید اکید نمودند در مراجعه کردن در اصول معارف بقرآن, و کلمات پیغمبر و ائمه صلوات الله علیهم و فرمودند تعدی از مفاد قرآن ننمائید که بهلاکت و ضلالت خواهید رسید,

ففی الکافی و التوحید مسندا عن الصادق صلوات الله علیه انه کتب الی عبد الرحیم القصیر سئلت رحمک الله عن التوحید و ما ذهب الیه من قبلک فتعالی الله الذی لیس کمثله شیئ و هو السمیع البصیر تعالی عما یصفه الواصفون المشبهون الله بخلقه المفترون علی الله فاعلم رحمک الله ان المذهب الصحیح فی التوحید ما نزل به القرآن من صفات الله جل و عز فانف عن الله تعالی البطلان و التشبیه فلا نفی و لا تشبیه هو الله الثابت الموجود تعالی الله عما یصفه الواصفون و لا تعدوا القرآن فتضلوا بعد البیان.

و قال امیرالمؤمنین صلوات الله علیه فی خطبته المفصلة المرویة فی کتاب الله التوحید وغیره فما ذلک القرآن علیه من صفته فاتبعه لیوصل بینک و بین معرفته و ائتم به و استضئ بنور هدایته فانها نعمة و حکمة اوتیتهما فخذما اوتیت و کن من الشاکرین و ما ذلک الشیطان علیه مما لیس فی القرآن علیک فرضه و لا فی سنة الرسول و ائمة الهدی اثره فکل علمه الی الله عز و جل فان ذلک منتهی حق الله علیک الخطبة الظاهران من فی قوله علیه السلام مما بیانیة فیکون ما دل علیه الشیطان عبارة عما لیس فی القرآن و لا فی سنة الرسول و ائمة الهدی فیستفاد مه ان ما دل علیه القرآن و السنة فهو من الله تعالی و غیره من الشیطان فیکون اما من الرحمن او من الشیطان و لا ثالث له و یشهد لذلک ما عن العیون مسندا عن الرضا علیه السلام عن آبائه عن رسول الله صلی الله علیه و آله انه قال من اصغی الی ناطق فقد عبده فان کان الناطق عن الله عز و جل فقد عبد الله و ان کان الناطق عن ابلیس فقد عبد ابلیس الخ.

و نحوه الروایة المرویة عن تحف العقول عن الجواد علیه السلام.

و فی التوحید مسندا عن ابن ابی عمیر قال دخلت علی سیدی موسی بن جعفر صلوات الله علیهما فقلت له یابن رسول الله علمنی التوحید فقال یا ابا احمد لا تتجاوز فی التوحید ما ذکره الله تعالی ذکره فی کتابه فتهلک الی ان قال انه تعالی لا تقدر العقول و لا یقع علیه الاوهام و لا تحیط به الاقطار و لا یحویه مکان و لا تدرکه الابصار و هو یدرک الابصار و هو اللطیف الخبیر لیس کمثله شیئ الخ.

و فیه عن الرضا علیه السلام فی روایة قال سبحانک ما عرفوک و لا وحدوک فمن اجل ذلک و صفوک سبحانک لو عرفوک لوصفوک بما وصفت به نفسک کیف طاوعتهم انفسهم ان یشبهوک بغیرک الهی لا اصفک الا بما وصفت به نفسک و لا اشبهک بخلقک انت اهل لکل خیر فلا تجعلنی من القوم الظالمین ثم قال ما توهمتم من شیئ فتوهموا الله غیره.

و فیه عن ریان بن الصلت قال قلت للرضا علیه السلام ما تقول فی القرآن فقال کلام الله لا تتجاوزوه و لا تطلبوا الهدی فی غیره فتضلوا.

و عن معانی الاخبار و امالی الصدوق مسندا عن الصادق علیه السلام عن ابائه عن امیرالمؤمنین صلوات الله علیهم انه قال فی حدیث ان المؤمن اخذ دینه عن ربه و لم یأخذه عن رایه الخبر واضح ان اخذ الدین عن ربه اخذ معالمه اصوله و فروعه عن کلام الله تعالی و کلام خلفائه حملة کتابه و تراجمة وحیه فی مقابل اخذه عن غیرهم و الاعتماد بالرای و المقائیس و الاهواء السهکیة.

برهانی: جناب آقای صباحی اجازه میدهید.

صباحی کلام خود را قطع نموده گفت بفرمائید.

برهانی: راه خداشناسی و معرفت پروردگار باساس قرآن چیست.

صباحی: اساس معارف قرآن در خداشناسی بر عقل و علم و فطرت است اما نه عقل و علمی که فلاسفه در علوم خود معرفی نمودند.

برهانی: فلاسفه چه گفتند و قرآن چه فرموده.

صباحی: دانشمندان بشری عقل را جوهر مجرد قدیم معرفی نمودند و حقیقت آن را عین نفس ناطقه و روح و قلب دانند و آن را عبارت از فعلیت و توانائی آن بر استخراج نظریات از ضروریات دانستند و نتیجه های براهین را احکام عقلی گویند که از جمله احکام آن ثبوت جبر است در افعال و علت بودن علم حق تعالی و امتناع عقوبت و عذاب و آنکه مخلوق از اطوار واجب است و خدا در شیطان تجلی نموده و غیر این که ذکر آن مورد ندارد.

و اما در معارف قرآن عقل را نوری مخلوق و حاد و مجعول معرفی فرمودند و آنرا حجت الله باطنی و ارشف و افضل و اکرم مخلوق دانند مبعوث گردیده بسوی عقلاء که برای آنان خوب و بد و حق و باطل و خیر و شر را تمیز دهد.

در حال طفولیت و شدت و غضب و شهوت محجوب شوند و اعمالی انجام دهند که بدی آنرا نفهمند پس از رفع حجاب بدی آنرا تمیز داده پشیمان شوند و این نوری ایست که تمام عقلا دوست دارند و در (ص 92 و 93) مدح وشرافت عقل گذشت.

و نور مقدس عقل شناخته نشود مگر بخودش, چنانچه نور مقدس فهم بخود ظاهر است, آیا ممکن است که تمام چیزها برای عاقل بنور عقل و فهم و ادراک ظاهر شود اما خود عقل و فهم در ظهور محتاج بدیگری باشد, پس خودش بخودش ظاهر است و او است که احاطه دارد بر معقولات و مفهومات و مدرکات و اینان محاطند و محیط غیر از محاط است و آنست قوه دراکه انسان هر مقداری خدا بخواهد باو میدهد و اختیار آن بدست احدی نیست.

و راه کشف مخلوقیت و مجعولیت و حدوث آن و آنکه قدیم نیست منحصر است به بیان قرآن و پیغمبر و امامان صلوات الله علیهم اجمعین زیرا که آنانند عالم بآنچه شده و آنچه خواهد شد و علوم آنان علوم خدائی است خطا و اشتباه در آن نیست و کشف آن از غیر این راه ممکن نیست و هر چه کسانی دیگر بگویند بخیال خود چیزی بافتند پس وقتیکه مراجعه نمائیم مشاهده میکنیم که خدا در قرآن فرمود و جعل الظلمات و النور یعنی قرار داد نور و ظلمات را و امام باقر علیه السلام فرمودند چون خداوند عز و جل عقل را خلق فرمود بآن فرمود قسم بعزت و جلال خودم خلقی محبوب تر از تو نیافریدم کامل نکنم تو را مگر در کسیکه او را دوست داشته باشم [111] و امام صادق علیه السلام فرمود خداوند عز و جل عقل را خلق فرمود و او است اول مخلوقات از بین روحانیین تا آنکه فرمود, خداوند عز و جل خطاب بعقل فرمود خلق کردم تو را با عظمت و تو را بر جمیع خلق گرامی داشتم [112] و امام هشتم حضرت رضا علیه السلام در ضمن حدیثی فرمود خداوند عقل را خلق فرمود تا آنکه فرمود ذات مقدس حق قسم یاد کرد بعزت و جلال خودم خلقی بهتر و محبوبتر از تو نیافریدم. [113]

و روایات تصریح کننده بر آنکه عقل مخلوق است و آنکه عقل اکرم و احسن و ارفع و اشرف و اعز و احب و تمام مخلوقات است زیاد است. [114]

و فی الکافی قال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم ما قسم الله للعباد شیئا افضل من العقل فنوم العاقل افضل من سهر الجاهل الخبر [115] و فیه مسندا عن ابن السکیت فی حدیث قال للرضا علیه السلام فما الحجة علی الخلق الیوم فقال علیه السلام العقل یعرف به الصادق علی الله فیصدقه و الکاذب علی الله فیکذبه فقال ابن السکیت هذا و الله هو الجواب [116] و فیه مسندا عن عبد الله بن سنان عن الصادق علیه السلام قال حجة الله علی العباد النبی صلی الله علیه و آله و سلم و الحجة فیما بین العباد و بین الله العقل و فیه عن الصادق علیه السلام دعامة الانسان العقل و العقل منه الفطنه و الفهم و الحفظ و العلم و بالعقل یکمل و هو دلیله و مبصره و مفتاح امره فاذا کان تائید عقله من النور کان عالما حافظا ذاکرا فطنا فهما الخبر [117] و فیه فی حدیث المفصل عن هشام عن موسی بن جعفر صلوات الله علیهما قال یا هشام ان لله علی الناس حجتین حجة ظاهرة و حجظ باطنة فاما الظاهرة فالرسل و الانبیاء و الائمه علیهم السلام و اما الباطنة فالعقول الخبر [118] و عن عوالی اللئالی و کتاب الانوار للسید الحیدر الاملی عن النبی صلی الله علیه و آله فی روایة شریفه قال العقل اصل دینی و فی مجمع البحرین لغت عقل و فی حدیث علی علیه السلام العقل شرع من داخل و الشرع عقل من خارج و فی تفسیر العسکری علیه السلام فی سیاق قصة آدم علیه السلام فاوحی الله تعالی الی الملائکه فکلوه الی عقله الذی جعلته حجة علیه الخبر و فی المستدرک ج2 (ص 287) عن الغرر عن امیرالمؤمنین علیه السلام قال العقل و الشهوة ضدان و قال علیه السلام ذهاب العقل بین الهوی و الشهوة و قال علیه السلام زوال العقل بین دواعی الشهوة و الغضب و قال علیه السلام لا عقل مع شهوة و فی البحار ج14 باب قوام بدن الانسان عن کتاب علل الشرایع بسنده عن الصادق علیه السلام قال فی حدیث و دعائمه (یعنی الانسان) العقل و من العقل الفطنة و الفهم و الحفظ و العلم الخبر و فیه ج1 (ص 33) عن اختصاص المفید قال الصادق علیه السلام خلق الله العقل من اربعة اشیاء من العلم و القدرة و النور و رالمشیة بالامر فجعله قائما بالعم دائما فی الملکوت و فیه (ص 34) عن العلل عن امیرالمؤمنین علیه السلام عن النبی صلی الله علیه و آله فی حدیث خلقه العقل الی ان قال باذا بلغ کشف ذلک الستر فیقع فی قلب هذا الانسان نور فیفهم الفریضة و السنة و الجید و الردی الا و مثل العقل فی القلب کمثل السراج فی وسط البیت الی غیر ذلک من الروایات المبارکات. [119]

و کلها کما تری مذکر للعاقل حقیقته و احکامه و آثاره و انه نور مخلوق مجعول لله تعالی محدث غیر قدیم و لا ازلی و انه اکرم الخلق و احبه و اعزه و ارفعه و امجده عند الله تعالی و هو حجة الله علی العاقل و هو شرع من داخل و به یعرف الحسن و القبیح و الجید و الردی و الفریضه و السنه و الصادق و الکاذب و الغاش و الناصح و مثله فی القلب کمثل السراج فی البیت و هو المظهر و المعرف لنفسه انه غیر العاقل و غیر المعقولات و انه نور یجده العاقل و یفقده و یوضح ان العاقل یعمل اعمالا و افعالا یسنده الی نفسه و قلبه و روحه و لا یصح اسناده الی نور العقل کالشک و الکفر و الشرک و الضلال و الندامة و الرضا و الغضب و القنوط و الطمع و الحرص و الحقد و القساوة و النسیان و البغض و الریا و الحزن و الغم و الهم و البخل و الیاس من روح الله و الا من من مکره و الرکون الی الظالمین و الخوف و سوء الظن و العجب و الحسد و التشهی و النفاق و الاغترار بمدح الناس و عدم الرضا بما قسم الله و التاسف بما فات و حب الدنیا و الریاسة و الغفلة و طول الامل و الموادة مع الکفار و العناد و قصد السوء و نیة الشر و الحسرة و الجهل و الحمق و الاضطراب الی غیر ذلک من الافعال الصادرة عن القلب و لا ربط له بالجوارح و الاعضاء فیقول العاقل انا شککت فی الله و کفرت و ضللت عن دینی و ندمت و غضبت و طمعت و نسیت و خفت و ظننت ظن السوء و عجبت و حسدت و اضطربت و هکذا و نسبة هذه الافعال الی العاقل صحیحة و لا تصح نسبتها الی نور العقل الذی هو اکرم الخلق و احبه و اشرفه و اعزه عند الله و هو حجة الله علی العاقل کاشف عن ذلک.

فمما ذکرنا ظهر تباین العقل مع العاقل ومغایرتهما.

و الروایات الدالة عل ذلک کثیرة فمنها ما دل علی احوال القلوب من الصحة و المرض و الموت و الحیوة و النوم و الیقظة فان هذه الصفات واردة علی الروح و القلب و لا تصح اسنادها الی نور العقل و منها ما دل علی مبدء خلقة الارواح و انها من طینة علیین او سجین و انها خلقت قبل الاجساد بالفی عام و منها ما دل علی احواله بعد الموت فانه ینافی تجرد الارواح و منها ما دل علی ان الارواح جنود مجندة فما تعارف منها ائتلف و ما تناکر منها اختلف فان التعارف و التناکر و الایتلاف و الاختلاف من صفات الارواح و لیس من صفات العقول کما هو واضح و غیر ذلک و سیاتی انشاء الله تعالی فی المجلد الثانی بفضل الله و توفیقه.

فمما ذکرنا ظهر ان هذه الافعال و الصفات کلها معقولات و مفهومات و مکشوفات و مدرکات بنور العقل للعاقل و انه الکاشف لقبح الشک فی الله تعالی و الکفر و الشرک به و القنوط من رحمة الله و الامن من مکر و الحقد و العداوة للمؤمنین و الظلم و سوء الظن و الاستکبار و الاستنکاف و غیرها من القبایح فیا ایها العاقل العارف بالعقل هل یصح اتحاد نور العقل الذی هو حجة الله تعالی و اشرف خلقه و اکرمه و اعزه و احبه و ارفعه عند الله مع هذه القبایح التی هی مبغوضات محرمات فالحکم بیننا و بینکم هو العقل الذی هو حجة الله علی العقلاء و یجعل الرجس علی الذین لا یعقلون.

و هذا العقل الذی هو حجة باطنیة و شرع من داخل و قد بعث الی العقلاء هو من حجج الله علی خلقه فی المعارف الالهیه و هو المثل الاعلی و لا یعرف الا به و ان تعریفه بغیره انما هو تذکر باثباته و اخراجه عن حد التعطیل و التشبیه فهوایة لمعرفة الرب تعالی و انه تعالی لا یعرف الا به و تعریفه بآیاته انما هو للتذکر به تعالی و اخراجه عن حد التعطیل و التشبیه.

و هو کاشف و حجة علی ان المجعولات قسمان نوری الذات کالعقول و المعقول و بطلان اتحاد العاقل و المعقول کذلک حجة علی مباینة الخالق مع المخلوق و هو حجة الهیةعلی ان العقل الذی اصطلحوه فی العلوم البشریه هو حجة الشیطان لا حجة الرحمن و انه من اشعة ضلاله و جهله.

لانه من احکام العقل الذی توهموه عقلا ایجاب الحق و علیة علمه و ثبوت المشیة و الارادة الازلیه و ثبوت الجبر و امتناع المجازات و المعاد الجسمانی فلا معنی لدعوة النبی صلوات الله علیه و آله الی الایمان و نهیه عن الکفر و تبلیغه الاحکام و لاطائل تحت الوعد و الوعید و التخویف و الترهیب الاحفظ نظام الدنیا فقط کما زعموه و الامر الادهش هو احتمال تطور الحق تعالی شانه فان ذلک فی نظر ذلک الذی توهموه انه عقل, نظری بل هو ثابت به.

و هذا یوجب رفع الامان عن کل شیئ و اذا کان الاساس علی العقل الذی لا یکون مانعا عن ذلک ینهدم جمیع الادیان و الملل و یلزم الهرج و المرج بالکلیة فان کل ما یظهر فی العالم بناء علی ذلک یکون طور امن اطوار الوجود و هذا کما تری عین امکان حقیقة الدهریة فضلا عن عبادة الاوثان و عبادة کل شیئ و حقیقة الشیطان فبهذا یظهر ان العقل الذی یکون حجة من الله تعالی لیس هو ذلک فان ذلک حجة الشیطان واهل البغی و الطغیان لانه یؤمن من العظایم و یبون کبیر الجرایم و الحمد لله الذی هدینا لهذا و ما کنا لنهتدی لولا ان هدینا الله و تفصیل در جلد دوم بیاید انشاء الله تعالی.

برهانی: حاج خلیل آقا چائی هم بما بدهید یک دوره چائی داده شد و آقای صباحی قدری توقف نموده مشغول کشیدن سیگار و چائی شدند.

حاج خلیل آقا: آقای صباحی خواهش میکنم باجازه آقایان مقداری تذکرات راجع بعلم بشری و علوم الهی بیان فرمائید.

۱۳ جمعه 21 اسفند‌ماه سال 1388 ساعت 08:10 ب.ظ

به نام خدا



قسمت دوازدهم تاریخ فلسفه و تصوف



حاج خلیل آقا: آقای صباحی خواهشمیکنم باجازه آقایان مقداری تذکرات راجع بعلم بشری و علوم الهی بیان فرمائید.

صباحی: بسم الله الرحمن الرحیم العلم فی العلوم البشریة عبارة عن الصورة الحاصلة من الشیئ عند النفس او حضورها لدیه و لهذا ینقسم الی الحصولی و الحضوری و ینقسم الحصولی الی التصور و التصدیق بالامر المتصور و اساس علومهم علی ذلک مع انه واضح ان الحصول و الحضوری و ینقسم الحصولی الی التصور و التصدیق بالامر المتصور و اساس علو مهم علی ذلک مع انه واضح ان الحصول و الحضور و التصور و التصدیق من المعلومات المفهومات المکشوفات المدرکات بنور العلم و المعلوم غیر العلم والعلم محیط بالمعلوم و المعلوم محاط و تباینهما واضح مما تقدم فی تباین العقل و المعقول و نتایج علومهم ما عرفت.

و اما فی العلوم الالهی فظاهر لمن راجع القرآن و اهله ان اساس القرآن و معارفه علی نور العلم الحقیقی الذی لا یعرف و لا یوصف الا بنفسه لان کل شیئ یعرفه انما یعرفه بنور العلم فهو المعرف للمعلومات و هو الظاهر بذاته المظهر لغیره و هو النور الذی انزله الله علی نبیه فقال من بعدما جائک من العلم و هو الذی علمه الله تعالی انبیائه و رسله و ملائکته و الائمة المعصومین فهم خزان علم الله تعالی و معادنه امروا شیعتهم بطلبه من مظانه و الاقتباس من اهله.

قال تعالی: (فَوَجدا عَبداً مِن عبادِنا آتیناهُ رَحمَةً مِن عِندِنا وَ عَلَّمناهُ مِن لَدُنّا عِلماً) و قال تعالی: (وَ لوطاً آتیناهُ حُکماً وَ علماً) و قال تعالی: (وَ لَقد آتینا داوُد وَ سُلیمانَ مِنا علماً) و قال تعالی: (وَ لا یحیطون بِشیئٍ مِن عِلمِه إِلاّ بِما شاء(َ و قال تعالی: (وَ اتّقوا الله وَ یعلِّمُکم الله) و قال تعالی فی قصة عیسی علیه السلام: (وَ إِذا عَلَّمتُک الکتابَ وَ الحِکمَةَ) و قال تعالی: (وَ قتلَ داوُدَ جالوت و آتیه الله المُلک وَ الحکمةَ و عَلَّمهُ مِمّا یشاء) و قال تعالی حکایة عن الملائکة (قالوا سُبحانَک لا علمَ لنا إِلاّ ما عَلَّمتنا) و قال تعالی حکایة عن ابراهیم علیه السلام: (یا أَبَتِ إِنّی قَد جائنی مِنَ العلمِ ما لَم یأتِک فَاتبِعنی اهدک صراطاً سَوِیاً) و قال تعالی: (وَ إذ أخَذَ اللهُ میثاقَ النَّبیینَ لَما آتینَکم مِن کتابٍ وَ حکمَةِ) الخ و قال تعالی: (و لَقَد أرسَلنا رُسُلاً من قَبلِک وَ أنزَلنا مَعَهُمُ الکتابَ وَ المیزانَ) و قال تعالی: (مِن بعدِ ما جائَک مِنَ العلمِ) الخ.

از این آیات شریفه ظاهر میشود که علوم ملائکه مقربین و انبیاء و مرسلین علومی است الهی و معلم آنان ذات مقدس حق است و امام صادق علیه السلام فرمود برای خدا دو علم است یکی مکنون و یکی مخزون که احدی نمیداند مگر ذات مقدس و بدا از اوست و دیگری را بملائکه و انبیاء و مرسلین تعلیم فرموده پس ما میدانیم آنرا [120] و از ضروریات مذهب شیعه است که تمام علوم انبیاء بخاتم انبیاء رسیده است و هیچ کمالی و علمی نیست که بمخلوقی داده شده مگر آنکه جمیع آن نزد پیغمبر و ائمه صلوات الله علیهم جمع است بلکه شب و روز علم آنان زیاد میشود و حادث میشود برای آنها علومی که نمیدانستند خصوصا شب جمعه ابتدا میشود به پیغمبر پس امیرالمؤمنین پس بامام بعد تا بامام زمان صلوات الله علیه برای آنکه امام بعد اعلم از امام بعد نباشد و دلیل بر این از آیات و روایات مبارکات زیاد است هر کس تفصیل آن خواهد مراجعه کند بکتاب ابواب رحمت که بطور کامل نوشته شده است.

پس پیغمبر و ائمه صلوات الله علیهم داناتر و تواناتر کل مخلوقات هستند و در عالم مخلوقات خلقی نیست که بدرجه آنان برسد بلکه علم مخلوقات نسبت بعلم آنان مثل نسبت قطره است بدریا چنانچه امام صادق علیه السلام در تفسیر آیه شریفه و من عنده علم الکتاب فرمودند آنکسیکه نزد او است علم کتاب امیرالمؤمنین علیه السلام است و نسبت علم آنحضرت با علم کسیکه (آصف بن برخیا) پیش او علمی از کتاب ود نسبت آب دریاها است با رطوبت بال مگسی [121] و خضر علیه السلام بحضرت موسی علیه السلام عرض کرد نیست علم ما و علم اولین و آخرین نسبت بعلم وصی پیغمبر آخر الزمان علیه السلام مگر مثل قطره نسبت بدریا [122] و پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم مبعوث برسالت گردید برای آنکه امت را از علوم خود تعلیم فرماید پس فرمود ذات مقدس حق جل و علا لَقَد مَنَّ الله عَلَی المؤمنینَ إِذ بَعَثَ فیهِم رَسولاً مِن أَنفُسِهِم یتلو عَلَیهِم آیاتِهِ وَ یزَکیهِمُ وَ یعلِّمُهُم الکتابَ وَ الحکمَةَ خداوند بر مؤمنین منت نهاد که رسولی بسوی آنان فرستاد آیات خدا را بر آنان تلاوت فرماید و ایشانرا تزکیه نماید و کتاب و حکمت را بآنان تعلیم فرماید و امام باقر علیه السلام در ضمن حدیثی فرمود علم امام است رحمت واسعه حق که تمام اشیاء را فرا گرفته چون علم امام از علم خدا است [123] و آیه شریفه نور در روایات زیادی تاویل بنور علم شده است.

پس فرمود ذات مقدس الله نورُ السّماواتِ وَ الأَرضِ مَثَلُ نُورِهِ کمِشکوةٍ فیها مِصباحٌ المِصباحٌ فی زُجاجَةٍ الخ

و فی الکافی مسندا عن جابر عن الباقر علیه السلام فی حدیث طویل قال ثم ان رسول الله صلی الله علیه و آله وضع العلم الذی کان عنده عند الوصی و هو قول الله عز و جل الله نور السماوات و الارض یقول انا هادی السماوات و الارض مثل العلم الذی اعطیته و هو نوری الذی یهتدی مثل المشکوة فیها المصباح فالمشکاة قلب محمد صلی الله علیه و اله و المصباح النور الذی فیه العلم و قوله المصباح فی زجاجة یقول انی ارید ان اقبضک فاجعل العلم الذی عندک عند الوصی کما جعل المصباح فی الزجاجة الخبر.[124] و فی التوحید مسندا عن جابر عن الباقر علیه السلام فی هذه الایة قال فالمشکوة صدر النبی صلی الله علیه و اله فیها المصباح و المصباح هو العلم فی زجاجة و الزجاجظ امیرالمؤمنین علیه السلام و علم النبی صلی الله علیه و آله عنده [125] و فیه مسندا عن عیسی بن راشد عن الباقر علیه السلام فی قوله کمشکوة فیها مصباح قال المشکاة نور العلم فی صدر النبی صلی الله علیه و آله المصباح فی زجاجة الزجاجة صدر علی علیه السلام صار علم النبی صلی الله علیه و آله الی صدر علی علیه السلام الخبر. و غیر ذلک من الروایات [126] خلاصه روایات مبارکات آن است که نور علم مصباح و چراغی است در عالم مخلوقات روشن شده, و مخزن این نور مقدس مشکاة (قلب محمد صلی الله علیه و آله) است پس این مصباح بزجاجه (قلب امیرالمؤمنین) منتقل شد پس روح مقدس امیرالمؤمنین علیه السلام نور علم پیغمبر صلی الله علیه و آله را فرا گرفته است و باین روایات حقیقت علم کشف میشود و قد یعبر عنه بنور الولایة و نور وجه الله الذی اضاء له کلّ شیئ و اشرقت به السماوات و الارضون و هو المعنی بقول السجاد علیه السلام فی مناجات الانجیلیة و انک اقمت بقدسک حیاة کلّ شیئ و جعلته نجاة لکلّ حی.

و این نور علم است که گاهی از آن بعرش تعبیر میشود.

قال تعالی: (رَبِّ العرشِ العَظیم) و قال تعالی: (وَ یحمِل عرشَ رَبِّک فَوقَهُم یومَئِذٍ ثَمانیةَ) و قال تعالی: (الذّینَ یحمِلونَ العَرش).

ففی الکافی مسندا عن ابی حمزه عن ابیعبد الله علیه السلام قال حملة العرش و العرش العلم ثمانیة اربعة منا و اربعة من شاء و فیه فی روایة سؤالات الجاثلیق عن امیرالمؤمنین علیه السلام فی وصف العرش قال علیه السلام و هو العلم الذی حمله الله الحملة و ذلک نور من عظمته فبعظمته و نوره ابصر قلوب المؤمنین و بعظمته و نوره عاده الجاهلون الی ان قال فالذین یحملون العرش هم العلماء الذین حملهم الله علمه الخبر .

و فیه بسند صحیح عن ابی قرة المحدث عن الرضا علیه السلام فی حدیث قال ابوقرة فانه قال تعالی و یحمل عرش ربک فوقهم یومئذ ثمانیة و قال الذین یحملون العرش فقال ابوالحسن الرضا علیه السلام العرش لیس هو الله و العرش اسم علم و قدرة الی ان قال و هم حملة علمه الخبر. [127]

و فی الصحیح عن عبد الله بن سنان عن ابیعبد الله علیه السلام فی حدیث و العرش هو العلم الذی لا یقدر احد قدره [128] و قال الصادق علیه السلام فی معنی العرش هو العلم الذی اطلع الله علیه انبیائه و رسله و حججه. [129]

از این روایات واضح میشود که یک معنای عرش علم است و حاملین عرش علماء میباشند که آنان ملائکه و انبیاء و مرسلین و ائمه دین صلوات الله علیهم اجمعین میباشند و همین است که در روایات متعدده فرمودند برای خدا دو علم است یکی مخزون و مکنون احدی نمیداند مگر ذات مقدس خودش و دیگری مبذول که آن علمی است که بملائکة و انبیاء و مرسلین و ائمه دین تعلیم شده.

و امیرالمؤمنین صلوات الله علیه فرمودند که رسول الله صلی الله علیه و آله زبان خود را در دهان من گذاشت پس در قلب من هزار باب از علم باز شد از هر بابی هزار باب دیگر منفتح گردید. [130]

و روایاتی که دلالت میکند بر اینکه علوم انبیاء و مرسلین و ملائکه مقربین و ائمه معصومین صلوات الله علیهم اجمعین علومی است الهی زیاد است احصاء آن میسور نیست [131] وتمام مدح و ستایش برای علمائی است که وارث علوم انبیاء باشند و از نور مقدس آنان اقتباس نمایند و حضرت رضا صلوات الله علیه فرمودند خدا رحمت کند بندة را که احیاء نماید امر ما را عرض کردند چگونه احیا نماید امر شما را, فرمود علوم ما را یاد بگیرد و بمردم تعلیم فرماید. [132]

و حضرت رسول صلی الله علیه و آله فرمودند علماء را در روز قیامت خداوند جمع می نماید و بر آنان میفرماید من نور و حکمت خود را در سینه های شما نگذاشتم مگر آنکه خیر دنیا و آخرت را برای شما خواستم.[133]

از این آیات و روایات واضح میشود, که علم نوری است الهی, و مثل آن مصباح است که در قلب مقدس پیغمبر صلی الله علیه و آله قرار گرفته و از او بامیرالمؤمنین علیه السلام منتقل گشته و از آن تعبیر بعرش شده, و تمام انوار از آن گرفته شده و همه چیز بآن روشن است و علماء حاملین عرشند و علم سبب زنده شدن قلوب مرده است و آن است نور بینائی قلوب و قوت ابدان و بعلم است معرفت و توحید و اطاعت و عبادت حق جل و علا و آن سبب تقرب بندگان است بسوی ذات مقدس حق هر چه علم و کمال بیشتر گردد بانبیاء و اولیاء نزدیکتر شود و نمایندگان احکام الهی و قوانین ربوبی در مرتبه اول انیباء و مرسلین صلی الله علیه و آله و در مرتبه دو اوصیاء انبیاء و خلفای آنان و ائمه دین سلام الله علیهم و در مرتبه سوم علماء عاملین و فقهاء کاملین میباشند چنانکه امامان بحق صلوات الله علیهم در مقام معرفی منصب نبوت و امامت بر آمدند و حقیقت و آثار و صفات آنانرا در هزاران روایات بیان نمودند تا آنکه کسانی که به دروغ مقام نبوّت و امامت را ادعا میکنند رسوا شوند و مردم در گمراهی آنان واقع نگردند.

همچنین نسبت به علماء حقیقت علم و منشاء حصول آن و مخزن و آثار آن و صفات علماء را چنان در روایات متواترات بیان نمودند که جای شک و شبهه باقی نماند و همان طوریکه مقام نبوت و امامت را بدروغ ادعا نمودند هم چنین مقام علم را بدروغ ادعا کردند و میکنند.

و امامان علیهم السلام راه را خوب واضح نمودند و حجت را تمام فرمودند و خود نور علم واضح میکند که آن صورت حاصله از اشیاء در نزد نفس و قلب که اسم آنرا علم نهادند علم نیست و ذات آن نور نیست چه مطابق با واقع باشد یا مخالف بلکه آن مکشوف و مدرک و مفهوم و معلوم بنور علم است اسم علم بر معلوم و اسم فهم بر مفهوم نهاده شده علم و فهم نوری الذات و آن صورت حاصله مظلم الذات آن کاشف و آن مکشوف است چنانچه واضح است.

و چون ذات مقدس شناخته نمیشود مگر بخودش چنانچه در تذکر بنور عقل و علم گذشت.

خداوند معرفت ذات مقدس خود را فطری بشر قرار داد.

و در قرآن کریم و پیشوایان دین مبین تذکّر به هر دو مطلب دادند.

اما تذکرات راجع به مطلب اول:

فرمود ذات مقدس حق هُوَ الّذی یریکم آیاتِهِ او است خدائی که نمایش می دهد به شما آیات خود را و امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند هو الدال بالدلیل علیه و المؤدی بالمعرفة الیه .

و فی دعاء الصباح: یا من دلّ علی ذاته بذاته و تنزّه عن مجانسة مخلوقاته.

و قال السجاد علیه السلام: فی دعاء أبی حمزة: بک عرفتک و أنت دللتنی علیک لولا أنت لم أدر ما انت .

و فی دعاء آخر: اللهم عرّفنی نفسک الخ . و فی دعاء آخر: تعرّفت لکل شیئ فما جهلک شیئ .

و فی الکافی باب انه لا یعرف الا به ذکر و ثلثة روایات لعنوان الباب. و فی کتاب التوحید باب أنّه لا یعرف الا به ذکر عشر روایات لذلک منها الثلثة المذکورة فی الکافی .

و فی الکافی باب البیان و التعریف مسندا عن محمد بن حکیم قال: قلت لابیعبد الله علیه السلام: المعرفة من صنع من هی؟ قال: من صنع الله لیس للعباد فیها صنع .

و فیه مسندا عن عبد الأعلی قال: قلت لأبی عبد الله علیه السلام: أصلحک الله، هل جعل فی الناس أداة ینالون بها المعرفة قال، فقال: لا، قلت: فهل کفلوا المعرفة؟ قال: لا علی الله البیان لا یکلف الله نفسا إلاّ وسعها و لا یکلف الله نفسا الا ما اتیها الخبر.

و فیه فی باب بعده عن الصادق علیه السلام قال: ستة اشیاء لیس للعباد فیها صنع و عدّ منها المعرفة .

و فیه مسندا عن برید بن معیوة عن الصادق علیه السلام قال: لیس لله علی خلقه ان یعرفوا و للخلق علی الله ان یعرفهم و لله علی الخلق اذا عرفهم ان یقبلوا .

و فی کتاب المحاسن للبرقی ره فی کتاب مصابیح الظلم فی باب المعرفة مسندا عن عبد الاعلی عن الصادق علیه السلام قال: لم یکلّف الله العباد المعرفة و لم یجعل لهم الیها سبیلا .

و فیه عن فضل أبی العباس البقباق قال: سئلت ابا عبد الله علیه السلام عن قول الله و کتب فی قلوبهم الایمان هل لهم فی ذلک صنع قالک لا .

و فیه مسندا عن الحسن بن زیاد قال: سألت أبا عبد الله علیه السلام عن الایمان هل للعباد فیه صنع؟ قال: لا و لا کرامة بل هو من الله و فضله .

و فیه مسندا عنه قال: سألت أبا عبد الله علیه السلام عن قول الله: حبّب الیکم الایمان و زینه فی قلوبکم هل للعباد بما حبب صنع؟ قال: لا و لا کرامة الی غیر ذلک من الروایات الکثیرة الدلالة علی ذلک. [134]

و کلها کما تری تدل علی ان المعرفة من صنع الله فی قلوب عباده و هو تطول وتفضل من الله تعالی علیهم و احسان منه تعالی الیهم کما ورد فی تفسیر قوله تعالی هَل جزاءُ الإحسانِ أِلاّ الإحسان حدیث العلوی النبوی صلی الله علیه و آله قال: ان الله یقول ما جزاء من انعمت علیه بالتوحید الا الجنة فاصل المعرفة من الله تعالی و الاستدلالات و الاحتجاجات و التذکرات کلها مقتضیات و اسباب فانه أبی الله الا ان یجری الامور الا باسبابها فعند وجودها یفیض تبارک و تعالی المعرفة و یزید ما یشاء و لقد من الله تعالی علی عباده بان اخذ علیهم میثاقه فی عالم الذر و اراهم نفسه و عاینوا ربهم و کلم تعالی مع کلهم فقال الست بربکم و ذلک حیث عرفهم نفسه و اشهد هم علی نفسه فاثبت المعرفة فی قلوبهم و انساهم رؤیته و هذه هی فطرة الله التی فطر الناس علیها لا تبدیل لخلق الله ذلک الدین القیم.

و هی صبغة الله تعالی صبغهم علی معرفته و من احسن من الله صبغة ولذلک لئن سئلتهم من خلق السماوات و الارض لیقولن الله و لئن سئلتهم من نزل من السماء ماء فاحیا به الارض بعد موتها لیقولن الله و اذا رکبوا فی الفلک دعو الله مخلصین له الدین فلما نجاهم الی البر اذا هم یشرکون.

و الایات المتظافره و الاخبار المتکاثره الدالة علی ذلک اکثر من ان یحصی نتبرک بذکر بعضها و نشیر الی مواضع کثیر منها انشاء الله تعالی.

فمن الایات قوله تعالی فی سورة الروم: فَاَقِم وَجهَک لِلدّینِ حَنیفاً فِطرَةَ اللهِ الّتی فَطَرَ النّاس عَلَیها لا تبدیلَ لِخلقِ اللهِ ذلک الدّینُ القَیم الایة.

ففی الکافی باب فطرة الخلق علی التوحید بسند صحیح عن هشام بن سالم عن ابیعبد الله علیه السلام قال: قلت فطرة الله التی فطر الناس علیها قال: التوحید و فیه ایضا بسند صحیح عن زرارة قال: سئلت أباعبد الله علیه السلام عن قول الله عز و جل فطرة الله التی فطر الناس علیها قال: فطرهم جمیعا علی التوحید و فیه ایضا مسندا عن محمد الحلبی عن أبیعبد الله علیه السلام نحوه. و فیه ایضا بسند صحیح عن عبد الله بن سنان عن أبیعبدالله علیه السلام قال سئلته عن قول الله عز و جل فطرة الله الخ ما تلک الفطرة قال: هی الاسلام فطرهم الله حین اخذ میثاقهم علی التوحید قال: الست بربکم و فیه المؤمن و الکافر و فی تفسیر القمی مسندا عن الرضا علیه السلام عن ابیه عن جده الباقر علیه السلام فی قوله فطرة الله الخ قال لا اله الا الله محمد رسول الله علی امیرالمؤمنین الی هیهنا التوحید و فی کتاب التوحید ذکر تسعة اخبار بمضمون هذه الروایات منها مسندا عن عبدالرحمن بن کثیر عن ابیعبد الله علیه السلام فی هذه الایة قال: التوحید و محمد رسول الله و علی امیرالمؤمنین. و منها بسند صحیح عن زرارة قال: قلت لابی جعفر علیه السلام اصلحک الله قول الله عز و جل فی کتابه فطرة الله الخ قال: فطرهم علی التوحید عند المیثاق علی معرفته انه ربهم قلت و خاطبوه قال: فطاطا راسه ثم قال لولا ذلک لم یعلموا من ربهم و لا من رازقهم و النبوی المشهور کل مولود یولد علی الفطره الا ان ابواه یهودانه و نیصرانه و یمجسانه و قال الرضا علیه السلام فی خطبته المرویة فی التوحید و بالفطرة تثبت حجته الی غیر ذلک من الروایات المبارکات. [135]

و منها قوله تعالی فی سورة البقرة: صِبغَةَ اللهِ وَ مَن أَحسَنُ مِنَ اللهِ صِبغَةً الایة

ففی الکافی باب ان الصبغة هی الاسلام نقل ثلث روایات صریحة فی ان الصبغة هی الاسلام.

و فی تفسیر البرهان و البحار عن الکافی مسندا عن عبد الرحمن بن کثیر عن ابیعبدالله علیه السلام فی قوله صبغة الله الخ قال صبغ المؤمنین بالولایة فی المیثاق و فی البحار عن العیاشی عن عبد الرحمن بن کثیر عن ابیعبد الله علیه السلام فی قول الله صبغة الله الایة قال: الصبغة معرفة امیرالمؤمنین علیه السلام بالولایة فی المیثاق الی غیر ذلک من الروایات التی بمضمون ما تقدم. [136]

و منها قوله تعالی فی سورة الحج حُنَفاءَ للهِ غَیرِ مُشرکینَ بِهِ الایه.

ففی الکافی بسند صحیح عن زرارة عن أبی جعفر علیه السلام قال سئلته عن قول الله عز و جل حنفاء لله غیر المشرکین به قال الحنفیة من الفطرة التی فطر الناس علیها لا تبدیل لخلق الله قال فطرهم علی المعرفة به الخبر و رواه فی کتاب التوحید بسند صحیح عنه نحوه الی غیر ذلک من الاخبار. [137]

و منها قوله تعالی فی سورة الاعراف: وَ إِذ أخَذَ رَبُّک مِن بَنی آدَم مِن ظُهُورِ هم ذُرّیتَهُم وَ أَشهَدَهُم عَلی اَنفُسهِم أَلَستُ برَبِّکم قالوا بلی شَهدنا الایة.

ففی الکافی باب فطرة الخلق علی التوحید بسند صحیح عن زرارة, عن أبی جعفر علیه السلام قال: سئلته عن قول الله عز و جل و اذ اخذ ربک من بنی آدم الایة قال اخرج من ظهر آدم ذرتیه الی یوم القیمة فخرجوا کالذر فعرفهم و اراهم نفسه و لوا ذلک لم یعرف احد ربه الخبر و فی تفسیر القمی مسندا عن ابن سنان قال: قال أبوعبدالله علیه السلام او من سبق من الرسل الی بلی رسول الله الی ان قال: فقال الصادق علیه السلام کان المیثاق ماخوذا علیهم لله بالربوبیة و لرسوله بالنبوة و لامیرالمؤمنین و الائمة علیهم السلام بالامامة فقال الست بربکم: و محمد نبیکم و علی امامکم و الائمة الهادون ائمتکم فقالوا بلی الخبر.

و فیه بسند صحیح عن ابن مسکان, عن أبیعبد الله علیه السلام فی قوله وَ إِذ أخَذَ رَبُّک مِن بَنی آدم الایة قلت: معاینة کان هذا قال: نعم فثبتت المعرفة و نسوا الموقف و سیذکرونه و لولا ذرک لم یدر احد من خالفه و رازقه فمنهم من اقر بلسانه فی الذر و لم یؤمن بقلبه فقال الله فما کانوا لیؤمنوا بما کذبوا به من قبل.

و فی کتاب العلل باب 97 مسندا عن زرارة قال: سئلت أبا جعفر علیه السلام عن قول الله عز و جل و اذ اخذ ربک من بنی آدم الایة قال ثبتت المعرفة و نسوا الموقف و سیذکرونه یوما و لولا ذلک لم یدر احد من خالقه و لا من رازقه. و عن العیاشی, عن زرارة مثله و فیه مسندا عن داود الرقی عن أبی عبد الله علیه السلام قال: لما اراد الله عز و جل ان یخلق الخلق خلقهم و نشرهم بین یدیه ثم قال: لهم من ربکم فاول من نطق رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم و امیرالمؤمنین و الائمه صلوات الله علیهم فقالوا انت ربنا فحملهم العلم والدین ثم قال للملائکة هؤلاء حملة دینی و علمی و امنائی فی خلقی و هم المسئولون ثم قیل لبنی آدم اقروا الله بالربوبیة و لهؤلاء النفر بالطاعة و الولایة فقالوا نعم ربنا اقررنا فقال الله جل جلاله للملائکة اشهد و افقالت الملائکة شهدنا علی ان لا یقولوا غدا انا کنا عن هذا غافلین الی ان قال یا داودذ ولایتنا مؤکدة علیهم فی المیثاق.

و فی کتاب البصائر فی الجزء الثانی باب 7 مسندا عن عبدالرحمن بن کثیر عن ابیعبد الله علیه السلام فی قول الله عز و جل: وَ إِذ أخَذَ رَبُّک مِن بنی آدم الایة قال اخرج الله من ظهر آدم ذریته الی یوم القیمة کالذر فعرفهم نفسه و لولا ذلک لم یعرف احد ربه و قال الست بربکم قالوا بلی و ان هذا محمد رسول الله و علی امیرالمؤمنین و بسند آخر عنه نحوه و فی البحار عن العیاشی عن زرارة قال سئلت اباجعفر علیه السلام عن قول الله و اذ اخذ ربک من بنی آدم الایة قال اخرج الله من ظهر آدم ذریته الی یوم القیمة فخرجوا کالذر فعرفهم نفسه و اراهم نفسه و لولا ذلک ما عرف احد ربه و ذلک قوله: وَ لَئِن سَئَلتَهُم مَن خَلَق السَّماواتِ وَ الأرضِ لَیقولُنَّ الله و فیه عنه عن زرارة قال سئلت ابا عبد الله علیه السلام عن قول الله عز و جل وَ إِذ أخذَ رَبُّک الایه قال کان محمد علیه و آله سلام او من قال بلی قلت کانت رؤیة معاینة قال ثبتت المعرفة فی قلوبهم و انسوا ذلک المیثاق و سیذکرونه بعد و لولا ذلک لم یدر احد من خالقه و لا من یرزقه. الی غیر ذلک من الروایات الکثیرة الواردة فی تفسیر هذه الایة لا یسعنا احصائه. [138]

و منها قوله تعالی فی سورة النجم: هذا نَذیرٌ مِنَ النُّذرِ الاوُلی.

ففی تفسیر القمی مسندا عن معمر قال سئلت اباعبد الله علیه السلام عن قول الله عز و جل هذا نذیر من النذر الاولی قال ان الله تعالی لما ذره الخلق فی الذر الاول فاقامهم صفوفا قد امه و بعث الله محمدا صلی الله علیه و آله فامن به قوم و انکره قوم آخر فقال الله تعالی هذا نذیر من النذر الاولی یعنی به محمدا صلی الله علیه و آله حیث دعاهم الی الله عز و جل فی الذر الاول و فی کتاب البصایر الجزء الثانی باب 14 عنه عن الصادق علیه السلام فی هذه الایة قال یعنی محمدا حیث دعاهم بالاقرار بالله فی الذر الاول.

صریح هذه الروایات المبارکات المتواترة الموافقة للکتاب العزیز خلیفتی رسول الله صلی الله علیه و آله علی امته اللتین من تمسک بهما لا یضل ابدا ان الله فطر الناس جمیعا کلهم علی معرفته و معرفة رسوله صلی الله علیه و آله و معرفة الائمة صلوات الله علیهم و انه الی هیهنا التوحید و انه اراهم نفسه و عاینوا ربهم و کلمهم و خاطبهم و خاطبوه فقال الست بربکم فقالوا بلی فبعضهم قال طوعا و بعضهم کرها و اول من اجاب رسول الله صلی الله علیه و آله فثبت المعرفة فی قلوبهم و انساهم الرؤیة و المعاینة و انه صبغ المؤمنین بولایة امیرالمؤمنین و الائمة صلوات الله علیهم و انه بعث الله محمدا صلی الله علیه و آله الیهم فامن به قوم و انکره قوم آخرون و کذلک امیرالمؤمنین سماه الله تعالی فی عالم المیثاق اامیر المؤمنین کما صرح بذلک فی الروایات المبارکات و هنا ثبتت الطاعة و المعصیة و لولا ذلک لم یدر احد من خالقه و من رازقه.

فهذا اساس الشریعة المقدسة و ذکر فی الایات المبارکات بالمعرفة الفطریة و ظهورها عند الشداید فقال تعالی: وَ إِذا رَکبوا فِی الفُلک دَعَوا اللهَ مخلِصینَ لَهُ الدّین فَلَما نَجّیهُم الی البِرّ إِذا هُم یشرِکون

و قال عز و جل: وَ إذا غَشِیهُم مَوجٌ کالظُّلَل دَعَوُا اللهَ مُخلِصینَ لَهُ الدّین فَلَمّا نَجّیهُم إلی البَرّ فَمِنهُم مُقتَصِدٌ وَ ما یجحَدُ بِآیاتِنا إلاّ کلُّ خَتّار کفُور و قال عز و جل: قُل مَن ینجیکم مِن ظلماتِ البَرّ وَ البَحر تَدعونَهُ تضرُّعاً وَ خُفیةً لَئِن أنجَینا مِن هذِهِ لَنَکونَنَّ مِنَ الشّاکرینَ قُل اللهُ ینجیکم مِنها وَ مِن کلِّ کربٍ ثُمّ إنتُم تُشرِکونَ و قال تعالی قُل أَرَأَیتُکم إِن أَتیکم عذابُ اللهِ أَو أتَتکمُ السّاعةُ أغَیرَ اللهِ تَدعونَ إِن کنتُم صادِقینَ بَل إیاهُ تَدعونَ فَیکشِفُ ما تدعونَ إلیهِ إن شاءَ وَ تنسَونَ ما تُشرِکونَ وَ لَقد أرسَلنا إلی أُممٍ مِن قَبلِک فَأَخَذناهُم بِالبأساءِ وَ الضّراءِ لَعَلَّهُم یتَضَرَّعونَ و قال تعالی: وَ إذا مَسَّ الانسانُ ضُرَّ دَعا رَبّهُ مُنیباً ثُمَّ إذا خَوَلَّهُ نِعمَةً مِنهُ نَسِی ما کانَ یدعو إلیهِ مِن قَبلُ وَ جَعَلَ للهُ أنداداً الایة و قال تعالی: ربَّکم الّذی یزجی لَکم الفُلک فِی البَحرِ لِتَبتَغوا مِن فَضلِه إنّهُ کانَ بِکم رَحیماً وَ إذا مَسَّکمُ الضُّر فِی البَحر ضَلَّ مَن تَدعونَ الاّ إیاهُ فَلمّا نَجّیکم إلی البَرّ أعرَضتُم وَ کانَ الانسانُ کفوراً الی غیر ذلک من الایات المبارکات.

فحیث ان الاساس علی ذلک بعث الله تعالی انبیائه للتذکر بذلک کما قال امیرالمؤمنین صلوات الله علیه فی خطبته المفصلة فی صفة خلقة آدم المذکورة فی النهج و غیره فبعث فیهم رسله و واتر الیهم انبیائه لیستأدو هم میثاق فطرته و یذکروهم منسی نعمته و یحتجوا الیهم بالتبلیغ و یثیروا الیهم دفاین العقول الخطبة.

الی ان بعث الله سبحانه محمدا رسول الله صلی الله علیه و آله اشرف خلقه و افضل بریته و ارسل الیه کتابه المجید للتذکر به سبحانه و تعالی.

و عرّف تعالی کتابه بأنّه ذکر و تذکرة و ذکری فقال تعالی: (وَ قَد آتیناک مِن لَدُنّا ذِکرا) و قال تعالی: (وَ هذا ذِکرٌ مُبارک) الایه و قال تعالی: (وَ القرآن ذِی الذِّکر) و قال تعالی: (إن هُوَ إلاّ ذِکرٌ للعالَمین) و قال تعالی: (له ما أنزلنا عَلَیک القُرآنَ لِتَشقی إلاّ تَذکرَةً لِمَن یخشی) و قال تعالی: (کلاّ إنّها تَذکرةٌ فَمَن شاءَ ذَکرَه) و قال تعالی: (و لَقَد یسَّرنا القُرآنَ لِلذّکرِ فَهَل مِن مُدَّکر) و قال تعالی: (ذَکر إنّما أنتَ مُذَّکر) و قال تعالی: (فَمَن أظلَمُ مِمَّن ذُکرَ بآیات رَبِّه ثُمَّ اعرِض عَنها إنا مِنَ المُجرِمینَ مُنتَقِمونَ) و قال تعالی: (وَ ما یتَذَکرُ إلاّ مَن ینیب) و قال تعالی: (إنّ فی ذلک لَذِکری لِمَن کانَ لَهُ قَلبٌ أو القَی السَّمعَ وَ هُوَ شَهیدٌ) و قال تعالی: (وَ لَقَد عَلِمتُمُ النَّشأةَ الاولی فَلَولا تَذَکرون) و قال تعالی: (کتابٌ أنزَلناهُ إلیک فَلا یکن فی صَدرِک حَرَجٌ مِنهُ لِتُنذِرَ بِهِ وَ ذِکری لِلمؤمِنین) و قال تعالی: (إنّا نَحنُ نَزَّلنَا الذّکرَ وَ إنّا لَهُ لَحافِظوُن) و قال تعالی: (وَ ما هِی إلاّ ذِکری لِلبَشَر) و قال تعالی: (إنّما تُنذِرُ مَنِ اتَّبَعَ الذِّکرَ وَ خَشِی الرَّحمنُ) و قال تعالی: (وَ التّالیاتِ ذِکرا) و غیر ذلک.

فظهر من هذه الایات ان القرآن تذکرة الی المعروف بالفطرة و النبی صلی الله علیه و آله مذکر و الائمة صلوات الله علیهم مذکرون لذلک

۱۳ جمعه 21 اسفند‌ماه سال 1388 ساعت 08:11 ب.ظ

به نام خدا


قسمت سیزهم تارخ فلسفه و تصوف




قال الامام العسکری صلوات الله علیه فی تفسیره: الله هو الذی یناله الیه عند الحوائج و الشداید کل مخلوق و عند انقطاع الرجاء من کل من دونه و قطع الاسباب من جمیع من سواه یقول بسم الله ای استعین علی اموری کلها بالله الذی لا یحق العبادة الاله المغیث اذا استغیث و المجیب اذا دعی قال الامام علیه السلام و هو ما قال رجل للصادق علیه السلام یابن رسول الله صلی الله علیه و آله دلنی علی الله ما هو فقد اکثر المجادلون علی و حیرونی فقال الامام علیه السلام یا عبد الله هل رکبت سفینة قط قال بلی فقال هل کسرت بک حیث لا سفینة تنجیک و لا سباحة تغنیک قال بلی قال فهل تعلق قلبک هنالک ان شیئا من الاشیاء قادر علی ان یخلصک من ورطتک قال بلی قال الصادق علیه السلام فذلک الشیئ هو الله القادر علی الانجاء حین لا منجا و علی الاغاثة حین لا مغیث و رواه فی البحار عن معانی الاخبار و تفسیر الامام علیه السلام مثله.

اعلم ان للناس فی آیات المیثاق و الاخبار الواردة فی ذلک مسالک الاول طریقة المحدثین و المتورعین فانهم یقولون نؤمن بظاهرها بلا تاویل و توجیه الثانی حملها علی الاستعارة و المجاز و التمثیل و الثالث حملها علی اخذ المیثاق فی عالم التکلیف بعد اکمال العقل و البرهان و الاخیران خلاف ظاهر الایات و الروایات و اشکالاتهم موهومة مردودة الاول شبهة التناسخ من تعلق الارواح بابدان غیر هذه الابدان فیلزم التناسخ الثانی ان هذه الذریة التی استخرجت من ظهر آدم و خوطبت و قررت لا تخلو من ان تکون کاملة العقول مستوفیة لشروط التکلیف او لا تکون کذلک فان کانت بالصفة الاولی وجب ان یذکر هؤلاء بعد خلقهم و انشائهم و اکمال عقولهم ما کانوا علیه فی تلک الحالة و ان کانوا علی الصفة الثانیة من فقد العلم و شرایط التکلیف قبح خطابهم و تقریرهم و اشهادهم کما هو واضح الثالث استبعاد اتساع ظهر آدم جمیع ذریته الی یوم القیمة الرابع البنیة شرط لحصول الحیوة و العقل و الفهم الخامس ان هذا المیثاق اما لیصیر حجة علیهم فی ذلک الوقت او یصیر حجة عند دخولهم فی الدنیا و الاول باطل لعدم کفایة ذلک القدر من المیثاق فی صیرورتهم مستحقین للثواب و العقاب و المدح و الذم و کذلک الثانی لانهم لا یذکرونه فی الدنیا فکیف یصیر حجة علیهم.

و اما الجواب عن الاشکال الاول فهو مبنی علی توهم ان الابدان الذریة غیر تلک الابدان و التغایر غیر ثابت بل مقتضی الاخبار بطلان هذا التوهم و ان هذه الابدان عین تلک الابدان و ان الانسان خلق من قبل فی مرتبة الذریة و له روح خلق قبل الاجساد بالفی عام و بهذا الروح ینتقل فی الاصلاب و الارحام غایة الامر انه فی المرتبة التی قدر الله خروجه عن رحم ینمو بالتغذیه و ما یتغذی و ینمو خارج عن حقیقه کما سیجئ فی محله انشاء الله تعالی.

و اما الجواب عن الثانی فنقول ظاهر الاخبار و الایات انهم کانوا کاملی العقول جامعین لشرایط التکلیف و نسیانهم من صنع الله کما هو صریح الروایات انه تعالی انساهم رؤیته و اثبت المعرفة فی قلوبهم و ذلک نظیر نسیان الانسان فی عالم النوم کل ما ادرکه فی حال الیقظة و الناس نیام فاذا ماتوا انتبهوا و صریح الروایات انهم سیذکرونه یوما و عن الثالث لاوجه للعبد من قدرة الله ان الله علی کل شیئ قدیر و عن الرابع ان البنیة لیست شرطا لحصول الحیوة و العقل و الفهم بل شرطه اعطاء الله تعالی ما یشاء لمن یشاء کما فی الکافی سئل ابوبصیر عن الصادق علیه السلام کیف اجابوا و هم ذر قال جعل فیهم ما اذا سئلهم اجابوه یعنی فی المیثاق و عن العیاشی عنه عن الصادق علیه السلام قال صنع فیهم ما اکتفی.

و عن الخامس ان هذا المیثاق لیکون حجة علیهم فی ذلک الوقت و فی دار الدنیا لثبوت المعرفة فی قلوبهم و لا مانع من النسیان کما مرو باقی الاشکالات موهونة واهیه اوهن من بیت العنکبوت.

و احتمال حملها علی التقیة فاسد لاشتمالها علی ما ینافی التقیه کما هو واضح قال العلامة الفهامة غواص بحار الانوار المجلسی قده فی المراة بعد نقل کلمات شیخنا المفید ره طرح ظواهر الایات و الاخبار المستفیضه بامثال تلک الدلائل الضعیفة و الوجوه السخیفة جراة علی الله تعالی و علی ائمة الدین و لو تاملت فیما یدعوهم الی ذلک من دلائلهم و ما یرد علیها من الاعتراضات الواردة لعرفت ان بامثالها لا یمکن الاجتراء علی طرح خبر واحد فکیف یمکن طرح تلک الاخبار الکثیره الموافقة لظاهر الایة الکریمة بها و بامثالها ثم ذکر کلمات السید المرتضی ره فی ذلک و ما ذکره الرازی فی تفسیره من الروایات النبویة الدالة علی ثبوت عالم الذرو اشکالات المعتزله و اجاب عنها باحسن وجه زاد الله فی علو درجاته.

و عن کتاب حق الیقین للمجلسی ره فی باب المعاد الجسمانی عن بعض انه یعنی المفید ره رجع عما قاله فی اخبار العهد و المیثاق و تاب منه.

صباحی کلام خود را قطع نمود گفت.

الحمد لله رب العالمین کما هو اهله حمداً کثیراً طیباً دائماً ابداً علی کل حال علی ما هدینا لهذا و ما کنا لنهتدی لولا ان هدینا الله تعالی و صلی الله علی محمد و آله الطیبین الطاهرین المعصومین من الان الی یوم لقاء الله.

ربّنا تقبّل منا بفضلک و جودک و اجعل لنا لسان صدق فی الاخرین و اجعلنا من ورثة جنة النعیم و اغفرلنا و لوالدینا و للمؤمنین و المؤمنات یا ارحم الراحمین ماه ج2 سنه 1377 هجری.

الاحقر علی نمازی شاهرودی





--------------------------------------------------------------------------------

[1] ـ از اشعار شیخ شبستری است که در گلشن راز سروده است .

[2] ـ اشعار ملای رومی است که در کتاب جامع الشتات میرزای قمی ره از او نقل فرموده است و تمام آن بیاید انشاء الله.

[3] ـ این اشعار در گلشن راز است

[4] ـ این خبر در کتابتهذیب شیخ ره در (ص 204) است.

[5] ـ این خبر در کتاب من لا یحضر موجود است.

[6] ـ و این روایات در کتاب بحار جلد 14 در باب فوائد گوشت نقل شده است.

[7] ـ اشعار ملای رومی است که در مثنوی موجود میباشد.

[8] ـ این روایت را در بحار ج6 ص 570 نقل کرده است.

[9] ـ در کتاب طرائق ج3 ص164 از او نقل کرده است.

[10] ـ در دیوان صنعی ص 44 نوشته که روزی عارف شهیر خراسان ابوسعید فضل الله بن أبی الخیر را با افتخار شرق شیخ أبوعلی حسین بن سینا حکیم نامی ایران اتفاق صحبت دست داد پس از پایان آن مجلس چون ابن سینا از خانقاه بیرون شد مریدان حال وی را از شیخ خود پرسیدند، بوسعید گفت آنچه او میداند ما می بینیم هر جا که من با دیده نگران و چراغ فروزان رفتم آن کور عصا کوبان خوش بنشان بر اثرم همی آمد. شاگردان ابن سینا هم حال پیر طریقت را از قیلسوف استاد پرسیدند گفت آنچه او می بینند ما میدانیم و هیچیک از بزرگان حکماء انکار این حقیقت را نکرده اند و این قضیه را در طرایق بنحو اختصار نقل کرده است و بهتر گواه بر این مدعی کلمات هر دو دسته است چنانچه بیاید انشاء الله تعالی.

[11] ـ از جلد 4 مثنوی نقل شده که در مدح بایزید گفت:

با مریدان آن فقیر محتشم بایزید آمد که یزدان تک منم

گفت مستانه عیان آن ذوفنون لا اله الا أنا ها فاعبدون

نیست اندر جبه ام الا خدا چند جویی در زمین و در سما

و در کتاب حدیقه الشیعه این جمله به او نسبت داده شده است.

[12] ـ در کتاب سفینه البحار لغت (صوف) و در حدیقه الشیعه از او نقل کرده اند.

[13] ـ در سفینه در لغت (صوف) نقل نموده است.

[14] ـ در کتاب مصباح الهدایه تالیف کاشانی ص 398 نقل کرده است.

[15] ـ این اشعار در طرایق الحقایق ج2 ص 177 مذکور است.

[16] ـ در کتاب مصباح الهدایه ص 82 نوشته است.

[17] ـ در کتاب مصباح الهدایه ص 371 نقل نموده است.

[18] ـ در دیوان صنعی ص 34 نقل کرده است.

[19] ـ خواجه عبد الله معروف بخواجه حوراء متخلص بمغربی است.

[20] ـ در کتاب ریاض العارفین (ص 82) از او نقل کرده است.

[21] ـ این قضیه را در کتاب انوار نعمانی (ص 223) و در روضات الجنات (ص 707) طبع دوم و کتاب حدیقه الشیعه نقل کرده اند و شیخ عطار در کتاب جوهر الذات خود مدح حلاج زیاد نموده است و اشعار زیاد در وحدت وجود بهم بافته است و حالات و اشعار او در کتاب ریاض العارفین (ص 181 تا ص 196) نقل کرده است.

[22] ـ این کلمات و اشعار در کتاب فصوص در فص نوحیه مذکور است.

[23] ـ در کتاب فصوص فص هروینه مذکور است.

[24] ـ در کتاب روضات و عین الحیوة از او نقل کرده اند.

[25] ـ در روضات (ص 703) طبع دوم از فصوص و فتوحات نقل نموده است.

قال فی الفصوص فی فصّ هودیة، ثم ذکر أنه استوی علی العرش فهذا تحدیدٌ ایضا، ثم انه ینزّل من السّماء فهذا تحدیدٌ، ثمَّ ذکر انه فی الأرض و أنه معنا أینما کنّا إلی أخبرنا أنّه عینُنا و نحنُ محدودون فما وصف نفسه إلا بالحدّ و قوله: لیس کمِثله شیء حدُّ أیضا إلی أن إخبرنا أنه عیننا و نحن محدودون فما وصف نفسه إلا بالحدّ قوله: لیس کمثله شیء حدّ أیضا إلی أن قال إنه عین الأشیاء و الأشیاء محدودة و إن اختلفت حدودها فهو محدود بحدّ کلّ محدود فما یحدُّ شیء إلا و هو حدّ للحقّ فهو الساری فی مسمّات المخلوقاتِ و المُبدَعات ـ الخ.

و در کتاب روضات (ص 703) طبع دوم از او نقل نموده و حق تعالی نصاری را تکفیر ننمود بسبب آنکه بالوهیت عیسی قائل شدند بلکه بسبب آنکه خدا را منحصر در عیسی دانستند و خود را خاتم الاولیاء دانسته و گفته که ختم ولایت باو شده و پیغمبران نزد او حاضر شدند جهت تهنیت و مبارکبادی ختم ولایت و نیز گفته که جمیع انبیاء اقتباس علم میکنند از مشکوة خاتم الانبیاء و جمیع اولیاء اقتباس علم میکنند از مشکوة خاتم اولیاء افضل است از سائر اولیاء در ولایت و نیز گفته اهل آتش در دوزخ تنعم میکنند بآتش و راحت مییابند و لذت میبرند الخ.

و فی کتاب انوار نعمانی (ص 224) قال: و اما محی الدین الاعرابی حکی فی فتوحاته أنّه أسری به إلی السماء مراراً متعددة و الظّاهر أنّه قال: أنها تسع مرّة و ذکر هناک أنّه رأی ابابکر الصّدیق لمّا بلغَ إلی العرش و رأی فی کلِّ سماءٍ واحداً من الأنبیاء، فکان درجته و درجة أبی بکر أعلی من درجات أولی العزم ـ الخ.

[26] ـ این اشعار را در شمس الحقایق (ص 42) طبع اخوان کتابچی در سنه 1316 سروده است و دیگران از او نقل کرده اند.

[27] ـ این اشعار را ملای رومی در شمس الحقایق (ص 199) سروده است فقیه عالم عامل کامل میرزای قمی قده در جامع الشتات از او نقل فرموده و شاهد بر کفر او گرفته است.

[28] ـ در شمس الحقایق (ص 188) مذکور است طبع اخوان کتابچی

[29] ـ این خطبه در روضه کافی حدیث 586 مذکور است.

[30] ـ این دو رساله با بقیه رساله های شاه در کتاب طرایق در ضمن حالات شاه نعمت الله نقل کرده است و در تمام آن زیاد تصریح بوحدت وجود و موجود نموده است.

[31] ـ ابو مدین از مشایخ و اساتید محی الدین است و این را شاگردش محی الدین در کتاب فتوحات مکی باب 135 از او نقل کرده است.

[32] ـ و این حکایت را مجلسی ره در کتاب عین الحیوة و جزایری در کتاب انوار نعمانی (ص 223) از کتاب نهج الحق علامه ره نقل کرده اند.

[33] ـ صدر المتالهین صاحب اسفار است در کتاب شواهد الربوبیه (ص 33) در اشراق عاشر میفرماید.

[34] ـ در شواهد الربوبیه اشراق حادیعشر (ص 35) میگوید.

[35] ـ صدر المتالهین در کتاب اسرار الایات (ص 11) گفته است.

[36] ـ در کتاب اسرار الایات (ص 17) گفته است.

[37] ـ در کتاب اسرار الایات (ص 22) گفته است.

[38] ـ در کتاب تفسیر سوره اذا وقعت الواقعه که بالخصوص طبع شده (ص 15) گفته است.

[39] ـ در همین کتاب تفسیر (ص 26) بیان نموده است.

[40] ـ در همین تفسیر (ص 115) گفته است.

[41] ـ عقیده موهوم بودن عالم و آنکه تمام کائنات وهم است یا خیال، عقیده پارسیان قدیم است چنانکه بزودی بیاید.

[42] ـ این جملات از اسفار (ص 184 و ص 195) نقل شده است مؤلف گوید مناسب است که در اینجا بعضی کلمات بزرگان را در حق ملا صدرا نقل نموده باشم.

ففی الروضات طبع 2 (ص 331) عن صاحب اللؤلؤه انه قال: و اما المولی صدر الدین فهو محمد بن إبراهیم صدر الدین المشهور بملا صدرا کان حکیما فلسفیا صوفیا بحتاً تو فی بالبصرة و هو متوجه الی الحج سنه 1050 هجری . و نقل فتوی طائفة من الفقهاء الاعلام بکفره، فمنهم من ذکر فی وصف شرحه علی الاصول شروح الکافی کثیرة جلیلة قدرا و اول من شرحه بالکفر صدراً هذا الخ. و قال العلامة النوری ره فی المستدرک (ج3 ص 422) فی ذکر المشایخ و سابعهم الحکیم المتاله الفاضل محمد بن ابراهیم الشیرازی الشهیر بملاصدرا محقق مطالب الحکمة و مروج دعاوی الصوفیه بمالا مزید علیه صاحب التصانیف الشائعة التی عکف علیها من صدقه فی ارائة و اقواله و نسج علی منواله و قد اکثر فیها من الطعن علی الفقهاء و حملة الدین تجهیلهم و خروجهم من زمرة العلماء و عکس الامر فی حال ابن العربی صاحب الفتوحات فمدحه و وصفه فی کلماته باوصاف لا ینبغی الا للاوحدی من العلماء الراسخین مع انه لم یر فی علماء العامة و نواصبهم اشد نصبا منه الیس هو القائل فی الفتوحات فی ذکر بعض حالات الاقطاب ما لفظه و مهم من یکون ظاهر الحکم و یجوز الخلافة الظاهرة کما حاز الخلافة الباطنه هو الذی صرح السیوطی الذی هو ایضا من المتعصبین فی تاریخ الخلفاء بانه فی سنة ست و ثلثین امر بهدم قبر الحسین علیه السلام و هدم ما حوله من الدور ان یعمل مزارع، و منع الناس من زیارته و حزب و بقی صحرا، الی ان قال: و صرح ایضا فیه بان اصل الضلالات من الشیعة؛ و صرح فی مسامرة الابرار بان الرجبیون جماعة لهم ریاضة من آثارها انهم یرون الوافض بصورة الخنزیر؛ و صرح فی الفتوحات بعصمة ابن الخطاب و غیر ذلک مما هو نص علی کونه من نواصبهم الی ان قال: و مع ذلک کله کیف یقول الامامی فی حقه المحقق العارف بالله و من لا یجازف فی القول و امثال ذلک فیه و اضرابه؛ و من تصانیفه شرح اصول الکافی ـ شرحه علی مذاقه و عقائده و اصوله و مطالبه فاستحسانه من استصوبها و استحقره و من استضعفها، بل فی الروضات، فمنهم من ذکر فی وصف شرحه علی الاصول شروح الکافی کثیرة جلیلة قدراً، و اول من شرحه بالکفر صدرا انتهی. و فیه منه اوهام عجیبة بل فی کتاب التوحید منه و هم لم یسبقه الی مثله احد و لم یلحقه احد ثم ذکر ذلک الوهم الی آخر کلمات العلامة النوری و من استضاء بنور القرآن ثم راجع کتبه من الاسفار و الاسرار و التفسیر و ما قاله فی تفسیر قوله تعالی ختم الله علی قلوبهم یعرف اعوجاجه و ضلاله، و صدق ما افاده العلامة النوری قده فی کلماته فالحذر الحذر منه و من کتبه و لا یمیل الیه الا من لم یقتبس من انوار علوم الائمة صلوات الله علیهم.

[43] ـ فیاض شاگرد ملا صدرا و داماد او است صاحب گوهر مراد است و این را در گوهر مراد (ص 108) در فصل سوم از باب سوم از مقاله دوم گفته است.

[44] ـ طرایق ج3 (ص 216) و هم چنین از دیوان اسرار نقل کرده اند.

[45] ـ روی الکشی فی رجاله (ص 189 مسندا عن الصادق علیه السلام فی حدیث قال: سمعت أبی علیه السلام یقول: ان شیطاناً یقال له المذهب یاتی فی کل صورة الاّ انه لا یأتی فی صورة بنی و لا وصی و لا احسبه الاّ و قد وترا یا لصاحبکم (یعنی أباالخطاب) فاحذروه الخبر و فی (ص 193) مسندا عن زرارة قال: قال أبو عبد الله علیه السلام: اخبرنی عن حمزه ایزعم ان أبی یأتیه قلت نعم قال: کذب و الله ما یاتیه الاّ المتکون ان ابلیس سلط شیطاناً یقال له المتکون یاتی الناس فی ای صورة شاء فی صورة کبیرة و ان شاء فی صورة صغیرة و لا والله ما یستطیع ان یجیء فی صورة أبی علیه السلام . أقول: المراد بحمزة هو حمزة بن عمارة البریری و فیه (ص 196) روایتان صحیحتان بمضمون هاتین الروایتین و فیه (ص 195) بسنده عن الصادق علیه السلام قال: ترایا و الله إبلیس لأبی الخطاب علی سور المدینه او المسجد الخ و فیه ایضا بسند صحیح عن إبن أبی عمیر, عن إبراهیم بن عبد الحمید، عن حصین بن عمرو النخعی قال: کنت جالساً عند أبیعبد الله صلوا الله علیه فقال له رجل: جعلت فداک ان أبا منصور حدثنی انه رفع الی ربّه و مسح علی رأسه، و قال له بالفارسیه: یا پسر، فقال له أبوعبد الله علیه السلام حدثنی أبی عن حدی رسول الله صلی الله علیه و آله قال: ان ابلیس اتخذ عرضا فیما بین السماء و الارض، و اتخذ زبانیة بعدد الملائکة فاذا دعی رجلا احابه و وطیء عقبه و تخطت الیه الاقدام ترایاله إبلیس و رفع الیه و ان أبا منصور کان رسول إبلیس لعن الله أبا منصور ثلثا. و فیه (ص 70) مندا عن الباقر علیه السلام فی روایة شریفة ان امیرالمؤمنین علیه السلام قال: له : یعنی عبد الله بن سباحین ادعی الربوبیة له علیه السلام و یلک قد سخر منک الشیطان فارجع عن هذا ثکلتک امک و تب فأبی فجسئه و استتابه ثلثه ایام فلم یتب فاحرقه بالنار، و قال ان الشیطان استهواه فکان یاتیه و یلقی فی روعه ذلک. و فیه (ص 322) بسند صحیح عن محمد بن عیسی قال: کتب الی أبوالحسن العسکری علیه السلام ابتداء منه لعن الله القسم الیقطینی و لعن الله علی بن حسکة القمی ان شیطانان ترائی للقاسم فیوحی الیه زخرف القول عزورا و تمام این روایات را در کتاب بحار الانوار ج 7 باب نفی الغلو نقل نموده است و بالجمله تمثل شیطان بهر صورتی غیر صورت انبیاء و اوصیاء از مسلمات روایات است و قرآن شریف بآن ناطق است . در جنگ بدر بصورت سراقة بن مالک گردید و مردم را بجنگ پیغمبر ترغیب میکرد و میگفت: انّی جار لکم فلما ترائت الفئتان نکص علی عقبیه و قال انّی بریء منکم انّی اری ما لا ترون الخ و تفصیل این قضیه در تفسیر سوره انفال و در بحار (ج6 ص 453 و 455 و 460 و 463 و 466 و 467 و 468) مذکور است.

و در جنگ خیبر وقتیکه مرحب خیبری شنید امیرالمؤمنین که فرمود انَا الذی سَمَّتنی أمّی حَیدَرَة فرار کرد شیطان بصورت حبری از احبار یهود درآمد و گفت حیدره نام زیاد است و او را وسوسه کرد و برگردانید تا آنکه بقتل رسید چنانچه در بحار ج 6 (ص 573) نقل نموده است.

و بصورت پیرمدردی در آمد نزد زن انصاری بعد از آنکه آن زن با چوپانی زنا کرده بود گفت تو از چوپان حامله شدی صیحه زن بلند شد که رسوا شدم شیطان باو گفت این زنا را نسبت ده بمقدسی عابد آن زن قبول کرد و نسبت داد و به برکت امیرالمؤمنین علیه السلام آن زاهد از تهمت نجات یافت و تفصیل این قصه در جلد نهم بحار (ص 488) مزبور است.

و در جلد هشتم بحار (ص 52) نقل کرده که شیطان بصورت پیرمردی آمد اول مرتبه با أبی بکر بیعت کرد و در (ص 381) نقل کدره که بصورت یوسف پدر حجاج درآمد و با مادر حجاج زنا کرد حجاج متولد شد و بصورت اژدهائی شد و پای امام سجاد علیه السلام را گزید.

و صوتی بلند کرد و گفت پیغمبر شما طاهر و مطهر است دفن کنید او را غسل ندهید امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود گمشو ای دشمن خدا خود پیغمبر صلی الله علیه و آله امر فرمود بغسل و کفن و دفن خودش و این روایت را شیخ در کتاب تهذیب آخر کتاب طهارت نقل فرموده است.

و قصه برصیصای عابد که شیطان او را اغواء کرد که با آن زن زنا کرد و بعد او را کشت و بعد شیطان به برادران زن خبر داد عابد را گرفتند و بر دار زدند باز شیطان متصور شد نزد او و گفت من تو را در این بلا انداختم سجده کن مرا تا تو را نجات دهم گفت با این حالت چگونه سجده نمایم گفت من با اشاره اکتفا مینمایم پس سجده کرد او را و کشته شد و تفصیل این قصه را در تفسیر در ذیل آیه شریفه کمثل الشیطان اذ قال للانسان اکفر و در بحار ج 5 (ص 448) و ج 15 (ص 204) کتاب عشرت نقل فرموده اند.

و قصه عابد دیگر در بنی اسرائیل که مشغول عبادت بود شیطان بصورت عابدی دیگر شد و شب و روز در عبادت بود تا آنکه او را اغواء کرد وادار نمود بزنا کردن زن فاحشه او را منع کرد، و این قضیه در بحار ج5 (ص 450 و ج 14 ص 632 و 633) نقل کرده است و قضایای آن خبیث با حضرت ایوب علیه السلام و زوجه اش از مشهورات است و در تفسیر برهان در سوره ص مفصلا نقل کرده است و آمدن او در عروسی هاشم بن عبد مناف که خواست عروسی را برهم زند و بصورت پیرمردی در دارالندوه حاضر شد برای رای دادن در قتل پیامبر صلی الله علیه و آله و از این قبیل قضایا زیاد است انّ فی ذلک عبرة لاولی الالباب و ذکری لمن کان له قلب او القی السمع و هو شهید فلا تغفل عن قوله تعالی: و انّ الشّیاطین لَیوحونَ إلی أولیائِهِم لِیجادِلوکم پس تمام الهامات اینان وحی شیطانی است که در قلوب آنان القاء مینماید و گاهی لشکریان شیطان اینان را بسوی شیطان عروج دهند و سیر دهند و چیزهائی در نظر ایشان جلوه دهند و این تسلط شیطان بر آنان مجازات داخل شدن آنان است در راهی که خدا معین نفرموده است و میخواهند برای فکر و قیاس در اصول دین تکلم نمایند و اصول دین را از این راه درست نمایند و متمسک بافکار بشری شوند و از قرآن و اخبار رو برگردانند قال تعالی: و مَن یعشُ عَن ذِکرِ الرّحمن نُقَیض لَه شَیطاناً فَهُوَ لَهُ قَرین.

[46] ـ و تفصیل این قضیه را در کتاب ناسخ جلد دوم احوال حضرت عیسی (ع) در (ص 114) ذکر کرده است.

[47] ـ در کتاب مصباح الهدایه تالیف کاشانی (ص 190) از او نقل کرده است.

[48] ـ در کتاب مصباح الهدایه تالیف کاشانی (ص 190) از او نقل کرده است.

[49] ـ من طلب الهدایة من غیر القرآن اضله الله کما فی غیر واحد من الروایات و سیاتی انشاء اله و فی الروضات فی ترجمة الفارابی قال: ثم ان فی کتاب المنیة للمحدث النیسابوری نقل کلام یناسب درج هذا المقام عن الرسالة الفارسیة الی کتبها مولانا محمد طاهر القمی فی بطلان طریقة الفلاسفة و الطبیعیة و خروجهم عن المراسم الدینیة و الشرایع الاسلامیة و کذلک البسطامیة و الحلاجیة من الصوفیة الکشفیة و الکرامیة و هو فی ذلک الکتاب بهذا الکیفیة (من السؤال و الجواب).

باز بیان فرمائید که مذاهب فاسده باطله فلاسفه در چه زمان و به چه سبب در میان اهل اسلام شایع و متعارف شده بینوا توجروا.

الجواب، هو المعین و الموفق بدان رحمک الله که فلسفه پیش از زمان مأمون رشید در میان اهل اسلام نبوده، در کتاب رشف النصایح مذکور است که ابومره کندی در شام کتابی از کتابهای فلسفه بدستش افتاد بنزد عبد الله بن مسعود که از صحابه آورد عبد الله مسعود طشت و آب طلب کرد چنان اجزاء کتاب را بشست که سواد مداد در بیاض کتاب ظهور یافت و تا زمان مأمون اثری نبود تا آنکه مأمون ارسطو را بخواب دید و از گفتگوی ارسطو محظوظ شد بعد جماعتی معین کرد به جانب فرنگ فرستاد و کتب فلاسفه را از پادشاه فرنگ طلب کرد کتب را به بلاد اسلام نقل نمودند و فرمود که زبان دانان کتب را به زبان عربی نقل نمایند و چون درس خواندن و نوشتن آن کتب سبب قرب خلیفه بود بنابراین سنیان بطمع قرب خلیفه و انعامش اوقات بسیار صرف فلسفه و افاده و استفاده آن کردند خصوصا سنیان ماوراء النهری که بی توفیقی شاعر ایشان است سعی بسیار در تحصیل فلسفه کردند دو کس ایشان که فارابی و ابوعلی باشند در ترویج کفرهای فلاسفه سعی بلیغ نمودند و سنیان فارابی را معلم ثانی نام کردند و ابوعلی را شیخ رئیس نامیدند و مولانا نفیسی که از اعاظم افاضل اطباء است در کتاب شرح اسباب گفته که فارابی مبتلا به مرض مالیخولیا بوده و نقل کرده که بسیاری از فلاسفه مثل افلاطون و نظرای او بمرض مالیخولیا گرفتار بودند و ابوعلی چنانکه اهل تاریخ نقل کرده اند معروف به شرب خمر بوده الی آخره

در ناسخ در احوال ارسطاطالیس ج 1 (ص 543) نوشته که مأمون از ملک روم کتب حکمت را خواست او باصنادید دولت مشورت کرد اجازت کردند و گفتند این کتب در میان هر طبقه شایع گردد قواعد ملت و شریعت ایشانرا متزلزل کند پس پنج شتر بار کردند و فرستادند پس بنی عباس عدة را برای ترجمة آن گماشتند من جمله حنین بن اسحق و حبیش بن حسن و ثابت بن قره و غیرهم و هر یک را ماهی پانصد دینار زر خالص دادند بلکه هر چه خواستند دادند

و فی البحار آخر باب المعادن قال المجلسی ره هذه الجنایة علی الدّین و تشهیر کتب الفلاسفة بین المسلمین من بدع خلفاء الجور المعاندین لائمة الدین، لیصرف الناس عنهم و عن الشرع المبین و یدل علی ذلک ما ذکره الصفدی فی شرح لامیة العجم ان المامون لما هادن بعض ملوک النصاری اظنه صاحب جزیرة قبرس طلب منهم خزانة کتب الیونان و کانت عندهم مجموعة فی بیت لا یظهر علیه احد فجمع الملک خواصه من ذوی الرای و استشارهم فی ذلک فکلهم اشار بعدم تجهیزها الیه الامطران و احد فانه قال: جهزها الیهم فما دخلت هذه العلوم علی دولة شرعیة لاا افسدتهغا و اوقعت الاختلاف بین علمائها، و قال: فی موضع اخران المامون لم یبتکر النقل و التعریب ای لکتب الفلاسفة بل نقل قبله کثیر فان یحیی بن خالد بن برمک عرب من کتب الفرس کثیرا الی ان قال: و المشهور ان اول من عرب کتب الیونان خالد بن یزید بن معویة لما اولع بکتب الکیمیاء و یدل علی ان الخلفاء و اتباعهم کانول مائلین الی الفلسفة و ان یحیی البرمکی کان محبالهم و ناصراً لمذهبهم مارواه الکشی، عن یونس بن عبد الرحمن قال: کان یحیی بن خالد البرمکی قد وجد علی هشام (ای هشام بن الحکم و هو من اجلة اصحاب الصادق و الکاظم صلوات الله علیهما) شیئا من طعنه علی الفلاسفة فاحب ان یغری به هرون الرشید و یضربه علی القتل، ثم ذکر قصة طویله و انه عداصحاب الرجال من کتبه کتاب الرد علی الفلاسفة، الی ان قال: و عن سقراط انه سمع بموسی (ع) و قیل له لو هاجرت الیه فقال نحن قوم مهذبون فلا حاجة الی من یهذبنا الی آخره.

[50] ـ شیخ طبرسی ره در کتاب احتجاج نقل فرموده است.

[51] ـ در کتاب تحف العقول منقول است.

[52] ـ در کتاب شریف کافی و توحید ذکر نموده است.

[53] ـ در کتاب توحید صدوق ره مذکور است.

[54] ـ در بحار ج 2 (ص 201) و ج 17 (ص 83) از نهج البلاغه نقل فرموده است.

[55] ـ در بحار ج 2 (ص 198) فرموده است.

[56] ـ در بحار ج 11 (ص 99) نقل شده است.

[57] ـ در کتاب توحید تمام آن را نقل کرده است.

[58] ـ الجلایه سفیدی البهم سیاهی الجسا خشکی البلل رطوبت الصرد سردی الحرور گرمی و این خطبه را در کتاب عیون و توحید نقل کرده اند.

[59] ـ در کتاب توحید است.

[60] ـ در کتاب توحید ذکر نموده است.

[61] ـ در کتاب توحید صدوق مذکور است.

[62] ـ در بحار در باب فضل یوم الغدیر از مصباح سید نقل کرده است.

[63] ـ در کتاب توحید بدو سند نقل فرموده است.

[64] ـ از کتاب احتجاج طبرسی و توحید و عیون و امالی صدوق نقل شده است.

[65] ـ در کتاب عیون نقل فرموده است.

[66] ـ در کتاب عیون است.

[67] ـ در کتاب عیون مذکور است.

[68] ـ در بحار از کتاب شرح عقاید شیخ مفید ره نقل کرده است.

[69] ـ از رساله اهلیلجه که تمام آن در بحار ج 2 میباشد نقل شده است.

[70] ـ در بحار باب نفی الجسم مذکور است.

[71] ـ از کتاب کنز کراچکی نقل شده است.

[72] ـ از کتاب توحید و معانی الاخبار نقل شده است.

[73] ـ در بحار ج2 (ص 22) و ج 14 (ص 483) است.

[74] ـ در کتاب حدیقه الشیعه از سید مرتضی رازی از شیخ مفید بسند معتبر نقل نموده و متاخرین در کتابهای خودشان نقل فرموده اند و در کتاب التفتیش این روایت را از سید مرتضی که از مفاخر شیعه است و محدث قمی ره در سفیته و مقدس اردبیلی و میرزا محمد نیشابوری و علامه خوئی و دیگران از حضرت عسکری علیه السلام نقل نموده اند.

[75] ـ در کتاب حدیقه الشیعه نقل نموده است و دیران نیز ذکر نموده اند و در کتاب التفتیش این روایت را از محدث قمی در سفینه و سید مرتضی در تبصره و مقدس اردبیلی و علامه خوئی و کتاب روضات و کتاب دلائل الربوبیه شیخ مفید و دیگر از بزرگان علماء نقل فرموده اند.

[76] ـ و این حدیث را در روضات (ص 232) نیز نقل نموده است و در کتاب التفتیش این خبر را از مرحوم محدث قمی در سفینه و شیخ حر عاملی در کتاب اثنی عشریه و علامه خوئی در شرح نهج و مقدس اردبیلی و سید جزائری در انوار و دیگران از علمای اعلام بسند صحیح از بزنطی و ابن بزیع از حضرت رضا علیه السلام نقل نموده اند.

[77] ـ در کتاب حدیقه الشیعه نقل فرموده است و این حدیث را در کتاب التفتیش از همان کتابها که مدرک حدیث قب لبود بسند صحیح از بزنطی نقل فرموده است.

[78] ـ در بحار ج 1 (ص 47) مذکور است.

[79] ـ در کتاب روضات فرموده کان مولی محمد طاهر من مشاهیر علماء زمانه شدید التعصب علی جماعة الصوفیة و فرق الملاحدة الی ان قال و قد کفر فی رسالته التی کتبها فی الرد علی الصوفیة جماعة من العلماء و العرفاء بل نسب الی الکفر کل من شک فی کفر من نسب الیه کلماتهم الموهمة بخلاف الشرع و شدد النکیر علیهم بما لا مزید علیه بل قیل انه قید فی رسائل متعددة ان لبس الخرافة و الصوف و جلوس الاربعینات و الغرلة من الناس و سماع الصوت الحسن و التفوه بلفظی الطریقة و الحقیقه و القول بالعشق الحقیقی و بالمکاشفات العرفانیة و بتجرد الارواح و امثال ذلک کلها من البدع البائرة التی یکفر البتة من لا یکفر صاحبها.

[80] ـ مناسب دیدم که در اینجا کلمات علامه مجلسی ره در بحار که در مذمت فلاسفه است نقل نمایم.

و قال العلامة المجلسی ره فی البحار فی آخر باب النار بعد ایضاح الحق لدیک فیما ورد فی الایات المتطافرة و الاخبار المتواترة من احوال الجنة و النار و خصوصیاتهما فلنشر الی بعض ما قاله فی ذلک الفرقة المخالفة للدین من الحکماء و المتفلسفین لتعرف معاندتهم للحق المبین و معارضتهم لشرایع المسلمین الی ان قال بعد نقل کلماتهم و لا یخفی علی من راجع کلامهم و تتبع اصولهم ان جلها لا یطابق ما ورد فی شرایع الانبیاء و انما یمضغون ببعض اصول الشرایع و ضروریات الملل علی السنتهم فی کل زمان حذرا من القتل و التکفیر من مؤمنی اهل زمانهم فهم یؤمنون بافواههم و تابی قلوبهم و اکثرهم کافرون و لعمری من قال بان الواحد لا یصدر عنه الا الواحد و کل حادث مسبوق بمادة و ما ثبت قدمه امتنع عدمه و بان العقول الافلاک و هیولی العناصر قدیمة و انه لا یجوز اعادة المعدوم و ان الافلاک متطابقة و لا تکون العنصریات فوق الافلاک و امثال ذلک کیف یؤمن بما اتت به الشرایع و نطقت به الایات و تواترت به الروایات من اختیار الواجب و انه یفعل ما یشاء و یحکم ما یرید حدوث العالم و حدوث آدم و الحشر الجسمانی و کون الجنة فی السماء مشتملة علی الحور و القصور و الابنیة و المساکن و الاشجار و الانهار و ان السموات تنشق و تطوی و الکواکب تنثر و تتساقط بل تفنی و ان الملائکة اجسام ملئت منهم السماوات ینزلون و یعرجون و ان النبی صلی الله علیه و آله قد عرج الی السماء و کذا عیسی و ادریس علیهما السلام و کذا کثیر من معجزات الانبیاء و الاوصیاء علیهم السلام من شق القمر و احیاء الاموات و رد الشمس و طلوعها من مغربها و کسوف الشمس فی غیر زمانه و خسوف القمر فی غیر اوانه و امثال ذلک و من انصف و رجع الی کلامهم علم انهم لا یعاملون اصحاب الشرایع الا کمعاملة المستهزئین بهم الخ.

و من اراد کلمات الفلاسفة و سائر ما بینه العلامة المجلسی ره فی مذمتهم و مفاسد عقائدهم فلیراجع البحار (ج 1 طبع کمپانی کتاب العقل ص 34، و (ج 3 باب احوال البرزخ ص 162)، و فی باب فناء الدنیا ص 185)، و فی المعاد الجسمانی ص 202)، و فی الجنة ص 349)، و فی النار (385)، و فی الخلود (ص 393)، (و ج 6 فی المعراج ص 368، و ج 14 باب حدوث العالم (ص 57)، و فی اللوح و القلم (ص 89)، و فی جرم القمر و الکسوف و الخسوف (ص 125 و 126 و 131)، و فی الملائکة (ص 233)، و فی الریاح (ص 282 و 287)، و فی الجبال (ص 297)، و فی حقیقة الروح و النفس (ص 406 الی 415) و فی حقیقة الرؤیا (ص 443)، و فی الجن و الشیاطین (ص 636 الی غیر ذلک من الموارد التی اشرنا الیها فی کتاب مستدرک سفینة البحار و الحمد لله ربّ العالمین.

[81] ـ خداوند تبارک و تعالی در قرآن مجید سوره اسرا میفرماید: وَ إِن مِن قَریَةٍ إِلاّ نحنُ مُهلِکوها قَبلَ یَومِ القِیمةِ أَو مُعَذِبُوها عَذاباً شدیداً کانَ ذلکَ فِی الکِتابِ مَسطُوراً در تفسیر برهان (ص 607) چهار روایت از امام باقر و صادق صلوات الله علیهما نقل فرموده که مراد فناء بمرگ و غیر آن میباشد و کسیکه بمیرد هلاک شده است و امیرالمؤمنین صلوات الله علیه در خطبه نهج البلاغه فرمودند: هو المفنی لها بعد وجودها حتی یصیر موجودها کمفقودها و لیس فناء الدینا بعد ابتداعها باعجب من انشائها و اختراعها، الی ان قال: و انه سبحانه یعود بعد فناء الدنیا وحده لا شیئ معه کما کان قبل ابتدائها کذلک و یکون بعد فنائها بلا وقت و لا مکان و لا حین و لا زمان عدمت عند ذلک الاجال و الاوقات زالت السنون و الساعات فلا شیئ الا الواحد القهار، الی ان قال: ثم یعیدها بعد الفناء من غیر حاجة منه الیها الخ. فرمودند خداوند است فانی کننده موجودات بعد از موجود شدن بطوریکه موجود مثل غیر موجود شود و فانی کردن دنیا نزد خداوند عجیب تر از انشاء و اختراع آن نیست و در روایت توحید صدوق ره نقل شده که امام جواد (ع) نامه بسوی علی بن مهزیار نوشت و در آن مرقوم فرمود یا ذا الذی کان من قبل کل شیئ ثم خلق کل شیئ ثم یبقی و یفنی کل شیئ الخ.

و در روایت سؤالات زندیق از امام صادق (ع) که در کتاب احتجاج طبرسی نقل شده عرض کرد آیا روح بعد از خارج شدن از بدن متلاشی میشود یا باقی است امام (ع) فرمود باقی است تا وقت نفخ صور پس در اینهنگام باطل میشود اشیاء پس نه حسی خواهد بود و نه محسوس پس اعاده میدهد اشیا را تا آخر و غیر این روایات که تمام آن در بحار ج 3 در باب نفخ صور و فناء دنیا مذکور است و تمام این روایات رد تفسیر غزالی را مینماید و روایات متواتره در بحار در ابواب متعدده نقل کرده که مراد از وجه الله پیغمبر و امامان صلوات الله علیهم میباشند و صریح قرآن و روایات که وجه الله را استثناء کرده قرینه است بر تخصیص عموم این روایات و فرمایش معصوم که فرمود خلقتم للبقاء لا للفناء منافات ندارد چون شاید مراد این باشد که خلق شدید برای بقاء که عالم آخرت است نه برای دنیا که فانی است.

۱۳ جمعه 21 اسفند‌ماه سال 1388 ساعت 08:12 ب.ظ

به نام خدا



قسمت پایانی تیرخ فلسفه و تصوف



[82] ـ و تمسک اینان بآیات متشابهات و تاویل و توجیه نمودن آنها آیات را مطابق رأی و نظریات خودشان مانند تمسک مخالفین است بظواهر قرآن که رئیس آنها گفت حسبنا کتاب الله و اعتناء به بیان امیرالمؤمنین (ع) نکرد اینان نیز تمسک بظواهر آیات متشابهات نمودند و برای خود معنی کردند و در کشف آن معنی مراجعه به تفسیر اهل بیت نکردند مثل استدلال قائلین بتجسم (کسانیکه خدا را جسم میدانند) بآیه شریفه متشابهه و جاء ربک و الملک صفا صفا و حال آنکه امام هشتم صلوات الله علیه فرمودند که مراد و جاء امر ربک میباشد چنانچه در تفسیر برهان نقل شده است.

و مثل استدلال کسانیکه قائلند بآنکه طعام و غذای یهود و نصاری پاک و حلال است برای مسلمانان هر چند گوشت و روغن باشد بظاهر آیه شریفه وَ طعامُ الّذینَ اوُتوُا الکِتابَ حِلٌّ لکُم با آنکه در روایات کثیره در کتب معتبره نقل شده که مراد از طعام و غیره و مثل استدلال عدة از مخالفین بآیه شریفه وَ أُمّهاتُکُم الّتی أَرضَعَنَکُم (یعنی حرام است بر شما مادرهای شما آنانیکه بشما شیر دهند) بر اینکه اگر زنی به بچة شیر داد موجب حرمت نکاح میشود چه شیر کم باشد یا زیاد چنانچه شیخ طبرسی ره در کتاب مجمع از آنان نقل فرموده است و علماء شیعه این را قبول نکردند و بحسب روایات مدت و مقدار برای آن قرار دادند.

و مثل استدلال شبستری در کتاب حق الیقین بآیه شریفه وَ قَضی رَبُّکَ ألاّ تَعبُدُوا إلاّ إِیّاهُ و بآیه کلٌّ لَهُ قانِتُونَ بر آنکه عبادت از هر کس بهر طریق واقع شود مخصوص گردد بذاتی که تعین او عین هستی بود.

یعنی عبادت گوساله و بت و خورشید و ماه و غیره هر چه باشد عبادت حق است چنانچه شعر او گذشت مسلمان گر بدانستی که بت چیست بدانستی که دین در بت پرستی است و معنی کلمه قضا را قضای تکوینی گرفته و بر خدا افترا بسته با آنکه واضح است که قضا در این آیه بمعنی امر و حکم تشریعی است خصوصا با ذیل آیه که فرمود و بالوالدین احسانا یعنی خدا حکم فرمود که باید عبادت نکنید مگر خدا را و بالوالدین احسان نمائید چنانچه امیرالمؤمنین (ع) در بیان معنی قضا فرمودند امر و حکم است پس این را تلاوت فرمود و سپس فرمود یعنی خداوند امر فرمود که عبادت نکنید مگر او را و بوالدین احسان نمائید چنانچه در تفسیر برهان نقل کرده است و قضا بده معنی استعمال شده است و مراد از قنوت خشوع است و این آیه نظیر آیه دیگر که فرمود و ان من شیئ الا یسبح بحمده است و خلاصه این دو آیه را برأی خود تفسیر کرده و از ضروریات قرآن و روایات اعراض کرده و ایشانند که شیطان آنانرا برای ضلالت و گمراهی دیگران شریک و دام خود قرار داده با چشم های آنان می بیند و با زبان ایشان سخن میگوید پس آنها را بمرکب ضلالت و گمراهی سوار و گفتار تباه را در نظر آنان زینت داد و از این قبیل استدلالات شیطان بزبان اینان زیاد نموده است.

و باید دانست که استدلال فلاسفه و صوفیه شنیع تر و فضیح تر است از استدلال مخالفین بظواهر آیات زیرا که اینان متشابه را بمعنائی حمل میکنند که هیچ ذهن سالم از شبهات واهیه آنان هرگز آن معنی را از آن متشابه نمی فهمد بلکه هزاران آیات و روایات بر خلاف آن مشاهده میکند و عقل و فطرت خود را کاشف از فساد و خرابی آن مییابد پس وای بر آنان که چگونه گمراه شدند و گمراه کردند و تیشه بر ریشه اسلام زدند چون این مطالب که جز شبهات و ضلالات و ظلمات چیز دیگر نیست در میان مردم رواج دهند و در پای تخت رهبر اعظم شیعه رکن ارکان شریعت و خورشید آسمان فقه و دیانت دست از این ضلالات برندارند و حیاء از امام زمان نکنند و از برکت او زنده باشند و نان او را بخورند و تیشه بر ریشه او بزنند.

[83] ـ این روایت در توحید صدوق باب توحید بسند خود از حضرت رضا (ع) از پدرانش از رسول الله (ص) نقل شده.

[84] ـ در نهج البلاغه مذکور است.

[85] ـ در بحار در باب تاویل قوله سیروا فیها لَیالِی الخ از کتاب شریف کافی نقل فرموده است.

[86] ـ در کتاب وسائل از کتاب خصال صدوق نقل کرده است.

[87] ـ در تفسیر قمی در سوره واللیل بسند صحیح از آنحضرت نقل کرده.

[88] ـ در وسائل از کتاب امالی صدوق و بشاره المصطفی نقل فرموده.

[89] ـ در وسائل ج3 (ص 394) نقل کرده است و بقیه روایات را در کتاب وسائل کتاب قضا باب 13 که متجاوز از هشتاد روایت است نقل کرده و در مستدرک ج3 (ص 190) سی و پنج روایت نقل کرده و در بحار ج 19 و غیره روایات راجعه باین موضوع را نقل کرده که تمام دلیل بر مدعی است هر که بخواد مراجعه نماید.

[90] ـ این خطبه شریفه در بحار ج9 طبع کمپانی (ص 282) از امالی صدوق نقل شده است.

[91] ـ یکی از خوابهائی که راست و درست است و کلام امیرالمؤمنین (ع) آنرا تصدیق مینماید خوابی است که والد ماجد حقیر جناب مستطاب عالم و فاضل کامل قبله الانام و مروج الاحکام حجت الاسلام و المسلمین آقای حاج شیخ محمد نمازی شاهرودی دام ظله العالی دیدند و برای حقیر نقل فرمودند و آن این است که در چند سال قبل فرمودند شبی در عالم خواب مشاهده کردم که با خوکی مشغول صحبت شدیم من با او صحبت میکنم و آن با من و مدتی در تکلم بودیم که از خواب بیدار شدم تعجب کردم که این چه خواب است و تعبیر آن چیست در فکر بودم تا آنکه همان روز در مجلسی مهمان بودیم کنار من شخصی نشسته چون غریب بود او را نمیشناختم با او مشغول صحبت شدیم در بین متذکر شدم که خواب خود را برای او نقل نمایم تا تعبیر نماید وقتیکه نقل کردم پشیمان شدم که این خواب برخورد بآقا مینماید عذر خواهی کردم که خواب ها اعتباری ندارد و بعضی از آن اضغاث و احلام است که شیطان در نظر انسان جلوه میدهد آقا گفت نه این خواب صحیح است من هستم من بیشتر خجالت کشیدم و عذر خواهی مینمودم تا آنکه بعد از نهار مجلس منقرض شد از حال او تحقیق نمودم معلوم شد که یکی از رجال صوفیه هست فهمیدم با ضمیمه نشانی هائی که خود او تعبیر خواب بوده است در اینجا متوجه حدیث شریف نبوی صلی الله علیه و آله شدم که فرمود من ورخ مؤمنا فکانما احیاه یعنی کسیکه تاریخ مومنی را بیان کند گویا او را احیا کرده است برخود لازم دانستم که اداء بعض حقوق او را بنمایم و مختصری از حالات ایشان را بیان نمایم.

کان ادام الله بقائه والدی و استادی فی العربیه و اللغة و الاصول و الفقه و الحدیث و التفسیر و مؤدبی و ولی نعمتی و کان عالما عاملا کاملا بصیرا فاضلا خبیرا فقیها مفسرا فهاما و حافظا للاخبار و ضابطا للاثار معتدل السلیقه حسن الطریقه عالی الهمه عدلا ثبتا زاهدا متقیا مخالفا لهواه مطیعا لامر مولاه حافظا لدینه صائنا لنفسه دقیقا فی الشرعیات آمرا بالمعروف و ناهیا عن المنکر مروجا للاحکام الشرعیة مبلغا للشریعة الاحمدیه باذلا قوته و قدرته فی ذلک ازید من سبعین سنة.

و کان مجتهدا فی الاحکام الشرعیة مجازا فی ذلک عن غیر واحد من العلماء الکرام و الفقهاء العظام زاد الله فی علو درجاتهم و الحقنا الله بهم مع محمد و آله الطیبین الطاهرین صلوات الله و سلامه علیهم اجمعین و قد سافر من الشاهرود الی المشهد المقدس الرضوی ماشیا مرات کثیرة لعله کان ازید من اربعین مرة و تشرف بزیارة بیت الله الحرام و الاعتاب المقدسة مرات عدیدة و انی عاجز عن اداء حقه و لعله یساعدنا التوفیق بفضل الله و کرمه ان نکتب احواله مفصلا فی کتابنا فی الرجال انشاء الله تعالی.

[92] ـ در سنه 4395 سال بعد از هبوط بوده که تخمینا متجاوز از هزار سال قبل از میلاد مسیح بوده است و این قول را در ملل و نحل(ص 163) و طرایق ج1 (ص 176) و ناسخ (ص 285) از او نقل کرده اند.

[93] ـ چنانچه در ملل و نحل از او نقل فرموه است.

[94] ـ در سنه 4375 سال بعد از هبوط بوده.

[95] ـ در هر سه کتاب این اقوال را نقل کرده است.

[96] ـ در ناسخ (ص 497) از او نقل کرده در سنه 5056 بعد از هبوط بوده است.

[97] ـ در ناسخ (ص 580) ذکر او را نگاشته و او را در سنه 5292 بعد از هبوط دانسته.

[98] ـ در ناسخ (ص 581) او را ذکر کرده است.

[99] ـ در تفسیر برهان آخر سوره هود (ص 492) این روایات را از کتاب کافی و غیره نقل کرده است و در کتاب بحار ج7 طبع کمپانی (ص 132 و ص 167 و ج8 ص 44) و غیر آن که در کتاب مستدرک سفینه البحار اشاره بمواضع آن نمودیم و در کتاب وسائل باب قضاء نیز نقل فرموده.

[100] ـ در کتاب وسائل کتاب قضاء باب 6 حدیث 29 و باب 10 حدیث 16 از دو کتاب بدو سند از دو راوی از آنحضرت نقل شده و در بحار ج 1 طبع کمپانی (ص 90 و ص 95) این روایت را از کتاب معانی الاخبار صدوق با روایات دیگر که دلیل بر مدعی است نقل کرده است و در روایت اربعمائه یعنی آنروایتکیه امیرالمؤمنین (ع) در یک مجلس چهارصد مطلب راجع بدین و دنیا فرمودند کسیکه متمسک بما شود ملحق شود (یعنی بسعادت مندان و اهل نجات ملحق شود) و کسیکه در غیر مسلک و طریقه ما وارد شود غرق شود و رسول الله (ص) در آنخطبه شریفه فرمودند کسیکه طلب هدایت کند در غیر اهل بیت من پس تکذیب کرده است.

[101] ـ در بحار ج1 (ص 94) از کتاب بصائر الدرجات شیخ جلیل صفار بسند صحیح از آنحضرت نقل فرموده و هم چنین در وسائل از آنکتاب نقل کرده است.

[102] ـ در سوره نحل آیه 66 میفرماید.

[103] ـ و این آیات و روایات را در بحار الانوار طبع کمپانی ج6 (ص 232 تا ص 247) و در ج 19 (ص 1 تا ص 9 و ص 21 تا 28) ذکر فرموده است.

[104] ـ مناسب است در اینجا برای تبرک چند روایتی نقل نمائیم.

ففی الکافی باب فضل القرآن بسنده عن الصادق (ع) قال: قال رسول الله (ص) القرآن هدی من الضلالة و تبیان من العمی و استقالة من العثرة و نور من الظلمة و ضیاء من الاحداث و عصمة من الهلکة و رشد من الغوایة و بیان من الفتن و بلاغ من الدنیا الی الاخرة فیه کمال دینکم و ما عدل احد عن القرآن الی النار.

و فیه مسندا عنه (ع) قال ان هذا القرآن فیه منار الهدی و مصابیح الدجی فلیجل جال بصره و یفتح للضیاء نظره فان التفکر حیوة قلب البصیر کما یمشی المستنیر فی الظلمات بالنور.

و فیه مسندا عنه (ع) عن آبائه صلوات الله علیهم قال قال رسول الله (ص) فی حدیث فاذا التبست علیکم الفتن کقطع اللیل المظلم فعلیکم بالقرآن فانه شافع مشفع و ماحل مصدق و من جعله امامه قاده الی الجنة و من جعله خلفه صاقه الی انلار و هو الدلیل یدل علی خیر سبیل و هو کتاب فیه تفصیل و بیان و تحصیل و هو الفصل لیس بالهزل و له ظهر و بطن فظاهره حکم و باطنه علم ظاهره انیق و باطنه عمیق له نجوم و علی نجومه نجوم لا تحصی عجایبه و لاتبلی غرابیه فیه مصابیح الهدی و منار الحکمة و دلیل علی المغفرة لمن عرف الصفة فلیجل جال بصره الخ.

و قال رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم ان هذا القرآن هو النور المبین و الحبل المتین و العروة الوثقی و الدرجة العلیا و الشفاء الاشفی و الفضیلة الکبری و السعادة العظمی من استضاء به نور الله و من عقد به اموره عصمه الله الی ان قال و من استشفی به شفاه الله و من اثره علی ما سویه هدیه الله و من طلب الهدی فی غیره اضله الله و من جعله شعاره و دثاره اسعده الله و من جعله امامه الذی یقتدی به و معوله الذی ینتهی الیه اواه الله الی جناة النعیم و العیش السلیم.

و عن امیرالمؤمنین صلوات الله علیه عن رسول الله صلی الله علیه و آله فی روایة عن جبرئیل سلام الله علیه فقال یا محمد صلی الله علیه و آله سیکون فی امتک فتنة قلت فما المخرج منها فقال کتاب الله فیه بیان ما قبلکم من خبر و خبر مابعدکم و حکم ما بینکم و هو الفصل لیس بالهزل و من ولیه من جبار فعمل بغیره قصمه الله و من التمس الهدی فی غیره اضله الله و هو حبل الله المتین و هو الذکر الحکیم و هو الصراط المستقیم الی ان قال و لا ینقضی عجائبه و لا یشبع منه العلماء الی ان قال من اعتصم به هدی الی صراط مستقیم.

[105] ـ این روایت در بحار ج9 (ص 284) از امالی صدوق بطریق معتبر و صحیح نقل شده است و در (ص 472) روایات راجعه باین را نقل فرموده است.

[106] ـ در بحار ج9 (ص 82 و 83) زیاده از بیست روایت از کتب معتبره شیعه مثل بصائر و تفسیر قمی و احتجاج طبرسی و غیره نقل نموده و هشت روایت از طریق عامه که مراد امیرالمؤمنین (ع) و ائمه هستند و در بحار ج7 (ص 38 تا 42) روایات داله بر این را نقل کرده و هم چنین در (ص 314 و 316 و 322 و 323 و ج9 ص 366 و 336 و 460 و 474) روایات راجع باین موضوع را نقل فرموده است.

[107] ـ در بحار طبع کمپانی ج7 (ص 123 و ج9 ص 81 و 225 و 467 و ج11 ص 142) نقل کرده.

[108] ـ در کتاب بصائر الدرجات پنج روایت در تفسیر این آیه شریفه نقل کرده که مفاد آنها همین است که کیست گمراه تر از کسیکه دین خود را از غیر امام هادی بحق بگیرد.

[109] ـ در کتاب بصائر منقول است و در بحار از او نقل کرده.

[110] ـ در کتاب بصائر مذکور است.

[111] ـ و این روایت را در کتاب کافی باب عقل بدو سند از امام (ع) نقل کرده است.

[112] ـ در کتاب کافی بسند خود از امام صادق (ع) نقل کرده است.

[113] ـ در کتاب کافی نقل فرموده است.

[114] ـ هذه الروایات مذکورة فی البحار ایضا ج1 طبع کمپانی (ص 33 و 34 و 36 و 37 و 39 و 52) و طبع جدید ج1 (ص 96) باب 2 حدیث 1و2و3و4و5و6و7و8و9و11و12و14و باب 4 حدیث 3 و 7 و 11 و 30 فی (185) و فی کتاب الوسائل باب جهاد النفس باب 8 (ص 446) و کذا فی المستدرک باب الجهاد النفس باب 8 (ص 285).

[115] ـ و رواه فی البحار ج1 طبع کمپانی (ص 31) عن محاسن البرقی و (ص 51) عن تحف العقول.

[116] ـ و رواه فی البحار ج1 طبع کمپانی (ص 36) عن الاحتجاج و العلل و العیون.

[117] ـ و رواه فی المستدرک ج2 (ص 287) عن مشکوة الانوار نقلا من کتاب الزهد عن الصادق (ع) و فی البحار ج1 (ص 31) عن علل الصدوق.

[118] ـ و رواه فی البحار ج1 (ص 46).

[119] ـ در کتاب کافی کتاب عقل 34 روایت برای فضیلت و شرافت عقل و بیان احکام و آثار آن نقل کرده است و هم چنین در بحار طبع کمپانی ج1 (ص 29 تا 53) و در مجلدات دیگر در ابواب متفرقه نقل نموده که در مستدرک سفینة البحار اشاره بمواضع آن نمودم و بحار طبع جدید (ص 81 تا 162) روایات راجع بعقل راجع فرموده است.

[120] ـ این روایت در کتاب کافی نقل شده و بمفاد این روایات اخبار دیگری است در کافی پنج روایت و در کتاب بصائر بیشتر از پانزده روایت نقل کرده اند و در بحار ج2 (ص 136 و ج7 ص 314 تا 316 و ج9 ص 473 تا 475) نقل فرموده.

[121] ـ و این روایت را در تفسیر قمی آخر سوره رعد بسند صحیح نقل فرموده.

[122] ـ در بحار ج9 (ص 469) این روایت را نقل کرده و بمفاد آن در (ص 467) و ج7 (ص 323 و ج5 ص 298 مذکور است و هم چنین در کتاب کافی و بصائر بدو سند از امام نقل کرده.

[123] ـ این روایت در کافی باب نکت آیات ولایت نقل شده است.

[124] ـ این روایت در روضه کافی (ص 268) مطبوع با کتاب تحف العقول اواخر کتاب روضه است.

[125] ـ این روایت با روایت بعد از آن در کتاب توحید صدوق ره باب تفسیر قول الله الله نور السماوات و الارض است.

[126] ـ در بحار طبع کمپانی ج7 (ص 63 تا 67 و ج2 ص 109 و 110) و تفسیر برهان سوره نور (ص 723) تمام روایات نقل شده.

[127] ـ تمام این روایات در کتاب کافی باب العرش و الکرسی مذکور است.

[128] ـ این صحیحه در کتاب توحید باب معنی قوله وسع کرسیه السماوات و الارض منقول است.

[129] ـ در بحار ج14 (ص 98) از کتاب معانی الاخبار نقل فرموده است.

[130] ـ و باین مضمون روایات از حد تواتر بیشتر است در بحار ج9 (ص 456 تا ص 472) آنرا نقل فرموده است.

[131] ـ برای تیمن و تبرک چند روایتی ذکر میشود و باقی در بحار ج اول هر که خواهد مراجعه نماید.

ففی الکافی بسند صحیح عن الصادق (ع) قال قال رسول الله صلی الله علیه و آله ان الله عز و جل یقول تذاکر العلم بین عبادی مما یحیی علیه القلوب المیتة اذا هم انتهوا فیه الی امری.

و فی البحار ج1 (ص 97) بسندین عن المفضل بن عمر قال: قال ابوعبد الله (ع) من دان الله بغیر سماع من عالم صادق الزمه الله التیه الی الفناء و من ادعی سماعا من غیر الباب الذی فتحه الله لخلقه فهو مشرک و ذلک الباب هو الامین المامون علی سر الله المکنون .

و فی تحف العقول عن النبی (ص) قال: تعلموا العلم فان تعلمه حسنة و مدارسته تسبیح و البحث عنه جهاد و تعلیمه من لا یعلمه صدقة و بذله لاهله قریة لانه معالم الحلال و الحرام و سالک بطالبه سبیل الجنة و مونس فی الوحدة و صاحب فی الغربة و دلیل علی السراء و الضراء و سلاح علی الاعداء و دین الاخلاء یرفع الله به اقواما یجعلهم فی الخیر الئمة یقتدی بهم ترمق اعمالهم و تقتبس اثارهم و ترغب الملائکة فی خلتهم لان العلم حیوة القلوب و نور الابصار من العمی و قوة الا بدان من الضعف و ینزل الله حامله منازل الاحیاء و یمحنه مجالسة الابرار فی الدنیا و الاخرة بالعلم یطاع الله و یعبد و بالعلم یعرف الله و یوحدوا به توصل الارحام و یعرف الحلال و الحرام و العلم امام العقل و العقل تابعه یلهمه الله السعداء و یحرمه الاشقیاء . و رواه فی الخصال باب 29، و امالی الصدوق بسند صحیح عن امیرالمؤمنین صلوات الله علیه و ساقه نحوه، و رواه فی البحار عن هذه الکتاب.

و عن امالی الشیخ مسندا عن الرضا صلوات الله علیه عن آبائه عن امیرالمؤمنین صلوات الله علیهم قال: سمعت رسول الله (ص) یقول: طلب العلم فریضة علی کل مسلم فاطلبوا العلم من مظانه و اقتبسوه من اهله فان تعلیمه لله حسنة و طلبه عبادة و المذاکرة به تسبیح و العمل به جهاد و تعلیمه من لا یعلمه صدقة و بذله لاهله قربة الی الله تعالی لانه معالم الحلال و الحرام و منار سبل الجنة و المونس فی الوحشة و الصاحب فی الغربة و الوحدة و المحدث فی الخلوة و ساقه نحوه الی قوله: ان العلم حیوة القلوب من الجهل و ضیاء الابصار من الظلمة و قوة الابدان من الضعف یبلغ بالعبد منازل الاخیار و مجالس الابرار و الدرجات العلی فی الدنیا و الاخرة الذکر فیه یعدل بالصیام و مدارسته بالقیام به یطاع الرب و یعبدو به توصل الارحام و به یعرف الحلال و الحرام العلم امام العمل والعمل تابعه یلهمه السعداء و یحرمه الاشقیاء فطوبی لمن لم یحرمه الله منه حظه. و باسانید متعدده, عنه (ص) نحوه .

و عنه مسندا عن الصادق (ع) عن آبائه عن امیرالمؤمنین صلوات الله علیهم قال: قال رسول الله (ص): العالم بین الجهال کالحی بین الاموات و ان طالب العلم لیستغفر له کل شیئ حتی حیتان البحر و هوامه و سباع البر و انعامه فاطلبوا العلم فانه السبب بینکم و بین الله عز و جل و ان طلب العلم فریضة علی کل مسلم .

وعن الصادق (ع) لیس العلم بالتعلم انما هو نور یقع فی قلب من یرید الله تبارک و تعالی ان یهدیه الخبر.

و عن امالی الشیخ قال رسول الله (ص) ان العبد اذا خرج فی طلب العلم ناداه الله عز و جل من فوق العرش مرحبا بک یا عبدی اتدری ای منزلة تطلب و ای درجة تروم تضاهی ملائکتی المقربین لتکون لهم قرینا لابلغنک مرادک و لاوصلنک بحاجتک فقیل لعلی بن الحسین (ع) ما معنی مضاهاة ملائکة الله عز و جل المقربین لیکون لهم قرینا قال اما سمعت قول الله عز و جل شهد الله انه لا اله الا هو و الملائکة و اولوا العلم الایة فبدء بنفسه و ثنی بملائکة و ثلث باولی العلم الذین هم قرناء ملائکة و سیدهم محمد (ص) و ثانیهم علی (ع) و ثالثهم اهله و احقهم بمرتبه بعده قال علی بن الحسین (ع) ثم انتم معاشر الشیعه العلماء بعلمنا تاولون مقرونون بنا و بملائکة الله المقربین شهداء الله بتوحیده و عدله و کرمه وجوده قاطعون لمعاذیر المعاندین الخبر.

و عن النهج قال امیرالمؤمنین (ع) ان اولی الناس بالانبیاء اعلمهم بما جائوا به ثم تلا ان اولی الناس بابراهیم للذین اتبعوه و هذا النبی و الذین آمنوا .

و عن الخصال بسنده عن امیرالمؤمنین (ع) قال یا کمیل: الناس ثلثة عالم ربانی و متعلم علی سبیل نجاة و همج رعاع اتباع کل ناعق یمیلون مع کل ریح لم یستضیئوا بنور العلم فیهتدوا الخبر .

و عن تفسر الامام و الاحتجاج باسنادهما عن أبی محمد العسکری (ع) قال قال علی بن ابیطالب (ع) من کان من شیعتنا عالما بشریعتنا فاخرج ضعفاء شیعتنا من ظلمة جهلهم الی نور العلم الذی حیوناه به جاء یوم القیامة و علی رأسه تاج من نور یضئ لاهل جمیع العرصات و علیه حلة لا یقوم لاقل سلک منها الدنیا بحذا فیرها ثم ینادی منادیا عباد الله هذا عالم من تلامذه بعض علماء آل محمد الخبر انتهی ما نقلنا من البحار.

[132] ـ در بحار ج1 (ص 78) از کتاب معانی الاخبار و عیون نقل کرده است.

[133] ـ در بحار ج1 (ص 75) از کتاب علل صدوق و (ص 77) از کتاب منیه المرید نقل کرده است.

[134] ـ ذکر ذلک کله مع سائرها فی البحار ج2 طبع کمپانی (ص 85 و ج3 ص 61 و 62 و 84) و طبع جدید من البحار ج3 (ص 270) حدیث 6و7و8و9و ج5 ص 220 ذکر 13 روایة لذلک و (ص 302) روایة واحدة و غیرها من الادعیة و الاخبار.

[135] ـ ذکر فی تفسیر البرهان (ص 812) فی ذیل الایة ازید من عشرین روایة بمضمون ما تقدم و فی البحار طبع کمپانی ج2 (ص 87 و 88 و ج15) کتاب الایمان(ص 35 و 36 و 37) و فی البحار طبع جدید ج3 (ص 276) ذکر اثنا و عشرین روایة و کذا فی البحار طبع کمپانی ج 23(ص 114 و 116).

[136] ـ ذکر فی تفسیر البرهان (ص 100) فی ذیل الایة سبع روایات فی ذلک و فی البحار ج2 طبع کمپانی (ص 87 و 88 و ج15 ص 35و36 و ج7 ص 76 و 79).

[137] ـ ذکرها فی تفسیر البرهان فی ذیل الایة ص 707 و فی ص 100 فی سورة البقرة فی ذیل قوله تعالی ملة ابراهیم حنیفا و فی البحار ج2 طبع کمپانی (ص 87 و 88 و ج15ص 37).

[138] ـ رواها فی تفسیر البرهان فی ذیل الایة (ص 374 و 375و376و377)، و فی البحار طبع کمپانی ج3 (ص 62 الی 72) و فیه طبع جدید ج5 (ص 225 الی 276) و قد ذکر فیه 67 حدیثا و البحار طبع کمپانی ج6 (ص 5و6و276و396و ج7 ص77و79و82و86و178و184و301و304 الی 307و338 الی 347 و ج9 117و250و251و254و256و491و ج13 ص 175و217 و ج 14 ص 22و206 و 426 و 617 و ج15 کتاب ایمان ص 21 الی 37 و 158 و کتاب اخلاق 230 و 220 و کتاب العشرة 157 و 160 و ج17 ص 82 و غیر ذلک کثیر اشرنا الی مواضعها فی مستدرک سفینة البحار نسئل الله التوفیق لاتمامه و طبعه بفضله و جوده.





۱۳ شنبه 22 اسفند‌ماه سال 1388 ساعت 10:11 ق.ظ

به نام خدا
سلام استاد گرامی
ممنونم از این که مطلب طولانی تاریخ فلسفه و تصوف را تایید کردین.راستش با اینکه خیلی طولانی ولی بسیار مطالب اموزنده و کاربردی داره که خیلی به درد کار ما میخوره والبته در متن بالا اشکال تایپی هم هست که امیدوارم عزیزان با بزرگواری خودشون ببخشن.حتما حتما توصیه میکنم هرکس این مطلب رو دیده تا اخرش بخونه

۱۳ شنبه 22 اسفند‌ماه سال 1388 ساعت 10:29 ق.ظ

به نام خدا
سام اقای رحمانی
بله من هم به ازادی بیان و اندیشه اعتاد دارم ولی تا جایی که خطوط قرمز را رد نکنیم.یک سوال داشتم از شما اگر کسی قانونی را قول کرد و تن به محدودیت های ان داد ایا ازاد است که بر خلاف قوانین ان حرکت کند؟ایا میتواند هر کاری و هر حرفی را بزند و بگوید باید ازادی اندیشه و بیان باشد؟به نظر شما ایا کسی که مسلمان است وظیفه اش چیست؟ایا ازاد است که هر چه دلش میخواهد بگوید ویا هر نظری را تایید کند؟ پس پایبندی به اصول و اعقاید چه میشود؟
در مورد عقل حق با شما است و ربطی به این بحث نداشت بحث عقل مربوط به بحث گذشته بود ولی من در اینجا جواب گفتم .

برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد